Interpretacja indywidualna z dnia 5 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.566.2018.2023.11.MZ

Skoro Pracownik nie poniósł wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, nie będzie mógł rozpoznać ich jako kosztów uzyskania przychodów na etapie spieniężenia tych instrumentów, w tym w szczególności, nie będzie mógł rozpoznać jako kosztów uzyskania przychodów hipotetycznej wartości instrumentów finansowych, od których już raz zapłacił daninę. W konsekwencji doprowadzi to do sytuacji, w której wartość pochodząca z tego samego źródła przychodów opodatkowana będzie dwukrotnie.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe.

Szanowny Panie,

1.ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 6 listopada 2018 r. (data wpływu 8 listopada 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 listopada 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 698/19; i

2.stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 listopada 2018 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 listopada 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika z tytułu uzyskania przychodu po stronie osób objętych Regulaminem z tytułu zmiennych składników wynagrodzenia płatnych w jednostkach uczestnictwa lub w certyfikatach inwestycyjnych. Uzupełniliście go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 grudnia 2018 r. (wpływ 12 grudnia 2018 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

1.Działalność Towarzystwa oraz podmioty uprawnione do wynagrodzenia

Wnioskodawca jest towarzystwem funduszy inwestycyjnych podlegającym przepisom ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. 2018 poz. 1355; „UoFI”) oraz Rozporządzenia Ministra Finansów z 30 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinna odpowiadać polityka wynagrodzeń w towarzystwie funduszy inwestycyjnych wydanego na podstawie art. 47a ust. 4 UoFI (Dz. U. z 2016 poz. 1487, „Rozporządzenie”).

W celu realizacji obowiązku ciążącego na znaczących towarzystwach funduszy inwestycyjnych w związku z brzmieniem § 2 w zw. z § 1 pkt 4 Rozporządzenia, Towarzystwo ustanowiło „Politykę wynagrodzeń A. S.A.” („Polityka”), regulującą zasady wynagrodzeń wypłacanych na rzecz osób, do zadań których należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub zarządzanych funduszy inwestycyjnych.

Polityka ma na celu również transpozycję ratio legis Rozporządzenia na grunt obowiązujących w Towarzystwie regulacji, a w szczególności zapewnienie prawidłowego i skutecznego zarządzania ryzykiem i zapobieganie podejmowaniu ryzyka niezgodnego z profilami ryzyka, polityką inwestycyjną, strategiami inwestycyjnymi, statutami funduszy lub regulacjami wewnętrznymi Towarzystwa, jak również wspieranie realizacji strategii prowadzenia działalności Towarzystwa, oraz przeciwdziałanie powstawaniu konfliktów interesów.

W myśl obowiązującej Polityki obejmuje ona wynagrodzenia:

1)Członków Zarządu,

2)Pracowników podejmujących decyzje inwestycyjne dotyczące portfela inwestycyjnego funduszy („Zarządzający funduszami”),

3)Pracowników sprawujących funkcje z zakresu zarządzania ryzykiem,

4)Pracowników wykonujących czynności nadzoru zgodności działalności Towarzystwa z prawem,

5)Pracowników wykonujących czynności związane z audytem wewnętrznym,

6)Innych Pracowników, do których obowiązków należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub funduszy.

Polityka dotyczy osób, o których mowa powyżej, bez względu na formę prawną zatrudnienia, tj. zatrudnienia określonej osoby fizycznej przez Towarzystwo na podstawie stosunku pracy, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze (dalej łącznie - „Pracownicy” lub indywidualnie - „Pracownik”).

Zgodnie z wytycznymi określonymi w Rozporządzeniu Polityka przewiduje, że wynagrodzenie Pracowników składa się z dwóch części - stałej („wynagrodzenie stałe”) oraz zmiennej („zmienne składniki wynagrodzenia”).

2.Wynagrodzenie stałe

Wynagrodzenie stałe obejmuje płatności i świadczenia, które należą się Pracownikom za wykonaną pracę i które nie zależą od kryteriów związanych z wynikami lub oceną efektów pracy Pracownika. Polityka wskazuje, że w przypadku gdy wynagrodzenie jest podzielone na składniki stałe i zmienne, stałe składniki powinny stanowić na tyle dużą część łącznej wysokości wynagrodzenia, aby było możliwe prowadzenie elastycznej polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników, w tym zmniejszenie wysokości tych składników lub ich niewypłacenie.

Wnioskodawca wskazuje, że wynagrodzenie stałe nie jest przedmiotem niniejszego Wniosku.

3.Zmienne składniki wynagrodzenia

a)Wypłata wynagrodzenia w instrumentach finansowych

W związku z brzmieniem § 6 pkt 10 Rozporządzenia oraz Załącznika nr 1 do Polityki, co najmniej 50% wartości zmiennych składników wynagrodzenia będzie wypłacane w formie określonych instrumentów finansowych. Powyższa zasada dotyczy obecnie wyłącznie Członków Zarządu oraz Zarządzających funduszami. Towarzystwo nie wyklucza jednak, że w przyszłości katalog osób uprawnionych do otrzymania zmiennych składników wynagrodzenia w formie instrumentów finansowych ulegnie zmianie, niemniej zawsze będzie on zgodny z zakresem określonym w Rozporządzeniu.

Instrumentami finansowymi, o których mowa powyżej, są jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne, które są zarządzane przez Towarzystwo. Zgodnie z § 6 pkt 10 Rozporządzenia, cenę nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przekazywanych Pracownikom płaci Towarzystwo.

W celu pełnej realizacji postanowień Rozporządzenia Polityka zawiera zapisy, które ustalają, że co najmniej 50% odroczonej oraz nieodroczonej części zmiennych składników wynagrodzenia zostanie wypłacone w formie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Wypłacone zmienne składniki wynagrodzenia w formie instrumentów finansowych podlegają „okresowi wstrzymania”, w którym nie mogą być przedstawione do odkupienia. Aby zapewnić prawidłową realizację tego mechanizmu, pomiędzy Towarzystwem a Pracownikami zawierane są umowy ograniczające możliwość odkupywania jednostek uczestnictwa albo składania żądań wykupu certyfikatów inwestycyjnych.

b)Wynagrodzenie zmienne w formie odroczonej oraz nieodroczonej

Zmienne składniki wynagrodzenia przyznawane są (naliczane) nie częściej niż raz w roku, po zakończeniu każdego z okresów naliczania, tj. zasadniczo po zakończeniu każdego roku kalendarzowego.

Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być wypłacane częściowo w momencie ich przyznania („składnik krótkoterminowy”), oraz muszą być przynajmniej częściowo odroczone (przyznane warunkowo, „składnik długoterminowy”). Składnik krótkoterminowy jest wypłacany bezpośrednio po przyznaniu, stanowiąc dla Pracowników nagrodę za wyniki osiągnięte w danym okresie naliczania. Składnik długoterminowy jest przyznawany Pracownikom w trakcie okresu odroczenia, tj. okresu, w którym prawo do wypłaty wynagrodzenia zmiennego po jego naliczeniu zostaje wstrzymane i jest wypłacane po jego upływie.

Zgodnie z zasadami przewidzianymi w Rozporządzeniu, Polityka określa, że nabycie przez osobę podlegającą Polityce praw do wypłaty 40% wartości zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników jest odroczone (składnik długoterminowy).

Okres wypłaty odroczonej części ustala się z uwzględnieniem okresu, na jaki fundusze zostały utworzone i rekomendowanego uczestnikowi przez Towarzystwo zakresu czasowego inwestycji w fundusz inwestycyjny oraz polityki umarzania lub wykupywania jednostek uczestnictwa, a także charakteru i ryzyka działalności prowadzonej przez Towarzystwo, a w odpowiednich przypadkach również funduszy.

Wypłata odroczonej części zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników następuje w ratach w okresie 3 lat, przy czym wypłata pierwszej raty może nastąpić najwcześniej po upływie 12 miesięcy od dnia ustalenia łącznej wysokości zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników, czyli od zakończenia okresu naliczania. Przykładowo, w okresie odroczenia trwającym 3 lata, uprawnienia do kolejnych części wynagrodzenia odroczonego są nabywane na koniec lat n+1, n+2 i n+3, gdzie „n” jest rokiem naliczenia zmiennego składnika wynagrodzenia. Polityka przewiduje, że wynagrodzenie może zostać wypłacone w wysokości 20% naliczonego zmiennego składnika wynagrodzenia po okresie pierwszych 12 miesięcy, oraz po 10% naliczonego zmiennego składnika wynagrodzenia w kolejnych dwóch dwunastomiesięcznych okresach.

