Sąd nad medycyną

W ciągu niespełna godziny dwóch sędziów federalnych wydało sprzeczne orzeczenia, z których jedno poważnie komplikuje dostęp do aborcji nawet w stanach, gdzie jest ona wciąż legalna

Aktywistka protestująca przeciwko ograniczaniu dostępu do aborcji farmakologicznej, Nowy Jork, 25 marca 2023 r.

W piątek 8 kwietnia sąd okręgowy w północnym Teksasie unieważnia zezwolenie na sprzedaż mifepristonu, głównego preparatu stosowanego w aborcji farmakologicznej. Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA) zatwierdziła go w 2000 r. po żmudnej i wnikliwej ocenie. To pierwszy przypadek w historii, kiedy sędzia nakazuje wycofanie leku z rynku, wchodząc w rolę regulatora. Lekarze dostają siedem dni na przepisywanie mifepristonu pacjentkom bez obawy o konsekwencje prawne.

Gdy w mediach społecznościowych narasta oburzenie na rozstrzygnięcie z Teksasu, agencje informacyjne obiega wiadomość, że sąd okręgowy w stanie Waszyngton orzekł, że utrudnianie dostępu do mifepristonu jest niezgodne z prawem.

Obie decyzje są równorzędne i wiążące.

W czwartek sąd odwoławczy częściowo zamraża decyzję sądu w Teksasie na czas trwania postępowania apelacyjnego. Zgodnie z wyrokiem od 15 kwietnia tabletki będą dozwolone w Ameryce tylko do siódmego tygodnia ciąży. Nie będzie też można wysyłać ich pocztą jak dotychczas.

Prawnicy spodziewają się kolejnej długiej sądowej batalii, która najpewniej skończy się w Sądzie Najwyższym.

Wyłom w prawie

Pozew przeciwko FDA o wycofanie z obrotu mifepristonu wniosła w listopadzie 2022 r. wpływowa, wyspecjalizowana w toczeniu procesów, których celem jest ukrócenie aborcji i ograniczenie praw osób LGBTQ, konserwatywno-chrześcijańska organizacja Alliance Defending Freedom (ADF). To ona zaprojektowała pierwszą w USA ustawę o zakazie przerywania ciąży po 15. tygodniu, przyjętą przez legislaturę Missisipi w 2018 r. Przepisy te nie weszły wówczas w życie. Zablokował je sąd federalny, uznając, że są sprzeczne z 14. poprawką do konstytucji (równa ochrona prawna obywateli) oraz istniejącym orzecznictwem, w szczególności wyrokiem SN w sprawie Roe vs. Wade z 1973 r., który potwierdzał konstytucyjne prawo do przerywania ciąży. W praktyce nie miało to jednak większego znaczenia. ADF ma bowiem większe ambicje niż zamienienie już i tak konserwatywnego Missisipi w proliferską oazę. Od początku chodziło o to, by modelowa ustawa stanowa sprowokowała reakcję organizacji pro-choice i stała się przyczynkiem do precedensowego postępowania sądowego, które skończy się w zdominowanym przez otwarcie sympatyzujących z religijną prawicą nominatów Donalda Trumpa Sądzie Najwyższym. Tak się stało, 24 czerwca 2022 r. – na kanwie sporu z