Interpretacja indywidualna z dnia 14 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.19.2023.1.IG

Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie faktora, zarówno w części odsetek dyskontowych jak i prowizji.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie faktora, zarówno w części odsetek dyskontowych jak i prowizji.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

A (dalej: A lub Wnioskodawca lub Spółka) jest polską spółką kapitałową, podlegającą w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. Wnioskodawca jest spółką operacyjną, prowadzącą działalność produkcyjną i dystrybucyjną, głównie na polskim rynku. Działalność ta skupia się na rynku wyrobów (...) (dalej: „Produkty”).

Spółka jest zarejestrowana dla celów VAT w Polsce i wykazuje sprzedaż Produktów dającą pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego (Spółka nie odlicza VAT współczynnikiem VAT ani żadną inną strukturą określoną dla potrzeb odliczenia VAT).

Na podstawie Umowy Finansowania Dostawców (dalej: „Umowa Faktoringu”) zawartej między spółką faktoringową (dalej: „Faktor”) oraz odbiorcą Produktów Spółki (dalej: „Odbiorca”) Faktor, za zgodą Odbiorcy, wstępuje w miejsce Spółki, tj. w miejsce zaspokojonego wierzyciela stosownie do art. 518 Kodeksu cywilnego, do wysokości płatności dokonanej przez Faktora za Odbiorcę.

Jednocześnie Faktor umożliwia Spółce - poprzez podpisanie stosownego oświadczenia stanowiącego załącznik do Umowy Faktoringu (dalej: „Oświadczenie”) - uzyskanie środków należnych od Odbiorcy jeszcze przed terminem płatności wskazanym na fakturze VAT wystawionej przez Spółkę Odbiorcy. W takiej sytuacji kwota należności wynikająca z wystawionej przez Spółkę faktury zostanie zapłacona przez Faktora w terminie dwóch dni roboczych od dnia złożenia przez Odbiorcę Faktorowi wniosku o finansowanie.

W przypadku skorzystania z tego mechanizmu Spółka zobowiązana będzie do poniesienia na rzecz Faktora kosztu finansowania obejmującego kwotę odsetek dyskontowych i prowizję Faktora, naliczonego od dnia dokonania zapłaty do terminu płatności wskazanego na pierwotnej fakturze VAT wystawionej Odbiorcy. Kwota należności wynikająca z faktury VAT wystawionej przez Spółkę Odbiorcy zostanie zatem „pomniejszona” o kwotę odsetek dyskontowych oraz prowizję Faktora.

W rezultacie, podpisując Oświadczenie, Spółka - w trybie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego - wyraża zgodę na wstąpienie przez Faktora w miejsce Spółki poprzez spłacenie Spółce wierzytelności Odbiorcy i zobowiązuje Odbiorcę do składania wystawionych przez Spółkę faktur VAT do zapłaty przez Faktora. Jednocześnie z momentem otrzymania od Faktora zapłaty za wierzytelność, Spółka „przelewa” na Faktora przysługującą jej w stosunku do Odbiorcy pozostałą część wierzytelności, równą kwocie dyskonta (odsetki dyskontowe oraz prowizja Faktora). Wynagrodzenie Faktora - w wysokości odsetek dyskontowanych i prowizji - udokumentowane jest stosowną fakturą VAT wystawioną Spółce przez Faktora, gdzie pełna kwota wynagrodzenia (tj. obejmująca zarówno odsetki dyskontowe jak i prowizję) podlega opodatkowaniu VAT według stawki 23%.

W efekcie powyższej operacji Spółka przestaje być wierzycielem Odbiorcy, a jedynym uprawnionym do dochodzenia wierzytelności wobec Odbiorcy staje się Faktor, który wstępuje w prawa Spółki jako Wierzyciela w wysokości 100% wystawionej przez Spółkę na rzecz Odbiorcy faktury VAT (razem z VAT).

Pytanie

Czy w przedstawionym stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora, zarówno w części odsetek dyskontowanych jak i prowizji?