Po zakończeniu każdego roku kalendarzowego Rada Nadzorcza (w stosunku do Członków Zarządu) lub Zarząd (w stosunku do pozostałych Pracowników) podejmuje decyzję o wypłaceniu w całości, zmniejszeniu lub niewypłaceniu części zmiennych składników wynagrodzeń odroczonych z poprzednich lat, biorąc pod uwagę sytuację finansową Wnioskodawcy.

W konsekwencji przyznanie Pracownikowi części odroczonej zmiennych składników wynagrodzenia nie jest równoznaczne z możliwością dysponowania przez Pracownika tym wynagrodzeniem. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że w trakcie trwania okresu odroczenia Pracownik może stracić prawo do wypłaty tych zmiennych składników wynagrodzenia lub ich wysokość może ulec zmianie.

c)Kryteria dotyczące sytuacji finansowej Towarzystwa

Zmienne składniki wynagrodzenia uzależnione od wyników mogą być przyznawane lub wypłacane gdy:

‒ich przyznanie lub wypłacenie nie ogranicza zdolności Towarzystwa do zwiększania jego kapitałów własnych,

‒nie wpływa na ich stabilność,

‒nie zagrozi ciągłości lub stabilności prowadzenia przez Towarzystwo działalności oraz

‒gdy są uzasadnione wynikami Towarzystwa lub wynikami funduszy, efektami pracy jednostki organizacyjnej, na rzecz której Pracownik wykonywał czynności, oraz efektami pracy tej konkretnej osoby.

Polityka określa, że wysokość zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników powinna być zmniejszona lub ich wypłata zawieszona, jeśli taka wypłata mogłaby negatywnie wpłynąć na możliwość wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez Towarzystwo lub wyniki funduszy nie spełniają kryteriów określonych w Polityce.

Ogólne wyniki Towarzystwa lub funduszy, przyjmowane dla celów określenia zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników, powinny uwzględniać poziom ponoszonego ryzyka, w szczególności ryzyka płynności, ryzyka kredytowego oraz ryzyka koncentracji, a także opierać się na zbadanych sprawozdaniach finansowych za rok obrotowy Towarzystwa lub funduszy.

d)Kryteria jakościowe oraz ilościowe mające wpływ na decyzję o przyznaniu zmiennych składników wynagrodzenia

Podstawą określenia zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników jest ocena wyników osiągniętych przez danego Pracownika i daną jednostkę organizacyjną w odniesieniu do ogólnych wyników Towarzystwa. Towarzystwo dąży do osiągania zrównoważonych wyników pracy osób objętych Polityką w długim okresie.

W przypadku osób podejmujących decyzje inwestycyjne dotyczące portfela inwestycyjnego funduszy, tj. doradców inwestycyjnych i zarządzających niebędących doradcami inwestycyjnymi, wysokość zmiennych składników wynagrodzenia uzależniona jest również od wyników osiągniętych przez zarządzane fundusze.

Podstawą do określenia powyższych wyników są dane z co najmniej dwóch ostatnich lat obrotowych, a w przypadku osób zatrudnionych krócej niż dwa lata - dane od momentu nawiązania zatrudnienia. Przy ocenie wyników brane pod uwagę są kryteria ilościowe oraz jakościowe.

Kryteria ilościowe oznaczają przede wszystkim dane liczbowe lub finansowe wykorzystywane do określenia wynagrodzenia pracownika takie jak wyniki inwestycyjne, wolumen sprzedaży czy liczba nowych klientów.

Kryteria jakościowe natomiast, to wszystkie inne miary takie jak np. osiągnięcie zakładanych celów biznesowych oraz jakość zarządzania Towarzystwem (w stosunku do Członków Zarządu) czy też wywiązywanie się z obowiązków służbowych oraz zgodność działania z przepisami prawa oraz regulacjami wewnętrznymi (w stosunku do wszystkich Pracowników).

W konsekwencji realizacji celu Rozporządzenia Polityka dąży do uzależnienia przyznawania zmiennych składników wynagrodzenia nie tylko od kwantyfikowalnych, liczbowych wyników danego Pracownika, ale również od sposobu, w jaki zostały one osiągnięte. Kryteria jakościowe wykorzystywane są przede wszystkim w celu uzupełnienia oraz korekty podejmowanych ryzyk oraz osiąganych wyników.

4.Podsumowanie

Pracownicy Towarzystwa na podstawie przyjętej Polityki realizującej postanowienia Rozporządzenia, w zakresie w jakim mają wpływ na podejmowane decyzje inwestycyjne zarządzanych przez Towarzystwo funduszy oraz ze względu na szczególny charakter wykonywanych działań są wynagradzani w formie hybrydowej polegającej na tym, że ich wynagrodzenie składa się z:

‒wynagrodzenia stałego, niebędącego przedmiotem niniejszego wniosku;

‒zmiennych składników wynagrodzenia, w których co najmniej 50% stanowią jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne, które to wynagrodzenie jest dodatkowo ograniczone czasowo poprzez przyjęcie odpowiednich okresów wstrzymania oraz odroczenia.

W konsekwencji Pracownicy Towarzystwa nie mają możliwości swobodnego dysponowania zmiennymi składnikami wynagrodzenia w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych bezpośrednio po ich wypłacie ze względu na wskazane wyżej ograniczenia.

Mając na względzie powyższe, Wnioskodawca rozważa zasadność kwalifikacji przychodu z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa do kategorii przychodu z kapitałów pieniężnych Pracowników w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, podlegającego opodatkowaniu według 19% stawki podatkowej zgodnie z art. 30a ust. 1 ustawy o PIT.

Wnioskodawca zaznacza również, że w zakresie nieobjętym opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Polityka jest zgodna z postanowieniami Rozporządzenia.

W odpowiedzi na wezwanie z dnia 27 listopada 2018 r. Nr (…) Wnioskodawca uzupełnił opis zdarzenia przyszłego a mianowicie wskazał że:

przedmiotem zapytania jest zarówno określenie:

1)ewentualnych skutków podatkowych przyznania i wypłaty pracownikowi wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego lub certyfikatów inwestycyjnych

oraz

2)skutków podatkowych późniejszego umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Towarzystwo w związku z powyższym doprecyzowaniem zakresu wniosku o wydanie interpretacji z dnia 6 listopada 2018 r.; (dalej: „Wniosek”) pragnie udzielić dodatkowych wyjaśnień.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.; dalej: „ustawa o PIT”), przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Mając na względzie przytoczone powyżej przepisy, w ocenie Towarzystwa, momentem powstania przychodu podatkowego po stronie osób, do zadań których należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub zarządzanych funduszy inwestycyjnych („Pracowników”, wskazanych szczegółowo w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego Wniosku) będzie wyłącznie moment umorzenia przedmiotowych jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Jednocześnie Towarzystwo pragnie zauważyć, że nie można pogodzić z normami prawa podatkowego potencjalnego twierdzenia, że po stronie Pracowników może powstać jakikolwiek przychód już w momencie przyznania lub wypłaty jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Przychód na gruncie polskiego prawa podatkowego powstaje bowiem wyłącznie w momencie uzyskania przez podatnika trwałego i bezzwrotnego przysporzenia, o definitywnym charakterze, który powiększa jego majątek. Sam fakt przyznania oraz wypłaty jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych nie spełnia tej przesłanki.

Jak zostało podkreślone w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Wniosku, zasady wynagradzania osób mających wpływ na profil ryzyka towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub osób zarządzających funduszami określone są w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 30 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinna odpowiadać polityka wynagrodzeń w towarzystwie funduszy inwestycyjnych (Dz. U. z 2016 poz. 1487, dalej: „Rozporządzenie”) wydanym na podstawie Ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z dnia 31 marca 2016 r. (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1355; dalej: „UoFI”), która stanowi implementację do polskiego porządku prawnego Dyrektywy nr 61/2011 z 8 czerwca 2011 r. (tzw. Dyrektywa AIFMD) oraz Dyrektywy nr 91/2014 z 23 lipca 2014 r. (tzw. Dyrektywa UCITS V).

Towarzystwo, realizując obowiązki wynikające z powyższych aktów prawnych, ustanowiło „Politykę wynagrodzeń A. S.A.” („Polityka”), regulującą zasady określania wynagrodzeń wypłacanych na rzecz osób, do zadań których należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub zarządzanych funduszy inwestycyjnych (Pracowników).

Ze względu na związanie powołanymi powyżej aktami prawnymi, a w szczególności treścią Rozporządzenia, ustanowienie Polityki nie jest dobrowolnym aktem kształtowania zasad wypłaty wynagrodzenia Pracowników. Towarzystwo nie posiada możliwości odstąpienia od mechanizmu wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia (opisanych szczegółowo wraz z mechanizmem ich wypłacania we Wniosku). Tym samym zasady wypłaty wynagrodzenia w części objętej Wnioskiem nie stanowią formy modyfikacji wynagradzania Pracowników określonych w Rozporządzeniu, która byłaby w jakimkolwiek stopniu uzależniona od swobodnej decyzji Towarzystwa.

Powyższe jest bezpośrednią konsekwencją intencji ustawodawcy, który poprzez ustanowienie mechanizmu określonego Rozporządzeniem pragnie doprowadzić do długoterminowego związania interesu ekonomicznego kluczowych osób zatrudnionych w Towarzystwie z interesem inwestorów powierzających środki w zarządzenie towarzystwu funduszy inwestycyjnych.

W ocenie Towarzystwa zatem skutki podatkowe przyznania, wypłaty oraz umorzenia zmiennych składników wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub certyfikatów inwestycyjnych nie może być interpretowane w oderwaniu od powyższych uregulowań.

W Polityce zatwierdzonej przez Wnioskodawcę znajdują się dodatkowe wymogi, przewidziane w § 6 Rozporządzenia. Konieczność spełnienia tych szczególnych przesłanek dotyczących przyznania, wypłaty oraz nabycia prawa do umorzenia jednostek uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych prowadzi do wniosku, że samo ich przyznanie oraz wypłata nie powoduje żadnego trwałego przysporzenia po stronie Pracowników.

Postanowienia te przewidują, że do momentu nabycia prawa do umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przyznane zmienne składniki wynagrodzenia, w części w jakiej podlegają odpowiednim okresom odroczenia przed ich wypłaceniem, mogą zostać zmniejszone lub nawet niewypłacone. Natomiast ze względu na charakter nabytego prawa wartość osiągniętego z nich przychodu jest możliwa do ustalenia wyłącznie w momencie ich umorzenia.

W szczególności należy zwrócić uwagę, że zgodnie z Rozporządzeniem oraz postanowieniami Polityki (podkreślenia Towarzystwa):

1)gwarantowane zmienne składniki wynagrodzenia uzależnione od wyników mają charakter wyjątkowy; mogą być przyznane jedynie w momencie nawiązania zatrudnienia i ograniczają się do pierwszego roku zatrudnienia; (§ 6 pkt 7 Rozporządzenia),

2)w przypadku gdy wynagrodzenie jest podzielone na składniki stałe i zmienne - stałe składniki powinny stanowić na tyle dużą część łącznej wysokości wynagrodzenia, aby było możliwe prowadzenie elastycznej polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników, w tym zmniejszenie wysokości tych składników lub ich niewypłacenie; (§ 6 pkt 8 Rozporządzenia),

3)co najmniej 50% wartości zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników powinno być wypłacone osobom, do których zadań należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub zarządzanych funduszy, w formie nabytych przez te osoby jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych, tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych lub praw uczestnictwa unijnych AFI zarządzanych przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, których cenę nabycia płaci towarzystwo funduszy inwestycyjnych, w związku z udziałem tych osób w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych dotyczących portfela inwestycyjnego funduszu, chyba że wypłata w tej formie nie byłaby zgodna z interesem uczestników, profilem ryzyka, statutem lub regulaminem lub dokumentem założycielskim funduszu; (§ 6 pkt 10 Rozporządzenia),

4)nabycie przez osobę podlegającą polityce wynagrodzeń praw do wypłaty co najmniej 40% wartości zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników powinno być odroczone; wypłata odroczonej części zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników następuje w ratach w okresie co najmniej od trzech do pięciu lat, przy czym wypłata pierwszej raty może nastąpić po upływie 12 miesięcy od dnia ustalenia łącznej wysokości zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników; okres wypłaty odroczonej części ustala się z uwzględnieniem okresu, na jaki fundusz został utworzony, i rekomendowanego uczestnikowi przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych zakresu czasowego inwestycji w fundusz inwestycyjny oraz polityki umarzania lub wykupywania certyfikatów inwestycyjnych, tytułów uczestnictwa lub praw uczestnictwa funduszu, a także charakteru i ryzyka działalności prowadzonej przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, a w odpowiednich przypadkach również fundusz, oraz obowiązków tej osoby; (§ 6 pkt 11 Rozporządzenia),

5)nabycie przez osobę podlegającą polityce wynagrodzeń praw do wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia, o których mowa w pkt 11, w ramach poszczególnych rat, może nastąpić po dokonaniu każdorazowo przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych oceny pracy tej osoby, z uwzględnieniem ujawniających się w okresie odroczenia efektów pracy jednostki organizacyjnej, w której osoba była zatrudniona, oraz efektów pracy tej osoby; (§ 6 pkt 12 Rozporządzenia),

6)zmienne składniki wynagrodzenia uzależnione od wyników, w tym również część, o której mowa w pkt 11 (§ 6 pkt 11 Rozporządzenia - dop. Towarzystwa), mogą być przyznawane lub wypłacane, gdy ich przyznanie lub wypłacenie nie ogranicza zdolności towarzystwa funduszy inwestycyjnych do zwiększania jego kapitałów własnych, nie wpływa na ich stabilność, nie zagrozi ciągłości lub stabilności prowadzenia przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych działalności oraz gdy są uzasadnione wynikami tego towarzystwa lub wynikami funduszu, efektami pracy jednostki organizacyjnej, w której osoba była zatrudniona, oraz efektami pracy tej osoby; wysokość zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników powinna być zmniejszona lub ich wypłata zawieszona, gdy niepodjęcie takich działań mogłoby negatywnie wpłynąć na możliwość wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych lub wyniki funduszu nie spełniają kryteriów określonych w polityce wynagrodzeń; (§ 6 pkt 13 Rozporządzenia),

7)wypłacone zmienne składniki wynagrodzenia, o których mowa w pkt 10 (§ 6 pkt 10 Rozporządzenia - dop. Towarzystwa), powinny podlegać odpowiednim okresom wstrzymania; minimalny okres wstrzymania powinien być dostosowany do długoterminowej strategii działalności towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub celów i polityki inwestycyjnej funduszu; (§ 6 pkt 14 Rozporządzenia),

8)towarzystwo funduszy inwestycyjnych jest obowiązane zapewnić, aby osoba podlegająca polityce wynagrodzeń była zobowiązana do niepodejmowania działań mających na celu podważenie skutków stosowania względem niej polityki wynagrodzeń, w tym w szczególności do:

a)nieprzedstawiania do odkupienia jednostek uczestnictwa lub niezbywania lub nieprzedstawiania do wykupu certyfikatów inwestycyjnych, tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych lub praw uczestnictwa w unijnych AFI w sposób niezgodny z umowa zawarta przez te osobę z towarzystwem funduszy inwestycyjnych w okresie wstrzymania określonym w tej umowie,

b)niekorzystania z osobistych strategii hedgingowych lub

c)niekorzystania z ubezpieczeń dotyczących wynagrodzenia lub odpowiedzialności; (§ 6 pkt 17 Rozporządzenia).

Powyższe postanowienia Rozporządzenia (implementowane w Polityce) powodują, że zarówno przyznanie zmiennych składników wynagrodzenia jak ich wypłata nie prowadzą samoistnie do powstania przychodu po stronie Pracowników. Należy bowiem zwrócić uwagę, że samo przyznanie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych lub ich wypłata obarczone są przewidzianymi przez prawo, oraz zawartymi w Polityce obostrzeniami, które mogą prowadzić do ich zmniejszenia lub nie wypłacenia. Dodatkowo nabycie prawa do ich umorzenia jest obligatoryjnie odroczone w czasie. W konsekwencji przyznanie oraz wypłacenie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych stanowi jedynie potencjalne przysporzenie Pracownika, którego wartość może ulegać zmianom w czasie.

