Interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.410.2023.4.AMA

Skutki podatkowe cash-poolingu wirtualnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia:

- czy w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, nie świadczą Państwo jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu,

- czy kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z Państwa rachunku w ramach systemu Cash-Poolingu powinny być uwzględniane w Państwa rozliczeniach VAT, w szczególności czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT,

- czy w ramach Cash-Poolingu nabywają Państwo od Pool Leadera jakiekolwiek usługi, które powinny zostać przez Państwa rozliczone jako import usług,

- czy w ramach Cash-Poolingu nabywają Państwo wyłącznie usługi finansowe od Banku, które powinni Państwo rozliczać jako import usług zwolnionych z VAT.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 sierpnia 2023 r. (wpływ 10 sierpnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Wnioskodawca" lub „Spółka”) jest spółką utworzoną na podstawie prawa polskiego, podlegającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. Wnioskodawca jest również zarejestrowanym w Polsce czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT.

Wnioskodawca jest spółką należącą do międzynarodowej grupy kapitałowej z siedzibą w S. (dalej: „Grupa”) produkującej i dystrybuującej („…”).

Spółka - wraz z innymi podmiotami z Grupy - przystąpiła i obecnie jest na etapie wdrażania dwóch systemów automatycznej centralizacji środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych (tzw. cash-pooling), tj.:

1) system cash-poolingu dla rachunku Wnioskodawcy w EUR

Ten system cash-poolingu stanowi tzw. cash-pooling rzeczywisty, a zatem wiążą się z nim realne (a nie wirtualne) przepływy środków pieniężnych w ramach systemu.

2) system cash-poolingu dla rachunku Wnioskodawcy w PLN

System cash-poolingu dla rachunku Wnioskodawcy w PLN (dalej: „Cash-Pooling” lub „System”) jest systemem nierzeczywistym (zwanym także wirtualnym), posiadającym następujące cechy szczególne:

•nie dochodzi do transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami indywidualnymi i rachunkiem zbiorczym,

•środki pieniężne cały czas pozostają na indywidualnych rachunkach bankowych,

•dochodzi jedynie do sumowania sald na poszczególnych rachunkach indywidualnych.

Niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie systemu Cash-Poolingu dla rachunku Wnioskodawcy w PLN (wirtualnego). Cash-pooling dla rachunku Wnioskodawcy w EUR jest przedmiotem odrębnego wniosku o interpretację złożonego przez Spółkę.

Celem wdrażanego Cash-Poolingu jest:

-poprawa płynności finansowej Grupy,

-optymalizacja zarządzania płynnością finansową,

-zminimalizowanie kosztów zarządzania środkami pieniężnymi,

-finansowanie uczestniczących w systemie spółek Grupy oraz

-zmaksymalizowanie przychodów z inwestycji pieniężnych poprzez wspólne zarządzanie płynnością.

W Cash-Poolingu uczestniczą w szczególności:

a)Spółka - jedyny uczestnik Cash-Poolingu posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz

b)należące do Grupy spółki będące zagranicznymi rezydentami podatkowymi, działające na większości rynków europejskich, na których obecna jest Grupa (dalej: „Zagraniczni Uczestnicy”, a łącznie ze Spółką: „Uczestnicy”).

Zagranicznych Uczestników jest/będzie kilkunastu/kilkudziesięciu - z uwagi na akcesyjny sposób zawierania umowy, Spółka nie ma obecnie dokładnych informacji, które Spółki z grupy są/będą Uczestnikami Cash-Poolingu. Za zgodą banku Uczestnikiem może zostać każda ze spółek Grupy. Powiązanie podmiotów w Grupie jest różnorakie - występują zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie powiązania kapitałowe.

Podmiotem pełniącym centralną rolę w zakresie organizacji Cash-Poolingu w ramach Grupy jest spółka Y z siedzibą w S. pod adresem („…”), zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców („…”) pod numerem („…”), będąca jednocześnie tzw. agentem rozliczeniowym struktury (dalej: „Pool Leader”). Pool Leader nie posiada siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Usługa Cash-Poolingu będzie świadczona w oparciu o postanowienia umowy nienazwanej „Cash Pool Agreement” zawartej pomiędzy Pool Leaderem a Bankiem („…”) (dalej: „Bank”) z siedzibą w K. pod adresem („…”), wpisanym do rejestru przedsiębiorców pod numerem („…”). „Cash Pool Agreement”, która została podpisana poza terytorium Polski, stanowi umowę ramową, i która umożliwia przystąpienie do niej innych niż Pool Leader podmiotów z Grupy po podpisaniu umowy akcesyjnej pomiędzy podmiotem przystępującym, Pool Leaderem i Bankiem. Wnioskodawca przystąpił do systemu Cash- Poolingu oraz podpisał dodatkową umowę z Pool Leaderem zatytułowaną „Notional Cash-Pooling Agreement” co oznacza związanie Spółki również postanowieniami „Cash Pool Agreement”.

W dalszej części wniosku wszystkie opisane powyżej postanowienia umowne wiążące Spółkę będą określane jako: „Umowa”.

W ramach Cash-Poolingu wszystkie waluty przechowywane przez Grupę na rachunkach bankowych wszystkich Uczestników są wirtualnie (bez rzeczywistych transferów) łączone i udostępniane na rachunku Pool Leadera w jednej walucie - frank szwajcarski CHF.

