Interpretacja indywidualna z dnia 20 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.984.2022.1.AKU

Obowiązki płatnika w związku z wypłatą przez Wnioskodawcę rekompensat.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 listopada 2022 r. złożyli Państwo wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą przez Wnioskodawcę rekompensat.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Przedmiotem wniosku jest właściwa kwalifikacja do celów podatkowych rekompensat wypłaconych w ramach ugód pozasądowych zawartych między Wnioskodawcą a osobami fizycznymi.

… (dalej jako: „Prowincja” lub „Wnioskodawca”) jest kościelną osobą prawną prowadzącą działalność religijną na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

W wyniku działań jednego z członków Prowincji („Sprawca”), miało dojść do pokrzywdzenia osób fizycznych będących polskimi rezydentami podatkowymi (dalej jako „Poszkodowani”). Poszkodowani twierdzili, że zostali pokrzywdzeni w wyniku działań Sprawcy, polegających na psychomanipulacji, przemocy psychicznej oraz fizycznej, w tym wykorzystaniu seksualnym. Z tego względu, Poszkodowani twierdzili, że zostali również pokrzywdzeni przez Prowincję i inne kościelne osoby prawne, poprzez dopuszczenie do ich pokrzywdzenia przez Sprawcę i brak wsparcia po pokrzywdzeniu przez Sprawcę. Wskazane czyny spowodowały istotne pogorszenie zdrowia Poszkodowanych, a w szczególności duże problemy psychiczne. W konsekwencji, istotnie zwiększyły się potrzeby Poszkodowanych związane z kosztami leczenia, diagnozy, walki z traumą, psychoterapią, adaptacją w środowisku, a także powrotem do zdrowia. Poszkodowani twierdzili, że czyny Sprawcy wyrządziły Poszkodowanym istotną szkodę (krzywdę), co zaważyło w sposób negatywny na przyszłości Poszkodowanych.

W konsekwencji, dążąc do ugodowego zakończenia sporu i zrekompensowania szkód, które miały powstać po stronie Poszkodowanych, zgodnie z ich twierdzeniami, Prowincja zawarła z każdym Poszkodowanym z osobna pozasądową pisemną ugodę w 2021 lub 2022 r. („Ugody”). Na podstawie każdej z Ugód Prowincja zobowiązała się do wypłaty każdemu Poszkodowanemu (ryczałtowej) rekompensaty pieniężnej (mającej charakter odszkodowania/zadośćuczynienia za czyny Sprawcy, tj. jednego z członków kościelnej osoby prawnej) („Rekompensaty”). Celem Rekompensat była wypłata renty z powodu rozstroju zdrowia Poszkodowanego wskutek działań i zaniechań, które zostały opisane w Ugodach, a w związku z którymi zmniejszyły się widoki powodzenia Poszkodowanych na przyszłość. Ze względu na szczególne okoliczności sprawy, obie strony każdej z Ugód (tj. Prowincja oraz odpowiednio dany Poszkodowany) uznały, że zasadniczo wypłata Rekompensaty nastąpi jednorazowo z góry (z zastrzeżeniem zwrotu w przyszłości faktycznie poniesionych przez określonych Poszkodowanych niektórych kosztów leczenia). Rekompensaty zostały wypłacone każdemu Poszkodowanemu w 2022 r. lub pod koniec 2021 r. Jednocześnie, na podstawie Ugód, Poszkodowani zrzekli się m.in. wobec Prowincji wszelkich roszczeń prawnych z tytułu wszelkich szkód oraz krzywd wyrządzonych przez Sprawcę oraz, wynikłych z zaniedbań, zaniechań lub działań Prowincji skutkujących pokrzywdzeniem Poszkodowanych.

W wyniku zawarcia wskazanych wyżej Ugód pozasądowych oraz wypłaty Rekompensaty, po stronie Wnioskodawcy pojawiła się wątpliwość, czy Prowincja, na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 1128; dalej: „ustawa o PIT”), będzie zobowiązana sporządzić dla Poszkodowanych informację o wysokości przychodu powstałego w wyniku wypłaty Rekompensaty na podstawie ugody pozasądowej lub powstaną jakiekolwiek inne obowiązki płatnika PIT po stronie Prowincji.