Państwa stanowisko w sprawie

W opinii Wnioskodawcy, w świetle art. 86 ust. 1 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT Spółka jest uprawniona do pełnego odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora, zarówno w części odsetek dyskontowanych jak i prowizji.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega w szczególności odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ustawy o VAT, „przez świadczenie usług, o którym mowa w przywołanym przepisie, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7”.

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży mieści się w zakresie usług pośrednictwa finansowego. W tak pojmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej. Oznacza to, iż w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Usługi pośrednictwa finansowego korzystają, co do zasady, ze zwolnienia z VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Przy czym zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT zwolnienie, o którym mowa m.in. w przywołanym ust. 1 pkt 38 nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

W ocenie Wnioskodawcy, opisana w przedmiotowym stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym usługa świadczona przez Faktora na rzecz Spółki, wpisuje się w definicję faktoringu, o którym mowa w art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia bowiem opodatkowania usług ściągania długów oraz faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu oraz ściągania długów, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W analizowanym przypadku zapłata przez Faktora zobowiązań Spółki opiera się / opierać się będzie na regulacji art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela.

Wobec tego, realizacja przedmiotowej usługi spowoduje, że Faktor spłacając zobowiązania Odbiorcy wobec Spółki, dokona nabycia wierzytelności jakie przysługują Spółce wobec Odbiorcy i w rezultacie stanie się w tym zakresie wierzycielem Odbiorcy. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, czynności jakie będzie świadczył Faktor na rzecz Spółki, na warunkach określonych w przedstawionym stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym, stanowić będą usługę faktoringu, o której mowa w art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, która w myśl przywołanej regulacji podlega wyłączeniu z katalogu zwolnień przedmiotowych VAT. W związku z tym wynagrodzenie, jakie otrzyma Faktor od Wnioskodawcy za usługi zrealizowane na podstawie przedmiotowej umowy (obejmujące zarówno odsetki dyskontowe jak i prowizję) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, przy czym stawką właściwą dla tego rodzaju usługi będzie stawka podstawowa, tj. 23% (art. 41 ustawy o VAT).

Spółka pragnie zaznaczyć, że prawidłowość jest stanowiska znajduje całkowite potwierdzenie w praktyce organów podatkowych. W szczególności:

‒Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej wydanej 28 listopada 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.724.2022.1.JSZ), uznał, że: „Odnosząc się do kwestii objętych zakresem zadanego pytania należy wskazać, że w ramach obrotu gospodarczego, jako odmiana faktoringu, wykształcił się tzw. faktoring odwrotny (dłużny, zobowiązaniowy), którego istotą jest finansowanie przez instytucję faktoringową - zobowiązań faktoranta powstałych w wyniku dokonywanych zakupów towarów/usług. W momencie dokonywania spłaty wierzytelności wynikających z faktur przedłożonych przez faktoranta, faktor staje się jego wierzycielem. Nabywca towarów/usług (tj. faktorant) spłaca zaś swoje zobowiązania na rzecz faktora, zamiast dostawcy. Z prawnego punktu widzenia umowy faktoringu dłużnego opierają się na instytucji prawa cywilnego wstąpienia w prawa wierzyciela (art. 518 Kodeksu Cywilnego) (...). Biorąc pod uwagę cytowane wyżej przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że aby doszło do spełnienia zobowiązania wobec wierzyciela, nie jest konieczne spełnienie świadczenia osobiście, co wynika bezpośrednio z przepisów kodeksu cywilnego regulujących instytucję prawną zobowiązań. Faktor reguluje zobowiązanie wobec kontrahenta w imieniu dłużnika. W efekcie pierwotne zobowiązanie zostaje zaspokojone (uregulowane poprzez jego wygaśnięcie). Zatem wykorzystanie mechanizmu faktoringu odwrotnego - roszczenie kontrahenta o zapłatę wygasa wraz z uregulowaniem zobowiązania przez faktora. W przypadku faktoringu odwrotnego mamy do czynienia z uregulowaniem zobowiązania już w momencie zapłaty przez faktora, gdyż otrzymując ją, wierzyciel zostaje zaspokojony. Faktoring w swojej istocie zawiera w sobie elementy charakterystyczne dla innych stosunków prawnych, takich jak np. umowa pożyczki czy poręczenie. Nie zmienia to jednak faktu, że przy dokonywaniu oceny skutków podatkowych świadczeń realizowanych w ramach umów faktoringu, świadczeń tych nie należy rozpatrywać odrębnie. Należy bowiem wziąć pod uwagę zgodny zamiar stron umowy, którym jest świadczenie kompleksowej usługi (faktoringu) oraz fakt, że istotą i celem nabywanego przez klienta świadczenia jest spójna/całościowa usługa faktoringu, a nie szereg odrębnych wydzielonych świadczeń. Z teorii świadczeń kompleksowych wynika, że usługa faktoringu odwrotnego, podobnie jak usługi faktoringu klasycznego, powinna być traktowana jako jedna kompleksowa usługa. Z samej istoty faktoringu wynika bowiem, że w jego ramach Faktor realizuje szereg czynności/funkcji, które dopiero łącznie składają się na usługę faktoringu. Podział usługi dostarczanej przez faktora byłby niewątpliwie sztuczny i sprzeczny z ww. zasadami, a w szczególności ze sposobem postrzegania tego świadczenia przez faktorantów, tj. jako jednego kompleksowego świadczenia. Celem zawierającego umowę faktoringową z Faktorem nie jest bowiem np. samo uzyskanie finansowania (w takim przypadku strony zawarłyby umowę pożyczki lub kredytu), sama cesja wierzytelności, ani tym bardziej inne czynności wykonywane na podstawie umowy faktoringu. Dopiero łączne świadczenie, w postaci umowy faktoringu odwrotnego stanowi istotę/cel świadczenia. W związku z tym, wynagrodzenie z tytułu tego świadczenia powinno być traktowane jednolicie i podlegać opodatkowaniu jedną stawką VAT. Wyodrębnienia w umowie poszczególnych elementów wynagrodzenia dokonuje się de facto wyłącznie dla celów informacyjnych i kalkulacyjnych (...). W konsekwencji ww. usługi jako kompleksowe usługi faktoringu, o których mowa w art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie będą mogły korzystać ze zwolnienia od podatku, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy”.

‒Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej wydanej 8 listopada 2019 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4012.481.2019.1.JK) zaprezentował stanowisko zgodnie z którym, „Usługi factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez factoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy factoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu. Zatem faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi. Podkreślenia wymaga fakt, że skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym, w Księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale 1 - Zmiana wierzyciela. W pojęciu usług factoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odsprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. Faktoring dłużny (zwany również faktoringiem zobowiązaniowym lub odwrotnym) to usługa finansowa polegająca na dokonaniu przez Faktora zapłaty za zobowiązanie przedsiębiorcy (Faktoranta) wobec jego dostawcy oraz świadczeniu przez Faktora na rzecz przedsiębiorcy wielu innych usług. Faktoring dłużny pozwala na obniżenie kosztów związanych z zarządzaniem zobowiązaniami. W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. W przedmiotowej sprawie, usługę faktoringu wydłużonego oraz faktoringu dyskontowego świadczoną przez Faktora, uznać należy jako usługę ściągania długów, która została wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy. Zatem, usługa ta jest/będzie opodatkowana według podstawowej stawki podatku w wysokości 23%”.

W konsekwencji uznania, że wynagrodzenie jakie otrzyma Faktor od Spółki tytułem realizowanych przez Faktora usług, będzie stanowiło usługę faktoringu podlegającą opodatkowaniu VAT według stawki 23%, zdaniem Wnioskodawcy, faktura dokumentująca kwotę tego wynagrodzenia (tj. zarówno w części odsetek dyskontowych jak i prowizji Faktora) będzie dawać Spółce prawo do odliczenia tego podatku VAT.

