Interpretacja indywidualna z dnia 15 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.201.2023.1.SP

Skutki podatkowe realizowania transakcji z grupy Repo/SBB oraz Reverse Repo/BSB.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych realizowania transakcji z grupy Repo/SBB oraz Reverse Repo/BSB – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 kwietnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych realizowania transakcji z grupy Repo/SBB oraz Reverse Repo/BSB.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką akcyjną, będącą stroną umowy Podatkowej Grupy Kapitałowej (pełna nazwa to „Podatkowa Grupa Kapitałowa A.”), działającą jako Spółka dominująca.

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym, podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej, jest bankiem krajowym, prowadzącym działalność regulowaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.).

Wnioskodawca jest bankiem komercyjnym świadczącym usługi finansowe, w szczególności Bank zawierał i zawiera oraz planuje nadal zawierać transakcje na papierach wartościowych.

W szczególności w ramach prowadzonej działalności, Bank zawierał i zawiera oraz planuje nadal zawierać transakcje polegające na przeniesieniu własności papierów wartościowych ze zobowiązaniem do ich odkupu/sprzedaży, tj. transakcje typu:

• Repurchase Agreement (dalej: „Repo”),
• Reverse Repurchase Agreement (dalej: „Reverse Repo”),
• Sell-Buy Back (dalej: „SBB”),
• Buy-Sell Back (dalej: „BSB”),

- dalej łącznie jako „transakcje warunkowe”. W ramach transakcji warunkowych następuje, w odróżnieniu od transakcji bezwarunkowych, czasowe przeniesienie (lub zablokowanie na rachunku zbywcy) własności papierów wartościowych.

Transakcje warunkowe są i będą zawierane przez Bank na podstawie umowy ramowej („Global Master Repurchase Agreement”), przy czym typ transakcji jest i będzie definiowany poprzez podpisanie odpowiedniego aneksu. Aneks przekłada się na wygenerowanie i wysłanie potwierdzenia uzgodnionych warunków transakcji (tj. w szczególności czy transakcja stanowi transakcję typu Repo/Reverse Repo/SBB/BSB) do drugiej strony transakcji warunkowej. Niemniej, transakcje warunkowe mogą być zawarte zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej z inicjatywy kupującego lub sprzedającego.

Zasadniczo, w przypadku zdematerializowanych papierów wartościowych przeniesienie własności, a tym samym i sama transakcja warunkowa, następuje w momencie dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku papierów wartościowych. W transakcjach warunkowych, warunki takie, jak: data nabycia i data odkupu, cena nabycia i cena odkupu, rodzaj papierów, stopa Repo (stanowiąca podstawę kalkulacji ceny odkupu] ustalane są z góry, w momencie zawierania transakcji (poprzez wspomniane powyżej potwierdzenie). Wspomniane dwojakie rozróżnienie dat odnoszących się do przeprowadzenia transakcji warunkowej dotyczy:

• daty zakupu, tj. daty, w której nabyte papiery wartościowe mają zostać sprzedane przez sprzedającego kupującemu w związku z daną transakcją warunkową. Co do zasady, w dacie zakupu sprzedający przekazuje nabywane papiery wartościowe kupującemu lub jego agentowi za zapłatą ceny zakupu przez kupującego; oraz
• daty odkupu, tj. daty, w której kupujący ma sprzedać równoważne papiery wartościowe sprzedającemu w związku z daną transakcją warunkową. Co do zasady, w dacie odkupu, kupujący przekazuje sprzedającemu lub jego agentowi równoważne papiery wartościowe za zapłatą przez sprzedającego ceny odkupu (pomniejszonej o wszelkie kwoty należne i niespłacone przez kupującego na rzecz sprzedającego).

Transakcje SBB/BSB oraz Repo/Reverse Repo, od strony ekonomicznej i prawnej, są transakcjami o niemalże identycznej naturze i celu, jednakże pomiędzy tymi transakcjami występują pewne różnice.

Transakcja Repo/Reverse Repo jest jednolitą umową, w której jedna ze stron sprzedaje papiery wartościowe, jednocześnie zobowiązując się do odkupienia w ustalonym czasie tych samych lub równoważnych papierów wartościowych po ustalonej z góry, w dniu zawarcia transakcji, cenie.

