Wyrok NSA z dnia 27 marca 2024 r., sygn. I OSK 2910/20

W ocenie legalności decyzji administracyjnej dotyczącej odszkodowania za nieruchomość przejętą na rzecz gminy, niezbędna jest dokładna analiza okoliczności zawarcia porozumień między stronami i rzeczywistych intencji wynikających z treści takich umów, w tym zrozumienie jakie świadczenia i obowiązki zostały na ich mocy wzajemnie przez strony przyjęte.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marian Wolanin (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Piotr Niczyporuk Sędzia del. WSA Dariusz Chaciński Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Zientala po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 września 2020 r. sygn. akt II SA/Po 234/20 w sprawie ze skargi W. B. na decyzję Wojewody W. z dnia 21 stycznia 2020 r. nr SN-III.7534.8.2020.4 w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty G. z 26 listopada 2019 r. znak [...]; 2. zasądza od Wojewody W. na rzecz W. B. kwotę 1 257 (tysiąc dwieście pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

Uzasadnienie

Wyrokiem z 4 września 2020 r., sygn. akt II SA/Po 234/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (dalej: Sąd I instancji, WSA) oddalił skargę W. B. (dalej: skarżący, skarżący kasacyjnie, strona) na decyzję Wojewody W. z 21 stycznia 2020 r., nr SN-III.7534.8.2020.4, w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania.

W uzasadnieniu wyroku wskazano, że Sąd I instancji miał na uwadze, że w sprawie zapadł już prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 26 września 2018 r., sygn. akt II SA/Po 284/18 (dalej: wyrok WSA z 26 września 2018 r.), którym uchylono decyzję organu I i II instancji wydane uprzednio w niniejszym postępowaniu, na mocy których to decyzji przyznano skarżącemu odszkodowanie za nieruchomość przejętą na rzecz Gminy K., położoną w miejscowości D., oznaczoną ewidencyjnie jako obręb D., arkusz mapy [...], działka nr [...]. W motywach wyroku z 26 września 2018 r. WSA stwierdził, że ustalenie wysokości odszkodowania było przedwczesne, gdyż odbyło się bez dostatecznego rozważenia okoliczności faktycznych sprawy. Sąd ten uznał, że w realiach przedmiotowej sprawy obowiązkiem organów administracji publicznej było dokonanie oceny porozumienia zawartego między skarżącym a Gminą K. 9 kwietnia 2002 r., a więc dokonanie samodzielnej oceny, czy na mocy tego porozumienia doszło do zrzeczenia się odszkodowania za grunt przejęty pod drogę, czy też skarżący zobowiązał się do nie występowania z wnioskiem o ustalenie odszkodowania i czy w zamian za to Gmina zobowiązała się do odstąpienia od naliczania opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości gruntu w wyniku podziału nieruchomości oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej. WSA wskazał, że obowiązkiem organów administracji było rozważanie, jakie były rzeczywiste elementy porozumienia z 9 kwietnia 2002 r., chociażby poprzez przesłuchanie osób, które brały udział w jego podpisaniu, czy też ustaleniu okoliczności związanych z jego zawarciem.