Zasadniczym celem Umowy jest jednak wirtualne (bez rzeczywistych transferów) wyrównywanie dodatnich oraz ujemnych sald na rachunkach Uczestników niezależnie od ich typu, waluty czy innych warunków umownych dotyczących takich rachunków. Poprzez odpowiednie operacje księgowe wykonywane przez Bank, salda wszystkich rachunków uczestniczących w systemie Cash-Poolingu zostaną zsumowane, tak, aby powstało jedno saldo netto (zwane w Umowie jako: „Overall Balance”). Ponadto, z postanowień Umowy wynika, że każdy z Uczestników uprawniony będzie do wypłacania środków pieniężnych z każdego ze swoich rachunków, bez względu na saldo na tym konkretnym rachunku, pod warunkiem, że saldo netto wszystkich rachunków uczestniczących w systemie Cash- Poolingu po takiej wypłacie, nie będzie wynosiło mniej niż zero (poza ewentualnie dozwolonym Umową saldem debetowym).

W ramach Umowy Bank będzie codziennie ustalał wysokość odsetek na każdym z rachunków wchodzących w skład systemu Cash-Poolingu i po zakończeniu każdego miesięcznego okresu rozliczeniowego będzie wypłacał Spółce należne odsetki na każdy z tych rachunków (w przypadku, gdy saldo jest dodatnie) lub pobierał należne odsetki (w przypadku, gdy saldo jest ujemne), zgodnie z warunkami rozliczania odsetek ustalonymi w Umowie.

Ponadto, o ile wartość netto salda wszystkich rachunków uczestniczących w systemie Cash-Poolingu (Overall Balance) wynosić będzie 0 lub więcej - w każdym dniu dla wszystkich rachunków uczestniczących w systemie Cash-Poolingu, Bank będzie dokonywał rekalkulacji (przeliczenia) odsetek na zasadach korzystniejszych dla Uczestników – w szczególności zrównując wysokość oprocentowania dla sald dodatnich i sald ujemnych (dalej: „Rekalkulacja”). Dodatnia różnica pomiędzy odsetkami skalkulowanymi dla każdego z rachunków, a odsetkami przeliczonymi przez Bank w wyniku Rekalkulacji, będzie wypłacana na specjalnie do tego przeznaczony rachunek prowadzony na rzecz Pool Leadera.

Umowa stanowi usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową typu wirtualnego, co oznacza, że w celu ustalenia salda netto (Overall Balance) nie będą dokonywane rzeczywiste przepływy finansowe.

Pool Leader będzie ponosił wobec Banku koszty jednorazowej opłaty z tytułu implementacji systemu Cash-Poolingu oraz opłaty miesięczne z tytułu funkcjonowania Systemu (oraz dotyczące transferu środków) zgodnie z Umową. Walutą bazową w Umowie - używaną do rozliczenia salda netto (Overall Balance) i opłat - jest frank szwajcarski (CHF). Wnioskodawca także będzie ponosił wskazane w Umowie opłaty związane z posiadanym przez niego rachunkiem bankowym uczestniczącym w Systemie.

Rachunki bankowe uczestniczące w systemie Cash-Poolingu zostały utworzone przez Uczestników w Banku za granicą tj. w K. - w wybranej przez nich walucie (w przypadku Spółki - w PLN). Na rachunki te będą przelewane automatycznie przez Bank (w porozumieniu z lokalnymi bankami) w każdym dniu roboczym z bieżących rachunków bankowych Uczestników zlokalizowanych w kraju siedziby Uczestników (w tym Wnioskodawcy) nadwyżki środków przekraczające wskazane w Umowie saldo (Target Balance). Analogicznie w sytuacji gdy saldo na bieżących rachunkach bankowych Uczestników (w tym Wnioskodawcy) nie osiągnie wskazanego w Umowie wysokości (Target Balance) Bank automatycznie dokona przelewu kwoty niezbędnej do osiągnięcia takiego umówionego salda z rachunku bankowego Wnioskodawcy uczestniczącego w Systemie na bieżący rachunek bankowy Wnioskodawcy w Polsce. Opisane czynności to tzw. Sweeping services - to dodatkowa usługa Banku, dzięki której Wnioskodawca może utrzymywać na swoim rachunku bieżącym w Polsce wystarczające środki niezbędne do pokrywania bieżących wydatków i jedynie nadwyżka takich środków będzie uczestniczyła w Cash-Poolingu. Transfer środków w ramach Sweeping services będzie odbywać się wyłącznie pomiędzy rachunkami Wnioskodawcy (nie będzie w tym przypadku mieć miejsce jakikolwiek rzeczywisty transfer środków do innych/od innych niż Wnioskodawca Uczestników). W konsekwencji transfery takie nie zmieniają w żaden sposób cechy Cash-Poolingu jako systemu charakteryzującego się brakiem fizycznego transferu środków, w którym środki są przekazywane wyłącznie „na papierze” i w którym salda, które podlegają potrącaniu (debetowe i kredytowe) fizycznie są pozostawiane na własnych rachunkach uczestników systemu (ewentualnie przeksięgowywane na pomocnicze subkonta do rachunków uczestników w kwotach zapewniających wyzerowanie sald ujemnych), zaś odsetki naliczane są od kwoty netto zgromadzonych sald.

Bank jest odpowiedzialny za obsługę Cash-Poolingu, tj. za czynności związane z prowadzeniem rachunków Uczestników oraz Pool Leadera i dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Cash-Poolingu zgodnie z treścią Umowy. Czynności te polegają w szczególności na: utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkami Uczestników, udostępnieniu platformy rozliczeniowej dla Uczestników, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych itp.

