Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka

Interpretacja indywidualna z dnia 21 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.396.2023.2.AA

Usługa organizacji studiów podyplomowych z zakresu (...) we współpracy z Uczelnią świadczone za pośrednictwem NJKU będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku VAT usług organizacji studiów podyplomowych z zakresu (...) we współpracy z Uczelnią. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 5 września 2023 r. (wpływ 7 września 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (dalej: A., Wnioskodawca) jest stowarzyszeniem o charakterze naukowo-społecznym. Wnioskodawca opiera swą działalność na pracy społecznej ogółu członków. Dochód z działalności gospodarczej A. służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Zgodnie ze Statutem cele swoje A. realizuje łącząc teoretyczne osiągnięcia nauki z działalnością praktyczną poprzez:

  • opracowywanie, wspieranie i realizację programów i projektów naukowo-badawczych przy współpracy innych placówek naukowych oraz prowadzenie własnych badań w zakresie (...) i nauk pokrewnych,
  • inspirowanie dyskusji naukowych w kwestiach będących w obrębie zainteresowań A.,
  • współdziałanie z instytucjami państwowymi i organizacjami społecznymi, oraz innymi osobami prawnymi zainteresowanymi działalnością A.,
  • współpracę ze środkami masowego przekazu,
  • współpracę z pokrewnymi organizacjami krajowymi i zagranicznymi,
  • kształtowanie i rozwój opinii w sprawach dotyczących celów A.,
  • działalność szkoleniową i edukacyjną,
  • działalność wydawniczą i edytorską,
  • finansowanie przedsięwzięć zgodnych z założeniami programowymi A.

Podstawowym celem A. jest działalność szkoleniowa i edukacyjna z zakresu (...). Wnioskodawca organizuje specjalistyczne szkolenia dotyczące profilaktyki (...) oraz jest współorganizatorem studiów podyplomowych z (...) oferowanych przez (…).

Wnioskodawca nie jest jednostką objętą systemem oświaty ani uczelnią, jednostką naukową PAN, ani instytutem badawczym. Wnioskodawca nie posiada także akredytacji w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm. dalej: ustawa - Prawo oświatowe), A. nie prowadzi szkoleń w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach.

Wnioskodawca zamierza utworzyć niepubliczną jednostkę kształcenia ustawicznego, o której mowa w art. 2 ust. 4 ustawy Prawo oświatowe, która będzie umożliwiała uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych (dalej: NJKU). Wnioskodawca zamierza wystąpić do (...) Kuratorium Oświaty z wnioskiem o założenie i prowadzenie niepublicznej placówki kształcenia ustawicznego oraz o wydanie, w trybie art. 168 ust. 7a ustawy Prawo oświatowe pozytywnej opinii w sprawie spełniania wymagań określonych w art. 168 ust. 4 pkt 3 lit. a. b i ca ustawy - Prawo oświatowe. Jeśli NJKU otrzyma pozytywną opinię Kuratorium zostanie wpisana do ewidencji szkół i placówek niepublicznych.

Wnioskodawca będzie świadczył za pośrednictwem NJKU usługi polegające na organizowaniu

1.Szkoleń zamawianych i z wolnego naboru.

2.Studiów podyplomowych z zakresu (...).

W zakresie szkoleń Wnioskodawca otrzymał pozytywną interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 czerwca 2023 r., nr 0114-KDIP4-2.4012.320.2023.1.MC.

Wnioskodawca w ramach NKJU we współpracy z (...) (dalej: Uczelnia) będzie organizował studia podyplomowe z (...).

Uczelnia jest podmiotem, który w świetle art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym jest uprawniony do prowadzenia kształcenia na studiach podyplomowych lub innych form kształcenia. Wnioskodawca nie jest ww. podmiotem.

Na podstawie umowy o współpracy:

1.Strony wspólnie ustalają terminarz rekrutacji i rozpoczęcia oraz zakończenia każdej edycji Studiów.

2.Uczelnia zapewnia przygotowanie Studiów pod względem formalnym, w szczególności uzyska przewidziane procedurami zgody i akceptacje właściwych organów Uczelni do rozpoczęcia każdej edycji Studiów, co zostanie stwierdzone na piśmie.