W zakresie obowiązku poniesienia przez Towarzystwo ekonomicznego ciężaru nabycia przez Pracowników jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych należy zauważyć, że jest on narzucony przepisami prawa w związku z realizacją postanowień Rozporządzenia (§ 6 pkt 10 Rozporządzenia). Jednocześnie nie można twierdzić, że z tego tytułu powstaje jakiekolwiek nieodpłatne świadczenie na rzecz pracowników objętych postanowieniami Rozporządzenia gdyż, oprócz okoliczności braku definitywnego przysporzenia po stronie Pracownika, jest konsekwencją określonych regulacji prawnych dotyczących możliwości nabywania jednostek uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Okoliczność tą podkreśla się również w uzasadnieniu do projektu Rozporządzenia, które stwierdza że:

„W projekcie rozporządzenia odstąpiono od określania dopuszczalnych form zmiennego wynagrodzenia uzależnionego od wyników, gdyż kwestie te regulowane są prawem pracy. Wynagrodzenie takie może, zatem być wypłacane w środkach pieniężnych lub akcjach towarzystwa funduszy inwestycyjnych, istotne przy tym jest, aby w przypadku osób, do których zadań należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub zarządzanych funduszy, co najmniej 50% wartości zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników było wypłacane, w formie nabytych przez te osoby jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych, tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych lub praw uczestnictwa unijnych AFI zarządzanych przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Powyższe wynika z potrzeby zaimplementowania zarówno dyrektywy jak i wytycznych, które nakładają obowiązek aby co najmniej 50% wartości zmiennych składników wynagrodzenia było wypłacane pracownikom bezpośrednio zaangażowanym w zarządzenie funduszami w formie tytułów uczestnictwa w tych funduszach. Rozwiązanie takie ma powiązać interesy zarządzającego funduszem z interesami funduszu, przez co zmusić do refleksji w sytuacji podejmowania ryzykownych decyzji inwestycyjnych, w tej sytuacji obciążających również jego majątek. Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 65 ustawy o funduszach inwestycyjnych towarzystwo nie może nabywać jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych zarządzanych przez siebie funduszy inwestycyjnych. Z tego też względu w projekcie przyjęto, że nabycie takie dokonywane będzie z wykorzystaniem uregulowanej w art. 393 kodeksu cywilnego umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej (w takim przypadku towarzystwo wystawiało będzie zlecenie nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, przy czym nabycie następowało będzie na rzecz osoby uprawnionej do otrzymania zmiennego składnika wynagrodzenia). Tym samym możliwa będzie wypłata składników wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych.”

Jednocześnie należy mieć na względzie, że przyjęcie powyższego rozwiązania jako powodującego powstanie przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń na moment przyznania lub wypłaty jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych oraz drugiego przychodu na moment ich umorzenia doprowadziłoby do naruszenia trzech zasad wykładni prawa.

Po pierwsze, ze względu na zasadę racjonalności ustawodawcy nie można zgodzić się z twierdzeniem, że racjonalnie działający legislator wprowadziłby obligatoryjny mechanizm wynagradzania osób objętych Rozporządzeniem, w którym osoby te ponosiłyby ekonomiczny ciężar nabycia instrumentów finansowych przeznaczonych na własne wynagrodzenie, które to instrumenty dodatkowo posiadałyby znaczny okres odroczenia.

Biorąc bowiem pod uwagę znajdujący się w art. 65 UoFI zakaz nabywania przez towarzystwo jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych w zarządzanych przez siebie funduszach, ustawodawca postanowił wprowadzić rozwiązanie polegające na nabyciu instrumentów finansowych na rzecz oraz w ramach odroczonego wynagrodzenia pracowników objętych Rozporządzeniem.

Trudno byłoby się zatem zgodzić z twierdzeniem, że narzucenie przez ustawodawcę takiego a nie innego mechanizmu, dyktowane koniecznością pogodzenia ratio legis Rozporządzenia oraz uwarunkowaniami prawnymi dotyczącymi nabywania instrumentów finansowych przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych prowadziłoby do powstania przychodu po stronie pracowników danego towarzystwa. Jednocześnie należy ponownie podkreślić, że mechanizm ten nie powoduje powstania trwałego przysporzenia ze względu na szereg okoliczności, w szczególności niepewność nabycia prawa do nabycia instrumentów czy brak możliwości ustalenia ich definitywnej wartości do momentu ich umorzenia.

Po drugie, warto zwrócić też uwagę, że wykładnia przepisów prowadząca do stwierdzenia powstania przychodu z samego tylko tytułu przyznania lub wypłaty przedmiotowych jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych w związku z ponoszeniem przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych ekonomicznego ciężaru ich nabycia na rzecz swoich pracowników mogłaby doprowadzić do naruszenia zakazu wykładni prawa powodującej powstanie norm pustych.

Naruszenie to spowodowane byłoby absurdalnym wnioskiem płynącym z przyjęcia, że na towarzystwie nie ciąży praktyczna oraz oparta w przepisach prawa konieczność poniesienia takiego wydatku.

Jak zostało ustalone powyżej, przepisy Rozporządzenia nakładają na towarzystwa funduszy inwestycyjnych obowiązek wynagrodzenia swoich pracowników objętych jego przepisami w postaci określonych instrumentów finansowych.

Jednocześnie ze względu na cel przyświecający Rozporządzeniu możliwość umorzenia tych instrumentów powinna być odroczona w czasie poprzez zachowanie odpowiednich okresów odroczenia oraz wstrzymania. Towarzystwa nie mają jednak prawnej możliwości nabycia własnych jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, a następnie wstrzymywania ich wydania do upływu przewidzianych w Rozporządzeniu odpowiednich okresów.

Jednocześnie towarzystwa są jedynymi podmiotami, które posiadają faktyczny oraz prawny interes w tym aby ponosić wydatek na rzecz swoich pracowników w związku z ich wynagrodzeniem. Gdyby towarzystwa nie ponosiły tych wydatków na rzecz swoich pracowników, to jedynymi podmiotami, które mogłyby taki wydatek ponieść, byliby sami pracownicy towarzystw. Spowodowałoby to absurdalną sytuację ponoszenia wydatku przez pracowników na nabycie instrumentów finansowych stanowiących ich własne wynagrodzenie.

W konsekwencji mogłoby to doprowadzić do niemożliwej do zaakceptowania sytuacji, w której normy Rozporządzenia stałyby się puste ze względu na brak podmiotów objętych ich dyspozycją - nie można bowiem zakładać, że pracownicy ponosić będą wydatek na własne wynagrodzenie.

Zatem mechanizm wynagradzania przewidziany w Rozporządzeniu nie powinien być interpretowany w ten sposób, iż prowadzi on do powstania jakiegokolwiek przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

Po trzecie, w przypadku ewentualnych wątpliwości organu w tym zakresie, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego należy sięgnąć po zawartą w art. 2a OP instytucję rozstrzygania wątpliwości przy wykładni prawa na korzyść podatnika (tzw. zasada in dubio pro tributario). Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 13 grudnia 2017 r. o sygn. SK 48/15 udzielił istotnych wskazówek dotyczących jej stosowania mówiąc, że instytucja ta stanowi dyrektywę wykładni celowościowej, którą należy stosować w przypadku niemożliwości usunięcia wątpliwości posługując się wykładnią literalną oraz systemową oraz że jej stosowanie nie powinno być uzależnione wyłącznie od powstania wątpliwości po stronie organu, ale również może być inicjowane uzasadnionymi wątpliwościami podatnika.

Niezależnie od powyższego należy z całą mocą podkreślić, że założenie przyjęcia powstania dwóch przychodów podatkowych, tj. zarówno na moment przyznania lub wypłaty jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych oraz na moment ich umorzenia stałoby w sprzeczności z zakazem podwójnego opodatkowania tego samego świadczenia. Mając na względzie obligatoryjność stosowania przewidzianego Rozporządzeniem mechanizmu podziału wynagrodzenia osób nim objętych nie można twierdzić, że przyznanie lub wypłata oraz nabycie prawa do umorzenia otrzymanych w ramach wynagrodzenia instrumentów finansowych są zdarzeniami oderwanymi od siebie.

Zasady te zostały wyrażone również w ugruntowanej linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W uzasadnieniu wyroku z 2 lutego 2018 r. o sygn. II FSK 142/16 NSA wypowiedział się w przedmiocie zakazu opodatkowania akcji nabytych w ramach programu motywacyjnego, którego teza zdaniem Towarzystwa ma również zastosowanie do przyznania, wypłaty oraz umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych:

„Uznanie, że przychód powstaje w momencie nieodpłatnego nabycia akcji w ramach programu motywacyjnego oraz że dochodem z tej czynności jest wartość rynkowa akcji prowadziłoby do opodatkowania wartości wyrażonej w pieniądzu, której podatnik w momencie uzyskania akcji nie osiągnął. Otrzymanie akcji nie daje żadnych korzyści, ponieważ akcje są takim składnikiem majątku, który przychód może dać dopiero w momencie ich zbycia w drodze sprzedaży lub zamiany, ewentualnie innych czynności. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, dopiero zbycie akcji pozwala ustalić, jaki dochód podatnik osiągnął przez to, że nabył akcje w drodze programu motywacyjnego, a następnie zbył te akcje. Nabycie akcji samo przez się nie daje żadnego przychodu. W praktyce wygląda to tak, że w chwili nabycia akcji podatnik nie wie, jaki uzyska przychód, bowiem okaże się to dopiero w przyszłości.”

