Interpretacja indywidualna z dnia 19 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL3.4012.666.2023.2.NS

Uznanie czynności wykonywanych przez Gminę na rzecz Mieszkańców za wykonywane poza działalnością gospodarczą i niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT oraz brak opodatkowania podatkiem VAT wpłat otrzymywanych przez Gminę od Mieszkańców oraz Dofinansowania uzyskanego na Projekt.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 8 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

• uznania czynności wykonywanych przez Gminę na rzecz Mieszkańców za wykonywane poza działalnością gospodarczą i niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),
• braku opodatkowania podatkiem VAT wpłat otrzymywanych przez Gminę od Mieszkańców (pytanie oznaczone we wniosku nr 2),
• braku opodatkowania podatkiem VAT uzyskanego przez Gminę Dofinansowania (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 stycznia 2024 r. (wpływ 15 stycznia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Gmina (…) (dalej: „Gmina” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Inwestycja

W ramach swojej działalności Gmina, począwszy od początku 2023 r., realizuje inwestycję w zakresie odnawialnych źródeł energii pn.: „(…)” (dalej: „Inwestycja” lub „Projekt”), polegającą na zakupie i montażu instalacji przeznaczonych do produkcji energii z tzw. odnawialnych źródeł energii (dalej: „Instalacje”) na/przy/w budynkach mieszkaniowych stanowiących własność mieszkańców Gminy (dalej: „Mieszkańcy” lub „Właściciele nieruchomości”).

Instalacje są/będą w większości wypadków instalowane w obrysie budynku mieszkalnego (na dachach itp.). W przypadkach, gdy montaż Instalacji w taki sposób byłby nieuzasadniony lub niemożliwy, co do zasady dopuszcza się techniczną możliwość zainstalowania Instalacji na budynku gospodarczym lub przy budynku na gruncie.

Budynki mieszkalne objęte przedmiotową Inwestycją, na potrzeby których montowane są/będą Instalacje, są budynkami mieszkalnymi stałego zamieszkania sklasyfikowanymi w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11. W budynkach tych nie ma/nie będzie lokali użytkowych. Ww. budynki stanowią jednorodzinne budynki mieszkalne (PKOB 111). Powierzchnia użytkowa budynków nie przekracza 300 m².

Inwestycja w Instalacje obejmowała będzie nieruchomości należące do Mieszkańców, w których nie jest/nie będzie prowadzona działalność gospodarcza. Zamontowane Instalacje wykorzystywane będą tylko do celów związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego.

Instalacje nie są/nie będą również instalowane na budynkach użyteczności publicznej lub jakichkolwiek innych budynkach należących do Gminy (lub jej jednostek organizacyjnych objętych centralizacją rozliczeń VAT).

Dofinansowanie

W związku z realizacją Inwestycji, Gmina zawarła umowę o dofinansowanie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020 (dalej: „umowa o dofinansowanie”).

Dofinansowanie zostanie udzielone na pokrycie stosownej części kosztów kwalifikowanych Inwestycji, w tym na pokrycie kosztów związanych z zakupem i montażem Instalacji, usługami inżyniera nadzoru Projektu, a także wydatków związanych z kosztami ogólnymi Inwestycji (m.in. w zakresie promocji Projektu).

VAT w przedmiotowej Inwestycji stanowi koszt niekwalifikowalny.

Zgodnie z przepisami regulującymi zasady przyznawania dofinansowania, umowa o dofinansowanie określa szczegółowe zasady, tryb i warunki, realizacji i rozliczania wydatków w ramach Projektu. W umowie o dofinansowanie strony wskazały, jako okres trwałości Inwestycji okres 5 lat, licząc od dnia zakończenia Inwestycji, co jest zgodne z przepisami regulującymi zasady przyznawania dofinansowania od instytucji dofinansowującej. W umowie o dofinansowanie Gmina zobowiązała się także do pozostania właścicielem Instalacji oraz podmiotem odpowiedzialnym za ich eksploatację przez cały okres trwałości Projektu, tj. przez okres 5 lat licząc od dnia zakończenia Inwestycji (od końcowej płatności instytucji dofinansowującej na rzecz Gminy).