Pool Leader z kolei na podstawie pełnomocnictw uzyskanych od Spółki może jako pełnomocnik Spółki w relacji z Bankiem przekazywać i otrzymywać dokumenty oraz składać oświadczenia niezbędne do otworzenia dla Spółki rachunku bankowego uczestniczącego w Systemie (jak również podejmować wszelkie inne działania związane z otwieraniem i prowadzeniem takich rachunków), a także przekazywać i otrzymywać dokumenty oraz składać oświadczenia w związku z zawarciem lub trwaniem Umowy.

Pool Leader w ramach zawartej Umowy nie wykonuje na rzecz Uczestników struktury Cash-Poolingu żadnych czynności za wynagrodzeniem. Pool Leader jest jedynie odpowiedzialny na podstawie zawieranej umowy za monitorowanie sald na rachunkach Uczestników struktury Cash-Poolingu, zbieranie i przekazywanie informacji na temat transakcji realizowanych w systemie Cash-Poolingu, prognozowanie płynności (w tym w formie uzgodnionych przez strony raportów), wskazywanie Bankowi nowych Uczestników Systemu jak również za otwieranie na podstawie otrzymanych od Uczestników pełnomocnictw rachunków bankowych i ustalanie limitów wypłat/sald (wysokości marż odsetkowych) obowiązujących w Systemie czy w końcu za sygnalizowanie ryzyk związanych z nadmiarowymi debetami poszczególnych spółek Grupy uczestniczących w Systemie oraz za przekazywanie informacji i instrukcji dotyczących Sweeping Services. W tym celu Poool Leader jest uprawniony do wskazania osób fizycznych będących koordynatorami Systemu Cash-Poolingu oraz dalszych osób fizycznych, które będą posiadały uprawnienia do kontrolowania lub obsługi technicznej lub współpracy z Bankiem.

W szczególności Pool Leader nie zarządza przepływem środków pieniężnych, które realizowane są przez Bank na rzecz Wnioskodawcy bądź jakichkolwiek innego Uczestnika. Umowa nie przewiduje zaś żadnego wynagrodzenia Pool Leadera, które byłoby mu należne od Uczestników systemu Cash-Poolingu.

Pool Leader jako gwarant bezwarunkowo i nieodwołalnie poręcza Bankowi i na jego rzecz za zobowiązania pozostałych Uczestników wynikające z Umowy, jak również wyraża zgodę na zwolnienie Banku z jakichkolwiek roszczeń, które Uczestnicy mogą kierować w przyszłości do Banku w związku z Umową. Dodatkowo Uczestnicy systemu Cash-Poolingu dokonują wzajemnego poręczenia względem Banku, w zakresie spłaty przyznanych im limitów dziennych oraz w zakresie spłat innych zobowiązań wynikających z Umowy. W szczególności jako zabezpieczenie wypełnienia zabezpieczonych zobowiązań wszystkich Uczestników, każdy Uczestnik zastawia wobec Banku wszystkie swoje obecne i przyszłe roszczenia wobec Banku wynikające z lub w związku z jego rachunkami bankowymi uczestniczącymi w systemie Cash-Poolingu (tj. saldami kredytowymi). Umowa określa szczegółowy tryb realizacji ww. zabezpieczeń przez Bank. Gwarancja udzielona przez Pool Leadera oraz wzajemne poręczenia Uczestników zwane będą łącznie: „Poręczeniami”.

W uzupełnieniu wniosku w piśmie z 10 sierpnia 2023 r. (wpływ 10 sierpnia 2023 r.), w odpowiedzi na pytania Organu, wskazali Państwo, że:

1)Jako Uczestnika nie będzie Państwa łączyć z pozostałymi Uczestnikami jakikolwiek stosunek prawny (umowa).

2)Jako Uczestnik w ramach struktury Cash Pooling nie będą Państwo wykonywać jakichkolwiek czynności na rzecz pozostałych podmiotów systemu (tj. Pool Leadera, innych uczestników lub Banku).

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku)

2.Czy w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu?

3.Czy kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu powinny być uwzględniane rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT?

4.Czy w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa od Pool Leadera jakiekolwiek usługi, które powinny zostać przez nią rozliczone jako import usług?

5.Czy w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa wyłącznie usługi finansowe od Banku, które powinna rozliczać jako import usług zwolnionych z VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

2.Zdaniem Spółki w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu.

3.Zdaniem Spółki, kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu nie powinny być uwzględniane w rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności nie powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT ani w strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT.

4.Zdaniem Spółki w ramach Cash-Poolingu Spółka nie nabywa od Pool Leadera jakichkolwiek usług, a w związku z tym nie dokonuje importu usług, który powinna rozliczać w Polsce.

5.Zdaniem Spółki w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa wyłącznie usługi finansowe od Banku, które powinna rozliczać jako import usług zwolnionych z VAT.

UZASADNIENIE

Pytanie 2

W związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 Ustawy VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu Ustawy VAT, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 Ustawy VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

- w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

- w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 Ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash-poolingu. Umowa cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

Cash-Pooling, w którym uczestniczy Spółka, jest usługą wykonywaną przez Bank („…”). Spółka jako uczestnik Cash-Poolingu nie świadczy natomiast usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT.

