Umowa zlecenia na urlopie macierzyńskim - zasady opłacania składek ZUS

Angelika Z. od 28 listopada 2023 r. pobiera zasiłek macierzyński, do którego nabyła prawo u swojego pracodawcy. Od 1 lutego 2024 r. zawarła umowę zlecenia (z innym podmiotem niż własny pracodawca). Jednocześnie poinformowała płatnika składek, że od 1 do 29 lutego br. wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem niż własny pracodawca. W tej sytuacji Angelika Z. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu i rentowym) tylko z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Płatnik składek z tytułu umowy zlecenia (zleceniodawca) ma obowiązek zgłosić Angelikę Z. do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA. Zleceniobiorczyni ma jednak prawo przystąpić ze zlecenia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (w takiej sytuacji zostanie również objęta obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym). Jeżeli Angelika Z. zawnioskuje o objęcie ubezpieczeniami dobrowolnymi, zleceniodawca będzie zobowiązany zgłosić ją do nich na formularzu ZUS ZUA.

Marian B. od 12 grudnia 2023 r. pobiera zasiłek macierzyński w czasie urlopu rodzicielskiego, udzielonego mu przez jego pracodawcę. Od tego samego dnia wykonuje na rzecz swojego pracodawcy umowę zlecenia. Pomimo że zlecenie jest realizowane na rzecz pracodawcy Mariana B., nie skutkuje ono uznaniem przychodów ze zlecenia jako przychodów pracowniczych, ponieważ umowa zlecenia jest realizowana w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego. W takiej sytuacji umowa zlecenia jest dla zleceniobiorcy tytułem do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli Marian B. nie przystąpi do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych ze zlecenia obowiązkowe będzie dla niego – jako zleceniobiorcy – tylko ubezpieczenie zdrowotne. Pracodawca (będący jednocześnie zleceniodawcą) ma obowiązek za tego ubezpieczonego:

• rozliczać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego od kwoty zasiłku wypłaconego w danym miesiącu, w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 xx,
• składać raporty ZUS RSA z kodem pracowniczym 01 10 xx, w których zostanie rozliczony zasiłek macierzyński i wykazany okres, za jaki przysługuje (z kodem rodzaju świadczenia i przerwy w ubezpieczeniach – 319, tj. zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego),
• zgłosić Mariana B. do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu pracy na podstawie umowy zlecenia, tj. na druku ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx,
• rozliczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne pobraną od przychodu wypłaconego z umowy zlecenia w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx.

Zleceniobiorca z przykładu powyżej (Marian B.) będzie kontynuował pracę na podstawie umowy zlecenia (zawartej z własnym pracodawcą) w czasie urlopu wychowawczego. W tym okresie realizacji zlecenia płatnik składek będzie miał obowiązek zgłosić zleceniobiorcę do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego, a także – na wniosek Mariana B. – do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx (czyli jako zleceniobiorcę). Nie ma tu znaczenia to, że zlecenie jest realizowane na rzecz własnego pracodawcy. Z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym pracodawca (jednocześnie zleceniodawca) Mariana B. nie rozlicza żadnych składek.