Co wymaga podkreślenia, umowa o dofinansowanie przewiduje jedynie otrzymanie dofinansowania na realizację określonego Projektu inwestycyjnego oraz obowiązek beneficjenta (tj. Gminy) do osiągnięcia określonego efektu ekologicznego. Tym samym, Projekt inwestycyjny jest zupełnie analogiczny względem innych projektów jednostek samorządu terytorialnego finansowanych z funduszy zewnętrznych (jak np. projektu budowy kanalizacji sanitarnej). Tym samym, umowa o dofinansowanie nie przewiduje żadnego związku pomiędzy dofinansowaniem, które Gmina otrzyma a świadczeniem Gminy na rzecz Mieszkańca. Powyższe wynika z faktu, że Gmina ma obowiązek osiągnięcia określonego efektu ekologicznego, umowa o dofinansowanie przewiduje dofinansowanie określonej części kosztów kwalifikowanych. Kwestia czy Gmina sfinansuje pozostałą część kosztów Inwestycji ze środków własnych pochodzących z dochodów wykonanych takich jak podatek od nieruchomości, czy też z wpłat Mieszkańców pozostaje poza stosunkiem umownym, który wynika z umowy o dofinansowanie.

Podobnie jak w przypadku większości dofinansowań do innych projektów inwestycyjnych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, wysokość dofinansowania w przedmiotowej Inwestycji będzie pochodną wysokości kosztów kwalifikowanych. Warunkiem otrzymania dotacji (i utrzymania prawa do niej) jest natomiast spełnienie określonych wskaźników realizacji Projektu, polegających na osiągnięciu określonego poziomu produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (czyli Gmina jest zobowiązana do osiągnięcia określonego efektu ekologicznego).

Dlatego dopuszczona jest sytuacja, w której w ramach przyznanego dofinansowania na Projekt zmieni się rodzaj poszczególnych rodzajów Instalacji, tj. możliwa jest np. zmiana wykonywanej Instalacji z montażu paneli fotowoltaicznych na montaż pomp ciepła lub zmiany miejsca montażu. Pomimo takiej zmiany, warunki udzielenia dofinansowania nie zostaną naruszone, ponieważ istotne jest to, czy założony efekt ekologiczny zostanie, z uwzględnieniem dokonanej zmiany, spełniony.

Umowy z Mieszkańcami

W związku z realizacją ww. Inwestycji Gmina zawarła/zawrze z Mieszkańcami umowy, których celem jest/będzie ustalenie wzajemnych zobowiązań organizacyjnych i finansowych stron związanych z montażem i eksploatacją Instalacji (dalej odpowiednio: „Umowa” lub „Umowy”). Zawarcie takich Umów jest konieczne ze względu na montaż Instalacji na terenie nieruchomości Mieszkańców, które to Instalacje pozostaną własnością Gminy.

Przedmiotem Umów jest/będzie świadczenie usług elektromodernizacji lub termomodernizacji. W ramach tych usług Gmina będzie udostępniać Mieszkańcowi zamontowane na jego nieruchomości Instalacje, których podstawowym celem będzie zwiększenie sprawności energetycznej lub termoenergetycznej danej nieruchomości.

Umowy przewidują/będą przewidywały, że po zakończeniu prac montażowych Instalacje pozostaną własnością Gminy. Ponadto, na podstawie Umów Mieszkańcy zobowiązali/zobowiążą się do zapłaty wynagrodzenia za wykonaną przez Gminę usługę modernizacji elektroenergetycznej lub termoenergetycznej polegającej na udostępnieniu Mieszkańcowi Instalacji.

Ponadto, Umowy zobowiązują/będą zobowiązywały Mieszkańca do takich czynności jak np. dostosowanie instalacji elektrycznej/wodnej/centralnego ogrzewania do wymagań Instalacji OZE w zakresie urządzeń niebędących przedmiotem realizacji Projektu, do stanu umożliwiającego rozpoczęcie prac przewidzianych w ramach Projektu, udostępnienie budynku mieszkalnego w celu dokonania montażu Instalacji przez wyłonionego przez Gminę wykonawcę; użytkowanie Instalacji zgodnie z jej przeznaczeniem i wytycznymi, określonymi w instrukcjach obsługi, oraz zgłaszanie wszelkich wad i usterek w okresach wynikających z dokumentów gwarancyjnych, a także do zapewniania dostępu do Instalacji upoważnionym przedstawicielom Gminy w celu wykonywania okresowych przeglądów, konserwacji i kontroli liczników pomiarowych.

