Większe ryzyko, gdy wojsko sięgnie po mienie firmy

Słyszałem, że weszła w życie ustawa o obronie ojczyzny. Czy jako przedsiębiorca mogę być zobowiązany w obecnej sytuacji do przekazania swoich maszyn czy samochodów na cele wojskowe? Kto taki obowiązek może nałożyć i jak wygląda procedura? Czy będę miał prawo do roszczeń odszkodowawczych?

Zbrojna agresja Rosji na Ukrainę spowodowała, że polski rząd postanowił przygotować ustawę, która ma ustanowić skuteczne mechanizmy obrony kraju. Chodzi o ustawę z 11 marca 2022 r. o obronie ojczyzny (Dz.U. poz. 655). Uprawnia ona m.in. organy państwowe do niezwykle daleko idącej ingerencji w prawa przedsiębiorców, w tym zwłaszcza w prawo własności. W dużej mierze rozwiązania te są przeniesione z wcześniej obowiązujących regulacji. Chodzi tu zwłaszcza o ustawę o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z 1967 r., a więc o akt uchwalony w okresie PRL - czyli w zupełnie innych uwarunkowaniach politycznych i prawnych, gdy swobodne prowadzenie działalności gospodarczej było właściwie niemożliwe. Co prawda, ustawa ta formalnie obowiązywała do momentu wejścia w życie obecnej ustawy o obronie ojczyzny - i również przewidywała obowiązek realizacji „świadczeń na rzecz obrony kraju” - jednak od 1989 r. była właściwie martwym prawem. W obecnej sytuacji - gdy trwa wojna w Ukrainie - regulacje nabierają nowego wymiaru. Okazuje się, że skorzystanie z nich przez uprawnione organy może skutecznie uniemożliwić prowadzenie biznesu. Niestety przesłanki tego rodzaju działań zostały określone w nowej ustawie w mało precyzyjny sposób.