Do jakich stowarzyszeń mogą należeć gminy

W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami (art. 84. ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; dalej: u.s.g.). Oznacza to, że cele tworzenia stowarzyszenia przez gminę mogą być tylko dwa i to ściśle określone, czyli albo wspierania idei samorządności, albo obrony wspólnych interesów. Potwierdził to WSA w Rzeszowie w wyroku z 5 czerwca 2008 r. (sygn. akt II SA/Rz 266/08), który stwierdził, że "art. 84 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, ograniczający formę zrzeszania się gmin tylko w celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, wyklucza możliwość przystąpienia gminy jako członka wspierającego do stowarzyszenia działającego na podstawie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach i niemającego charakteru stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego". Sędziowie uznali także, że "wyczerpujący charakter regulacji z art. 84 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym określającej zasady korzystania z prawa do zrzeszania się gmin oznacza, że żaden inny przepis tej ustawy wymienionych kwestii nie normuje, a w związku z tym przepisy art. 18 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 tejże ustawy dotyczące właściwości i zadań gminy, nie mogą stanowić podstawy do podjęcia uchwały o przystąpieniu do stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego". Możliwość zrzeszania się gmin jest więc ograniczona tylko do zrzeszania się z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, w tym do zrzeszania się z powiatami i województwami.