Natomiast Gmina zobowiązała/zobowiąże się do takich czynności, jak np. dokonanie przeglądu istniejącego stanu miejsc montażu Instalacji, opracowanie dokumentacji projektowej z uwzględnieniem lokalizacji urządzeń, sposobu ich montażu oraz indywidualnych uwarunkowań dotyczących budynku mieszkalnego Mieszkańca, dostarczenie urządzeń i elementów Instalacji do budynku Mieszkańca (wraz z niezbędną dokumentacją), dokonanie montażu Instalacji oraz jej uruchomienia, a także przeszkolenie Mieszkańca w zakresie jej prawidłowej obsługi.

Gmina wskazuje, że zapłata wynagrodzenia w wysokości określonej w Umowie jest warunkiem koniecznym do realizacji Umowy przez Gminę.

Poza zapłatą ww. wynagrodzenia Umowy nie przewidują/nie będą przewidywały pobierania jakichkolwiek innych opłat od Mieszkańców z tytułu realizacji przez Gminę usługi (tj. usługi montażu Instalacji).

Montaż poszczególnych Instalacji został/zostanie zrealizowany na podstawie kontraktu na roboty budowlane z wyłonionym przez Gminę wykonawcą (dalej „Wykonawca”), u którego zakupione zostaną usługi dostosowania Instalacji wewnętrznej oraz dostarczenia i zainstalowania całej Instalacji. Faktury z tytułu realizacji Inwestycji na terenie Gminy wystawiane są/będą na Gminę, z podaniem numeru NIP Gminy.

Po zakończeniu okresu trwałości Inwestycji, tj. po okresie 5 lat, licząc od dnia zakończenia Inwestycji, nastąpi przekazanie Instalacji na własność Mieszkańca bez pobierania dodatkowych opłat.

Dodatkowo, w ramach Inwestycji Gmina będzie ponosiła również wydatki ogólne, w tym m.in. na promocję Projektu.

Ponadto, w uzupełnieniu do wniosku z 15 stycznia 2024 r. (wpływ 15 stycznia 2024 r.) doprecyzowali Państwo opis sprawy o następujące informacje:

1.Gmina wskazuje, że dofinansowanie pokrywa ok. 85% kosztów kwalifikowalnych Projektu.

2.Według założeń Gminy, dofinansowanie oraz wpłaty Mieszkańców mają pokrywać całość kosztów związanych z realizacją Projektu.

3.Ostatecznie, po dokonaniu finansowego rozliczenia Projektu, wszystkie koszty Projektu powinny zostać pokryte, zgodnie z założeniami, z otrzymanych wpłat Mieszkańców oraz otrzymanego dofinansowania. Niemniej, w ramach trwania Projektu nie można wykluczyć sytuacji, w której Gmina przeznaczy swoje środki w celu opłacenia faktur kosztowych, które mogą zostać zrefundowane otrzymanym dofinansowaniem.

4.Udział Mieszkańców w Projekcie ma charakter dobrowolny. Nabór uczestników Projektu odbywa się bowiem na zasadzie dobrowolnego zgłoszenia się zainteresowanych mieszkańców. Następnie, po dokonaniu weryfikacji zgłoszeń, zakwalifikowani Mieszkańcy podpisują umowy oraz wpłacają zaliczki, co stanowi potwierdzenie ich udziału w Projekcie.

5.Realizacja Projektu nie ma na celu osiągania przez Gminę stałego dochodu, zysku z tego tytułu.

Pytania

1.Czy czynności wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu stanowią/będą stanowić działalność gospodarczą oraz podlegają/będą podlegać opodatkowaniu VAT?

2.Czy Gmina jest/będzie zobowiązana do opodatkowania VAT wpłat otrzymywanych od Mieszkańców?

3.Czy Gmina jest/będzie zobowiązana do opodatkowania VAT uzyskanego na realizację Projektu Dofinasowania?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie:

1.Czynności wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu nie stanowią/nie będą stanowić działalności gospodarczej oraz nie podlegają/nie będą podlegać opodatkowaniu VAT.

2.Gmina nie jest/nie będzie zobowiązana do opodatkowania VAT wpłat otrzymywanych od Mieszkańców.

3.Gmina nie jest/nie będzie zobowiązana do opodatkowania VAT uzyskanego na realizację Projektu Dofinasowania.

UZASADNIENIE STANOWISKA GMINY

Ad. 1, 2 i 3

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatników organów władzy publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej – nie podlega VAT z uwagi na brak statusu podatnika VAT po stronie gminy.

