Wyrok SN z dnia 16 maja 2023 r., sygn. II CSKP 1042/22

Niedozwolone postanowienia umowne, które nie wiążą konsumenta, nie mogą stanowić podstawy do określenia podstawy i zakresu jego zobowiązania. Z tego względu świadczenie spełnione przez konsumenta na podstawie abuzywnego postanowienia umowy, jest świadczeniem nienależnym i podlega zwrotowi, chociażby konsument był nadal dłużnikiem banku.

16 maja 2023 r.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Monika Koba (przewodniczący)

‎SSN Grzegorz Misiurek

‎SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 16 maja 2023 r. w Warszawie,
‎skargi kasacyjnej J.K. i M.K.
‎od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu
‎z 30 lipca 2020 r., I ACa 1537/19,
‎w sprawie z powództwa J.K. i M.K.
‎przeciwko P. spółce akcyjnej w W.
‎o zapłatę, ewentualnie ustalenie,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego kwoty 209 978,76 zł, ewentualnie ustalenia nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu z dnia 31 lipca 2008 r. lub zasądzenia kwoty 92 687,93 zł. W ocenie Sądu Okręgowego żądanie powodów było jedynie częściowo usprawiedliwione. Sąd pierwszej instancji wskazał, że zamieszczenie w umowie postanowień stanowiących klauzule niedozwolone (abuzywne) w rozumieniu art. 385 § 1 k.c. nie wpływa co do zasady na istnienie lub ważność umowy kredytowej. Zgodnie z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą lub mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwe przepisy przewidują inny skutek. Należy do nich art. 385 § 1 i 2 k.c., który przewiduje, że niedozwolone postanowienia umowy nieuzgodnione z konsumentem indywidualnie nie wiążą go, a strony są związane umową w pozostałym zakresie. Umowa zawierająca takie postanowienia nie jest nieważna, lecz bezskuteczna w zakresie tych postanowień. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.