System Cash-Poolingu nie ma charakteru rzeczywistego finansowania jednych Uczestników systemu przez innych, gdyż nie będzie pomiędzy nimi przepływu środków pieniężnych. Cash-Pooling sprowadzać się będzie do obniżenia kosztów pozyskania finansowania poprzez obniżenie stopy odsetek należnych od ujemnego salda rachunków transakcyjnych oraz podwyższenie stopy odsetek od dodatniego salda rachunków transakcyjnych.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash-Poolingu w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie obsługiwać Umowę. Bank jest odpowiedzialny za czynności, które stanowią istotę Cash-Poolingu, tj. sumowanie sald rachunków wszystkich Uczestników Cash-Poolingu, ustalanie wysokości odsetek na każdym z rachunków i wypłacanie tych odsetek lub pobieranie należnych odsetek, a także dokonywanie „Rekalkulacji” i wypłaty przeliczonych odsetek na przeznaczony do tego rachunek.

W przedmiotowej sprawie, wykonywanie czynności związanych z funkcjonowaniem Umowy będzie więc leżało w gestii Banku. W ramach Umowy Spółka nie będzie zawierała odrębnych transakcji z innymi Uczestnikami, jak również nie będzie świadczyć usług na rzecz pozostałych Uczestników. Rola Spółki ma charakter bierny i sprowadzać się będzie do udostępnienia Bankowi swego rachunku w celu umożliwienia mu realizacji jego obowiązków w ramach Cash-Poolingu. Spółka nie jest też uprawniona do otrzymania wynagrodzenia w zamian za jakiekolwiek czynności realizowane na podstawie Umowy.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 Ustawy VAT, czynności wykonywane przez Spółkę w ramach Umowy, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym, otrzymane przez Spółkę odsetki nie będą stanowiły wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT, stanowić natomiast będą zyski z inwestowania własnego kapitału Spółki.

Podejmowane przez Spółkę czynności w ramach Cash-Poolingu nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT, gdyż nie będą one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Spółki.

Stanowisko powyższe potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. interpretacjach indywidualnych dotyczących cash-poolingu wirtualnego:

• interpretacja z dnia 21 lutego 2017 r. o sygn. 2461-IBPP2.4512.1037.2016.1.ICz,
• interpretacja z dnia 18 stycznia 2016 r. o sygn. IPPP1/4512-1168/15-2/KC.

Pytanie 3

Kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu nie powinny być uwzględniane w rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności nie powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT ani strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT.

Zgodnie art. 86 ust. 1 Ustawy VAT w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie natomiast z treścią art. 90 ust. 1 Ustawy VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Na podstawie art. 90 ust. 2 Ustawy VAT jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

W myśl art. 90 ust. 3 Ustawy VAT proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Zgodnie ze stanowiskiem Spółki zaprezentowanym w odpowiedzi na Pytanie 2, działania podejmowane przez nią jako Uczestnika w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 Ustawy VAT. Odsetki uzyskiwane przez Spółkę w związku z uczestnictwem w Cash-Poolingu nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług. Spółka jako Uczestnik Cash-Poolingu nie będzie działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy VAT.

Tym samym Spółka nie będzie zobowiązana do uwzględnienia kwot uzyskanych w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu w proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT. Kalkulacja tego współczynnika nie obejmuje bowiem kwot, które związane są z czynnościami wyłączonymi z zakresu opodatkowania VAT.

Na mocy art. 86 ust. 2a Ustawy VAT w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Wspominane wyżej cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 Ustawy VAT. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. Przez cele inne niż działalność gospodarcza rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 Ustawy VAT. Takimi sferami będą przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatna działalność statutowa.

Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że obowiązek ustalania zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a uzależniony został od łącznego spełnienia następujących warunków:

-podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

-podatnik nabywa towary/usługi zarówno dla celów czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

-podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług wyłącznie do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Udział w Cash-Poolingu towarzyszy działalności gospodarczej i nie stanowi obok niej odrębnego przedmiotu działalności Spółki. Uczestnictwo w systemie Cash-Poolingu ma na celu zapewnienie najbardziej efektywnego zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi i efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników w zakresie poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników.

Zatem, płatności otrzymywane w ramach systemu Cash-Poolingu mieszczą się w sferze działalności gospodarczej Spółki wskazanej w art. 15 ust. 2 Ustawy VAT, a tym samym mieszczą się one w pojęciu „celów związanych z działalnością gospodarczą”, w rozumieniu art. 86 ust. 2a Ustawy VAT. Wobec powyższego, w związku z uczestnictwem w systemie, Spółka nie będzie również zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT.

Stanowisko powyższe potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. interpretacjach indywidualnych dotyczących cash-poolingu wirtualnego:

• interpretacja z dnia 21 lutego 2017 r. o sygn. 2461-IBPP2.4512.1037.2016.1.ICz,
• interpretacja z dnia 18 stycznia 2016 r. o sygn. IPPP1/4512-1168/15-2/KC.

Pytanie 4

W ramach Cash-Poolingu Spółka nie nabywa od Pool Leadera jakichkolwiek usług, a w związku z tym nie dokonuje importu usług, który powinna rozliczać w Polsce.

W odpowiedzi na Pytanie 2 Spółka przywołała przepisy Ustawy VAT regulujące zasady uznawania danego świadczenia za czynność opodatkowaną VAT.

Polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash-poolingu. Umowa cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

Cash-Pooling, w którym uczestniczy Spółka, jest usługą wykonywaną przez Bank („…”).