Jednocześnie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Oznacza to, że w przypadku czynności wykonywanych przez gminę na podstawie umów cywilnoprawnych gmina może być uznana za podatnika, o ile spełnia kryteria określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, a więc jeśli bez względu na cel czy rezultat wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą rozumianą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, obejmującą w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W tym miejscu Gmina pragnie zwrócić szczególną uwagę na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) z dnia 30 marca 2023 r. wydane w sprawie C-612/21 (gmina O. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej, dalej: „Wyrok TSUE”), w którym Trybunał analizując charakter działań podejmowanych przez gminę, w związku organizacją rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii na swoim terytorium na rzecz swoich mieszkańców (przypadek analogiczny do sprawy Gminy) uznał, że gmina nie wykonuje w tym zakresie działalności gospodarczej, a tym samym, że podejmowane przez nią czynności nie stanowią świadczeń podlegających opodatkowaniu VAT.

Jako podstawę swojego rozstrzygnięcia TSUE, wskazuje na następujące okoliczności:

„(...) po pierwsze należy zauważyć, że podczas gdy przedsiębiorca dąży do stałego osiągania dochodu (zob. podobnie wyrok z dnia 20 stycznia 2021 r., AJFP Sibiu i DGRFP Braãov C-655/19, EU:C:2021:40, pkt 27-29 i przytoczone tam orzecznictwo), gmina O. wskazała we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, jak wynika z postanowienia odsyłającego, że nie zamierza świadczyć regularnie usług instalacji systemów OZE i nie zatrudnia ani nie zamierza zatrudniać pracowników w tym celu, co odróżnia niniejszą sprawę od spraw, w których świadczenia gminne miały charakter trwały.

Po drugie, z informacji przedstawionych przez sąd odsyłający wynika, że gmina O. wydaje się ograniczać do zaproponowania swoim mieszkańcom będącym właścicielami nieruchomości, którzy mogą być zainteresowani systemami OZE, w ramach programu regionalnego mającego na celu umożliwienie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, dostarczenia i zainstalowania u nich tych systemów OZE za pośrednictwem przedsiębiorstwa wybranego w wyniku przetargu, w zamian za ich udział nieprzekraczający 25 % kosztów podlegających dofinansowaniu związanych z tą dostawą i z tą instalacją, podczas gdy owa gmina płaci danemu przedsiębiorstwu wynagrodzenie za te same dostawę i instalację po cenie rynkowej.

(...)

W konsekwencji nawet biorąc pod uwagę płatności przyznane gminie O. przez dane województwo, które wynoszą 75% kosztów podlegających dofinansowaniu, suma kwot otrzymanych od zainteresowanych właścicieli z jednej strony i od owego województwa z drugiej strony pozostaje strukturalnie niższa od łącznych kosztów faktycznie poniesionych przez tę gminę, jak wskazano w pkt 31 niniejszego wyroku, co nie odpowiada podejściu, jakie przyjąłby w danym wypadku instalator systemów OZE, który przy ustalaniu swoich cen starałby się zawrzeć w nich swoje koszty i osiągnąć marżę zysku. Natomiast wspomniana gmina ponosi jedynie ryzyko strat, nie mając perspektywy zysku.

Po trzecie, nie wydaje się ekonomicznie opłacalne, aby taki instalator systemów OZE obciążał odbiorców swoich dostaw towarów i świadczenia usług jedynie najwyżej jedną czwartą poniesionych przez siebie kosztów, oczekując jednocześnie rekompensaty w postaci dofinansowania za zasadniczą część pozostałych trzech czwartych tych kosztów Taki mechanizm nie tylko stawiałby jego przepływy pieniężne w sytuacji strukturalnie deficytowej, ale ponadto stwarzałby nietypowy stopień niepewności dla podatnika, ponieważ kwestia, czy i w jakim zakresie osoba trzecia zwróci tak istotną część poniesionych kosztów, pozostaje faktycznie otwarta do czasu podjęcia przez tę osobę trzecią decyzji, co następuje po tym, jak sporne transakcje zostaną dokonane.

(...)

W świetle powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów OZE na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych”.