3.Uczelnia zapewnia świadectwa ukończenia studiów.

4.Wnioskodawca poprowadzi w imieniu Uczelni działania mające na celu pozyskanie słuchaczy dla każdej organizowanej wspólnie edycji Studiów, w szczególności poprowadzi działania marketingowe (reklama, imprezy promujące, etc.) oraz rekrutację uczestników Studiów na terenie całego kraju. A. ponosi koszt związany z wykonaniem tych czynności.

5.Uczelnia wspierać będzie działania A., w szczególności poprzez aktywną promocję Studiów na stronie internetowej Uczelni. A. dostarczy Uczelni w formie elektronicznej komplet materiałów informacyjnych o Studiach, niezbędnych do wsparcia przez Uczelnię prowadzonej rekrutacji.

6.A. przekaże Uczelni raport obejmujący dane osobowe słuchaczy, który będzie podstawą wydania słuchaczom kart egzaminacyjnych i świadectw ukończenia studiów.

7.Studia będą realizowane zgodnie z programem Studiów wskazanym poniżej w niniejszym wniosku. Program Studiów jest programem autorskim A. Wnioskodawca nie wyraża zgody na realizowanie tego programu bez jego udziału.

8.A. zapewnia obsługę merytoryczną Studiów, w szczególności kadrę wykładową, materiały i pomoce szkoleniowe oraz obsługę organizacyjną oraz będzie prowadzić dokumentację Studiów Koszty ww. obciążają A.

9.A. przedstawi Uczelni dane osobowe wszystkich wykładowców zaangażowanych w prowadzenie zajęć na Studiach, a także ich CV naukowe dowodzące o odpowiednich kompetencjach do prowadzenia zajęć.

10.Uczelnia zapewnia sale wykładowe dla przeprowadzenia zajęć na Studiach, a także platformę do prowadzenia zajęć Online.

11.Strony dążyć będą wspólnie do zapewnienia odpowiedniego poziomu organizacyjnego i merytorycznego słuchaczom Studiów.

12.Uczelnia akceptuje przedstawioną przez A. listę wykładowców, którzy zrealizują program Studiów, jednak Uczelni przysługuje w trakcie trwania semestru prawo do skontrolowania jakości zajęć poprzez zapowiedziane wizytacje. Do kontroli uprawniony w kwestiach organizacyjnych jest Kierownik Studiów, zaś w kwestiach merytorycznych wizytator wyznaczony przez Dziekana.

13.Wnioskodawca przekaże Uczelni raport obejmujący w szczególności dane słuchaczy, wyniki egzaminów i zaliczeń słuchaczy oraz dane o rozliczeniu finansowym. Raport będzie podstawą wydania Słuchaczowi przez Uczelnię świadectwa ukończenia Studiów. Strony ustalą sposób i miejsce uroczystej inauguracji zakończenia Studiów.

14.Dla rozstrzygnięcia wątpliwości Strony ustalają że wszelkie rozliczenia finansowe ze słuchaczami oraz z dostawcami produktów i usług związanych z realizacją merytoryczną i organizacyjną Studiów, z wyłączeniem kosztu wynajmu sali wykładowych i platformy do zajęć Online, ponosi A.

15.Uczelni na podstawie Umowy przysługuje wynagrodzenie, które pokrywa koszty organizacyjne. Zgodnie z Umową Uczelnia ponosi w szczególności koszt wynajmu sali, obsługę platformy do zajęć online oraz przygotowania i wręczenia dyplomów ukończenia studiów.

Plan studiów obejmuje 180 godzin.

(…)

Przedmioty uzupełniające - 60 godzin:

(…)

Studia, dzięki swojemu innowacyjnemu oraz interdyscyplinarnemu profilowi, umożliwiają opanowanie konkretnej, zarówno praktycznej, jak i teoretycznej wiedzy. Przyczyniają się one do poszerzenia i doskonalenia kompetencji w różnych zawodach, gdzie wymagana jest m.in. umiejętność kontaktu z osobami w kryzysie. Absolwent będzie posiadał zarówno wiedzę praktyczną obejmującą profilaktykę, prewencję oraz postwencję, a także będzie miał podstawy naukowe z obszaru (...), które pozwolą nie tylko na dalszy możliwy rozwój w tym kierunku, ale będą przydatne w kreowaniu programów profilaktycznych i prewencyjnych.