System Cash-Poolingu nie ma charakteru rzeczywistego finansowania jednych Uczestników systemu przez innych, gdyż nie będzie pomiędzy nimi przepływu środków pieniężnych. Cash-Pooling sprowadzać się będzie do obniżenia kosztów pozyskania finansowania poprzez obniżenie stopy odsetek należnych od ujemnego salda rachunków transakcyjnych oraz podwyższenie stopy odsetek od dodatniego salda rachunków transakcyjnych.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash-Poolingu w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie obsługiwać Umowę. Bank jest odpowiedzialny za czynności, które stanowią istotę Cash-Poolingu, tj. sumowanie sald rachunków wszystkich Uczestników Cash-Poolingu, ustalanie wysokości odsetek na każdym z rachunków i wypłacanie tych odsetek lub pobieranie należnych odsetek, a także dokonywanie „Rekalkulacji” i wypłaty przeliczonych odsetek na przeznaczony do tego rachunek.

W przedmiotowej sprawie, wykonywanie czynności związanych z funkcjonowaniem Umowy będzie więc leżało w gestii Banku.

Pool Leader w ramach zawartej Umowy nie wykonuje na rzecz Uczestników struktury Cash-Poolingu żadnych czynności za wynagrodzeniem. Pool Leader jest jedynie odpowiedzialny na podstawie zawieranej umowy za monitorowanie sald na rachunkach Uczestników struktury Cash-Poolingu oraz zbieranie i przekazywanie informacji na temat transakcji realizowanych w systemie Cash-Poolingu jak również prognoz płynności (w tym w formie uzgodnionych przez strony raportów), jak również za wskazywanie Bankowi nowych Uczestników Systemu, otwieranie na podstawie otrzymanych od Uczestników pełnomocnictw rachunków bankowych, ustalanie limitów wypłat/sald obowiązujących w Systemie, wysokości marż odsetkowych czy w końcu za sygnalizowanie ryzyk związanych z nadmiarowymi debetami poszczególnych spółek Grupy uczestniczących w Systemie czy też za przekazywanie informacji i instrukcji dotyczących Sweeping Services. W tym celu Pool Leader jest uprawniony do wskazania osób fizycznych będących koordynatorami Systemu Cash-Poolingu oraz dalszych osób fizycznych, które będą posiadały uprawnienia do kontrolowania lub obsługi technicznej lub współpracy z Bankiem.

W szczególności Pool Leader nie zarządza przepływem środków pieniężnych, które realizowane są przez Bank na rzecz Wnioskodawcy bądź jakichkolwiek innego Uczestnika. Umowa nie przewiduje żadnego wynagrodzenia Pool Leadera, które byłoby mu należne od Uczestników systemu Cash-Poolingu.

W związku z powyższym w systemie Cash-Poolingu w roli usługodawcy występuje wyłącznie Bank, natomiast Pool Leader będzie odbiorcą usług świadczonych przez Bank.

Tym samym Pool Leader uczestnicząc w systemie Cash-Poolingu nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT. Podejmowane przez Pool Leadera czynności w ramach Cash-Poolingu nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT, nie będą bowiem służyć do celów innych niż działalność gospodarcza.

Stosownie do art. 2 pkt 9 Ustawy VAT przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 Ustawy VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)usługobiorcą jest:

- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

- w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

- w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Pool Leader nie świadczy w ramach systemu Cash-Poolingu żadnych usług, w tym też nie świadczy usług, których usługobiorcą jest Spółka. W związku z powyższym w niniejszej sprawie nie znajdą zastosowania przepisy art. 28b Ustawy VAT, dotyczący ustalenia miejsca świadczenia usług ani art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT, wskazujący podmiot zobowiązany do rozliczenia VAT. W związku z powyższym Spółka nie będzie zobowiązana do wykazania w Polsce importu usług w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 maja 2023 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.191.2023.2.AMA.

Pytanie 5

W ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa wyłącznie usługi finansowe od Banku, które powinna rozliczać jako import usług zwolnionych z VAT.

Obowiązek podatkowy z tytułu importu usług po stronie Spółki powstanie tylko w przypadku i z momentem obciążenia jej konta bankowego kwotą wynagrodzenia Banku (odsetki, opłaty) oraz w odniesieniu do uiszczonej na rzecz Banku kwoty.

Spółka w odpowiedzi na pytania 2 i 4 wykazała, że jedynym podmiotem świadczącym usługi w ramach Cash-Poolingu jest Bank. Bank jest bowiem podmiotem obsługującym system Cash-Poolingu i pobierającym z tego tytułu wynagrodzenie od Uczestników. Na wynagrodzenie uiszczane przez Spółkę na rzecz Banku składać się będą odsetki (o ile rachunek Spółki wykazywał będzie salo ujemne) oraz opłaty związane z prowadzonym przez Bank rachunkiem.

Mając na uwadze, że Bank nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, do usług finansowych nabywanych przez Spółkę od Banku znajdą zastosowanie cytowane w odpowiedzi na pytanie 4 przepisy art. 28b Ustawy VAT, dotyczący ustalenia miejsca świadczenia usług oraz art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT, wskazujący podmiot zobowiązany do rozliczenia VAT. Na podstawie tych przepisów Spółka jako podmiot nabywający usługi od Banku zobowiązana będzie do rozliczenia w Polsce importu usług.