W przedmiotowej sprawie podstawą współpracy pomiędzy Gminą a Mieszkańcami są/będą umowy o charakterze cywilnoprawnym. Jak wynika ze wskazanej na wstępie relacji art. 15 ust. 6 do art. 15 ust. 1 i 2, w przypadku, w którym na mocy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT Gminy nie można wyłączyć z grona podatników VAT, należy powrócić do zasad ogólnych i zweryfikować czy działania podejmowane przez Gminę w określonej sytuacji stanowią przejaw wykonywania działalności gospodarczej czy też władztwa publicznego.

Tym samym, w ocenie Gminy niezbędnym dla uznania Gminy za podatnika VAT jest rozstrzygnięcie, czy podejmowane przez Gminę działania w ramach Projektu będą stanowiły przejaw wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

W ocenie Gminy, działań, które Gmina będzie realizowała w ramach Projektu – w kontekście wyroku TSUE – nie należy uznać za wykonywanie działalności gospodarczej. Zgodzić się należy co prawda, iż organizacja rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii na swoim terytorium na rzecz Mieszkańców stanowiła będzie przejaw realizacji zadań własnych Gminy, których wykonywanie odbywało się będzie na podstawie zawartych z Mieszkańcami umów cywilnoprawnych. Jednakże, Gmina realizując Projekt będzie dążyła wyłącznie do osiągnięcia ściśle określonego celu w postaci poprawy jakości życia mieszkańców na terenie Gminy w obszarze środowiska naturalnego poprzez montaż OZE, z wykonaniem czego nie będzie wiązało się osiągnięcie przez Gminę jakichkolwiek dochodów czy zysków z tego tytułu.

W konsekwencji, w świetle wyroku TSUE, realizowany przez Gminę Projekt należy porównać do innych czynności realizowanych przez nią w ramach wykonywania zadań własnych, np. prace porządkowe, remonty dróg. itp. Działania te realizowane są na rzecz lokalnej społeczności nieodpłatnie, a jednocześnie można w wielu przypadkach zidentyfikować konkretnych beneficjentów zrealizowanych czynności (np. mieszkańców ulicy, która była przedmiotem remontu).

Wobec powyższego, czynności wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu nie stanowią/nie będą stanowić działalności gospodarczej oraz nie podlegają/nie będą podlegać opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, Gmina nie jest/nie będzie zobowiązana do opodatkowania VAT otrzymywanego od Mieszkańców wynagrodzenia przewidzianego w Umowach, jak również Dofinansowania na realizację Projektu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 8 ust. 2a ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem, pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina w ramach swojej działalności, począwszy od początku 2023 r., realizuje inwestycję w zakresie odnawialnych źródeł energii pn.: „(…)”, polegającą na zakupie i montażu Instalacji przeznaczonych do produkcji energii z tzw. odnawialnych źródeł energii na/przy/w budynkach mieszkaniowych stanowiących własność Mieszkańców Gminy. Budynki mieszkalne objęte przedmiotową Inwestycją, na potrzeby których montowane są/będą Instalacje, są budynkami mieszkalnymi stałego zamieszkania sklasyfikowanymi w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11. W budynkach tych nie ma/nie będzie lokali użytkowych. Ww. budynki stanowią jednorodzinne budynki mieszkalne (PKOB 111). Powierzchnia użytkowa budynków nie przekracza 300 m². Inwestycja w Instalacje obejmowała będzie nieruchomości należące do Mieszkańców, w których nie jest/nie będzie prowadzona działalność gospodarcza. Zamontowane Instalacje wykorzystywane będą tylko do celów związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Instalacje nie są/nie będą również instalowane na budynkach użyteczności publicznej lub jakichkolwiek innych budynkach należących do Gminy (lub jej jednostek organizacyjnych objętych centralizacją rozliczeń VAT). W związku z realizacją Inwestycji, Gmina zawarła umowę o dofinansowanie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020. Dofinansowanie zostanie udzielone na pokrycie stosownej części kosztów kwalifikowanych Inwestycji, w tym na pokrycie kosztów związanych z zakupem i montażem Instalacji, usługami inżyniera nadzoru Projektu, a także wydatków związanych z kosztami ogólnymi Inwestycji (m.in. w zakresie promocji Projektu). Umowa o dofinansowanie przewiduje jedynie otrzymanie dofinansowania na realizację określonego Projektu inwestycyjnego oraz obowiązek beneficjenta (tj. Gminy) do osiągnięcia określonego efektu ekologicznego.