Natomiast transakcje SBB/BSB składają się z dwóch odrębnych zobowiązań, powstałych na bazie jednej umowy. Jedno z nich to zobowiązanie sprzedaży/zakupu papierów wartościowych na rynku kasowym, natomiast drugie – osobne zobowiązanie zakupu/sprzedaży na rynku terminowym takich samych lub równoważnych papierów wartościowych po cenie ustalonej w dniu zawarcia transakcji.

Bank jest stroną wymienionych wyżej transakcji i według jego oceny, można dokonać podziału transakcji według kryterium strony transakcji na: (i) transakcje Repo/SBB oraz (ii) transakcje Reverse Repo/BSB.

W transakcjach Repo/SBB, Bank (sprzedający/zbywca) zobowiązuje się wobec drugiej strony (kupującego/nabywcy) do sprzedaży określonych papierów wartościowych, najczęściej obligacji lub bonów skarbowych, a kupujący zobowiązuje się do odsprzedaży takich samych lub równoważnych papierów wartościowych z powrotem na rzecz Banku w przyszłości. Ekonomicznym sensem takiej transakcji jest udzielenie Bankowi finansowania, zabezpieczonego zbywanymi papierami wartościowymi, gdzie kosztem finansowania jest różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną odkupu papierów wartościowych (odpowiadająca odsetkom od udzielonego Bankowi finansowania).

W transakcjach Reverse Repo/BSB sytuacja przedstawia się odwrotnie – Bank (tu kupujący/nabywca) zobowiązuje się wobec drugiej strony (sprzedającego/zbywcy) do zakupu określonych papierów wartościowych, czyli udziela finansowania podmiotowi będącemu właścicielem papierów wartościowych, a sprzedający zobowiązuje się wobec Banku do odkupu w przyszłości takich samych lub równoważnych papierów wartościowych od Banku. Przychodem Banku jest różnica pomiędzy ceną odkupu a ceną sprzedaży papierów wartościowych (odpowiadająca odsetkom od udzielonego przez Bank finansowania).

Celem zawierania transakcji warunkowych jest w szczególności zarządzanie płynnością finansową Banku bądź klienta Banku, czyli: (i) pozyskiwanie krótkoterminowego finansowania lub (ii) lokowanie nadwyżek finansowych w drodze udzielania finansowania. Po upływie terminu wyznaczonego w umowie, następuje zwrot finansowania po z góry ustalonej kwocie i zwrot (odkup) wydanych papierów wartościowych.

Transakcje typu Repo/Reverse Repo zawierane przez Bank zakładają transfer (przeniesienie własności) papierów wartościowych i ich rejestrację na rachunku nabywcy, w ewidencji odzwierciedlonej w depozycie papierów wartościowych prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (dalej: „KDPW”).

Również wykonanie transakcji SBB i BSB wiąże się ze zmianami zapisów w rejestrze KDPW, tj. ma miejsce transfer (przeniesienie własności) papierów wartościowych i ich rejestracja na rachunku nabywcy.

W opisanych powyżej transakcjach warunkowych, niezależnie od faktu, iż każdorazowo na skutek wydania lub zwrotu papierów wartościowych dochodzi do odzwierciedlenia tego faktu w rejestrze KDPW poprzez przeniesienie pomiędzy rachunkami podmiotów uczestniczących w transakcji, najistotniejsze jest, iż mają one charakter ekonomiczny, analogiczny do pożyczki służącej finansowaniu działalności. W przypadku transakcji warunkowych dochodzi do wydania (przeniesienia własności) papierów wartościowych z jednoczesnym zobowiązaniem wyrażonym przez strony transakcji do ich późniejszego zwrotu (odkupu), których warunki określone są z góry w dacie zawarcia transakcji.

Opisywany mechanizm powoduje, że transakcje warunkowe to de facto szczególny rodzaj pożyczki zabezpieczonej papierami wartościowymi, zaś elementem różniącym jest czasowa zmiana zapisów w rejestrze KDPW. Istotą ekonomiczną przedmiotowych transakcji jest udzielanie lub pozyskiwanie przez strony umowy krótkoterminowego finansowania, w zamian za wynagrodzenie dla podmiotu udzielającego finansowanie. Zmiana zapisów w rejestrze KDPW (przeniesienie własności papierów wartościowych), dokonywana na czas trwania danej transakcji na rzecz podmiotu udzielającego finansowanie, ma na celu zabezpieczenie transakcji. Po wykonaniu transakcji i zwrocie środków w ramach finansowania, następuje ponowna zmiana zapisów w rejestrze KDPW (zwrotne przeniesienie własności papierów wartościowych).