Natomiast w uzasadnieniu wyroku z 21 lipca 2016 r. o sygn. II FSK 1724/14 stwierdza się w zakresie zakazu podwójnego opodatkowania, że:

„kluczowe znaczenie (...) ma zakaz podwójnego opodatkowania tożsamych wartości tym samym podatkiem. Zasada ta, wypływająca również z norm konstytucyjnych, w powiązaniu z szerszym kontekstem systemowym (wymagającym oceny przepisów regulujących opodatkowanie przychodów z tytułu zbycia papierów wartościowych (...) winna być uwzględniona przy dokonywaniu wykładni (...) przepisów prawa materialnego.”

Antycypując uwagę tut. Organu, Towarzystwo rozumie, że przytoczone powyżej orzeczenia zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie mają co do zasady mocy wiążącej w stosunku do przedmiotowego postępowania. Niemniej w ocenie Towarzystwa zawierają one istotne z punktu widzenia prawidłowej wykładni prawa podatkowego przemyślenia w zakresie opodatkowania przyznania, wypłaty oraz zbycia papierów wartościowych.

Podsumowując, w ocenie Towarzystwa:

1)Jedynym momentem powstania przychodu podatkowego po stronie Pracowników objętych Polityką w związku z przyznaniem, wypłatą oraz umorzeniem jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych w ramach zmiennych składników wynagrodzenia jest wyłącznie moment ich umorzenia.

2)Przyznanie lub wypłata jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych jest zdarzeniem neutralnym podatkowo na gruncie ustawy o PIT.

3)Przepisy prawa, a w szczególności Rozporządzenia, przewidują szereg obostrzeń pomiędzy momentem przyznania, wypłaty oraz nabyciem prawa do umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, które mogą prowadzić w określonych przypadkach do zmniejszenia, nieprzyznania lub niewypłacenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

4)Ze względu na powyższe obostrzenia oraz charakter nabytego prawa w formie jednostek uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych nie jest możliwe określenie wartości przysporzenia wcześniej niż w momencie ich umorzenia oraz nie można twierdzić aby do momentu ich umorzenia powstało po stronie Pracowników trwałe, bezzwrotne, definitywne oraz powiększające ich majątek przysporzenie.

5)Uznanie, że przychód podatkowy po stronie Pracowników powstaje w momencie przyznania lub wypłaty jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych doprowadziłby do sprzecznego z prawem podwójnego opodatkowania tego samego świadczenia, które stałoby w sprzeczności z ratio legis mechanizmu określonego Rozporządzeniem.

W konsekwencji na podstawie powyższych rozważań należy uznać stanowisko Towarzystwa w zakresie objętym Wnioskiem za prawidłowe, tj. uznać, że wynagrodzenie wypłacane na rzecz Pracowników przez Towarzystwo w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, a w konsekwencji powinno podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem na moment ich umorzenia według stawki 19% na zasadach przewidzianych w art. 30 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT.

Pytanie

Czy wynagrodzenie wypłacane Pracownikom przez Wnioskodawcę w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, a w konsekwencji powinno podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem według stawki 19% na zasadach przewidzianych w art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT?

Państwa stanowisko w sprawie

Wynagrodzenie wypłacane Pracownikom przez Wnioskodawcę w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1509 ze zm., dalej: „PIT”), a w konsekwencji powinno podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem według stawki 19 % na zasadach przewidzianych w art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

1.Opodatkowanie przychodów z umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych oraz certyfikatów inwestycyjnych

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych (innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c, które nie są przedmiotem Wniosku).

Zgodnie natomiast z treścią art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, w ramach katalogu przychodów z kapitałów pieniężnych mieszczą się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Art. 17 ust. 1c odnosi się do zamiany jednostek subfunduszy tego samego funduszu inwestycyjnego. W odniesieniu do takiej zamiany nie powstaje przychód podatkowy w PIT dokonanej w oparciu o przepisy UoFI - sytuacja taka nie jest przedmiotem niniejszego Wniosku.

Art. 10 ust. 4 ustawy o PIT, który uzyskał moc obowiązującą od 1 stycznia 2018 r., przewiduje z kolei, że przychody z realizacji praw z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1768 ze zm.; „ustawa o obrocie”), lub z pochodnych instrumentów finansowych, uzyskane w następstwie objęcia lub nabycia tych praw jako świadczenie w naturze lub nieodpłatne świadczenie, są zaliczane do tego źródła przychodów, w ramach którego to świadczenie w naturze lub nieodpłatne świadczenie zostało uzyskane.

Powyższa regulacja oznacza przykładowo, że uzyskanie przychodu z realizacji niektórych papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych otrzymanych jako część wynagrodzenia ze stosunku pracy powinna podlegać zaliczeniu do źródła przychodu związanego ze stosunkiem pracy oraz być opodatkowana w sposób odpowiedni dla przychodów z tego źródła.

Treść art. 10 ust. 4 ustawy o PIT wyraźnie wskazuje jednak, że opodatkowanie w ramach danego źródła przychodów (innego niż przychód z kapitałów pieniężnych) ma zastosowanie wyłącznie do otrzymanych nieodpłatnie:

‒papierów wartościowych zdefiniowanych w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy o obrocie, lub

‒pochodnych instrumentów finansowych.

Zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. b ustawy o obrocie, do kategorii papierów wartościowych zaliczane są „inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego, odnoszące się do papierów wartościowych określonych w lit. a, walut, stóp procentowych, stóp zwrotu, towarów oraz innych wskaźników lub mierników (prawa pochodne)”;

Nie ma wątpliwości, że jednostki uczestnictwa ani certyfikaty inwestycyjne nie mieszczą się w kategorii papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy o obrocie. Instrumenty te nie inkorporują bowiem uprawnień do nabycia żadnych papierów wartościowych, w przypadku rozliczenia pieniężnego nie odnoszą się również do innych papierów wartościowych wskazanych w art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie, ani do walut, stóp procentowych oraz innych mierników wskazanych w dalszej części definicji praw pochodnych ujętej w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy o obrocie. W powyższym kontekście warto zwrócić uwagę, iż certyfikaty inwestycyjne spełniają definicję „papieru wartościowego” wskazaną w art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie - do tej kategorii papierów wartościowych nie odnoszą się jednak opisane powyżej zasady ujęte w art. 10 ust. 4 ustawy o PIT.

Natomiast w odniesieniu do definicji pochodnych instrumentów finansowych ustawa o PIT w art. 5a pkt 13 wskazuje, że przez pochodne instrumenty finansowe należy rozumieć instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy o obrocie. Oznacza to, że definicja pochodnych instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów ustawy o PIT nie obejmuje m. in. tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania (zdefiniowanych w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o obrocie). Definicja tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania znajduje się w art. 3 pkt 3 ustawy o obrocie. Zgodnie z tym przepisem, tytułami uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania są wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe reprezentujące prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji wspólnego inwestowania, w tym w szczególności jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Nie ulega ponadto wątpliwości, iż definicji pochodnych instrumentów finansowych nie spełniają również certyfikaty inwestycyjne, które stanowią papiery wartościowe w rozumieniu art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie.

Z powyższego wynika, że w myśl przepisów ustawy o PIT jednostki uczestnictwa oraz certyfikaty inwestycyjne nie są kwalifikowane jako:

‒papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy o obrocie,

‒pochodne instrumenty finansowe.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że art. 10 ust. 4 ustawy o PIT nie obejmuje swoim zakresem jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych ani certyfikatów inwestycyjnych.

W konsekwencji, wynagrodzenie wypłacane Pracownikom przez Wnioskodawcę w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych może być zakwalifikowane wyłącznie jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT.

2.Uwarunkowania prawne zobowiązujące Wnioskodawcę do wypłaty części wynagrodzenia w postaci instrumentów finansowych

Rozporządzenie wydane przez Ministra Finansów, o którym mowa w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego zobowiązało tzw. znaczące towarzystwa funduszy inwestycyjnych w rozumieniu Rozporządzenia (a do tej kategorii zalicza się Wnioskodawca) do wprowadzenia szczególnych zasad wynagradzania niektórych osób wykonujących zadania istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub zarządzanych funduszy inwestycyjnych.