Pytanie

Czy w związku z wypłatą Rekompensat na rzecz Poszkodowanych, Wnioskodawca jest zobowiązany na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o PIT do sporządzenia informacji dla Poszkodowanych o wysokości przychodu powstałego w wyniku wypłaty świadczenia (PIT-11 lub inny) albo do wykonania jakichkolwiek obowiązków płatnika PIT, czy też Wnioskodawca nie ma żadnych obowiązków informacyjnych, ani obowiązków płatnika PIT, gdyż Rekompensaty podlegają zwolnieniu z PIT w trybie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o PIT?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, w związku z wypłatą Rekompensat na rzecz Poszkodowanych, Wnioskodawca nie jest zobowiązany na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o PIT do sporządzenia informacji dla Poszkodowanych o wysokości przychodu powstałego w wyniku wypłaty świadczenia (PIT-11 lub inny) albo do wykonania jakichkolwiek obowiązków płatnika PIT, gdyż Rekompensaty, stanowiąc jednorazową rentę, podlegają zwolnieniu z PIT, w trybie art. 21 ust. 1 pkt 3c Ustawy PIT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W konsekwencji, świadczenia o charakterze odszkodowawczym zasadniczo stanowią przychód podatkowy. Jeżeli wypłata takiego świadczenia wynika z deliktu i nie ma związku z żadnym stosunkiem prawnym łączącym podatnika z podmiotem wypłacającym (umowa o pracę, umowa zlecenia, umowa w ramach działalności gospodarczej, itp.), to zasadniczo otrzymana zapłata stanowi przychód z innych źródeł, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

W myśl zaś art. 42a ustawy o PIT m.in. „osoby prawne, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu (...).ˮ

W konsekwencji, wypłata świadczenia stanowiącego tzw. przychód z innych źródeł (np. rekompensaty o charakterze odszkodowania) nawet, jeżeli nie skutkuje obowiązkiem poboru zaliczki na podatek przez wypłacającego (jako płatnika), to rodzi obowiązek sporządzenia rocznej informacji, w trybie art. 42a ustawy o PIT (tj. zasadniczo PIT-11, a dawniej PIT-8C). Obowiązek sporządzenia takiej rocznej informacji nie powstaje jednak m.in., jeżeli wypłacane świadczenie stanowi dochód (przychód) wymieniony w art. 21 ustawy o PIT (tj. zwolniony z podatku dochodowego).

Nie powinno budzić wątpliwości, że po stronie Prowincji nie powstają obowiązki płatnika PIT z tytułu wypłaconej danej Rekompensaty (Rekompensata wypłacana jest bowiem w trybie przepisów Kodeksu cywilnego w związku z deliktem, a nie z tytułu jakiejkolwiek umowy o pracę, zlecenia lub innego podobnego stosunku prawnego łączącego Prowincję z Poszkodowanym). Analizy podatkowej wymaga natomiast to, czy Rekompensata stanowi dochód (przychód) zwolniony z podatku na podstawie art. 21 ustawy o PIT. Jeżeli tak, to po stronie Wnioskodawcy nie powstaną obowiązki informacyjne, w trybie art. 42a ustawy o PIT.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, otrzymane przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo którego potrzeby zwiększyły się lub widoki powodzenia na przyszłość zmniejszyły, oraz odszkodowania w postaci renty przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie spowodowania śmierci poszkodowanego, otrzymane przez osoby uprawnione, o których mowa w art. 446 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 1509), a także miesięczne świadczenia na zapewnienie środków utrzymania, o których mowa w art. 753³ § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm.).

Aby wskazane przez Wnioskodawcę zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o PIT miało zastosowanie, należało spełnić dwa warunki. Po pierwsze, zapłata została dokonana w związku z uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia, otrzymana przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo którego potrzeby zwiększyły się lub widoki powodzenia na przyszłość zmniejszyły się. Po drugie, zapłata stanowi odszkodowanie w postaci renty na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. W opisanym powyżej stanie faktycznym przesłanki te wystąpiły łącznie.