Podczas studiów kładziony jest nacisk na zagadnienia z zakresu (...). W związku z tym pracownicy (...) tylko uzupełnią swoją wiedzę z zakresu (...), ale także opanują zagadnienia z zakresu (...), co umożliwi im kompleksowe podejście do problematyki opiniowania o charakterze (...). Większość zajęć prowadzonych jest w oparciu o case study - studium przypadku. Warunkiem ukończenia studiów otrzymania dyplomu jest zaliczenie egzaminu końcowego obejmującego wszystkie bloki tematyczne poruszane w trakcie studiów.

Celem świadczenia ww. usług nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu, przez konkurencyjne wykonywanie czynności, o których mowa we wniosku, w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi są niezbędne do wykonania usługi kształcenia. Kształcenie na studiach podyplomowych na kierunkach realizowanych przez Uczelnię wspólnie z Wnioskodawcą jest kierunkiem nowym, unikatowym w Polsce, nie powstałby bez inicjatywy, współpracy i czynnego działania Wnioskodawcy przy bieżącej jego realizacji. Bez udziału Wnioskodawcy Uczelnia nie realizowałaby takiego kierunku studiów z powodu braku wsparcia merytorycznego osób, które dzięki Wnioskodawcy zasilają grono wykładowców. Ponadto Wnioskodawca jest autorem pomysłu utworzenia i rozwoju unikatowego kierunku studiów podyplomowych, który to pomysł rozwija i czynnie realizuje zadania wspólnie z Uczelnią m.in. przez propagowanie tego kierunku studiów, nabór wykładowców, wspólną z Uczelnią rekrutacją słuchaczy, udział w zajęciach, ankietowanie studentów.

Usługi szkoleniowe polegające na prowadzeniu studiów podyplomowych pośrednictwem NJKU będą wypełniały definicję kształcenia ustawicznego, o którym mowa w art. 4 pkt 30 ustawy - Prawo oświatowe, tj. będą służyły uzyskiwaniu i uzupełnianiu wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych uczestników szkolenia w formach pozaszkolnych.

W myśl art. 117 ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo oświatowe kształcenie ustawiczne jest organizowane i prowadzone w formach pozaszkolnych m.in. przez publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego. Formy pozaszkolne prowadzenia kształcenia ustawicznego zostały wymienione m.in w art. 117 ust. 1a pkt 1-3 i 5 ustawy - Prawo oświatowe tj.: kwalifikacyjny kurs zawodowy (pkt 1), kurs umiejętności zawodowych (pkt 2), kurs kompetencji ogólnych (pkt 3) oraz kurs inny niż wymienione, umożliwiający uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności kwalifikacji zawodowych (pkt 5).

Wnioskodawca za pośrednictwem NJKU zamierza prowadzić kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych na podstawie art. 117 ust. 1a pkt 5 ustawy - Prawo oświatowe, w postaci kursów innych niż wymienione w art. 117 ust. 1a pkt 1-3 tejże ustawy, umożliwiających uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Ustawodawca nie określił w ustawach, ani w aktach wykonawczych, jakie są to kursy wskazane w art. 117 ust. 1a pkt 5 ustawy - Prawo oświatowe i ponadto nie wskazuje dla tego rodzaju kształcenia ustawicznego konkretnej podstawy programowej, czy programu nauczania. Ustawodawca pozostawia jednostce systemu oświaty dowolność w zakresie realizowanych treści w ramach kształcenia ustawicznego, o którym mowa w art. 117 ust. 1a pkt 5 tejże ustawy, które winny być jednak zgodne z utworzonym przez jednostkę programem nauczania

Kształcenie ustawiczne realizowane w ramach NKJU Wnioskodawcy będzie pozostawało w związku z branżą lub zawodem uczestnika szkolenia (np. psychoterapeuci, nauczyciele, pedagodzy, strażnicy więzienni. Będzie to kształcenie mające na celu uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych osób mierzących się na co dzień z (...). Dzięki niniejszemu kształceniu uczestnicy udoskonalą posiadane umiejętności oraz nabędą nowe, co pomoże im lepiej funkcjonować w swoich zawodach.