W związku z powyższym Wnioskodawca jako towarzystwo funduszy inwestycyjnych utworzyło odpowiednią Politykę implementującą postanowienia Rozporządzenia oraz zdefiniowało zarządzane przez siebie fundusze oraz subfundusze, z których wypłacane są zmienne składniki wynagrodzeń Pracowników przybierające postać instrumentów finansowych, co do zasady jednostek uczestnictwa. Należy podkreślić, iż wprowadzenie Polityki nie było wynikiem autonomicznej decyzji Wnioskodawcy, lecz wynikało ściśle z konieczności implementacji postanowień Rozporządzenia w ramach stosowanej przez Towarzystwo polityki wynagrodzeń.

W konsekwencji, w celu realizacji postanowień Rozporządzenia, Towarzystwo jest obowiązane dokonywać wypłat części zmiennych składników wynagrodzenia w formie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

3.Rozliczenie zryczałtowanego podatku z tytułu przychodów z funduszy kapitałowych

Jak wykazano powyżej, wynagrodzenie wypłacane Pracownikom przez Wnioskodawcę w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych nie zostało objęte normą prawną wynikającą z art. 10 ust. 4 ustawy o PIT, a tym samym może być zakwalifikowane wyłącznie jako przychód z kapitałów pieniężnych, a konkretnie jako przychód z tytułu udziału w funduszach kapitałowych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT.

W odniesieniu do Pracowników objętych Polityką należy zauważyć, że przychód po ich stronie nie powstanie w momencie przyznania lub wypłaty jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych. Pracownicy ci bowiem nie uzyskują w momencie przyznania lub wypłaty instrumentów finansowych trwałego i bezzwrotnego przysporzenia. Ze względu na narzucony przez Rozporządzenie okres wstrzymania nie można stwierdzić, aby Pracownicy posiadali prawo swobodnego dysponowania przyznanymi lub wypłaconymi instrumentami finansowymi.

Również ze względu na powyższe uwarunkowania nie jest możliwe ewentualne określenie wartości przychodu Pracownika z tytułu przyznania lub wypłacenia wynagrodzenia w formie instrumentów finansowych do momentu ich spieniężenia. Z uwagi na charakter przyznanych świadczeń ich wartość ulega ciągłym zmianom w czasie, może się zarówno zwiększać jak i zmniejszać do momentu ich umorzenia lub wykupu. Dodatkowo Polityka określa szczególne przypadki, w których wysokość zmiennych składników wynagrodzenia uzależnionych od wyników powinna być zmniejszona lub ich wypłata zawieszona.

W konsekwencji, ewentualny przychód związany z otrzymaniem zmiennych składników wynagrodzenia w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych powstanie nie wcześniej niż w momencie umorzenia lub wykupu powyższych instrumentów finansowych.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy według stawki 19 %. Na podstawie art. 41 ust. 4 ustawy o PIT obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego ciąży na płatniku, którym w tym przypadku jest fundusz zarządzany przez Towarzystwo.

Zryczałtowany podatek ustalany jest od dochodu, stanowiącego różnicę pomiędzy osiągniętym przychodem a poniesionymi kosztami uzyskania przychodów. Co do zasady zatem płatnik pomniejsza wypłatę z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub certyfikatów inwestycyjnych o podatek od dochodu ustalonego jako różnica pomiędzy odniesionym przychodem a poniesionymi kosztami określonymi zgodnie z art. 22 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT.

W stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym będącym przedmiotem niniejszego wniosku, Pracownicy nie ponoszą osobiście ciężaru nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych (potencjalnego kosztu uzyskania przychodów). Koszt nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych ponoszony jest przez Towarzystwo jako integralny element zmiennych składników wynagrodzenia należnego Pracownikom. Obowiązek poniesienia ww. kosztu nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych spoczywa na Towarzystwie na podstawie § 6 pkt 10 Rozporządzenia. W związku z powyższym, Pracownicy nie są uprawnieni do rozpoznania ceny nabycia jednostek uczestnictwa jako kosztów uzyskania przychodów na potrzeby określenia dochodu z tytułu udziału w funduszu kapitałowym podlegającym opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem według stawki 19%.

4.Podsumowanie

Na podstawie powyższej analizy Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wynagrodzenie wypłacane Pracownikom w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych zgodnie z postanowieniami Polityki oraz Rozporządzenia podlega opodatkowaniu, zryczałtowanym podatkiem od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, na zasadach określonych w art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT dopiero w momencie ich umorzenia lub wykupu. Do powyższego wynagrodzenia nie znajdą zastosowania postanowienia obowiązującego od 1 stycznia 2018 r. art. 10 ust. 4 ustawy o PIT.

Na funduszu, który wypłaca wynagrodzenie z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych w celu ich umorzenia, będą w związku z powyższym ciążyć obowiązki płatnika zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o PIT.

Towarzystwo wskazuje również, że w dniu 5 czerwca 2018 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną o sygn. 0114-KDIP3-2.4011.149.2018.1.MK, w której w całości podzielił stanowisko wnioskodawcy w sprawie analogicznej do objętej niniejszym wnioskiem, wskazując, że „wypłata wynagrodzenia Pracownikom z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa podlegać będzie opodatkowaniu zryczałtowaną 19% stawką podatku dochodowego przewidzianą w art. 30a ust. 1 ww. ustawy, jako przychód z kapitałów pieniężnych o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ wprowadzony do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 10 ust. 4 nie znajduje zastosowania do przychodów wypłaconych w formie jednostek uczestnictwa”.

Mając na uwadze powyżej przedstawione okoliczności faktyczne oraz obowiązujące przepisy prawa, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska zaprezentowanego w niniejszym Wniosku.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek – 11 stycznia 2019 r. wydałem interpretację znak (…), w której uznałem Państwa stanowisko za prawidłowe – w zakresie skutków podatkowych i obowiązków płatnika z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych i nieprawidłowe – w pozostałym zakresie.

Skarga na interpretację indywidualną

11 lutego 2019 r. wnieśliście Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarga wpłynęła do mnie 13 lutego 2019 r.

Wniósł Pan o uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej.

Postępowanie przed sądem administracyjnym/sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 13 listopada 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 698/19.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie – wyrokiem z 6 grudnia 2022 r. sygn. akt II FSK 1609/20 oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację stał się prawomocny od 6 grudnia 2022 r.

W wyroku z 13 listopada 2019 r. (data wpływu 9 lutego 2023 r.), sygn. akt III SA/Wa 698/198 Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że skarga jest zasadna.

Istota sporu między stronami sprowadza się do rozstrzygnięcia kwestii czy wynagrodzenie wypłacone pracownikom przez Skarżącą w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałowe pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.f., a w konsekwencji podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem według stawki 19% na zasadach przewidzianych w art. 30a ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.f., czy też przychód z powyższego tytułu powstaje w momencie przyznania/wypłacenia zmiennych składników wynagrodzenia w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.

Jednocześnie nie jest sporne, że momentem powstania przychodu z tytułu odkupu lub umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych od pracowników jest moment przedstawienia do odkupu lub umorzenia przedmiotowych instrumentów finansowych.

Zdaniem Organu, na moment wypłaty przez Skarżącą zmiennych składników wynagrodzenia w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych po stronie osób pełniących funkcje w Spółce na podstawie stosunku pracy, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze powstanie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., zaś w przypadku osób zatrudnionych na podstawie kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku o podobnym charakterze, przychody te należy zakwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, zgodnie z art. 13 pkt 7, 8 lub 9 u.p.d.o.f., natomiast przychody pracowników na podstawie stosunku pracy - zgodnie z art. 12 ust. 1 tej ustawy.

W konsekwencji to na Skarżącej będą ciążyły obowiązki płatnika, zgodnie z art. 31 oraz art. 41 u.p.d.o.f., natomiast wraz z umorzeniem wypłaconych uprawnionym osobom jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych obowiązek płatnika nie będzie ciążył na Skarżącym, lecz na Funduszu dokonującym odkupu jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych w celu ich umorzenia.

Z takim stanowiskiem nie zgadza się Skarżąca podnosząc, że wynagrodzenie w formie instrumentów finansowych otrzymywanych przez pracowników w ramach zmiennych składników wynagrodzenia stanowi jedno świadczenie, które powinno zostać zakwalifikowane do jednego źródła przychodów tj. kapitałów pieniężnych.

W ocenie Sądu, przy tak zakreślonych granicach sporu i stanowiskach stron, rację należało przyznać Skarżącej.

Na wstępie rozważań zauważenia wymaga, że - jak to wynika z opisu zdarzenia przedstawionego we wniosku - Skarżąca w celu realizacji obowiązku ciążącego na funduszach inwestycyjnych w związku z brzmieniem § 2 w zw. z § 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinna odpowiadać polityka wynagrodzeń w towarzystwie funduszy inwestycyjnych wydanego na podstawie art. 47a ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1487), ustanowiła Politykę wynagrodzeń, regulującą zasady wynagrodzeń wypłacanych na rzecz osób, do zadań których należą czynności istotnie wpływające na profil ryzyka Towarzystwa lub zarządzanych funduszy inwestycyjnych.

