Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka
insert_drive_file

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 24 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-1.4011.83.2024.2.AK

Preferencyjnego rozliczania jako osoba samotnie wychowująca dziecko i ulga prorodzinna.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 14 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani pismem z 14 lutego 2024 r. (wpływ 14 lutego 2024 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 marca 2024 r. (wpływ 29 marca 2024 r. i 2 kwietnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od września 2022 roku Wnioskodawczyni wychowuje samotnie córki – obecnie 7 lat. Od tamtego czasu toczyły się też sprawy sądowe o alimenty i kontakty. W sprawie o alimenty zapadł wyrok xx.01.2024 r. jednak jest możliwość, że ojciec dzieci złoży apelację. Sprawa o kontakty nadal trwa – na tą chwilę jest tylko zabezpieczenie (…).

Ponadto w piśmie z dnia 29 marca 2024 r. doprecyzowano opis sprawy, odpowiadając na wezwanie organu w następujący sposób:

1. Jakiego okresu (roku podatkowego/lat podatkowych) dotyczy Pani wniosek?

Odpowiedź: Wniosek dotyczy lat podatkowych 2022, 2023.

2. Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, była/jest/będzie Pani rozwódką albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację, w rozumieniu odrębnych przepisów? W przypadku orzeczenia rozwodu lub separacji należy wskazać datę uprawomocnienia wyroku Sądu dotyczącego rozwodu lub separacji.

Odpowiedź: Wnioskodawczyni wskazuje, że jej stan cywilny to panna; nigdy nie była w związku małżeńskim.

3. Czy Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi obojgu rodzicom, czy też powierzył ją Pani, ograniczając przy tym władzę rodzicielską ich ojcu do określonych obowiązków i uprawnień?

Odpowiedź: Właściwy sąd, w chwili sporządzania odpowiedzi na zarządzenie tutejszego Organu, ustalił jedynie świadczenie alimentacyjne na rzecz dzieci Wnioskodawczyni. Postępowanie przed sądem w sprawie kontaktów oraz ograniczenia władzy rodzicielskiej ojca trwa; najbliższy termin rozprawy wyznaczono na dzień xx czerwca 2024 roku. Do tej chwili dzieci pozostają pod wyłączną opieką Wnioskodawczyni.

4. Ile córek (obecnie w wieku 7 lat) Pani wychowuje?

Odpowiedź: Wnioskodawczyni oświadcza, że wychowuje dwie córki w wieku 7 lat.

5. Od kiedy (proszę wskazać datę) i przez kogo (Sąd?) miejsce zamieszkania córek zostało ustalone przy Pani?

Odpowiedź: Miejsce zamieszkania córek Wnioskodawczyni nie było przedmiotem rozstrzygnięcia w formie orzeczenia sądowego. Córki Wnioskodawczyni były zameldowane pod jej adresem. Córki pozostały przy matce; ojciec nie wnosił aby dzieci zamieszkiwały u niego. Wnioskodawczyni również nie posiada wiedzy by taki wniosek – o ustalenie miejsca zamieszkania dzieci z ojcem i pozostawania z nim – został skierowany przez ojca do sądu. W postępowaniu sądowym, o którym mowa w odpowiedzi na pytanie nr 3, pełnomocnik Wnioskodawczyni wniósł o ustalenie miejsce zamieszkania dzieci na stałe przy matce.

6. Czy zawarła Pani ponownie związek małżeński? - jeśli tak, prosimy wskazać datę jego zawarcia.

Odpowiedź: Wnioskodawczyni nie zawarła ponownie związku małżeńskiego.

7. Czy w okresie, którego dotyczy wniosek - podlegała/będzie podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu?

Odpowiedź: Tak, Wnioskodawczyni podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w przepisie art. 3 ust. 1 u.p.d.o.f.

8. Czy w roku/latach podatkowych, którego/których dotyczy zapytanie, uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia itp.)?

Odpowiedź: Tak, Wnioskodawczyni w latach podatkowych, których dotyczy zapytanie uzyskiwała dochody opodatkowane według skali podatkowej. Pozostaje ona nadal zatrudniona w oparciu o umowę o pracę.

9. Czy w roku/latach podatkowych, którego/których dotyczy zapytanie prowadziła Pani działalność gospodarczą? Należy wskazać formę opodatkowania tej działalności.