Dla celów rachunkowych, Bank zobowiązany jest do stosowania Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), a w konsekwencji do prezentacji transakcji warunkowych w sprawozdaniu finansowym jako należności lub zobowiązania (tzw. podejście bilansowe rozliczania transakcji warunkowych).

Innymi słowy, dla celów rachunkowych transakcje warunkowe są rozliczane i prezentowane zgodnie z ich istotą ekonomiczną, tj. w sposób analogiczny do umowy pożyczki. W tym przypadku papiery wartościowe traktowane są jako zabezpieczenie udzielanego finansowania krótkoterminowego, które po upływie oznaczonego czasu są zwracane sprzedawcy w zamian za kwotę długu wraz z wynagrodzeniem, traktowanym jako odsetki.

W takim ujęciu papiery wartościowe będące przedmiotem transakcji Repo/SBB prezentowane są jako pozostające w portfelu Banku, natomiast w przypadku transakcji Reverse Repo/BSB nie dochodzi do zwiększenia stanu portfela papierów wartościowych.

W odniesieniu do transakcji typu:

• Repo/SBB (Bank jest podmiotem finansowanym), Bank zachowuje więc co do zasady całe ryzyko (np. zmiany ceny rynkowej papieru) i wszystkie korzyści (pożytki) wynikające z posiadania papierów wartościowych;
• Reverse Repo/BSB (Bank jest podmiotem finansującym), Bank nie przejmuje tego ryzyka ani korzyści wynikających z papierów wartościowych będących przedmiotem transakcji, gdyż pozostają one po stronie wydającego/sprzedającego te papiery.

W związku z tym, dla celów rachunkowych, transakcja warunkowa w sytuacji, w której Bank jest podmiotem finansowanym (transakcja Repo/SBB), nie powoduje usunięcia papierów wartościowych jako składnika aktywów Banku i jednoczesnego wyliczenia przychodu (zysku) lub kosztu (straty) na transakcji, natomiast są one prezentowane jako wpływ gotówki z jednej strony i drugostronnie jako zobowiązanie do zwrotu otrzymanych środków pieniężnych. W sytuacji, w której Bank jest podmiotem finansującym (transakcja Reverse Repo/BSB), nie wykazuje papierów wartościowych, lecz odpowiednio wypływ gotówki z jednej strony i drugostronnie jako należność z tytułu zwrotu. Innymi słowy, dla celów rachunkowych:

• otrzymane przez Bank finansowanie w ramach transakcji Repo/SBB (środki pieniężne z tytułu zbycia papierów wartościowych ze zobowiązaniem do ich odkupu: dalej: „Kwota otrzymanego finansowania w Repo/SBB”),ani otrzymany przez Bank zwrot udzielonego finansowania w ramach transakcji Reverse Repo/BSB (środki pieniężne z tytułu odsprzedaży papierów wartościowych; dalej: „Kwota zwróconego finansowania w Reverse Repo/BSB”) nie są rozpoznawane jako przychody księgowe, natomiast
• udzielone przez Bank finansowanie w ramach transakcji Reverse Repo/BSB (wypłacone środki pieniężne z tytułu nabycia papierów wartościowych ze zobowiązaniem do ich sprzedaży: dalej: „Kwota udzielonego finansowania w Reverse Repo/BSB”), ani dokonany przez Bank zwrot otrzymanego finansowania w ramach transakcji Repo/SBB (wypłacone środki pieniężne z tytułu odkupu papierów wartościowych; dalej: „Kwota zwróconego finansowania w Repo/SBB”) nie są rozpoznawane jako koszty księgowe.

W wyniku finansowym Banku prezentowany jest natomiast odpowiednio koszt księgowy albo przychód księgowy związany z otrzymanym albo udzielonym finansowaniem, tj.:

• w transakcjach Repo/SBB kosztem finansowania jest różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną odkupu papierów wartościowych, odpowiadająca odsetkom od udzielonego Bankowi finansowania; dalej: „Odsetki Repo/SBB”,
• w transakcjach Reverse Repo/BSB przychodem Banku jest różnica pomiędzy ceną odkupu a ceną sprzedaży papierów wartościowych, odpowiadająca odsetkom od udzielonego przez Bank finansowania; dalej: „Odsetki Reverse Repo/BSB”.