Uprawnienie do odliczenia podatku VAT wynika bezpośrednio z treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest zatem związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

W rezultacie, biorąc pod uwagę, że:

‒Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,

‒opisane w stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym usługi świadczone przez Faktora na rzecz Spółki są bezpośrednio związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT (w szczególności mają one bowiem na celu poprawę płynności finansowej Spółki),

‒Spółka wykazuje sprzedaż dającą pełne prawo do odliczenia VAT (Spółka nie odlicza VAT współczynnikiem VAT ani żadną inną strukturą określoną dla potrzeb odliczenia VAT),

nie ulega wątpliwości, że Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora, zarówno w części odsetek dyskontowanych jak i prowizji.

Spółka pragnie ponownie zaznaczyć, że jej stanowisko znajduje całkowite potwierdzenie w praktyce organów podatkowych. Tytułem przykładu:

‒Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej wydanej 8 listopada 2019 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4012.481.2019.1.JK), uznał, że: „w konsekwencji uznania, że wynagrodzenie Faktora otrzymane od Wnioskodawcy tytułem realizowanych przez Faktora usług faktoringu, będzie stanowiło usługę faktoringu opodatkowaną według stawki 23%, Wnioskodawcy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒ w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒ świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Należy zwrócić uwagę, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego:

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

W opisie sprawy wskazali Państwo, że są zarejestrowani dla celów VAT w Polsce i wykazują sprzedaż Produktów dającą pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. Nie odliczają Państwo podatku VAT współczynnikiem VAT ani żadną inną strukturą określoną dla potrzeb odliczenia VAT. Na podstawie Umowy Finansowania Dostawców zawartej między spółką faktoringową oraz odbiorcą Produktów Spółki, Faktor, za zgodą Odbiorcy, wstępuje w Państwa miejsce, tj. w miejsce zaspokojonego wierzyciela stosownie do art. 518 Kodeksu cywilnego, do wysokości płatności dokonanej przez Faktora za Odbiorcę.

Jednocześnie Faktor umożliwia Państwu - poprzez podpisanie stosownego oświadczenia stanowiącego załącznik do Umowy Faktoringu - uzyskanie środków należnych od Odbiorcy jeszcze przed terminem płatności wskazanym na fakturze wystawionej przez Spółkę Odbiorcy. W takiej sytuacji kwota należności wynikająca z wystawionej przez Państwa faktury zostanie zapłacona przez Faktora w terminie dwóch dni roboczych od dnia złożenia przez Odbiorcę Faktorowi, wniosku o finansowanie.

W przypadku skorzystania z tego mechanizmu będą Państwo zobowiązani do poniesienia na rzecz Faktora kosztu finansowania obejmującego kwotę odsetek dyskontowych i prowizję Faktora, naliczonego od dnia dokonania zapłaty do terminu płatności wskazanego na pierwotnej fakturze wystawionej Odbiorcy. Kwota należności wynikająca z faktury wystawionej przez Państwa Odbiorcy zostanie zatem „pomniejszona” o kwotę odsetek dyskontowych oraz prowizję Faktora.

W rezultacie, podpisując Oświadczenie, Państwo - w trybie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego - wyrażają zgodę na wstąpienie przez Faktora w Państwa miejsce poprzez spłacenie Państwu wierzytelności Odbiorcy i zobowiązują Odbiorcę do składania wystawionych przez Państwa faktur do zapłaty przez Faktora. Jednocześnie z momentem otrzymania od Faktora zapłaty za wierzytelność, przelewają Państwo na Faktora przysługującą Państwu w stosunku do Odbiorcy pozostałą część wierzytelności, równą kwocie dyskonta (odsetki dyskontowe oraz prowizja Faktora). Wynagrodzenie Faktora - w wysokości odsetek dyskontowanych i prowizji - udokumentowane jest stosowną fakturą wystawioną na Państwa przez Faktora, gdzie pełna kwota wynagrodzenia (tj. obejmująca zarówno odsetki dyskontowe jak i prowizję) podlega opodatkowaniu VAT według stawki 23%.

W efekcie powyższej operacji przestają być Państwo wierzycielem Odbiorcy, a jedynym uprawnionym do dochodzenia wierzytelności wobec Odbiorcy staje się Faktor, który wstępuje w prawa Państwa jako Wierzyciela w wysokości 100% wystawionej przez Państwa na rzecz Odbiorcy faktury razem z VAT.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora, zarówno w części odsetek dyskontowanych jak i prowizji.