W związku z realizacją ww. Inwestycji Gmina zawarła/zawrze z Mieszkańcami umowy, których celem jest/będzie ustalenie wzajemnych zobowiązań organizacyjnych i finansowych stron związanych z montażem i eksploatacją Instalacji. Zawarcie takich Umów jest konieczne ze względu na montaż Instalacji na terenie nieruchomości Mieszkańców, które to Instalacje pozostaną własnością Gminy. Przedmiotem Umów jest/będzie świadczenie usług elektromodernizacji lub termomodernizacji. W ramach tych usług Gmina będzie udostępniać Mieszkańcowi zamontowane na jego nieruchomości Instalacje, których podstawowym celem będzie zwiększenie sprawności energetycznej lub termoenergetycznej danej nieruchomości. Umowy przewidują/będą przewidywały, że po zakończeniu prac montażowych Instalacje pozostaną własnością Gminy. Ponadto, na podstawie Umów Mieszkańcy zobowiązali/zobowiążą się do zapłaty wynagrodzenia za wykonaną przez Gminę usługę modernizacji elektroenergetycznej lub termoenergetycznej polegającej na udostępnieniu Mieszkańcowi Instalacji. Gmina zobowiązała/zobowiąże się do takich czynności jak np. dokonanie przeglądu istniejącego stanu miejsc montażu Instalacji, opracowanie dokumentacji projektowej z uwzględnieniem lokalizacji urządzeń, sposobu ich montażu oraz indywidualnych uwarunkowań dotyczących budynku mieszkalnego Mieszkańca, dostarczenie urządzeń i elementów Instalacji do budynku Mieszkańca (wraz z niezbędną dokumentacją), dokonanie montażu Instalacji oraz jej uruchomienia, a także przeszkolenie Mieszkańca w zakresie jej prawidłowej obsługi. Zapłata wynagrodzenia w wysokości określonej w Umowie jest warunkiem koniecznym do realizacji Umowy przez Gminę. Poza zapłatą ww. wynagrodzenia Umowy nie przewidują/nie będą przewidywały pobierania jakichkolwiek innych opłat od Mieszkańców z tytułu realizacji przez Gminę usługi, tj. usługi montażu Instalacji. Montaż poszczególnych Instalacji został/zostanie zrealizowany na podstawie kontraktu na roboty budowlane z wyłonionym przez Gminę Wykonawcą, u którego zakupione zostaną usługi dostosowania Instalacji wewnętrznej oraz dostarczenia i zainstalowania całej Instalacji. Faktury z tytułu realizacji Inwestycji na terenie Gminy wystawiane są/będą na Gminę, z podaniem numeru NIP Gminy. Po zakończeniu okresu trwałości Inwestycji, tj. po okresie 5 lat licząc od dnia zakończenia Inwestycji, nastąpi przekazanie Instalacji na własność Mieszkańca bez pobierania dodatkowych opłat. Gmina wskazuje, że dofinansowanie pokrywa ok. 85% kosztów kwalifikowalnych Projektu. Według założeń Gminy, dofinansowanie oraz wpłaty Mieszkańców mają pokrywać całość kosztów związanych z realizacją Projektu. Ostatecznie, po dokonaniu finansowego rozliczenia Projektu, wszystkie koszty Projektu powinny zostać pokryte, zgodnie z założeniami, z otrzymanych wpłat Mieszkańców oraz otrzymanego dofinansowania. Niemniej, w ramach trwania Projektu nie można wykluczyć sytuacji, w której Gmina przeznaczy swoje środki w celu opłacenia faktur kosztowych, które mogą zostać zrefundowane otrzymanym dofinansowaniem. Udział Mieszkańców w Projekcie ma charakter dobrowolny. Nabór uczestników Projektu odbywa się bowiem na zasadzie dobrowolnego zgłoszenia się zainteresowanych mieszkańców. Następnie, po dokonaniu weryfikacji zgłoszeń, zakwalifikowani Mieszkańcy podpisują umowy oraz wpłacają zaliczki, co stanowi potwierdzenie ich udziału w Projekcie. Realizacja Projektu nie ma na celu osiągania przez Gminę stałego dochodu, zysku z tego tytułu.

W pierwszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą kwestii uznania czy wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców czynności w ramach Projektu stanowią/będą stanowić działalność gospodarczą oraz podlegają/będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

Odnosząc się do okoliczności sprawy zasadne jest odwołanie się do wyroku TSUE z 30 marca 2023 r. w sprawie C-612/21 (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko Gminie O.).