W transakcjach Repo/SBB oraz transakcjach Reverse Repo/BSB, odpowiednio Kwota otrzymanego finansowania w Repo/SBB raz Kwota udzielonego finansowania w Reverse Repo/BSB stanowią tzw. „cenę brudną”, tj.:

• cenę obejmującą wartość nominalną obligacji (tzw. „cenę czystą”), jak i
• cenę odpowiadającą wartości naliczonych, lecz niewypłaconych na dzień nabycia obligacji odsetek (kuponu odsetkowego).

Ta „wartość brudna” jest podstawą naliczania Odsetek Repo/SBB, przy czym:

• w przypadku transakcji Repo odsetki są naliczane od Kwoty otrzymanego finansowania w Repo przez cały okres transakcji Repo,
• a w przypadku transakcji SBB odsetki są naliczane od Kwoty otrzymanego finansowania w SBB tylko do momentu płatności kuponu od papieru wartościowego, zaś po tej dacie są naliczane od Kwoty otrzymanego finansowania w SBB pomniejszonej o wartość kuponu od papieru.

Stąd w momencie zwrotu przez Bank finansowania, w transakcjach Repo i SBB zwracane są różne wartości, tj.

• w Repo - Kwota otrzymanego finansowania w Repo wraz z Odsetkami Repo,
• a w SBB - Kwota otrzymanego finansowania w SBB pomniejszona o kupon odsetkowy, a powiększona o Odsetki SBB.

Również w transakcjach Reverse Repo i BSB „wartość brudna” jest podstawą naliczania Odsetek Reverse Repo/BSB, przy czym:

• w przypadku transakcji Reverse Repo odsetki są naliczane od Kwoty udzielonego finansowania w Reverse Repo przez cały okres transakcji Reverse Repo,
• a w przypadku transakcji BSB odsetki są naliczane od Kwoty udzielonego finansowania w BSB tylko do momentu płatności kuponu od papieru wartościowego, zaś po tej dacie są naliczane od Kwoty udzielonego finansowania w BSB pomniejszonej o wartość kuponu od papieru.

Analogicznie, w momencie zwrotu przez klienta Banku finansowania, w transakcjach Reverse Repo/BSB zwracane są różne wartości:

• w Reverse Repo - Kwota udzielonego finansowania w Reverse Repo wraz z Odsetkami Reverse Repo,
• a w BSB - Kwota udzielonego finansowania w BSB pomniejszona o kupon odsetkowy, a powiększona o Odsetki BSB.

W przypadku transakcji Repo/Reverse Repo, w trakcie życia transakcji warunkowej dochodzi dodatkowo do przepływu odsetek (kuponów odsetkowych od papierów wartościowych) – odsetki są przekazywane przez posiadacza papierów stronie zobowiązanej do odkupu papierów w dniu ich otrzymania.

Oznacza to, że w przypadku transakcji Reverse Repo Bank otrzymuje odsetki kuponowe od emitenta papieru wartościowego i jest zobowiązany do ich przekazania drugiej stronie transakcji, co oznacza, że otrzymane odsetki kuponowe nie są dla Banku definitywnym przysporzeniem i w konsekwencji przepływy te są z perspektywy Banku neutralne. Natomiast w przypadku transakcji Repo odsetki kuponowe otrzymuje od emitenta druga strona transakcji i przekazuje je Bankowi.

Pytanie

Czy dla celów u.p.d.o.p. Bank powinien rozliczać transakcje warunkowe na zasadach analogicznych jak dla celów rachunkowych tj. jak udzielenie lub zaciągnięcie finansowania, a w konsekwencji:

• przychód uzyskiwany z transakcji warunkowych w postaci odsetek od udzielonego finansowania (Odsetki Reverse Repo/BSB) powinien ujmować jako przychód podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 u.p.d.o.p.,
• koszt ponoszony na transakcjach warunkowych w postaci odsetek od zaciągniętego finansowania (Odsetki Repo/SBB) powinien ujmować jako koszty uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 u.p.d.o.p.,
• pozostałe przepływy w ramach transakcji powinny być neutralne podatkowo, tj. Kwota otrzymanego finansowania w Repo/SBB oraz Kwota zwróconego finansowania w Reverse Repo/BSB nie powinny stanowić przychodów podlegających opodatkowaniu, zaś Kwota udzielonego finansowania w Reverse Repo/BSB oraz Kwota zwróconego finansowania w Repo/SBB nie powinny stanowić kosztów uzyskania przychodów)?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, dla celów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., także jako „u.p.d.o.p.”), Bank powinien rozliczać transakcje warunkowe na zasadach analogicznych jak dla celów rachunkowych tj. jak udzielenie lub zaciągnięcie finansowania, a w konsekwencji:

• przychód uzyskiwany z transakcji warunkowych w postaci odsetek od udzielonego finansowania (Odsetki Reverse Repo/BSB) powinien ujmować jako przychód podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 12 ust. 4 pkt i 2 u.p.d.o.p.,
• koszt ponoszony na transakcjach warunkowych w postaci odsetek od zaciągniętego finansowania (Odsetki Repo/SBB) powinien ujmować jako koszty uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 u.p.d.o.p.,
• pozostałe przepływy w ramach transakcji powinny być neutralne podatkowo, tj. Kwota otrzymanego finansowania w Repo/SBB oraz Kwota zwróconego finansowania w Reverse Repo/BSB nie powinny stanowić przychodów podlegających opodatkowaniu, zaś Kwota udzielonego finansowania w Reverse Repo/BSB oraz Kwota zwróconego finansowania w Repo/SBB nie powinny stanowić kosztów uzyskania przychodów).

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Uwagi ogólne

Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (por. art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p.).

Za datę powstania powyższego przychodu uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3g oraz 3j-3m, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień (por. art. 12 ust. 3a u.p.d.o.p.).:

1)wystawienia faktury albo

2)uregulowania należności.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 oraz 2 u.p.d.o.p., do przychodów nie zalicza się: (i) pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), (ii) kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów);

Zgodnie z art. 15 ust. 1 zd. 1 u.p.d.o.p., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Wedle art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, wydatków:

a)na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), z tym że kosztem uzyskania przychodów są wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej, jeżeli:

• pożyczkobiorca (kredytobiorca) w związku ze spłatą pożyczki (kredytu) zwraca kwotę kapitału większą niż kwota otrzymanej pożyczki (kredytu) - w wysokości różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanej pożyczki (kredytu),
• pożyczkodawca (kredytodawca) otrzymuje środki pieniężne stanowiące spłatę kapitału w wysokości niższej od kwoty udzielonej pożyczki (kredytu) - w wysokości różnicy pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki (kredytu) a kwotą zwróconego kapitału,

b)na spłatę innych zobowiązań, w tym z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń,

c)na umorzenie kapitałów pozostających w związku z utworzeniem (nabyciem), powiększeniem lub ulepszeniem źródła przychodów,

d)(uchylona),

e)z tytułu przekazania przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo- kredytową funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny środków pochodzących ze spłat kredytów (pożyczek), objętych sekurytyzacją wierzytelności.

Równocześnie, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, wydatków: naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Opodatkowanie transakcji warunkowych

Przepisy u.p.d.o.p. nie zawierają regulacji odnoszących się bezpośrednio do opodatkowania transakcji warunkowych. Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na ten fakt, powyższe transakcje powinny być dla celów podatkowych prezentowane analogicznie jak dla celów rachunkowych, tj. w sposób oddający ich sens ekonomiczny.

W ocenie Banku, kluczem dla rozstrzygnięcia wątpliwości będącej przedmiotem niniejszego wniosku jest warunkowy i nieostateczny charakter transferu papierów wartościowych w momencie zawarcia transakcji warunkowej przez Bank. Transakcje te powodują bowiem jedynie przeniesienie własności papierów wartościowych na podmiot udzielający finansowania ze zobowiązaniem do ich odkupu/sprzedaży, podczas gdy zbywający nie traci ekonomicznej kontroli nad zbywanymi papierami wartościowymi i przez cały czas trwania umowy zbyte papiery ewidencjonowane są jako składnik aktywów sprzedającego. Papier wartościowy stanowi jedynie zabezpieczenie z góry oznaczonego do wartości i rodzaju zwrotu z tytułu udzielonego finansowania. Tym samym nie można mówić o definitywnym przysporzeniu podmiotu finansowanego z tytułu zbycia papieru wartościowego.