Aby odpowiedzieć na zadane przez Państwa pytanie, na wstępie należy ustalić czy wskazana usługa mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

W przedmiotowej sprawie, na podstawie Umowy Faktoringu zawartej między Faktorem oraz Odbiorcą, Faktor, za zgodą Odbiorcy, wstępuje w miejsce Państwa, tj. w miejsce zaspokojonego wierzyciela stosownie do art. 518 Kodeksu cywilnego, do wysokości płatności dokonanej przez Faktora za Odbiorcę. Jednocześnie Faktor umożliwia Państwu - poprzez podpisanie stosownego oświadczenia stanowiącego załącznik do Umowy Faktoringu - uzyskanie środków należnych od Odbiorcy jeszcze przed terminem płatności wskazanym na fakturze VAT wystawionej przez Spółkę Odbiorcy. W takiej sytuacji kwota należności wynikająca z wystawionej przez Spółkę faktury zostanie zapłacona przez Faktora w terminie dwóch dni roboczych od dnia złożenia przez Odbiorcę Faktorowi wniosku o finansowanie. W przypadku skorzystania z tego mechanizmu zobowiązani będą Państwo do poniesienia na rzecz Faktora kosztu finansowania obejmującego kwotę odsetek dyskontowych i prowizję Faktora, naliczonego od dnia dokonania zapłaty do terminu płatności wskazanego na pierwotnej fakturze VAT wystawionej Odbiorcy. Kwota należności wynikająca z faktury VAT wystawionej przez Państwa Odbiorcy zostanie zatem „pomniejszona” o kwotę odsetek dyskontowych oraz prowizję Faktora.

Zatem, podpisując Oświadczenie stanowiące załącznik do Umowy Faktoringu, stają się Państwo stroną ww. Umowy. Z tytułu świadczonych usług Faktorowi będzie przysługiwało od Państwa wynagrodzenie. Zatem usługa świadczona przez Faktora będzie wypełniać znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy i stanowić będzie świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Wskazać należy, że spełnione będą wszystkie warunki do uznania opisanej czynności za świadczenie usług: beneficjentem świadczenia Faktora będą Państwo, pomiędzy stronami będzie istnieć stosunek prawny – Umowa, a ponadto Faktor otrzyma wynagrodzenie z tytułu wykonywanych czynności.

Tym samym stwierdzić należy, że czynności wykonywane w ramach opisanej we wniosku umowy, stanowią odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Aby stwierdzić, czy przysługuje/będzie przysługiwać Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora, zarówno w części odsetek dyskontowych jak i prowizji, należy również określić, czy czynności Faktora stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT z zastosowaniem właściwej stawki podatku, czy np. korzystają ze zwolnienia od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. b i d Dyrektywy 2006/112/WE:

Przytoczone przepisy Dyrektywy 2006/112/WE dotyczą tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez faktoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy faktoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu.

Zatem faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi. Podkreślenia wymaga fakt, że skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie Kodeks cywilny, w Księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale 1 Zmiana wierzyciela.

W pojęciu usług faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Ustawa nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować.

W przedmiotowej sprawie usługę faktoringu uznać należy za usługę wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy. Zatem usługa ta będzie opodatkowana wg właściwej stawki podatku.

Przechodząc do Państwa wątpliwości dotyczącej kwestii prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora należy wskazać, że na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy,

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy,

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak wyjaśniono wcześniej usługa faktoringu nie korzysta ze zwolnienia od podatku, lecz jest opodatkowana właściwą stawką podatku. W przedmiotowej sprawie nie zachodzą/nie będą więc zachodziły przesłanki określone w art. 88 ustawy pozbawiające Państwa prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Z wniosku wynika, że świadczona na Państwa rzecz usługa faktoringu jest/będzie związana wyłącznie ze świadczoną przez Państwa sprzedażą opodatkowaną podatkiem VAT.

W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia są spełnione, gdyż są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT, a nabyta usługa faktoringu jest wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji przysługuje/będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora.

Państwa stanowisko jestprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).