W wyroku tym TSUE wskazał, że:

Trybunał zwrócił uwagę na istotne elementy stanu faktycznego, które zaistniały w sprawie będącej przedmiotem ww. postępowania:

Na podstawie powyższej analizy TSUE doszedł do wniosku, że:

Ostatecznie Trybunał orzekł, że:

W rozpatrywanej sprawie, analizując wskazane przez Gminę okoliczności stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w kontekście przywołanych powyżej przepisów oraz orzeczenia TSUE z 30 marca 2023 r. w sprawie C-612/21 stwierdzić należy, że skoro:

-realizacja Projektu nie ma na celu osiągania przez Gminę stałego dochodu, zysku z tego tytułu;

-udział Mieszkańców w Projekcie ma charakter dobrowolny. Nabór uczestników Projektu odbywa się bowiem na zasadzie dobrowolnego zgłoszenia się zainteresowanych mieszkańców. Następnie, po dokonaniu weryfikacji zgłoszeń, zakwalifikowani Mieszkańcy podpisują umowy oraz wpłacają zaliczki, co stanowi potwierdzenie ich udziału w Projekcie;

-Gmina zawarła/zawrze z Mieszkańcami umowy, których celem jest/będzie ustalenie wzajemnych zobowiązań organizacyjnych i finansowych stron związanych z montażem i eksploatacją Instalacji;

-przedmiotem Umów jest/będzie świadczenie usług elektromodernizacji lub termomodernizacji. W ramach tych usług Gmina będzie udostępniać Mieszkańcowi zamontowane na jego nieruchomości Instalacje, których podstawowym celem będzie zwiększenie sprawności energetycznej lub termoenergetycznej danej nieruchomości;

-dofinansowanie pokrywa ok. 85% kosztów kwalifikowalnych Projektu;

-dofinansowanie oraz wpłaty Mieszkańców mają pokrywać całość kosztów związanych z realizacją Projektu. Ostatecznie, po dokonaniu finansowego rozliczenia Projektu, wszystkie koszty Projektu powinny zostać pokryte, zgodnie z założeniami, z otrzymanych wpłat Mieszkańców oraz otrzymanego dofinansowania;

-montaż poszczególnych Instalacji został/zostanie zrealizowany na podstawie kontraktu na roboty budowlane z wyłonionym przez Gminę wykonawcą;

to działania Gminy w związku z realizacją Projektu pn.: „(…)” nie stanowią/nie będą stanowiły dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i realizując ww. Projekt nie wykonują/nie będą wykonywali Państwo działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Podsumowując, czynności wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców w ramach Projektu nie stanowią/nie będą stanowić działalności gospodarczej oraz nie podlegają/nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą kwestii opodatkowania podatkiem VAT wpłat otrzymywanych od Mieszkańców (pytanie oznaczone we wniosku nr 2) oraz opodatkowania podatkiem VAT uzyskanego na realizację Projektu Dofinansowania (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Jak wskazuje art. 29a ust. 1 ustawy:

Według art. 29a ust. 2 ustawy:

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Zauważyć należy, że dotacja/dofinansowanie nie funkcjonuje samodzielnie, nie podlega opodatkowaniu jako odrębna kwota, lecz wyłącznie w odniesieniu do czynności, do której jest wypłacana. Jeżeli czynność, do której dopłata jest przyznawana nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, to i dopłata do tej czynności nie stanowi elementu ceny oraz nie może być włączona do podstawy opodatkowania.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku nie występuje/nie będzie występował związek pomiędzy otrzymywanymi przez Gminę wpłatami od Mieszkańców oraz otrzymanym Dofinansowaniem na realizację Projektu a czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. Jak bowiem wyżej wskazano, w zakresie realizacji Projektu Gmina nie wykonuje/nie będzie wykonywała działalności gospodarczej, podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym, otrzymywane przez Gminę wpłaty od Mieszkańców oraz Dofinansowanie, przeznaczone na realizację Projektu nie podlegają/nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując, nie są/nie będą Państwo zobowiązani do opodatkowania podatkiem VAT wpłat otrzymywanych od Mieszkańców oraz uzyskanego na realizację Projektu Dofinansowania.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 2 i nr 3 należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

-stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia,

-zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym i opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym oraz z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Tutejszy Organ informuje, że organy podatkowe nie są kompetentne do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowanych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne Państwu przy dokonywaniu oceny, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowanym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).