Usługi polegające na prowadzeniu i organizowaniu studiów podyplomowych są usługami kształcenia zawodowego. Mają one na celu dokształcenie osób zajmujących się na co dzień zagadnieniami związanymi z (...), tj. psychologów, nauczycieli, funkcjonariuszy służby więziennictwa itp. Dlatego też organizowane przez Wnioskodawcę szkolenia obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczaniem mającym na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych.

Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Umowy z uczestnikami studiów zawiera Uczelnia.

Uczelnia wystawia Wnioskodawcy fakturę za „Usługa szkolnictwa wyższego współpraca przy realizacji studiów podyplomowych z dziedziny (...) zgodnie z umową”. Wynagrodzenie obejmuje koszty organizacyjne, tj. w szczególności koszt wynajmu sali, obsługę platformy do zajęć Online, oraz przygotowania i wręczenia dyplomów ukończenia studiów.

Wynagrodzenie dla Uczelni należne jest od Wnioskodawcy.

Nie będzie Państwu przysługiwało wynagrodzenie od Uczelni.

Zadania dokumentują Państwo raportem obejmującym w szczególności dane słuchaczy, wyniki egzaminów i zaliczeń słuchaczy oraz dane o rozliczeniu finansowym. Raport jest podstawą wydania słuchaczowi przez Uczelnię świadectwa ukończenia studiów. Strony ustalą sposób i miejsce uroczystej inauguracji i zakończenia Studiów oraz wystawiają Państwo faktury na rzecz słuchaczy.

Pytania

1.Czy usługi polegające na organizowaniu studiów podyplomowych z zakresu (...) we współpracy z Uczelnią, które Wnioskodawca będzie świadczył za pośrednictwem NJKU, będą objęte zwolnieniem od podatku VAT. o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o VAT?

2.Czy jeśli odpowiedź na pytanie nr 2 będzie negatywna, czy usługi polegające na organizacji studiów podyplomowych z zakresu (...) we współpracy z Uczelnią, które Wnioskodawca będzie świadczył za pośrednictwem NJKU na podstawie umowy o współpracy z Uczelnią, będą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

W ocenie Wnioskodawcy, usługi polegające na organizowaniu studiów podyplomowych z zakresu (...), które Wnioskodawca będzie świadczył za pośrednictwem NJKU, będą objęte zwolnieniem od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o VAT.

Zgodnie z aft. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o VAT zwolnione od podatku VAT są usługi świadczone przez jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo oświatowe, w zakresie kształcenia wychowania oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Określając krąg usług objętych zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o VAT, ustawodawca odwołał się do przepisów ustawy - Prawo oświatowe. Jak stanowi art. 2 pkt 4 ustawy Prawo oświatowe, system oświaty obejmuje placówki kształcenia ustawicznego oraz centra kształcenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Zgodnie z art. 4 ustawy - Prawo oświatowe, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o:

  • kształceniu ustawicznym - należy przez to rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny (pkt 30 ustawy - Prawo oświatowe),
  • formach pozaszkolnych - należy przez to rozumieć formy uzyskiwania i uzupełniania wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych, o których mowa w art. 117 ust. 1a tejże ustawy (pkt 31 ustawy Prawo oświatowe).

W myśl art. 117 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe, kształcenie ustawiczne jest organizowane i prowadzone w:

1.publicznych i niepublicznych szkołach dla dorosłych, branżowych szkołach II stopnia i szkołach policealnych,

2.formach pozaszkolnych realizowanych przez publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego i centra kształcenia zawodowego oraz publiczne i niepubliczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 3 i 4.

