Nowe świadczenie wyrównawcze dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki
Od 1 stycznia 2022 r. można ubiegać się o świadczenie wyrównawcze dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki. Wysokość świadczenia wyrównawczego zostanie ustalona jako różnica między kwotą świadczenia pielęgnacyjnego a kwotą pobieranego przez uprawnioną osobę świadczenia emerytalno-rentowego.
Nowy rodzaj świadczenia wprowadzono na podstawie ustawy z 29 października 2021 r. o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz.U. z 2021 r. poz. 2314).
Komu przysługuje świadczenie
Świadczenie wyrównawcze przysługuje osobie, która:
- jest uprawniona do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz.U. z 1989 r. poz. 149), w kwocie niższej niż wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych;
- w dalszym ciągu sprawuje nad dzieckiem opiekę, z tytułu której nabyła prawo do wcześniejszej emerytury;
- aktualnie pobiera świadczenie emerytalno-rentowe w kwocie niższej niż wysokość świadczenia pielęgnacyjnego;
- zamieszkuje na terytorium Polski oraz:
- jest obywatelem Polski lub
- posiada prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Polski oraz jest obywatelem państw członkowskich Unii Europejskiej, EFTA, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub
- jest cudzoziemcem legalnie przebywającym na terytorium Polski.
Wysokość świadczenia wyrównawczego
Wysokość świadczenia wyrównawczego zostanie ustalona jako różnica między kwotą świadczenia pielęgnacyjnego a kwotą pobieranego przez uprawnioną osobę świadczenia emerytalno-rentowego.
Przez kwotę pobieranego świadczenia emerytalno-rentowego należy rozumieć wysokość pobieranej emerytury lub renty brutto, wraz z kwotą przyznaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych oraz kwotą innych dodatków i świadczeń, wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów, z wyłączeniem dodatku pielęgnacyjnego, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń.
Od stycznia 2022 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 2119 zł miesięcznie. Nowe świadczenie będzie zatem ustalane jako różnica między wskazaną kwotą a kwotą brutto pobieranego świadczenia emerytalno-rentowego (uwzględniającą inne dodatki i świadczenia wypłacane wraz z tymi świadczeniami).
W przypadku zmiany wysokości miesięcznej kwoty świadczenia pielęgnacyjnego oraz zmiany wysokości świadczenia emerytalno-rentowego, w wyniku rocznej waloryzacji świadczeń, ZUS (lub inny organ emerytalno-rentowy) będzie dokonywał łącznie ponownego obliczenia świadczenia wyrównawczego w marcu każdego roku. Świadczeniobiorcy będzie wypłacane należne wyrównanie.
Wniosek o świadczenie wyrównawcze
Świadczenie wyrównawcze jest przyznawane na wniosek osoby uprawnionej, składany do ZUS (lub innego organu emerytalno-rentowego wypłacającego świadczenie). Wniosek można pobrać ze strony ZUS (wniosek ESWK) albo w placówce ZUS. Wniosek zawiera:
- dane osoby uprawnionej - m.in.: imię i nazwisko, datę urodzenia, PESEL, serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, adres miejsca zamieszkania,
- dane dziecka - m.in.: imię i nazwisko, datę urodzenia, PESEL, adres miejsca zamieszkania,
- oświadczenie osoby uprawnionej o sprawowaniu opieki nad dzieckiem, z tytułu której nabyła prawo do wcześniejszej emerytury - na dzień złożenia wniosku,
- inne informacje niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wyrównawczego.
Do wniosku załącza się również:
- decyzję przyznającą prawo do wcześniejszej emerytury - jeżeli organem właściwym do przyznania świadczenia wyrównawczego jest inny organ niż ZUS,
- dokument potwierdzający prawo i wysokość świadczeń przyznanych przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, wystawiony przez właściwą instytucję zagraniczną, albo oświadczenie, że nie ma przyznanego takiego świadczenia.
Tryb odwoławczy od decyzji odmawiającej świadczenia
Decyzje w sprawie świadczenia wyrównawczego wydaje i świadczenie to wypłaca ZUS lub inny organ emerytalno-rentowe, który wypłaca świadczenie. Wypłata świadczenia wyrównawczego następuje wraz z wypłatą świadczenia emerytalno-rentowego.
Od decyzji ZUS (lub innego organu) przysługuje odwołanie, które należy wnieść na piśmie, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Organ rentowy jest zobowiązany niezwłocznie przekazać odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu. Jeżeli uzna odwołanie w całości za słuszne, może też we własnym zakresie zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję.
W jakim terminie złożyć wniosek o świadczenie wyrównawcze
Świadczenie wyrównawcze będzie przysługiwało zasadniczo od miesiąca, w którym wniosek o jego przyznanie wpłynął do ZUS. Jednak wniosek złożony najpóźniej do 28 lutego 2022 r. podlega rozpatrzeniu do 31 marca 2022 r. W przypadku złożenia wniosku w tym terminie świadczenie wyrównawcze przysługuje od 1 stycznia 2022 r. i jest wypłacane po dokonaniu rocznej waloryzacji wraz ze świadczeniem emerytalno-rentowym.
WAŻNE
W przypadku złożenia wniosku o świadczenie wyrównawcze w terminie do 28 lutego 2022 r. świadczenie to przysługuje od 1 stycznia 2022 r. i będzie wypłacone z wyrównaniem.
PRZYKŁAD
Wniosek o przyznanie świadczenia wyrównawczego został złożony w ZUS 1 marca 2022 r. W takiej sytuacji zgodnie z ogólną regułą świadczenie zostanie wypłacone nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, tj. od marca 2022 r. Gdyby jednak wniosek wpłynął do ZUS najpóźniej do końca lutego, ZUS wypłaciłby świadczenie z wyrównaniem od 1 stycznia 2022 r.
PODSTAWA PRAWNA:
art. 1-6, art. 9, art. 14-15 ustawy z 29 października 2021 r. o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki - Dz.U. z 2021 r. poz. 2314
art. 17 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - Dz.U. z 2020 r. poz. 111; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270
art. 4779 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 366
art. 129 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. z 2021 r. poz. 291; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2314
Anna Łukasik-Skwarek
radca prawny, specjalista i praktyk z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
POTRZEBUJESZ POMOCY?