Zawarcie transakcji warunkowej nie ma wpływu na stan papierów wartościowych zaewidencjonowanych przez Bank jako wydającego lub dokonującego zwrotu. W sytuacji Banku oznacza to, że w ramach transakcji Repo/SBB Bank przenosi na drugą stronę transakcji własność papierów wartościowych, jednak są i będą one ewidencjonowane w dalszym ciągu jako składnik aktywów Banku, a zmiana następuje jedynie w rejestrze KDPW. W transakcjach Reverse Repo/BSB własność papierów wartościowych zostaje przeniesiona na Bank, ale nie są one ewidencjonowane jako składnik aktywów Banku i analogicznie jak powyżej, zmiana następuje jedynie w rejestrze KDPW.

Należy także wspomnieć, że sensem ekonomicznym zawierania transakcji warunkowych jest przede wszystkim pozyskanie lub udzielenie finansowania, a nie przeniesienie własności papierów wartościowych. Tym bardziej, transakcje warunkowe mogą w tym zakresie przypominać pożyczki z zabezpieczeniem w postaci określonego aktywa - tj. papieru wartościowego zabezpieczającego interesy jednostki udzielającej finansowania. W odniesieniu do tej konstrukcji, zdaniem Wnioskodawcy, ustawodawca nie powinien różnicować konsekwencji podatkowych udzielenia zabezpieczonej pożyczki, wobec zawarcia transakcji warunkowej, które w swojej istocie sprowadzają się do tego samego celu ekonomicznego.

W konsekwencji, w przypadku pozyskiwania finansowania, Bank będzie uprawniony do uznania, iż przenosząc jako zabezpieczenie papiery wartościowe na rzecz finansującego, w ramach transakcji Repo/SBB, otrzymuje środki pieniężne warunkowo i pod tytułem zwrotnym (Kwota otrzymanego finansowania w Repo/SBB), zatem nie powinien kwalifikować ich wartości jako przychodu podatkowego, a dokonując zwrotu pozyskanych środków pieniężnych (Kwota zwróconego finansowania w Repo/SBB) i otrzymując zwrotnie papiery wartościowe nie powinien być uprawniony do ich rozpoznania jako kosztów uzyskania przychodów, natomiast będzie uprawniony do rozpoznania na mocy art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 u.p.d.o.p. kosztów uzyskania przychodów w wartości różnicy pomiędzy kwotą otrzymanego finansowania a kwotą zwrotu środków pieniężnych w wyniku rozliczenia transakcji typu Repo/SBB, odpowiadającej odsetkom od zaciągniętego finansowania, tj. Odsetkom Repo/SBB.

W przypadku natomiast udzielania finansowania, Bank będzie uprawniony do uznania, iż zakupy określonych papierów wartościowych i ich zwrotna odsprzedaż na rzecz podmiotu finansowanego, w ramach transakcji typu Reverse Repo/BSB, nie powinien rozliczać jako transakcji zbycia papieru wartościowego wykazując przychód w oparciu o art. 12 ust. 3 i 3a i koszt w oparciu o art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p., lecz bazując na art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 u.p.d.o.p., w momencie zwrotnego transferu papierów i rozliczenia transakcji rozpoznać jedynie przychód w części odpowiadającej wynagrodzeniu za udzielone finansowanie, tj. rozpoznać różnicę pomiędzy kwotą udzielonego finansowania a kwotą otrzymanych środków pieniężnych w wyniku rozliczenia transakcji typu Reverse Repo/BSB, odpowiadającą odsetkom od udzielonego finansowania, tj. Odsetkom Reverse Repo/SBB. Kwota udzielonego finansowania w Reverse Repo/BSB oraz Kwota zwróconego finansowania w Reverse Repo/BSB nie powinny stanowić odpowiednio kosztów ani przychodów podatkowych.

Podsumowując, dla celów u.p.d.o.p. Bank powinien rozliczać transakcje warunkowe na zasadach analogicznych jak dla celów rachunkowych tj. jak udzielenie lub zaciągnięcie finansowania, a w konsekwencji:

• przychód uzyskiwany z transakcji warunkowych w postaci odsetek od udzielonego finansowania (Odsetki Reverse Repo/BSB) powinien ujmować jako przychód podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 u.p.d.o.p.,
• koszt ponoszony na transakcjach warunkowych w postaci odsetek od zaciągniętego finansowania (Odsetki Repo/SBB) powinien ujmować jako koszty uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 u.p.d.o.p.,
• pozostałe przepływy w ramach transakcji powinny być neutralne podatkowo, tj. Kwota otrzymanego finansowania w Repo/SBB oraz Kwota zwróconego finansowania w Reverse Repo/BSB nie powinny stanowić przychodów podlegających opodatkowaniu, zaś Kwota udzielonego finansowania w Reverse Repo/BSB oraz Kwota zwróconego finansowania w Repo/SBB nie powinny stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Stanowiska organów podatkowych

