Czy opłata za anulowanie rezerwacji podlega VAT

PROBLEM

RADA

Pobierane przez Państwa opłaty nie podlegają opodatkowaniu VAT. Opłata z tytułu zbyt późnego odwołania rezerwacji pełni funkcję odszkodowawczą, nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania. Stanowi rekompensatę za poniesione przez spółkę koszty bądź utracone korzyści spowodowane anulowaniem rezerwacji w terminie późniejszym niż wynikający z zawartej umowy.

UZASADNIENIE

Opodatkowaniu VAT, co do zasady, podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Dana czynność podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym między świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, taki że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Na przesłanki określające, kiedy mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu przepisów VAT, wskazywał wielokrotnie w swoich orzeczeniach Europejski Trybunał Sprawiedliwości (m.in. w wyrokach dotyczących spraw C-102/86 Apple and Pear, C-16/93 Tolsma, C-174/00 Kennemer Golf, C-210/04 FCE FCE, C-277/05 Societe thermal).

Tymi samymi przesłankami kierują się również polskie sądy administracyjne oraz organy podatkowe. Należą do nich:

● określona usługa (świadczenie) wynikająca ze stosunku zobowiązaniowego łączącego strony,

● konkretny podmiot będący beneficjentem tego świadczenia, odnoszący z niego korzyść,

● odpłatność (wynagrodzenie),

● wzajemność świadczeń - bezpośredni związek między świadczoną usługą i otrzymywanym wynagrodzeniem.

Z pytania wynika, że pobierają Państwo opłatę z tytułu niedokonania wcześniejszego anulowania rezerwacji. Nasuwa się pytanie, czy tego rodzaju opłata powinna podlegać opodatkowaniu VAT jako usługa związana z zakwaterowaniem? Otóż odpowiadając na nie, należy stwierdzić, że opłata nie powinna stanowić przedmiotu opodatkowania VAT. Opłata pobierana od klienta, który nie odwoła w ustalonym terminie rezerwacji i nie skorzysta z usług zakwaterowania, nie jest ekwiwalentem za świadczoną przez Państwa usługę. Zatem nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania, lecz pełni funkcję odszkodowawczą, której realizacja następuje w momencie pobierania jej od klienta. Podkreślenia wymaga fakt, iż należność inkasowana od gościa, który w zbyt późnym terminie odwołał rezerwację - nie ma związku ze świadczonymi przez Państwa usługami zakwaterowania. Opłata ta bowiem pobierana jest wyłącznie w przypadku, gdy do wyświadczenia usługi zakwaterowania nie dochodzi. Z pytania można bowiem domniemywać, że w przypadku gdy klient anuluje rezerwację w czasie, wówczas anulowanie nie podlega opłacie, tj. opłata nie jest pobierana.

Zatem aby naliczone wynagrodzenie mogło podlegać opodatkowaniu VAT, powinno być konsekwencją wykonania określonego świadczenia. Również z taką sytuacją nie mamy tu do czynienia, gdyż jedynym świadczeniem, do którego zobowiązuje się spółka, jest świadczenie usługi zakwaterowania w określonym terminie. Do tego jednak nie dochodzi, ponieważ klient anuluje rezerwację.

Zaprezentowane stanowisko potwierdza także Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W podobnej sytuacji, dotyczącej zadatków wpłacanych na poczet pobytu w hotelu wraz ze składaną rezerwacją (wyrok z 18 lipca 2007 r., sygn. C-277/05), ETS uznał, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej.

ETS zwrócił również uwagę na istotną kwestię, jaką jest charakter zatrzymywanej przez hotel opłaty, wskazując, że opłata ta ma charakter odszkodowawczo-sankcyjny. Opłata naliczana jest jedynie w wyjątkowych sytuacjach, tj. braku odwołania odpowiednio wcześniej przyjazdu, a tym samym niewywiązania się przez gościa z zawartej uprzednio umowy, zobowiązującej do skorzystania z usług hotelu w określonym czasie. Stanowi zatem formę odszkodowania dla drugiej strony umowy (spółki) za zmianę jej warunków w innej formie, niż dopuszczała to umowa.

Podsumowując, pobierana przez Państwa opłata z tytułu zbyt późnego odwołania rezerwacji hotelowej, jako pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania. Stanowi natomiast rekompensatę za poniesione przez spółkę koszty, bądź też utracone korzyści spowodowane późniejszym niż wynikające z zawartej umowy anulowaniem rezerwacji. Tym samym czynność pobrania opłaty nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

UWAGA!

Opłaty pobierane przez hotel czy też pensjonat za nieterminowe odwołanie rezerwacji mają charakter odszkodowawczo-sankcyjny.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1608

Magdalena Miklewska

prawnik, ekspert w zakresie VAT, autorka licznych publikacji