Jednostki powiązane i pozostałe jednostki, w których jednostka posiada zaan-gażowanie

Jednostki powiązane są różnie definiowane w aktach prawnych, tj. w ustawie o rachunkowości, Międzynarodowych Standardach Rachunkowości, ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz Kodeksie spółek handlowych. Każdy z nich dla własnych potrzeb, w odmienny sposób, definiuje jednostkę (podmiot, spółkę) powiązaną, nakładając na nią określone obowiązki lub zakazy. Różnorodność definicji wynika z charakteru ustaw i konieczności wyodrębnienia określonych grup jednostek w celu objęcia ich szczególnymi przepisami.

Ważna jest prawidłowa identyfikacja podmiotów powiązanych, gdyż m.in. w sprawozdaniu finansowym powinny być ujawnione informacje dotyczące wzajemnych transakcji między jednostkami powiązanymi. W związku z tym jednostka powinna przyjąć w swoich zasadach rachunkowości (polityce rachunkowości) takie rozwiązania, aby łatwo można było wyodrębnić z ksiąg rachunkowych informacje na temat transakcji z podmiotami powiązanymi. W tym celu jednostka powinna wprowadzić do ksiąg rachunkowych osobne konta księgowe, które będą grupowały tego typu informacje w celu sporządzenia sprawozdania finansowego, jak i innej dokumentacji transakcji z jednostkami powiązanymi.

Prowadzona w jednostce ewidencja transakcji z jednostkami powiązanymi powinna dostarczyć informacji wymaganych do sporządzenia:

• jednostkowego sprawozdania finansowego,
• skonsolidowanego sprawozdania finansowego - jeśli grupa kapitałowa sporządza takie sprawozdanie,
• dokumentacji - wymaganych przez ustawy podatkowe.

Jednostki powiązane w myśl zapisów ustawy o rachunkowości

Jednostkami powiązanymi są jednostki (dwie lub więcej) wchodzące w skład danej grupy kapitałowej. Grupę kapitałową tworzą natomiast:

• jednostka dominująca - będąca spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, sprawująca kontrolę nad jednostką zależną, tj. posiadająca zdolność do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki, w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z jej działalności,