Potwierdzeniem zaprezentowanego przez Bank stanowiska są interpretacje indywidualne przepisów prawa podatkowego wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z:

• 20 października 2022 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.531.2022.1.AW (organ zaaprobował stanowisko, iż: „Bank może ujmować dla celów podatkowych transakcje typu repo jako - odpowiednio - zaciągnięcie lub udzielenie finansowania (analogicznie jak pożyczkę i kredyt). Bank będzie mógł stosować tzw. metodę rachunkową/ ekonomiczną do celów podatkowych - prawidłowe będzie podejście, iż wynik podatkowy na transakcjach typu repo będzie determinowany ich ujęciem rachunkowym, a tym samym będzie spójnym z wynikiem dla celów rachunkowych i sprawozdawczych.”),
• 23 maja 2019 r, nr 0111-KDIB1-2.4010.76.2019.3.DP oraz 23 maja 2019 r, nr 0111-KDIB1-2.4010.77.2019.3.BG (organ zaaprobował stanowisko, iż: „patrząc przez pryzmat celu i sensu ekonomicznego, mając na uwadze, że przeniesienie własności papierów ma charakter warunkowy i ograniczony czasowo do okresu trwania kontraktu, to uzyskiwane w ten sposób wartości pieniężne nie stanowią definitywnego przysporzenia. To pozwala przyjąć założenie, że nie powinny kreować u podmiotu przenoszącego papiery wartościowe w ramach takich transakcji przychodu do opodatkowania podatkiem CIT. Idąc za tym, zwrot udzielonego finansowania, mimo iż w sensie cywilnoprawnym związany z odkupem papierów wartościowych, u podmiotu finansowanego na gruncie podatku CIT może być kwalifikowany jako spłata zadłużenia z tytułu udzielonej pożyczki, a zatem będzie on uprawniony do rozpoznania jako koszt uzyskania przychodu na mocy art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy o CIT jedynie takiej części, która stanowi faktyczny koszt udzielonego finansowania”),
• 23 października 2019 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.347.2019.1.AW (organ zaaprobował stanowisko, iż: „Przekazywane przez stronę nabywającą finansowanie ma charakter zwrotny i nie stanowi dla zbywającego papiery wartościowe definitywnego przysporzenia, co pozwala uznać, iż sama kwota finansowania nie powinna kreować u zbywającego papiery wartościowe przychodu do opodatkowania podatkiem od osób prawnych. Z drugiej strony, odkup zbytych uprzednio w ramach transakcji typu Repo papierów wartościowych i ustalona w tym zakresie cena nie powinna stanowić wydatku na nabycie papieru wartościowego”),
• 26 listopada 2019 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.407.2019.1.AK (organ zaaprobował stanowisko, iż: „przekazywane w ramach transakcji z grupy repo środki pieniężne nie powinny kreować u podmiotu przenoszącego papiery wartościowe przychodu do opodatkowania podatkiem CIT, a zwrot udzielonego finansowania u podmiotu finansowanego na gruncie podatku CIT powinien być kwalifikowany, jako spłata zadłużenia z tytułu otrzymanej pożyczki”),

- uznające stanowiska wnioskodawców za prawidłowe.

Przyjęcie opisanej powyżej metodologii kwalifikacji podatkowej transakcji warunkowych pozwoli Wnioskodawcy zachować zbieżność rachunkowego i podatkowego charakteru tych transakcji, dzięki czemu będzie on określał dochód (stratę), podstawę opodatkowania i wysokość należnego podatku za rok podatkowy zgodnie z normą art. 9 u.p.d.o.p.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, transakcje warunkowe powinny być przez Bank traktowane zgodnie z ich ekonomicznym charakterem i kwalifikowane na zasadach analogicznych dla udzielenia lub zaciągnięcia finansowania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

• stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz
• zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanego przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, należy zaznaczyć, że są one wiążące jedynie w sprawach, których dotyczą. Organ, pomimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią źródła materialnego prawa podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.