Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – ujęcie bilansowe

Wstęp

Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych to istotny proces w rachunkowości jednostek. Wykorzystywanie tych aktywów trwałych do realizacji zadań statutowych jednostek sektora finansów publicznych generuje koszty związane z ich nabywaniem, wytwarzaniem we własnym zakresie, a także ich ulepszaniem i bieżącym utrzymaniem. Koszty te przyjmują postać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych. Uregulowania w tym zakresie są zawarte w ustawie o rachunkowości, ale są one bardzo ogólne. Dlatego kierownicy jednostek muszą je uszczegółowić i podać w polityce rachunkowości. Mogą przy tym korzystać ze wskazówek zawartych w KSR 11 „Środki trwałe”. Nie jest to jednak proste, ponieważ w jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych obowiązują tzw. szczególne zasady amortyzacji bilansowej, a w części jednostek organizacyjnych będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych trzeba stosować zasady amortyzacji z przepisów podatkowych. W praktyce jednostki mają problemy z rozstrzygnięciem, które z przepisów i wskazówek KSR 11 mogą stosować, z czym w praktyce wiąże się stosowanie indywidualnych lub ujednoliconych stawek amortyzacyjnych, a także jak prawidłowo przeprowadzić okresową weryfikację stóp (stawek) amortyzacji.

W Poradniku są opisane zasady, które są istotne przy ustalaniu zapisów polityki rachunkowości jednostki odnoszących się do amortyzacji bilansowej aktywów trwałych. Szczegółowe kwestie związane z amortyzacją i umarzaniem środków trwałych są opisane zgodnie z wytycznymi KSR 11.

Z Poradnika można się dowiedzieć m.in.:

• czym różnią się pojęcia „amortyzacja” i „umorzenie”,
• jaka wartość podlega amortyzacji,
• jakie są podstawowe metody amortyzacji,
• w jaki sposób należy ustalać indywidualne stawki amortyzacji dla środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
• jakie zasady obowiązują przy dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych od zbiorczych obiektów inwentarzowych środków trwałych,