Przyznawanie i rozliczanie pożyczek na cele socjalne

Do działalności socjalnej jednostki należy m.in. udzielanie zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Jej zakres i forma zależy od decyzji konkretnego podmiotu. Choć udzielenie osobie uprawnionej nieoprocentowanej lub niskooprocentowanej pożyczki mieszkaniowej ze środków ZFŚS jest dla niej co do zasady obojętne podatkowo, to w określonych przypadkach sytuacja podatkowa pożyczkobiorcy może ulec zmianie. W tekście odpowiemy m.in. na pytania, komu i na jakich zasadach można udzielić pomocy mieszkaniowej, w jakich przypadkach podlega ona opodatkowaniu oraz przedstawimy przykładowe schematy księgowań.

Każda jednostka ustala w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS) zasady udzielania i formy pomocy zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe. Istotne jest, że taką formę dofinansowań i wsparcia powinien przewidywać każdy regulamin ZFŚS, co oznacza, że powinien się w nim znaleźć przede wszystkim opis:

• rodzajów pomocy na cele mieszkaniowe: zapomóg i pożyczek;
• celów pomocy mieszkaniowej, np. zakup mieszkania, domu lub działki, zamiana mieszkania, remont, przystosowanie mieszkania dla osób niepełnosprawnych;
• zasad rozpatrywania wniosków oraz udzielania pożyczek oraz ich spłaty;
• kategorii pierwszeństwa;
• częstotliwości udzielania pomocy;
• formalnych warunków ubiegania się o pożyczkę.

Dokumentowanie własności nieruchomości

Kwestia własności mieszkania lub domu, które ma być pozyskane, remontowane lub modernizowane z wykorzystaniem środków ZFŚS, powinna być rozpatrzona z punktu widzenia nie tyle wymogów powszechnie obowiązującego prawa, ile racjonalności postępowania i możliwości zabezpieczenia spłaty pożyczki. W praktyce wymóg załączenia dokumentów potwierdzających własność mieszkania lub domu występuje w przypadku pożyczek większej wartości, udzielanych w celu pozyskania własnego mieszkania lub domu. Potwierdzenie własności nieruchomości pozwala też lepiej ocenić wiarygodność finansową pożyczkobiorcy i wyeliminować przypadki przeznaczania pożyczki na inne cele, niż określa to umowa o udzielenie pożyczki. Wymóg ten nie musi być konieczny w przypadku mniejszych pożyczek, np. na remont mieszkania, które zostało wynajęte, a pracownik przedstawił dokumenty potwierdzające dysponowanie mieszkaniem w dłuższym okresie. Zatem w zależności od treści regulaminu ZFŚS jednostka może wymagać przedstawienia dokumentów potwierdzających tytuł prawny do nieruchomości, na którą mają być przeznaczone środki pożyczki z ZFŚS.