Ugody zawarte między Prowincją a Pokrzywdzonymi wynikały ze zgodnego stanowiska stron, że u Pokrzywdzonych w wyniku czynów skutkujących pokrzywdzeniem, nastąpił rozstrój zdrowia fizycznego lub psychicznego. Wnioskodawca zadeklarował z tego względu, że zrekompensuje szkody wynikłe z działań Sprawcy (tj. poczynione przez członka Prowincji). W wyniku zaistniałych zdarzeń Poszkodowani utracili w znacznej mierze zdolność do podjęcia pracy zarobkowej lub zwiększyły się ich potrzeby, co wynika ze złego stanu zdrowia, potrzeby leczenia oraz terapii. Co więcej, w wyniku doznanej traumy zmniejszyły się ich widoki powodzenia na przyszłość. Bez wątpienia należy zatem stwierdzić związek pomiędzy świadczeniem uiszczonym przez Prowincję na rzecz Pokrzywdzonych, a przesłanką w postaci dokonania zapłaty w związku z uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo którego potrzeby zwiększyły się lub widoki powodzenia na przyszłość zmniejszyły się. Nie budzi wątpliwości, że ofiary przemocy fizycznej lub psychicznej, w tym wykorzystania seksualnego, wymagają szczególnej pomocy, z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia (w tym rozstrój zdrowia psychicznego) oraz zwiększenie potrzeb i zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość. Tego rodzaju czyny mają destrukcyjny wpływ na zdrowie i przyszłość poszkodowanego.

Rekompensata stanowi również odszkodowanie w postaci renty na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Na przeszkodzie do uznania Rekompensaty jako renty nie stoi jednorazowość świadczenia, ponieważ umożliwia to art. 447 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, z ważnych powodów, na żądanie poszkodowanego, można przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu. Na gruncie prawa cywilnego instytucja jednorazowego odszkodowania przewidziana w art. 447 Kodeksu cywilnego jest równoznaczna z instytucją renty odszkodowawczej, o której mowa w art. 444 § 2 tego Kodeksu. Obie te instytucje, które są ściśle ze sobą związane, powołane są do spełnienia tego samego zadania i mają służyć jednemu celowi, a mianowicie naprawieniu tej samej szkody (krzywdy). Równoznaczność tych instytucji prawnych wyraża się przede wszystkim w tym, że gdy brak jest przesłanek do zasądzenia renty, to nie może tym samym wchodzić w rachubę zasądzenie jednorazowego odszkodowania. Ta ostatnia bowiem, jako instytucja pochodna od renty i od niej zależna, nie może mieć zasadniczego bytu, skoro sama stanowi w istocie swej rentę, tylko że w postaci skapitalizowanej. Jednocześnie, warunkiem kapitalizacji przyznanej na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego renty, jest wystąpienie ważnych powodów przemawiających za tym, żeby w miejscu świadczenia okresowego przyznać odszkodowanie jednorazowe. Przekształcenie renty w jednorazowe odszkodowanie służy ochronie praw, przyznanych na mocy art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, a wysokość świadczenia jednorazowego przyznanego w miejsce renty uwzględnia wysokość należnych rat rentowych i przypuszczalny okres trwania obowiązku jej wypłacania. Renta jest co do zasady świadczeniem okresowym. Niemniej jednak, ponieważ przepis art. 447 Kodeksu cywilnego przewiduje możliwość przyznania zamiast renty lub jej części odszkodowania jednorazowego, uznaje się, że taka „skapitalizowanaˮ renta – niezależnie od sposobu jej nazywania – także mieści się w zakresie zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o PIT.

Powyższe stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych. Przykładowo, w interpretacji z 15 października 2021 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.722.2021.1.DJ, organ zgodził się, że: „każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nieˮ. Jednocześnie, organ skonkludował, że: „otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie, o którym mowa w podaniu, będące przedmiotem zadanych we wniosku pytań (tj. odszkodowanie płatne jednorazowo (renta) z tytułu uznanych krzywd, powstanie urazu ciała, wywołanie rozstroju zdrowia, których skutkiem było i jest zmniejszenie się szans zarobkowych i rozwojowych Wnioskodawczyni oraz ponoszenie większych kosztów związanych ze swoim utrzymaniem a także utratą dochodów, renta w formie jednorazowego odszkodowania przyznanego na mocy ugody pozasądowej art. 447 Kodeksu cywilnego w celu ochrony praw, przyznanych na mocy art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego) – korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Analogicznie wypowiedział się organ podatkowy w interpretacji z 6 lipca 2022 r., nr 0115-KDIT2.4011.294.2022.2.ENB. W innej interpretacji z 20 lipca 2018 r. (nr 0113-KDIPT2-2.4011.330.2018.1.SR) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podkreślił, że: „zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia „zadośćuczynieniaˮ z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkodyˮ.