W ocenie Spółki jej relacje z Bankiem na gruncie Umowy można porównać do standardowych relacji występujących pomiędzy podmiotami w ramach świadczenia usług finansowych. Analogiczny stosunek umowny występuje pomiędzy klientem a bankiem w standardowej umowie dotyczącej prowadzenia konta bankowego, przelewów, depozytów i lokat bankowych.

Usługi takie korzystają ze zwolnienia z VAT na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Spółki usługi finansowe, które Bank świadczy w ramach Cash-Poolingu korzystają ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT, a tym samym Spółka obowiązana jest w związku z ich nabyciem rozliczyć import usług zwolnionych z VAT.

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e Ustawy VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41. Stosownie do treści art. 19a ust. 6 Ustawy VAT w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Obowiązek podatkowy Spółki jako podatnika z tytułu świadczenia usług finansowych przez Bank powstanie więc w momencie obciążenia jej konta wynagrodzeniem Banku i w odniesieniu do kwot tego wynagrodzenia.

Stanowisko powyższe potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. interpretacjach indywidualnych dotyczących cash-poolingu wirtualnego:

• interpretacja z dnia 21 lutego 2017 r. o sygn. 2461-IBPP2.4512.1037.2016.1.ICz,

• interpretacja z dnia 18 stycznia 2016 r. o sygn. IPPP1/4512-1168/15-2/KC.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy,

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy,

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

•w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

•w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu,

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką utworzoną na podstawie prawa polskiego. Są Państwo zarejestrowanym w Polsce czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Należą Państwo do międzynarodowej grupy kapitałowej z siedzibą w S.. Wraz z innymi podmiotami z Grupy przystąpili Państwo i są obecnie na etapie wdrażania dwóch systemów automatycznej centralizacji środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych (tzw. cash-pooling), tj.:

1) system cash-poolingu dla Państwa rachunku w EUR

Ten system cash-poolingu stanowi tzw. cash-pooling rzeczywisty, a zatem wiążą się z nim realne (a nie wirtualne) przepływy środków pieniężnych w ramach systemu.

2) system cash-poolingu dla rachunku Wnioskodawcy w PLN

System cash-poolingu dla Państwa rachunku w PLN (dalej: "Cash-Pooling" lub „System”) jest systemem nierzeczywistym (zwanym także wirtualnym), posiadającym następujące cechy szczególne:

•nie dochodzi do transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami indywidualnymi i rachunkiem zbiorczym,

•środki pieniężne cały czas pozostają na indywidualnych rachunkach bankowych,

•dochodzi jedynie do sumowania sald na poszczególnych rachunkach indywidualnych.

Państwa wniosek dotyczy wyłącznie systemu Cash-Poolingu dla Państwa rachunku w PLN (wirtualnego).

Celem wdrażanego Cash-Poolingu jest:

-poprawa płynności finansowej Grupy,

-optymalizacja zarządzania płynnością finansową,

-zminimalizowanie kosztów zarządzania środkami pieniężnymi,

-finansowanie uczestniczących w systemie spółek Grupy oraz

-zmaksymalizowanie przychodów z inwestycji pieniężnych poprzez wspólne zarządzanie płynnością.

W Cash-Poolingu uczestniczą w szczególności:

a)Państwo - jedyny uczestnik Cash-Poolingu posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz

b)należące do Grupy spółki będące zagranicznymi rezydentami podatkowymi, działające na większości rynków europejskich, na których obecna jest Grupa.

Podmiotem pełniącym centralną rolę w zakresie organizacji Cash-Poolingu w ramach Grupy jest spółka Y z siedzibą w S., będąca jednocześnie tzw. agentem rozliczeniowym struktury („Pool Leaderem”). Pool Leader nie posiada siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Usługa Cash-Poolingu będzie świadczona w oparciu o postanowienia umowy nienazwanej „Cash Pool Agreement” zawartej pomiędzy Pool Leaderem a Bankiem („…”) z siedzibą w K. „Cash Pool Agreement”, która została podpisana poza terytorium Polski, stanowi umowę ramową, i która umożliwia przystąpienie do niej innych niż Pool Leader podmiotów z Grupy po podpisaniu umowy akcesyjnej pomiędzy podmiotem przystępującym, Pool Leaderem i Bankiem. Przystąpili Państwo do systemu Cash- Poolingu oraz podpisali dodatkową umowę z Pool Leaderem zatytułowaną „Notional Cash-Pooling Agreement” co oznacza związanie Państwa również postanowieniami „Cash Pool Agreement”.

W ramach Cash-Poolingu wszystkie waluty przechowywane przez Grupę na rachunkach bankowych wszystkich Uczestników są wirtualnie (bez rzeczywistych transferów) łączone i udostępniane na rachunku Pool Leadera w jednej walucie - frank szwajcarski CHF.

W ramach Umowy Bank będzie codziennie ustalał wysokość odsetek na każdym z rachunków wchodzących w skład systemu Cash-Poolingu i po zakończeniu każdego miesięcznego okresu rozliczeniowego będzie wypłacał Spółce należne odsetki na każdy z tych rachunków (w przypadku, gdy saldo jest dodatnie) lub pobierał należne odsetki (w przypadku, gdy saldo jest ujemne), zgodnie z warunkami rozliczania odsetek ustalonymi w Umowie.

