Prawnopodatkowe skutki wniesienia aportem nieruchomości do spółki kapitałowej

Wspólnicy/akcjonariusze spółek w zamian za udziały/akcje niejednokrotnie wnoszą wkłady niepieniężne w postaci praw rzeczowych. Częstą formą aportu (łatwą w wycenie) są nieruchomości. Istotą wniesienia wkładu niepieniężnego/aportu do spółki jest ekonomiczna wymiana/ekwiwalentność świadczeń między wnoszącym aport wspólnikiem a spółką wydającą udziały/akcje  w zamian za wniesienie aportu.

W praktyce pojawia się wątpliwość, czy wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci aportu nieruchomości na rzecz spółki jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jako odpłatna dostawa towarów w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT?

Nie ma ustawowej definicji wkładu do spółki. Przepisy wskazują jedynie, że przedmiotem wkładu:

• nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług,
• może być zbywalne dobro majątkowe (materialne lub niematerialne) posiadające zdolność aportową.

Wkład do spółki może mieć charakter pieniężny (np. objęcie udziałów przez wspólnika w zamian za wniesienie wkładu w wysokości 150 000,00 zł w gotówce lub w formie bezgotówkowej - wpłata na konto bankowe, przelew bankowy, przekaz pocztowy) lub niepieniężny (czyli objęcie udziałów w zamian za wniesienie do spółki dobra/prawa majątkowego innego niż jednostki pieniężne) albo mieszany (wspólnik pokrywa udziały, wnosząc wkład częściowo w formie pieniężnej, a częściowo w formie niepieniężnej).

Uwaga

Wkład mieszany określa się zawsze jako aport mieszany, gdyż udziały objęte za wkład pieniężny i niepieniężny są wkładem aportowym i wkład taki musi zostać określony w umowie spółki zgodnie z przepisami odnoszącymi się do aportu.

Przykład

Zgodnie z zapisami umowy spółka „ART-REM” Sp. z o.o. dopuszcza wniesienie wkładów zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych na pokrycie udziałów (przez wszystkich lub tylko niektórych wspólników). Stefan B. zgodnie z umową spółki ma wnieść wkład wyłącznie niepieniężny, a wspólnicy Adam Z. oraz Karol M. - wyłącznie pieniężny. Stefan B. wniósł do spółki tytułem wkładu przedsiębiorstwo (zorganizowaną część przedsiębiorstwa), Adam Z. wniósł wkład w wysokości 200 000,00 zł, a Karol M. - wkład w wysokości 300 000,00 zł. Cały wkład Stefana B. w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa, mimo że jego częścią składową były - oprócz nieruchomości, patentu, maszyn i urządzeń - także środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym, ma charakter niepieniężny. Zgodnie bowiem z art. 55¹ k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników materialnych i niematerialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej, a zatem ma charakter niepieniężny.