Czy trzeba kierować na badania kontrolne pracownicę, której zwolnienia lekarskie są przerywane weekendami

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku (art. 229 § 2 Kodeksu pracy). Pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na badania kontrolne w sytuacji, gdy zwolnienie chorobowe trwało dłużej niż 30 dni, czyli co najmniej 31 dni. Przepisy dotyczące kierowania pracownika na kontrolne badania lekarskie nie przewidują sumowania okresów niezdolności do pracy przypadających po przerwach. Nie ma przy tym znaczenia, czy okresy niezdolności do pracy dotyczą tej samej czy innej choroby. Jeżeli pracownik dostarcza kolejne zwolnienia lekarskie, to po powrocie do pracy podlega obowiązkowym badaniom kontrolnym tylko wtedy, gdy łącznie okresy zwolnienia obejmują co najmniej 31 dni i następują bezpośrednio po sobie. Każda przerwa w niezdolności do pracy powoduje, że okres 31 dni nieobecności w pracy należy liczyć od początku.

Przykład

Pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim łącznie 38 dni. Pierwsze zwolnienie otrzymał na 14 dni. Ostatni dzień tego zwolnienia przypadał na piątek. Na sobotę i niedzielę, będące dla tego pracownika dniami wolnymi od pracy, nie miał wystawionego zwolnienia. Drugie zwolnienie zostało wystawione w poniedziałek i trwało kolejnych 12 dni, kończąc się w piątek. Ostatnie zwolnienie ponownie obejmowało okres 12 dni począwszy od poniedziałku. Po jego zakończeniu pracownik stawił się do pracy. Mimo że pracownik łącznie przebywał na zwolnieniu lekarskim 38 dni, nie ma podstaw do skierowania go na kontrolne badania lekarskie. Okresy niezdolności do pracy nie następowały bowiem bezpośrednio po sobie, lecz były dwukrotnie przerwane brakiem zaświadczenia o niezdolności do pracy na soboty i niedziele, będące dla tego pracownika dniami wolnymi od pracy.

W praktyce może zdarzyć się sytuacja, gdy ze względu na długość niezdolności do pracy lub przerwy między okresami takiej niezdolności pracodawca nie będzie miał podstaw do skierowania pracownika na kontrolne badania lekarskie, ale jego stan zdrowia będzie budził uzasadnione obawy co do zdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy. W takiej sytuacji pracodawca będzie mógł skierować pracownika na okresowe badania lekarskie, mimo że nie upłynął jeszcze okres, na jaki zostało wydane poprzednie zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku.

UWAGA!

W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia pracownika pracodawca ma prawo skierować go na badania okresowe pomimo ważnego zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku.

Ocena, czy obserwowane lub zgłoszone przez pracownika pogorszenie stanu zdrowia powinno skutkować skierowaniem na badania okresowe, mimo posiadania przez pracownika aktualnego orzeczenia lekarskiego, należy do pracodawcy, ponieważ to na nim spoczywa obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy. Podejmując decyzję pracodawca powinien jednak pamiętać, że w przypadku nadużywania swoich uprawnień i nieuzasadnionego kierowania pracownika na badania może spotkać się z zarzutem dyskryminacji.

Przykład

Pracownik miał lekki udar. Na zwolnieniu lekarskim przebywał 40 dni, jednak dwukrotnie zwolnienia te nie obejmowały sobót i niedziel będących dla niego dniami wolnymi od pracy. Na skutek udaru znacząco pogorszył się wzrok pracownika. Pracodawca nie ma podstaw do skierowania pracownika na badania kontrolne, ponieważ nie był niezdolny do pracy w sposób ciągły przez co najmniej 31 dni. Pracownik ma natomiast problemy z wykonywaniem pracy. W takiej sytuacji pracodawca może podjąć decyzję o skierowaniu pracownika na okresowe badania lekarskie pomimo posiadanego przez pracownika ważnego orzeczenia lekarskiego.  Pracownik powinien zastosować się do polecenia pracodawcy i przeprowadzić zlecone mu badania.

Podstawa prawna:

• art. 94 pkt 4, art. 229 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 962

• § 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 2067

Ewa Łukasik,

ekspert z zakresu prawa pracy i bhp, autorka wielu publikacji z tej tematyki