Formy pozaszkolne prowadzenia kształcenia ustawicznego zostały wymienione w art. 117 ust. 1a pkt 1-5 ustawy - Prawo oświatowe, z czego pkt 5 niniejszego przepisu stanowi o kształceniu ustawicznym w formach pozaszkolnych w postaci kursu innego niż wymienione w pkt 1-3 tegoż przepisu, umożliwiającego uzyskiwanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Jak stanowi art. 117 ust. 2b ustawy - Prawo oświatowe, kursy kompetencji ogólnych oraz kursy, o których mowa w art. 117 ust. 1 a pkt 5 tejże ustawy, mogą być prowadzone przez publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego i centra kształcenia zawodowego.

Na podstawie powyższych przepisów należy stwierdzić, że kształcenie ustawiczne to kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny.

W świetle art. 168 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe, osoby prawne i osoby fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek.

Zdaniem Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę przedstawiony opis zdarzenia przyszłego oraz powołane przepisy prawa, NJKU która wpisana będzie do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 168 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe i której Wnioskodawca będzie organem prowadzącym, będzie jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo oświatowe. Wnioskodawca zapewni obsługę merytoryczną, w szczególności kadrę wykładową, materiały i pomoce szkoleniowe oraz obsługę organizacyjną, marketingową i rekrutację słuchaczy. Ponadto, usługi polegające na organizowaniu studiów podyplomowych z (...) będą mieściły się w definicji kształcenia ustawicznego. Kształcenie ustawiczne realizowane w ramach NJKU Wnioskodawcy będzie pozostawało w związku z branżą lub zawodem słuchacza studiów (np. psychoterapeuci, nauczyciele, pedagodzy, strażnicy więzienni). Będzie to kształcenie mające na celu uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych osób mierzących się na co dzień z (...). Dzięki niniejszemu kształceniu uczestnicy udoskonalą posiadane umiejętności oraz nabędą nowe, co pomoże im lepiej funkcjonować w swoich zawodach. Studia, dzięki swojemu innowacyjnemu oraz interdyscyplinarnemu profilowi, umożliwiają opanowanie konkretnej, zarówno praktycznej, jak i teoretycznej wiedzy. Przyczyniają się one do poszerzenia doskonalenia kompetencji w różnych zawodach, gdzie wymagana jest m.in. umiejętność kontaktu z osobami w kryzysie. Absolwent będzie posiadał zarówno wiedzę praktyczną obejmującą profilaktykę, prewencję oraz postwencję, a także będzie miał podstawy naukowe z obszaru (...), które pozwolą nie tylko na dalszy możliwy rozwój w tym kierunku, ale będą przydatne w kreowaniu programów profilaktycznych i prewencyjnych.

W konsekwencji, usługi w postaci organizacji studiów podyplomowych będą podlegały zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o VAT. Spełnione będą bowiem oba warunki (przedmiotowy i podmiotowy) uprawniające do zastosowania niniejszego zwolnienia, tj. ww. usługi będą świadczone przez jednostkę objętą system oświaty - NJKU oraz będą to usługi z zakresu kształcenia.

Ad. 2

W ocenie Wnioskodawcy, jeśli odpowiedź na pytanie nr 1 będzie negatywna, usługi polegające na organizacji studiów podyplomowych z zakresu (...), które Wnioskodawca będzie świadczył za pośrednictwem NJKU na podstawie umowy o współpracy z Uczelnią będą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 26b ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym - oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Wnioskodawca działając jako NJKU zawrze umowę o współpracy w zakresie organizacji i przeprowadzenia studiów podyplomowych. Do obowiązków Wnioskodawcy należy usługa kształcenia, tzn. zatrudnienie kadry dydaktycznej, zapewnienie opieki merytorycznej, materiałów szkoleniowych, przeprowadzenie egzaminów. Wnioskodawca świadczyć będzie zatem szereg usług na rzecz Uczelni. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę są niezbędne Uczelni do świadczenia usług kształcenia studentów w ramach studiów podyplomowych. Przy czym Uczelnia i NJKU umówią się, że to Wnioskodawca będzie wystawiał fakturę dla słuchaczy ze względu na ułatwienie współpracy.