Pool Leader będzie ponosił wobec Banku koszty jednorazowej opłaty z tytułu implementacji systemu Cash-Poolingu oraz opłaty miesięczne z tytułu funkcjonowania Systemu (oraz dotyczące transferu środków) zgodnie z Umową. Będą Państwo także będzie ponosili wskazane w Umowie opłaty związane z posiadanym przez Państwa rachunkiem bankowym uczestniczącym w Systemie.

Bank jest odpowiedzialny za obsługę Cash-Poolingu, tj. za czynności związane z prowadzeniem rachunków Uczestników oraz Pool Leadera i dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Cash-Poolingu zgodnie z treścią Umowy. Czynności te polegają w szczególności na: utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkami Uczestników, udostępnieniu platformy rozliczeniowej dla Uczestników, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych itp.

Pool Leader z kolei na podstawie pełnomocnictw uzyskanych od Spółki może jako pełnomocnik Spółki w relacji z Bankiem przekazywać i otrzymywać dokumenty oraz składać oświadczenia niezbędne do otworzenia dla Spółki rachunku bankowego uczestniczącego w Systemie (jak również podejmować wszelkie inne działania związane z otwieraniem i prowadzeniem takich rachunków), a także przekazywać i otrzymywać dokumenty oraz składać oświadczenia w związku z zawarciem lub trwaniem Umowy.

Pool Leader w ramach zawartej Umowy nie wykonuje na rzecz Uczestników struktury Cash-Poolingu żadnych czynności za wynagrodzeniem. W szczególności Pool Leader nie zarządza przepływem środków pieniężnych, które realizowane są przez Bank na rzecz Wnioskodawcy bądź jakichkolwiek innego Uczestnika.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą m.in. kwestii czy w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu (pytanie nr 2).

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash Poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje, mający siedzibę w K., Bank, który będzie obsługiwał umowę Cash Poolingu natomiast rolę zarządzającego systemem pełni jeden z uczestników systemu Cash Poolingu, należący także do tej samej grupy kapitałowej, tzw. Pool Leader. To Bank wykonuje na rzecz Państwa jako Uczestnika, szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. usługi cash-poolingu nierzeczywistego (wirtualnego) tj. sumowanie sald rachunków wszystkich Uczestników Cash-Poolingu, ustalanie wysokości odsetek na każdym z rachunków i wypłacanie tych odsetek lub pobieranie należnych odsetek, a także dokonywanie „Rekalkulacji” i wypłaty przeliczonych odsetek na przeznaczony do tego rachunek. System Cash-Poolingu, którego są Państwo Uczestnikiem, nie ma charakteru rzeczywistego finansowania jednych Uczestników systemu przez innych, gdyż nie będzie pomiędzy nimi przepływu środków pieniężnych. Cash-Pooling sprowadzać się będzie do obniżenia kosztów pozyskania finansowania poprzez obniżenie stopy odsetek należnych od ujemnego salda rachunków transakcyjnych oraz podwyższenie stopy odsetek od dodatniego salda rachunków transakcyjnych. Ponadto, jak wskazali Państwo, w ramach Umowy nie będą Państwo zawierali odrębnych transakcji z innymi Uczestnikami, jak również nie będą Państwo świadczyć usług na rzecz pozostałych Uczestników. Państwa rola ma charakter bierny i sprowadzać się będzie do udostępnienia Bankowi swego rachunku w celu umożliwienia mu realizacji jego obowiązków w ramach Cash-Poolingu. Nie są też Państwo uprawnieni do otrzymania wynagrodzenia w zamian za jakiekolwiek czynności realizowane na podstawie Umowy.

Mając na uwadze powyższe, jako Uczestnik systemu Cash Poolingu, nie będą Państwo świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Jak bowiem wynika z opisu sprawy, Jako Uczestnik struktury cash poolingu nie będą Państwo uzyskiwać wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności realizowane na podstawie Umowy. Będą Państwo mogli jedynie otrzymywać odsetki, lub być zobowiązani do ich zapłaty.

Podejmowane przez Państwa czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowić nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza. Zatem z tytułu wykonywania ww. czynności, nie będą Państwo działali w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Podsumowując należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu nie będą Państwo, jako Uczestnik niebędący Pool Leaderem, wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko w zakresie pytania 2 należy uznać za prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii czy kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu powinny być uwzględniane rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT.

Zgodnie art. 86 ust. 1 ustawy,

Zgodnie natomiast z treścią art. 90 ust. 1 ustawy,

Na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy,

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy,

Należy również zauważyć, że w świetle art. 90 ust. 6 ustawy,

Jak wskazano powyżej, działania podejmowane przez Państwa jako Uczestnika w związku z uczestnictwem w systemie Cash Pooling nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy. Odsetki uzyskane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Usłudze nie stanowią wynagrodzenia z tytułu ich świadczenia. Państwo jako Uczestnik nie będą działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy,

Zgodnie z art. 86 ust. 2b ustawy,

Wspominane wyżej cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. Przez cele inne niż działalność gospodarcza rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. Takimi sferami będą przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatna działalność statutowa.

Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że obowiązek ustalania zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a uzależniony został od łącznego spełnienia następujących warunków:

- podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

- podatnik nabywa towary/usługi zarówno dla celów czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

- podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług wyłącznie do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z czynnościami (cash poolingu), które towarzyszą działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu Państwa działalności. Celem wdrażanego Cash Poolingu jest:

-poprawa płynności finansowej Grupy,

-optymalizacja zarządzania płynnością finansową,

-zminimalizowanie kosztów zarządzania środkami pieniężnymi,

-finansowanie uczestniczących w systemie spółek Grupy oraz

-zmaksymalizowanie przychodów z inwestycji pieniężnych poprzez wspólne zarządzanie płynnością.

