Składka zdrowotna przedsiębiorców w praktyce – podstawa wymiaru, rozliczenie roczne, terminy

W 2023 r. niektórzy płatnicy składek po raz pierwszy dokonają rocznego rozliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i składki zdrowotnej. Chodzi o płatników rozliczających podatek dochodowy według skali podatkowej, podatek liniowy oraz podatek zryczałtowany od przychodów ewidencjonowanych. Rozliczenie należy sporządzić na nowych drukach ZUS DRA lub ZUS RCA, które obowiązują od 1 maja 2023 r. Termin na złożenie rozliczenia upływa 22 maja 2023 r. (20 maja przypada w sobotę). 

Od 1 stycznia 2022 r. ustalenie składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania wybranej przez podmiot prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą. To przedsiębiorca decyduje o formie opodatkowania, w jakiej będzie się rozliczał z podatku dochodowego. Do form opodatkowania należą:

• podatek dochodowy na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej,
• podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• karta podatkowa (niedostępna od 2022 r., natomiast podatnicy, którzy korzystali z tej formy opodatkowania przed 1 stycznia 2022 r., mogą ją kontynuować, o ile spełniają warunki rozliczania się w tej formie).

1. Składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych (skala podatkowa) oraz podatkiem liniowym

Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, stosujących do przychodów z tej działalności opodatkowanie na zasadach ogólnych (według skali), została wprowadzona zasada rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składka zdrowotna jest obliczana i odprowadzana co miesiąc od miesięcznej podstawy wymiaru. Natomiast po zakończeniu roku ustala się dodatkowo wysokość składki rocznej od rocznej podstawy jej wymiaru.

 1.1. Podstawa wymiaru składki zdrowotnej

Przedsiębiorca opodatkowany według skali podatkowej lub opłacający podatek liniowy za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu wpłaca składkę naliczoną od podstawy wymiaru stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który jest opłacana składka. Dochód to różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o pdof) a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu tej ustawy. Dochód ten pomniejsza się o kwotę składek społecznych opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Jest on ustalany w następujący sposób:

1) dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy o pdof a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu tej ustawy;