Zgodnie z art. 132 ust. 1 lit. i Dyrektywy 2006/112/WE Rady państwa członkowskie zwalniają kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w te, dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie. Oznacza to, że przepis ten zwalnia od podatku określone działania wykonywane w interesie publicznym wraz z innymi dostawami towarów i świadczeniem usług ściśle powiązanymi z działalnością zwolnioną od podatku.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że czynności, które podejmowane są przez Wnioskodawcę jako NJKU w ramach umowy o współpracy z Uczelnią będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy o VAT, jako świadczenie usług i dostawa towarów ściśle związana ze świadczeniem zwolnionych od podatku VAT usług świadczenia studiów podyplomowych. Wnioskodawca będzie bowiem podmiotem prowadzącym NJKU, które zaliczane są do systemu oświaty i zostały wpisane do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonych przez właściwe jednostki samorządu terytorialnego. Wnioskodawca jest więc podmiotem co do zasady korzystającym ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o VAT jest zatem podmiotem prawa publicznego, działającym w zakresie kształcenia, o którym mowa w powołanym wyżej wyroku TSUE.

Ponadto stwierdzić należy, że świadczenie przez Wnioskodawcę usług w ramach organizacji i przeprowadzania studiów podyplomowych nie może być wyłączone ze zwolnienia od podatku VAT z tego powodu, że ich głównym celem miałoby być osiągnięcie dodatkowego dochodu przez dokonywanie transakcji stanowiących bezpośrednią konkurencję w stosunku do działalności przedsiębiorstw opodatkowanych VAT, gdyż każdy inny podmiot mający tak jak Wnioskodawca statut jednostki objętej systemem oświaty, świadczący takie usługi również korzystałaby ze zwolnienia od podatku VAT. Usługi w ramach współorganizowania studiów podyplomowych obejmujące zapewnienie odpowiednie bazy dydaktycznej, materiały niezbędne dla słuchaczy studiów oraz profesjonalnej kadry dydaktycznej stanowić będą, w ocenie Wnioskodawcy, element kompleksowej usługi w zakresie kształcenia.

Wnioskodawca świadcząc usługi w ramach współorganizowanych i przeprowadzania studiów podyplomowych może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit b ustawy VAT, gdyż ze zwolnienia od podatku VAT korzysta dostawa towarów i świadczenie usług ściśle związanych z świadczonymi przez Uczelnie, zwolnionymi od podatku VAT, usługami w zakresie kształcenia na poziomie wyższym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, (…)

Zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział dla niektórych czynności zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy:

zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:

a)jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, w zakresie kształcenia i wychowania,

b)uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, w zakresie kształcenia

- oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Zgodnie z art. 43 ust.1 pkt 29 ww. ustawy:

zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26:

a)prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub

b)świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub

c)finansowane w całości ze środków publicznych

- oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Według regulacji art. 43 ust. 17 ustawy:

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1)nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub

2)ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Zgodnie z art. 43 ust. 17a ustawy:

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe.

Z uregulowań zawartych w wyżej cytowanym art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy wynika, że zwolnienie od podatku od towarów i usług obejmuje usługi w zakresie kształcenia i wychowania świadczone przez jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. Zatem, aby możliwe było skorzystanie ze zwolnienia, przewidzianego w powołanym przepisie ustawy, dany podmiot musi być jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz musi świadczyć usługi w zakresie kształcenia. Natomiast jeśli chodzi o kwestię wychowania, należy wskazać, że jest ona przypisana podmiotom, do których uczęszczanie jest obowiązkowe i regulowane przepisami. Zatem, to szkoły obowiązkowe mają za zadanie realizować program wychowywania. Nie jest przy tym konieczne, by usługa w zakresie kształcenia była jednocześnie usługą w zakresie wychowania. Na podstawie przedmiotowego przepisu zwolnieniem od podatku mogą być objęte zarówno usługi w zakresie kształcenia, jak i usługi w zakresie wychowania.

Ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy, mogą natomiast korzystać uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, o ile świadczone przez te podmioty usługi są usługami kształcenia.

Regulacja art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, stanowi implementację prawa unijnego, gdyż w świetle art. 132 ust. 1 lit. i) Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej z dnia 28 listopada 2006 r. (t. j. Dz. Urz. UE. L. Nr 347, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady:

zwolnione jest kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie.