Zatem, płatności otrzymywane w ramach systemu cash poolingu mieszczą się w sferze działalności gospodarczej podatnika wskazanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym mieszczą się one w pojęciu „celów związanych z działalnością gospodarczą”, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy. Wobec powyższego, w związku z uczestnictwem w systemie, nie będą Państwo zobowiązani do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Nie będą też Państwo zobowiązani do uwzględnienia kwot otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach Systemu Cash Poolingu w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy o VAT. Kalkulacja tego współczynnika nie obejmuje bowiem kwot, które związane są z czynnościami wyłączonymi z zakresu opodatkowania VAT.

W związku z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Odnosząc się do Państwa stanowiska w kwestii objętych pytaniami nr 4 i 5 należy wskazać co następuje:

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,

Z kolei w świetle art. 17 ust. 2 ustawy,

Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy, zgodnie z którym

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca usługi, jeśli dokonał on nabycia usługi od usługodawcy spoza terytorium kraju. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania ww. rozdziału:

Wskazany art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Z przywołanych wyżej przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Państwa wątpliwości, wyrażone w pytaniu nr 4, dotyczą kwestii czy w ramach Cash-Poolingu nabywają Państwo od Pool Leadera jakiekolwiek usługi, które powinny zostać przez Państwa rozliczone jako import usług.

Jak wskazano powyżej, wszystkie czynności wykonywane w ramach przedstawionej sprawy składają się na usługę, którą świadczy Bank. Spółka Y z siedzibą w S., jako pełniąca funkcję Pool Leadera, została wybrana jako podmiot reprezentujący Uczestników systemu wobec Banku. Umowa nie przewiduje żadnego wynagrodzenia dla Pool Leadera, które byłoby mu należne od Uczestników systemu Cash Pooling z tytułu pełnionej przez niego funkcji.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy będzie występował wyłącznie Bank, który będzie wykonywał czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, tj. sumowanie sald rachunków wszystkich Uczestników Cash-Poolingu, ustalanie wysokości odsetek na każdym z rachunków i wypłacanie tych odsetek lub pobieranie należnych odsetek, a także dokonywanie „Rekalkulacji” i wypłaty przeliczonych odsetek na przeznaczony do tego rachunek, za które to czynności będzie otrzymywać wynagrodzenie (opłaty miesięczne), natomiast Uczestnicy systemu będą beneficjentami usług świadczonych przez Bank.

Tym samym, Spółka Y z siedzibą w S. uczestnicząc w systemie cash poolingu jako Pool Leader, nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Podejmowane przez tę Spółkę jako Pool Leadera czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza tej Spółki.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle opisanego zdarzenia przyszłego Spółka Y z siedzibą w S. jako Uczestnik będący Pool Leaderem, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, nie wykonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym, w ramach systemu Cash Pooling nie nabywają Państwo od Pool Leadera żadnych usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z tym nie są Państwo zobowiązani z tego tytułu dokonać importu usług, który powinni Państwo rozliczać w Polsce.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 należało uznać za prawidłowe.

Państwa wątpliwości, wyrażone w pytaniu nr 5, dotyczą kwestii czy w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa wyłącznie usługi finansowe od Banku, które powinna rozliczać jako import usług zwolnionych z VAT.

Dokonując oceny Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 5 należy mieć na uwadze okoliczności przedstawione w opisie sprawy, z których wynika, że w ramach wykonywania czynności dotyczących wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi będących przedmiotem Umowy Cash Poolingu, Bank będzie świadczył na rzecz Państwa, jako Uczestnika systemu, usługę zarządzania środkami pieniężnymi.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że w przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie określenia miejsca świadczenia danej usługi. W przypadku świadczenia usług, gdy jeden z kontrahentów posiada siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Z przywołanych wcześniej przepisów ustawy wynika, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Bank na rzecz Państwa w ramach systemu Cash Poolingu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium kraju, zgodnie z art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 ustawy.

W związku z faktem, że usługodawca, czyli Bank nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, natomiast Państwo, jako usługobiorca, spełniają warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, należy stwierdzić, że nabycie przez Państwa wskazanych usług od Banku stanowi dla Państwa import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy, tym samym są Państwo zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować świadczone przez Bank usługi wykonywane w ramach systemu Cash Poolingu.

W odniesieniu do możliwości zwolnienia od podatku nabywanych przez Państwa usług należy wskazać, że ustawodawca zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy,

Z kolei w świetle regulacji art. 43 ust. 15 cyt. ustawy:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

Zatem biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash-poolingu a także to, że wśród wymienionych w art. 43 ust. 15 cyt. ustawy czynności wyłączonych ze zwolnienia nie ma usług cash-poolingu (zarządzania płynnością finansową), należy stwierdzić, że usługi zarządzania płynnością finansową świadczone przez Bank na Państwa rzecz, w ramach opisanego systemu cash-poolingu, podlegać będą zwolnieniu od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

W konsekwencji w opisanej sytuacji, w której usługodawca, czyli Bank, nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, są Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, przy czym czynność ta korzystać będzie ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Zatem stanowisko, które Państwo przedstawili w kwestii objętej pytaniem nr 5, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej,

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej,

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w („…”). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.