W konsekwencji, wypłata Rekompensaty za uszkodzenia ciała Poszkodowanych lub wywołanie rozstroju zdrowia, zapłaconych przez Prowincję na podstawie Ugód, stanowi odszkodowanie w postaci renty przyznane na podstawie art. 444 § 1-2. Tym samym, świadczenie wypłacone przez Wnioskodawcę na rzecz Pokrzywdzonych korzysta ze zwolnienia podatkowego wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o PIT. To zaś oznacza (a contrario), że zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, Wnioskodawca nie ma obowiązku sporządzić informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać jej podatnikowi (tj. Poszkodowanemu) oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 tej ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm., Dz. U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów są inne źródła,   o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Należy podkreślić, że odszkodowania stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania są opodatkowane. Niektóre z nich – wymienione w katalogu zwolnień określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy – korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy:

Analizując możliwość zastosowania ww. zwolnienia należy wyjaśnić, że umowa renty została zdefiniowana w art. 903 ustawy Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (t. j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, ze zm., Dz. U.  z 2022 r. poz. 1360, ze zm.). Zgodnie z jego treścią:

Stosownie do art. 444 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Z przepisu art. 444 § 2 i § 3 Kodeksu cywilnego wynika, że:

W myśl natomiast art. 445 § 1 ww. ustawy:

Przepis art. 447 ww. Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Należy zauważyć, że na gruncie prawa cywilnego instytucja jednorazowego odszkodowania przewidziana w art. 447 Kodeksu cywilnego jest równoznaczna z instytucją renty odszkodowawczej, o której mowa w art. 444 § 2 tego Kodeksu. Obie te instytucje, które są ściśle ze sobą związane, powołane są do spełnienia tego samego zadania i mają służyć jednemu celowi, a mianowicie naprawieniu tej samej szkody. Równoznaczność tych instytucji prawnych wyraża się przede wszystkim w tym, że gdy brak jest przesłanek do zasądzenia renty, to nie może tym samym wchodzić w ogóle w rachubę zasądzenie jednorazowego odszkodowania. Ta ostatnia bowiem, jako instytucja pochodna od renty i od niej zależna, nie może mieć zasadniczego bytu, skoro sama stanowi w istocie swej rentę, tylko że w postaci skapitalizowanej. Jednocześnie warunkiem kapitalizacji przyznanej na podstawie art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego renty jest wystąpienie ważnych powodów przemawiających za tym, żeby w miejscu świadczenia okresowego przyznać odszkodowanie jednorazowe. Przekształcenie renty w jednorazowe odszkodowanie służy ochronie praw, przyznanych na mocy art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, a wysokość świadczenia jednorazowego przyznanego w miejsce renty uwzględnia wysokość należnych rat rentowych i przypuszczalny okres trwania obowiązku jej wypłacania.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego, dążąc do ugodowego zakończenia sporu i zrekompensowania szkód, które miały powstać po stronie Poszkodowanych, zawarli Państwo z każdym Poszkodowanym z osobna pozasądową pisemną ugodę. Na podstawie każdej z ugód zobowiązali się Państwo do wypłaty każdemu Poszkodowanemu ryczałtowej rekompensaty pieniężnej (mającej charakter odszkodowania/zadośćuczynienia za czyny Sprawcy). W celu zrekompensowania szkód, które doznali Poszkodowani z powodu rozstroju zdrowia, a w związku z którymi zmniejszyły się widoki powodzenia Poszkodowanych na przyszłość, wypłaciliście im Państwo odszkodowania, które zgodnie z zawartymi ugodami miały postać renty wypłaconej jednorazowo z góry. Jednocześnie, na podstawie ugód, Poszkodowani zrzekli się m.in. wobec Państwa wszelkich roszczeń prawnych z tytułu wszelkich szkód oraz krzywd wyrządzonych przez Sprawcę oraz, wynikłych z zaniedbań, zaniechań lub działań Prowincji skutkujących pokrzywdzeniem Poszkodowanych.

Zakresem zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, objęte są odszkodowania:

·mające postać renty;

·otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego;

·otrzymane w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia;

·otrzymane przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Renta jest co do zasady świadczeniem okresowym, niemniej, ponieważ przepis art. 447 Kodeksu cywilnego przewiduje możliwość przyznania zamiast renty lub jej części odszkodowania jednorazowego, uznaje się, że taka „skapitalizowana” renta – niezależnie od nazywania jej „odszkodowaniem” – także mieści się w zakresie zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kapitalizacja renty jest możliwa także na podstawie umowy stron; nie może jednak dotyczyć wówczas szkody, która może powstać w przyszłości. Umowa, na podstawie której poszkodowany otrzymuje zamiast renty z tytułu czynu niedozwolonego jednorazowe odszkodowanie, jest zatem dopuszczalna, jeżeli jej zawarcie usprawiedliwiają „ważne powody” (Fras M. (red.), Habdas M. (red.), Fuchs B., Fuchs D., Gnela B., Herbet A., Kurowski W., Malik A., Naczyńska J., Rąpała A., Skubisz-Kępka K., Stojek G., Wałachowska M., Zakrzewski P., Ziemiak M.P., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), WKP, 2018).

Umowa, na podstawie której poszkodowany otrzymuje zamiast renty z tytułu czynu niedozwolonego jednorazowe odszkodowanie, jest dopuszczalna, jeżeli jej zawarcie usprawiedliwiają ważne powody. Umową taką jednak nie można objąć ewentualnej szkody, jaka może powstać w przyszłości (uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 3 października 1966 r. - zasada prawna, III CZP 17/66, OSNCP 1968, Nr 1, poz. 1, z głosami S. Garlickiego, OSPiKA 1969, z. 1, poz. 1, i J. Lapierre'a, PiP 1970, z. 1, s. 182, oraz z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej, Przegląd orzecznictwa, NP 1968, Nr 11, s. 1690, i NP 1969, Nr 11-12, s. 1726).

Z uzasadnienia tej uchwały wynika, że komentowany przepis dopuszcza jedyny wyjątek od zasady, że naprawienie szkód wymienionych w art. 444 § 2 i art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego może nastąpić tylko przez przyznanie renty. Zamiana renty na jednorazowe odszkodowanie może być dokonana przez sąd, na żądanie powoda, albo w drodze umowy (ugody), przy czym dopuszczalność tej zamiany jest uzależniona – zarówno przy orzekaniu przez sąd, jak i w razie zawierania umowy (ugody) – od istnienia ważnych powodów.

Kryterium oceny istnienia ważnych powodów stanowi wyłącznie interes uprawnionego do renty; może on przemawiać za zamianą renty na jednorazowe odszkodowanie, gdy ze względu na szczególne okoliczności przyznanie jednorazowego odszkodowania zapewni poszkodowanemu zaspokojenie wszystkich jego potrzeb – zarówno bieżących, jak i przyszłych – które mogła zaspokoić renta.

Sąd Najwyższy zastrzegł również, że interes zobowiązanego do odszkodowania polegający na zwolnieniu się z długu nigdy nie może być decydujący, a ponadto że niedopuszczalne jest zawarcie umowy, w której, w zamian za mogące powstać w przyszłości prawo poszkodowanego do renty, kontrahenci ustalą zobowiązanie świadczenia jednorazowego odszkodowania.

Ustalenie wysokości jednorazowego odszkodowania powinno nastąpić przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, a przede wszystkim wysokości renty, wieku osoby uprawnionej, prawdopodobieństwa długości jej życia lub czasu trwania renty. (Gudowski J. (red.), Bielska- Sobkowicz T., Bieniek G., Ciepła H., Sychowicz M., Trzaskowski R., Wiśniewski T., Żuławska C., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, WKP, 2018).

W złożonym wniosku wskazali Państwo, że przekazana Poszkodowanym tytułem odszkodowania kwota pieniężna, miała zrekompensować im krzywdy, których doznali w wyniku działań sprawcy. Wskazane czyny spowodowały istotne pogorszenie zdrowia Poszkodowanych, a w szczególności duże problemy psychiczne. W konsekwencji, istotnie zwiększyły się potrzeby Poszkodowanych związane z kosztami leczenia, diagnozy, walki z traumą, psychoterapią, adaptacją w środowisku, a także powrotem do zdrowia. Poszkodowani twierdzili, że wspomniane czyny Sprawcy wyrządziły Poszkodowanym istotną szkodę (krzywdę), co zaważyło w sposób negatywny na przyszłości Poszkodowanych.

Reasumując, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, stwierdzić należy, że wypłacone przez Państwa odszkodowanie – mające postać jednorazowej renty, przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego w związku z wywołaniem rozstroju zdrowia i otrzymane przez poszkodowanego, którego potrzeby zwiększyły się lub widoki powodzenia na przyszłość zmniejszyły, korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, zgodnie z zapisem art. 42a ust. 1 ww. ustawy nie jesteście Państwo zobowiązani do sporządzenia dla Poszkodowanych informacji PIT-11 według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Państwa w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).