Pozyskiwanie dochodów podatkowych przez JST– analiza nieprawidłowości

Wśród źródeł dochodów JST istotne znaczenie mają dochody pochodzące z podatków i opłat lokalnych. Trudno zatem nie zadbać, aby dochody podatkowe pozyskiwane były w sposób prawidłowy, w należnej wysokości. Brak reakcji JST na nieprawidłowości w zakresie wpłaty podatków i opłat lokalnych do budżetów przez osoby zobowiązane, nieprowadzenie postępowań podatkowych i egzekucyjnych może nie tylko uszczuplić dochody tych jednostek, lecz także uniemożliwić im prawidłową realizację zadań zleconych i własnych.

Posługując się przykładem gminy jako podstawowej formy działalności samorządu terytorialnego, źródłami dochodów własnych gminy są wpływy z podatków, takich jak: podatki od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, dochodowy od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn i od czynności cywilnoprawnych. Dodatkowo do kategorii tej można zaliczyć wpływy z opłat wpłacanych do gmin, mianowicie skarbowej, targowej, miejscowej, uzdrowiskowej, od posiadania psów, reklamowej czy eksploatacyjnej (w części określonej w ustawie - Prawo geologiczne i górnicze). Powyższe kategorie dochodów określane są umownie dochodami podatkowymi.

Środki finansowe pochodzące z wpłat podatków i opłat lokalnych przekazywane są na realizację zadań własnych JST, muszą więc podlegać szczegółowej kontroli w zakresie prawidłowości ich wykorzystania. Regionalne izby okręgowe (RIO), przeprowadzając kontrolę gospodarki finansowej JST, w tym także ocenę realizacji zobowiązań podatkowych, wskazują na istotne nieprawidłowości w tym zakresie. Te są zazwyczaj konsekwencją niewłaściwej interpretacji i stosowania obowiązujących przepisów prawa podatkowego. Powstają także w wyniku zaniedbań organizacyjnych organów podatkowych.