Utwór architektoniczny w świetle prawa autorskiego

Problem interpretacji utworu architektonicznego jako przedmiotu prawa autorskiego wydaje się być niezwykle aktualny, bowiem rynek nieruchomości stale się powiększa, a pewne koncepcje są powielane na tyle często, że stanowi to przyczynę rozważań nad ochroną praw autorskich dzieł architektury.

Przypisanie sobie autorstwa utworu architektonicznego innego twórcy stanowi naruszenie prawa osobistego, czyli prawa do autorstwa rzeczywistego twórcy¹. Polski ustawodawca umożliwia dochodzenie praw autorom dzieł w przypadku, gdyby działanie to godziło w ich interesy. Zanim to jednak nastąpi, należy stwierdzić, czy powstały obiekt zawiera przejaw działalności twórczej, stanowiący warunek konieczny do uznania go za przedmiot prawa autorskiego.

Artykuł 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych za przedmiot prawa autorskiego uznaje: każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Biorąc pod uwagę powyższą definicję, można wyróżnić dwie zasadnicze kwestie determinujące ochronę prawną utworu. Po pierwsze musi być spełniona przesłanka o działalności twórczej charakteryzującej się indywidualnością i stanowiącej pewien rodzaj wytworu ludzkiego intelektu. Po drugie taki wytwór musi być ustalony w jakiejkolwiek postaci, co oznacza, że za przedmiot prawa autorskiego można uznać nie tylko sam zrealizowany obiekt, ale również wszelkie projekty branżowe, a nawet szkice i zapiski różnych koncepcji z początkowych faz projektu. Zwierzchowski, sugerując uznanie za przedmiot prawa autorskiego zarówno zrealizowanych obiektów o cechach przestrzennych i funkcjonalnych, jak też poprzedzających ich powstanie wszelkich projektów branżowych zawierających idee i pomysł autora. Nie należy jednakże rozumieć ich jako dokumentacje, lecz jako: