Przekształcenia spółek w aspekcie prawa podatkowego, handlowego i prawa pracy

Przekształcenia spółek w aspekcie prawa podatkowego, handlowego i prawa pracy

Kamila Kulczyk

Stan prawny na 17 lipca 2001 r.

Z początkiem bieżącego roku zaszły fundamentalne zmiany w ustawodawstwie regulującym zasady funkcjonowania przedsiębiorców. Mowa tu o trzech aktach, a mianowicie o ustawie z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej, ustawie z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych oraz ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym. Wśród najważniejszych zmian można wymienić m.in. wprowadzenie instytucji spółki partnerskiej oraz komandytowo-akcyjnej, różnorodne możliwości łączenia i podziału spółek handlowych, a także ich przekształceń. Nie zrealizowano jeszcze celu, który przyświecał twórcom ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, czyli ujednolicenia ewidencji przedsiębiorców. Nadal bowiem funkcjonuje – obok KRS – ewidencja działalności gospodarczej prowadzona przez gminy. Nie jest to jedyny nie zrealizowany cel zmian. Wiele przepisów jest niespójnych, niejasnych i w praktyce wręcz niewykonalnych. Ponadto wskazane nowelizacje skutkują w innych gałęziach prawa – m.in. w sferze podatkowej, rachunkowości czy prawa pracy. Zatem każda niekonsekwencja ustawodawcza ma skutki daleko wykraczające poza podstawową regulację. Praktyka wymusza konkretne rozwiązania. W niniejszym opracowaniu zostanie zatem przedstawione praktyczne kompendium wiedzy na temat przekształceń przedsiębiorców oraz skutków podatkowych, rachunkowych i w sferze prawa pracy wspomnianych czynności.

Spółki cywilne

Problem statusu prawnego spółki cywilnej

Nowelizacja ustawy Prawo działalności gospodarczej (zwanej dalej pdg) z dniem 1 stycznia 2001 r. odebrała spółce cywilnej podmiotowość prawną. Szeroko komentowany przepis art. 2 wymienia podmioty posiadające status przedsiębiorcy, nie wskazując wśród nich na spółkę cywilną. Tym samym ustawodawca ostatecznie odmówił tej jednostce organizacyjnej podmiotowości prawnej, czyli możliwości samodzielnego występowania w obrocie, nabywania praw i zaciągania zobowiązań. Do 1 stycznia br. sytuacja prawna spółki cywilnej była przedmiotem licznych kontrowersji. Aktualnie wiadomo już, że spółka cywilna przedsiębiorcą nie jest. Zgodnie zaś z art. 2 ust. 3 pdg, za przedsiębiorców uznaje się wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Nowelizacja wskazanej ustawy miała rozwiać wątpliwości i ostatecznie jasno określić status prawny spółki cywilnej. Przytoczony wyżej art. 2 ust. 3 pdg budzi jednak nowe wątpliwości, przede wszystkim zaś stwarza wiele problemów praktycznych, począwszy od konieczności zgłoszenia wspólników spółki cywilnej funkcjonującej w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia br.) do ewidencji działalności gospodarczej jako samodzielnych przedsiębiorców. Obowiązku tego nie będziemy omawiać, gdyż termin do jego wykonania minął 31 marca br. Warto jednak pamiętać, że zgodnie z art. 88i,