Zarządzanie projektem unijnym i związane z nim ryzyko

Arleta Stefanicka

dyrektor ds. projektów unijnych w Ośrodku Doskonalenia Kadry Kierowniczej Oświaty VULCAN we Wrocławiu

Ubiegający się o środki unijnie beneficjent może mieć do czynienia z problemami związanymi z finansowaniem projektu, i to już na etapie przygotowywania wniosku. W fazie wstępnej przeszkodą może być brak precyzji uregulowań normatywnych, prowadzący w praktyce do zróżnicowanej interpretacji przepisów i wytycznych przez podmioty zaangażowane w system zarządzania funduszami strukturalnymi. Opracowanie projektu wiąże się z dokładnym określeniem: kto, w jakim czasie i w jakim zakresie będzie współfinansował projekt. Projektodawca powinien określić całkowite koszty związane z realizacją projektu, zarówno koszty kwalifikowane, jak i niekwalifikowane. Koszty kwalifikowane stanowią podstawę określenia procentowego udziału funduszy unijnych w finansowanie konkretnego projektu. Składający wniosek o dofinansowanie jest zobowiązany ponadto do przedstawienia rozkładu wydatków w poszczególnych fazach wykonania projektu. Zakres przedmiotowy projektu i fundusz strukturalny, z którego ma być współfinansowany, determinują wysokość dofinansowania. Niektóre typy projektów są finansowane w całości z funduszy strukturalnych, inne wymagają od przedsiębiorcy pewnego procentowo ujętego wkładu własnego.

W zależności od charakteru projektu i jego złożoności pojawić się może problem ryzyka związanego z przyszłym wykonaniem, a przede wszystkim jego finansowaniem. Biorąc je pod uwagę, projektodawca musi przygotować optymalny montaż finansowy oraz wykorzystać odpowiednie instrumenty zabezpieczające przed ewentualnymi zagrożeniami planowej realizacji projektu wykraczającymi poza zwykłe ryzyko. Z reguły ryzyko towarzyszy każdej działalności gospodarczej. Przez zabezpieczenie środków na prefinansowanie kosztów kwalifikowanych i tych niepodlegających refundacji firma ma potencjalne szanse na zagwarantowanie płynności finansowej na każdym etapie realizacji projektu. W tym celu może wykorzystać różne instrumenty ekonomiczne, m.in. leasing lub kredyt (np. pomostowy albo współfinansujący), oraz akredytywę dokumentową zobowiązującą bank do udzielenia zabezpieczenia finansowego. Ta forma jest zobowiązaniem samoistnym banku, co jest równoznaczne z tym, że zapłata za towar następuje niezależnie od kondycji finansowej nabywcy produktu, wyłącznie na podstawie złożonych przez zbywcę wymaganych dokumentów. Rola sektora bankowego nie ogranicza się do udzielania pożyczek. Zainteresowana współpracą instytucja finansowa, czyli usługodawca bierze udział w tworzeniu diagnozy sytuacji, opiniowaniu instrumentów wsparcia oraz tworzeniu systemu zabezpieczenia planowanego przedsięwzięcia współfinansowanego z funduszy.