Cytowany przepis umiejscowiony został w rozdziale 2 tego aktu, zatytułowanym „Zwolnienia dotyczące określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym”, co oznacza, że usługi szkoleniowe na gruncie Dyrektywy 2006/112/WE Rady podlegają zwolnieniu od podatku wyłącznie, gdy są wykonywane w interesie publicznym, tzn. wypełniają obowiązki, jakie ciążą na danym państwie wobec jego obywateli. W żadnym przepisie Dyrektywy 2006/112/WE Rady nie została jednak wskazana definicja „interesu publicznego”, nie zostały również określone podmioty, które mogą działać „w interesie publicznym”. Oznacza to, że zarówno komercyjne przedsiębiorstwa, jak i niekomercyjne organizacje mogą prowadzić działalność z zakresu „interesu publicznego”.

W tym kontekście wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione zgodnie z Dyrektywą stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku od wartości dodanej w poszczególnych państwach członkowskich. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 szóstej dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika” (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Analizując powołane wyżej regulacje należy zauważyć, że warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy jest nie tylko spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. kształcenia, ale także przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, który musi być jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

Analogicznie w przypadku zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy koniecznym jest spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. kształcenia, ale także przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, który musi być uczelnią, jednostką naukową Polskiej Akademii Nauk albo jednostką badawczo-rozwojową. Również w tym przypadku niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

Natomiast w przypadku zwolnienia od podatku na podstawie z art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a-c ustawy koniecznym jest spełnienie przesłanki dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, innego niż wymienione w pkt 26 przy jednoczesnym spełnieniu jednej z przesłanek wymienionych w poz. a-c tego przepisu.

Jednocześnie z powołanych przepisów art. 43 ust. 17 i art. 43 ust. 17a ustawy wynika, że zwolnienia określone w art. 43 ust. 1 pkt 26 i art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a-c ustawy mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe, jeżeli: są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, a ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

W opisie sprawy podali Państwo informacje, z których wynika, że:

  • nie są Państwo jest jednostką objętą systemem oświaty ani uczelnią, jednostką naukową PAN, ani instytutem badawczym. Nie posiadają Państwo także akredytacji w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, nie prowadzą Państwo szkoleń w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach;
  • zamierzają Państwo utworzyć niepubliczną jednostkę kształcenia ustawicznego (NJKU), o której mowa w art. 2 ust. 4 ustawy Prawo oświatowe, która będzie umożliwiała uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych
  • jeśli NJKU otrzyma pozytywną opinię Kuratorium zostanie wpisana do ewidencji szkół i placówek niepublicznych;
  • w ramach NKJU we współpracy z Uczelnią będą Państwo organizować studia podyplomowe z (...);
  • Uczelnia jest podmiotem, który w świetle art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym jest uprawniony do prowadzenia kształcenia na studiach podyplomowych lub innych form kształcenia;
  • Uczelnia zapewni przygotowanie Studiów pod względem formalnym;
  • Uczelnia zapewni sale wykładowe dla przeprowadzenia zajęć na Studiach, a także platformę do prowadzenia zajęć Online;
  • Państwo zapewnią obsługę merytoryczną Studiów, w szczególności kadrę wykładową, materiały i pomoce szkoleniowe oraz obsługę organizacyjną oraz będą prowadzić dokumentację Studiów. Ww. koszty ponoszą Państwo;
  • Strony dążyć będą wspólnie do zapewnienia odpowiedniego poziomu organizacyjnego i merytorycznego słuchaczom Studiów;
  • wszelkie rozliczenia finansowe ze słuchaczami oraz z dostawcami produktów i usług związanych z realizacją merytoryczną i organizacyjną Studiów, z wyłączeniem kosztu wynajmu sali wykładowych i platformy do zajęć Online, ponoszą Państwo;
  • wystawiają Państwo faktury na rzecz słuchaczy;
  • Uczelnia ponosi koszt wynajmu sali, obsługę platformy do zajęć online oraz przygotowania i wręczenia dyplomów ukończenia studiów;
  • Uczelni na podstawie Umowy przysługuje wynagrodzenie, które pokrywa koszty organizacyjne;
  • Umowy z uczestnikami studiów zawiera Uczelnia.
  • Uczelnia wystawia Państwu fakturę za usługę szkolnictwa wyższego, współpracę przy realizacji studiów podyplomowych z dziedziny (...) zgodnie z umową.
  • Państwu nie będzie przysługiwało wynagrodzenie od Uczelni;
  • Zadania dokumentują Państwo raportem obejmującym w szczególności dane słuchaczy, wyniki egzaminów i zaliczeń słuchaczy oraz dane o rozliczeniu finansowym. Raport jest podstawą wydania słuchaczowi przez Uczelnię świadectwa ukończenia studiów. Strony ustalą sposób i miejsce uroczystej inauguracji i zakończenia Studiów.