Polityka wynagrodzeń dotyczy osób fizycznych bez względu na formę zatrudnienia określonej osoby na podstawie stosunku pracy, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze. W związku z § 6 pkt 10 Rozporządzenia oraz Załącznika nr 1 do Polityki, co najmniej 50% wartości zmiennych składników wynagrodzenia będzie wypłacane w formie określonych instrumentów finansowych (jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych emitowane przez fundusze inwestycyjne, które są zarządzane przez Towarzystwo).

Powyższa zasada dotyczy wyłącznie Członków Zarządu oraz Zarządzających funduszami, choć Towarzystwo nie wyklucza, że w przyszłości katalog osób uprawnionych do otrzymania zmiennych składników wynagrodzenia w formie instrumentów finansowych ulegnie zmianie, niemniej zawsze będzie on zgodny z zakresem określonym w Rozporządzeniu.

Zgodnie z § 6 pkt 10 Rozporządzenia, cenę nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przekazywanych Pracownikom płaci Towarzystwo. W celu pełnej realizacji postanowień Rozporządzenia „Polityka wynagrodzeń” zawiera zapisy, które ustalają, że co najmniej 50% odroczonej oraz nieodroczonej części zmiennych składników wynagrodzenia zostanie wypłacone w formie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych. Wypłacone zmienne składniki wynagrodzenia w formie instrumentów finansowych podlegają „okresowi wstrzymania”, w którym nie mogą być przedstawione do odkupienia.

Z opisu zdarzenia - mechanizmu wynagradzania pracowników w formie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych w ramach zmiennych składników wynagrodzenia wynika, że składa się on z trzech kluczowych momentów:

a)moment przyznania - w którym Pracownicy nabywają prawo do wypłaty instrumentów finansowych w przyszłości, tj. po upływie okresu odroczenia;

b)moment wypłaty (wydania) - w którym Towarzystwo nabywa na rzecz Pracowników instrumenty finansowe, które nie mogą być jednak spieniężone do momentu upływu okresu wstrzymania, oraz

c)moment umorzenia - w którym Pracownicy nabywają prawo do przedstawienia instrumentów finansowych do odkupu lub umorzenia.

Zważywszy na powyższe, przyjąć należy za Skarżącą, iż pracownikom, którzy spełniają odpowiednie warunki, wypłacane są określone instrumenty finansowe, jednak nie mogą ich oni przedstawić do odkupu lub umorzenia przez określone okresy wstrzymania.

Zdaniem Organu, pomimo takiego „okresowego wstrzymania”, przychód po stronie osób pełniących funkcje w Spółce na podstawie stosunku pracy, kontraktu menedżerskiego, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze, powstanie już na moment wypłaty przez Skarżącą zmiennych składników wynagrodzenia w postaci jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych na podstawie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.

W ocenie Sądu, stanowisko to jest błędne.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychód uznaje się otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze, wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że dla rozpoznania przychodu konieczne jest łączne spełnienie dwóch warunków:

1)świadczenie musi mieć wymierną korzyść dla podatnika oraz

2)podatnik musi tę korzyść (świadczenie) otrzymać.

Aby zatem stwierdzić powstanie przychodu konieczne jest ustalenie, że dane przysporzenie ma definitywny charakter. „Definitywność” przychodu zakłada jego bezzwrotność, trwałość i ostateczność, tak, że wpłacone środki uznawane są za należne podmiotowi je otrzymującemu, który może nimi swobodnie dysponować.

Odnosząc powyższe do opisanego we Wniosku zdarzenia, nie można zatem zgodzić się z twierdzeniem Organu, że Pracownik już w momencie wypłacenia mu jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych odnosi definitywne przysporzenie albowiem na moment wypłaty instrumentów finansowych przysporzenie z nimi związane jest jedynie potencjalne.

Samo objęcie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych nie powoduje powstanie przychodu u podatnika. Przychód ten może być zrealizowany w przyszłości tj. w momencie umorzenia lub odkupu jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przez zarządzane przez Towarzystwo fundusze. Ze względu na zmienność wartości ww. instrumentów finansowych, faktyczna wartość przysporzenia po stronie Pracownika będzie znana dopiero w momencie ich umorzenia.

Taki mechanizm rozliczania instrumentów finansowych powoduje, że wartość jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych w momencie ich umorzenia może być:

1)wyższa od wartości tych instrumentów obliczonej na podstawie ostatniej znanej wyceny dokonanej przed momentem wypłaty instrumentów Pracownikowi (zwiększenie wartości jednostek uczestnictwa), albo

2)niższa od wartości tych instrumentów obliczonej na podstawie ostatniej znanej wyceny dokonanej przed momentem wypłaty instrumentów Pracownikowi (zmniejszenie wartości jednostek uczestnictwa).

Nie można też wykluczyć, że wypłacone jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne na moment przedstawienia ich do odkupu lub umorzenia będą posiadać znacznie niższą wartość od wartości potencjalnej jaką posiadały w dniu wypłaty, co może mieć miejsce ze względu na szereg zmiennych, zarówno zależnych jak i niezależnych od Towarzystwa, Pracowników oraz zarządzanych przez Towarzystwo funduszy (np. w wyniku nietrafionych decyzji inwestycyjnych dotyczących aktywów danego funduszu inwestycyjnego lub w związku ze spadkiem efektywności inwestycji wynikającym z ogólnej sytuacji gospodarczej z uwagi na kryzys finansowy, krach na giełdzie, etc.).

Dlatego też ustawodawca na mocy przywołanego wcześniej Rozporządzenia powiązał wynagrodzenie określonych pracowników towarzystw funduszy inwestycyjnych właśnie z tą zmiennością.

Co istotne, Pracownicy towarzystw funduszy inwestycyjnych po wypłaceniu im jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, na podstawie znajdujących oparcie w przepisach Rozporządzenia umowach cywilnoprawnych zobowiązują się do tego, aby nie spieniężać wypłaconych instrumentów finansowych do momentu upływu odpowiednich okresów wstrzymania.

Uznanie zatem, że po stronie Pracowników Skarżącej powstaje w momencie wypłaty instrumentów finansowych jakikolwiek przychód do opodatkowania z tytułu nieodpłatnego świadczenia, jak słusznie zauważa Skarżąca, mogłoby prowadzić do opodatkowania wartości, której Pracownik nie uzyskał i nie uzyska do momentu odkupu lub umorzenia, to jest najwcześniej po upływie określonych okresów wstrzymania.

Jak również trafnie wskazuje Skarżąca, wydatek poniesiony przez Towarzystwo ze względu na okres wstrzymania prawa do spieniężenia instrumentów finansowych, z założenia nigdy nie będzie odpowiadać realnemu przysporzeniu jakie w późniejszym okresie odniesie Pracownik i to nawet poprzez zastosowanie którejkolwiek z metod określania wartości nieodpłatnych świadczeń ujętych w art. 11 ust. 2 i 2a u.p.d.o.f.

Reasumując, wartość przysporzenia będzie mogła być definitywnie określona dopiero na dzień przedstawienia instrumentów finansowych do odkupu lub umorzenia.

W ocenie Sądu, nie można też uznać, że wypłata instrumentów finansowych spełnia przesłanki do uznania jej za świadczenie o charakterze nieodpłatnym.

Pojęcie „nieodpłatnego świadczenia”, użyte w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., jak również w art. 11 ust. 1, nie zostało zdefiniowane w tej ustawie, jednakże analiza tak judykatury, jak i piśmiennictwa na kanwie tych przepisów, raczej nie nasuwa wątpliwości, że pojęcie to ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony - art. 353 Kodeksu cywilnego), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu.

Dla uznania więc, że dane świadczenie jest nieodpłatne bądź częściowo nieodpłatne, konieczne jest stwierdzenie, że w wyniku zdarzenia prawnego czy zjawiska gospodarczego podatnik uzyskał korzyść majątkową kosztem innego podmiotu lub też uzyskał nieodpłatne (częściowo nieodpłatne), to jest niezwiązane z kosztami (całkowitymi kosztami) lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy (por. uchwała NSA z 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06).

Skoro „Mechanizm” wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia jest określony Rozporządzeniem oraz ma spełniać pożądane cele związane ze świadczeniem pracy przez określone osoby w towarzystwach funduszy inwestycyjnych to w konsekwencji zasadnym jest wniosek, że wypłata instrumentów finansowych posiada określony i wymierny ekwiwalent w formie pracy świadczonej przez osoby objęte postanowieniami Rozporządzenia.

