Zasady zatrudniania i rozliczania nauczycieli-emerytów

W szkole lub placówce może być zatrudniony nauczyciel, który posiada ustalone prawo do emerytury. Pragmatyka zawodowa nauczycieli gwarantuje tej grupie możliwość podjęcia pracy w jednostkach systemu oświaty, w tym w tej jednostce, która była miejscem ostatniej pracy nauczyciela.

Nie istnieją przepisy zakazujące zatrudniania emerytowanych nauczycieli, a praktyki polegające na próbie dyskryminowania nauczycieli-emerytów pod kątem zatrudnienia spotykają się ze zdecydowanie negatywnym stanowiskiem judykatury. Obowiązujące regulacje - zarówno z zakresu prawa oświatowego, jak i prawa pracy, nie przewidują ograniczeń w zakresie zatrudniania byłych pracowników (w tym nauczycieli), którzy przeszli na emeryturę. Nie przewidziano w tym zakresie również żadnego okresu przejściowego pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a nawiązaniem nowego.

W wyroku z 12 maja 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II SA 143/00) stwierdził, że akty organów jednostek samorządu terytorialnego zakazujące kierownikom gminnych jednostek organizacyjnych zatrudniania emerytów bez zgody tego organu jest bezprawne. Organ jednostki samorządu terytorialnego nie może wkraczać w stosunki pomiędzy pracodawcą a pracownikiem danej jednostki. Takiego ustalenia nie może tłumaczyć przypisywanie tego rodzaju aktom charakteru wytycznych o charakterze wewnętrznym. Akt ten jest przykładem aktu powszechnego. Mimo że jej adresatami są określone jednostki organizacyjne, dotyczy on uprawnień osób z zewnątrz, które chciałyby podjąć pracę w danych jednostkach. Do takiej regulacji organ jednostki samorządu terytorialnego nie posiada podstawy prawnej.

Ponadto działanie takie narusza art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 sierpnia 1997 r. (dalej: Konstytucja) wyrażający zasadę legalizmu, zgodnie z którym organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Sytuacja ta prowadzi również do naruszenia art. 65 Konstytucji oraz art. 10 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.), wyrażającymi wolność podejmowania pracy. Zgodnie z art. 65 ust. 1 Konstytucji: . Z kolei zgodnie z art. 10 §1 k.p.,