Państwa wątpliwości dotyczą możliwości zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 dla świadczenia usług organizacji studiów podyplomowych z zakresu (...), we współpracy z Uczelnią za pośrednictwem NJKU.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości Wnioskodawcy, należy zauważyć, że w świetle art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t. j. Dz. U. 2023 r. poz. 900, ze zm.):

system oświaty zapewnia w szczególności możliwość uzupełniania przez osoby dorosłe wykształcenia ogólnego, zdobywania lub zmiany kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych.

Na mocy art. 2 pkt 4 cyt. ustawy:

system oświaty obejmuje placówki kształcenia ustawicznego oraz centra kształcenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe:

szkoła i placówka może być szkołą i placówką publiczną albo niepubliczną.

Stosownie do art. 8 ust. 2 ww. ustawy:

szkoła i placówka, z zastrzeżeniem ust. 4-13, może być zakładana i prowadzona przez:

1)jednostkę samorządu terytorialnego;

2)inną osobę prawną;

3)osobę fizyczną.

Według art. 168 ustawy Prawo oświatowe:

osoby prawne i osoby fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek.

Z powyższych przepisów wynika, że placówki niepubliczne mogą być zakładane i prowadzone przez osoby fizyczne lub osoby prawne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego.

W sytuacji więc gdy utworzą Państwo niepubliczną jednostkę kształcenia ustawicznego oraz uzyskają wpis do ewidencji szkół i placówek niepublicznych, spełnione zostanie kryterium podmiotowe, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy VAT.

Odnośnie drugiej przesłanki - przedmiotowej, uzasadniającej zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy VAT, wskazali Państwo, że opisane usługi szkoleniowe polegające na prowadzeniu studiów podyplomowych pośrednictwem NJKU będą wypełniały definicję kształcenia ustawicznego, o którym mowa w art. 4 pkt 30 ustawy - Prawo oświatowe, tj. będą służyły uzyskiwaniu i uzupełnianiu wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych uczestników szkolenia w formach pozaszkolnych. Za pośrednictwem NJKU zamierzają Państwo prowadzić kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych na podstawie art. 117 ust. 1a pkt 5 ustawy - Prawo oświatowe, w postaci kursów innych niż wymienione w art. 117 ust. 1a pkt 1-3 tejże ustawy, umożliwiających uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Ponadto będą Państwo świadczyć usługi bezpośrednio na rzecz słuchaczy - wszelkie rozliczenia finansowe ze słuchaczami ponoszą Państwo i to Państwo, a nie Uczelnia, wystawią faktury dokumentujące wykonane usługi na rzecz słuchaczy.

Zatem z okoliczności sprawy wynika, że świadczone przez Państwa usługi organizacji studiów podyplomowych z zakresu (...) we współpracy z Uczelnią świadczone za pośrednictwem NJKU będą usługami w zakresie kształcenia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy.

Mając na uwadze powyższe regulacje prawne oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że usługi organizacji studiów podyplomowych z zakresu (...) we współpracy z Uczelnią świadczone za pośrednictwem NJKU będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy.

Zatem, skoro opisane przez Państwa usługi korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy, to bezzasadne jest rozstrzyganie zwolnienia tych usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00