Gdyby Pracownicy bowiem nie otrzymywali części wynagrodzenia w formie narzuconej przez Rozporządzenie można spodziewać się, że otrzymywaliby je w ramach stosunku pracy lub działalności wykonywanej osobiście.

Powyższe uwagi przeczą zatem tezie, że wypłata instrumentów finansowych spełnia przesłanki do uznania jej za świadczenia o charakterze nieodpłatnym.

Zauważenie też wymaga, że mimo, iż otrzymane przez Pracownika świadczenie w formie jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych związane jest z pracą świadczoną przez Pracownika na rzecz Towarzystwa, świadczenie to nie spełnia normy prawnej ujętej w art. 10 ust. 4u.p.d.o.f., a tym samym nie może stanowić przychodu ze stosunku pracy.

Reasumując dotychczasowe rozważania, w ocenie Sądu, jako trafne należy przyjąć stanowisko Skarżącej, że nie sposób zakwalifikować wypłaty instrumentów finansowych jako przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia oraz, że na gruncie przedstawionego we Wniosku zdarzenia, jedynym źródłem przychodów do którego można zaliczyć wypłatę wynagrodzenia Pracownikom w formie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych są przychody z kapitałów pieniężnych (zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f.), które powstają w momencie odkupu lub umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Wadliwa wykładnia art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. skutkowała również niewłaściwą oceną co do zastosowania przepisów wskazanych w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 7, 8 i 9 u.p.d.o.f., a w konsekwencji zakwalifikowanie przez Organ wypłaty jednostek uczestnictwa przez Skarżącą jako przychody Pracowników ze stosunku pracy lub z tytułu działalności wykonywanej osobiście.

Skutkiem powyższego na Skarżącej nie będą zatem ciążyć obowiązki płatnika związane z przyznaniem lub wypłatą instrumentów finansowych wchodzących w skład zmiennych składników wynagrodzenia. Obowiązkami płatnika objęte natomiast będą zarządzane przez Towarzystwo fundusze zgodnie z rozstrzygnięciem w Interpretacji w zakresie skutków podatkowych przedstawienia do odkupu lub umorzenia instrumentów finansowych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał zatem za zasadny zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego mającego wpływ na wynik sprawy polegający na dokonaniu niewłaściwej oceny co do zastosowania art. 31 ust. 1 oraz art. 41 ust. 1 u.p.d.o.f. poprzez uznanie, że na Skarżącej, w związku z dokonywaniem wypłat jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, ciążyć będą obowiązki płatnika związane z obliczeniem oraz pobraniem zaliczek na podatek dochodowy z tytułu przychodów z nieodpłatnych świadczeń u określonych osób objętych postanowieniami Rozporządzenia.

W ocenie Sądu, istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia przedstawionego do kontroli sądu zagadnienia ma także zakaz podwójnego opodatkowania tożsamych wartości tym samym podatkiem.

Jak słusznie zauważa Skarżąca, kwalifikacja wypłaty oraz odkupienia lub umorzenia spornych instrumentów finansowych do dwóch źródeł przychodów, tj. przychodu ze stosunku pracy (lub z działalności osobistej) oraz przychodów z kapitałów pieniężnych, prowadzi w efekcie do podwójnego opodatkowania tego samego świadczenia.

Z jednej bowiem strony Organ stwierdza, że otrzymanie przez Pracownika instrumentów finansowych na moment ich wypłaty spełnia definicję nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 11 u.p.d.o.f., a jednocześnie drugim momentem powstania przychodu podatkowego, tym razem ze źródła kapitały pieniężne, jest moment przedstawienia do odkupu lub umorzenia określonych instrumentów finansowych.

Takie ujęcie powoduje, że wynagrodzenie Pracownika będzie opodatkowane ponownie, pomimo tego, że Pracownik już raz zapłacił daninę od „hipotetycznej" wartości związanej z nieodpłatnym świadczeniem (chociaż nie przełożyło się ono na realne przysporzenie po jego stronie).

Powyższe sprzeczne jest z zakazem podwójnego opodatkowania tożsamych wartości tym samym podatkiem, który to zakaz, w powiązaniu z szerszym kontekstem systemowym (wymagającym oceny przepisów regulujących opodatkowanie przychodów z tytułu zbycia instrumentów finansowych oraz rozliczania kosztów uzyskania przychodów), wynika również z norm konstytucyjnych i winien być uwzględniony przy dokonywaniu wykładni mających w sprawie zastosowanie przepisów prawa materialnego.

Przypomnieć należy, że na tle prawa podatkowego konstytucyjna zasada równości oznacza postulat zachowania równomierności w opodatkowaniu podatkami przez wprowadzenie powszechnego i proporcjonalnego opodatkowania.

Powszechność opodatkowania oznacza opodatkowanie wszystkich podatników na tych samych zasadach (por. postanowienie NSA z 5 kwietnia 2011 r., I FSK 525/10 - dostępne na www.orzeczenia.nsa.gov.pl). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (por. wyrok z dnia 22 maja 2002 r. sygn. akt K 6/02) i Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok z 11 czerwca 2010 r., I FSK 972/09) wskazuje się, że podwójne opodatkowanie stoi też w sprzeczności z zasadami wyrażonymi w art. 84 i art. 217 Konstytucji RP.

Jak słusznie zauważa Skarżąca, analizowana w niniejszej sprawie sytuacja jest podobna w swojej istocie do rozstrzyganych już w polskim orzecznictwie sądowoadministracyjnym kwestii powstania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń związanego z wydaniem akcji w ramach pracowniczych planów akcyjnych. Z ugruntowanej linii orzeczniczej wynika, że przychód podatkowy w związku z tą metodą wynagradzania powstawał wyłącznie na moment realizacji praw wynikających z otrzymanych akcji, a sama okoliczność ich otrzymania była neutralna podatkowo (por. np. II FSK 258/16, II FSK 1716/15).

Dodatkowym argumentem przemawiającym za powstaniem w takim wypadku podwójnego opodatkowania tego samego świadczenia jest moment rozpoznania kosztów związanych z przysporzeniem płynącym z ich odkupu lub umorzenia. Na podstawie art. 22 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 38u.p.d.o.f., kosztów uzyskania przychodów nie stanowią wydatki na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych do momentu odkupienia lub umorzenia tych instrumentów. Oznacza to, że okoliczność nabycia nieodpłatnie instrumentów finansowych będzie mieć znaczenie w momencie ustalania dochodu do opodatkowania poprzez brak możliwości rozpoznania kosztów przez Pracownika.

Art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f. wskazuje ponadto na okoliczność, że kosztem uzyskania przychodów są „wydatki” poniesione na nabycie instrumentów finansowych. Wskazuje to zatem, że kosztem uzyskania przychodów może być tylko wartość odpowiadająca faktycznemu zmniejszeniu majątku podatnika.

W konsekwencji, skoro Pracownik nie poniósł wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, nie będzie mógł rozpoznać ich jako kosztów uzyskania przychodów na etapie spieniężenia tych instrumentów, w tym w szczególności, nie będzie mógł rozpoznać jako kosztów uzyskania przychodów hipotetycznej wartości instrumentów finansowych, od których już raz zapłacił daninę. W konsekwencji doprowadzi to do sytuacji, w której wartość pochodząca z tego samego źródła przychodów opodatkowana będzie dwukrotnie.

Reasumując powyższe, w świetle powyższych argumentów, zasadnym jest przyjęcie, że Organ wydając Interpretację, dokonał niewłaściwej oceny co do zastosowania art. 2 oraz art. 32 i art. 64 ust. 3 w zw. z art. 84 oraz art. 217 Konstytucji RP, polegającej na niezastosowaniu powyższych przepisów skutkujące uznaniem, że wypłata jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych prowadzi do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń u osób objętych postanowieniami Rozporządzenia, a niezależnie od tego, ich późniejszy odkup lub umorzenie przez te osoby powoduje powstanie przychodu z zysków z tytułu kapitałów pieniężnych, co w konsekwencji może prowadzić do nieproporcjonalnego i nie znajdującego podstawy w przepisach prawa podwójnego opodatkowania tożsamego świadczenia.

Z tych też względów uchylono zaskarżoną interpretację w zaskarżonej części na podstawie art. 146 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a.

Wydając ponownie interpretację indywidualną organ podatkowy zobowiązany jest do uwzględnienia wykładni zawartej w niniejszym wyroku.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

‒uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w ww. wyroku;

‒ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej - stwierdzam, że stanowisko, które Pan przedstawił we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zdarzenia przyszłego, przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania pierwotnej interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2019 r. nr (…).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.