Odpowiedź: Nie, Wnioskodawczyni nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej.

10. Czy w całym okresie, którego dotyczy Pani zapytanie, córki uczyły się/uczą się/będą się uczyć w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie?

Odpowiedź: Tak, córki w całym okresie, którego dotyczy zapytanie, uczyły się i nadal uczą się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy. Wnioskodawczyni wskazuje, że do szkół tych zalicza przedszkole oraz szkołę podstawową.

11. Czy w okresie, którego dotyczy wniosek w stosunku do Pani dzieci, o których mowa we wniosku mają/będą miały zastosowanie przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

Odpowiedź: Nie, Wnioskodawczyni wskazuje, że w okresie, którego dotyczy wniosek nie miały zastosowania ww. przepisy prawa podatkowego.

12. Czy w roku/latach podatkowych, którego/których dotyczy Pani zapytanie przysługiwała Pani ulga prorodzinna na jeszcze inne dzieci (poza córkami, o których mowa we wniosku)?

Odpowiedź: Nie, Wnioskodawczyni nie ma innych dzieci. Jest wyłącznie matką córek, o których mowa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

13. Czy Pani córki w całym okresie, którego dotyczy wniosek, uzyskały/uzyskują/będą uzyskiwać:

a) dochody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (skala podatkowa) lub art. 30b (dochody ze zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych) lub

b) przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (ulga dla młodych) lub art. 21 ust. 1 pkt 152 (ulga na powrót), w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240 i 2476), z wyjątkiem renty rodzinnej?

Odpowiedź: Nie, córki w okresie, którego dotyczy wniosek nie uzyskiwały żadnego z ww. dochodów.

14. Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, została orzeczona przez sąd opieka naprzemienna nad Pani dziećmi, w związku z którą Pani i ojcu dzieci zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140)?

Odpowiedź: Sąd nie ustalił opieki naprzemiennej nad córkami Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni wskazuje, że ojciec dzieci ma zabezpieczone przez Sąd kontakty z córkami, które odbywają się w następujące dni:

– wtorki oraz czwartki w godzinach od 15:20 do 19:00;

– oraz w co drugi weekend.

Dodatkowo, Wnioskodawczyni wskazuje, że na bieżąco zabezpieczane są kontakty w okresach: wakacyjnym, ferii oraz świąt.

Na marginesie Wnioskodawczyni wskazuje, że w związku z tym, że ojciec nie bierze czynnego udziału w życiu dzieci oraz nie uczestniczy w wychowaniu, we współpracy z profesjonalnym pełnomocnikiem wystąpiła do sądu z wnioskiem o ograniczenie kontaktów i władzy rodzicielskiej ojca.

15. Czy w okresie, którego dotyczy wniosek:

·faktycznie i samotnie wychowywała/wychowuje Pani córki, bez udziału drugiego rodzica – ojca dziecka – wykonywała Pani władzę rodzicielską: stale troszczyła się Pani o byt materialny i rozwój emocjonalny córek, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby; a jeśli tak to prosimy wskazać przesłanki, które świadczą o tym, że Pani samotnie wychowywała córki w okresie objętym wnioskiem?

Odpowiedź: Wnioskodawczyni wskazuje, że faktycznie i samotnie wychowywała oraz nadal wychowuje córki, bez udziału drugiego rodzica – ojca dziecka, tj. wykonuje władzę rodzicielską.

Wnioskodawczyni na co dzień stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny córek, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby – ojca dzieci.

Jak podnoszono wyżej, co prawda ojciec ma zabezpieczone sądowo kontakty z dziećmi i je realizuje, jednak oprócz spotkań w wyznaczonych datach oraz świadczenia alimentacyjnego, nie ponosi trudu wychowania córek na co dzień.

Ojciec dziecka nie bierze czynnego udziału w rozwoju córek - przykładowo nie godzi się na bezpieczne przewożenie ich na zajęcia dodatkowe (pozaszkolne); wyjątkowo raz w tygodniu zawiezie córki na zajęcia dodatkowe (taniec), jednak manifestuje w postępowaniu sądowym niechęć do spełniania tego obowiązku.

Jego obecność odnotowywana jest na wizytach lekarskich z powodu toczących się spraw sądowych.

·czy w pozostałym okresie, w którym córki nie przebywały/nie przebywają z Panią, ojciec córek zajmuje się/zajmował się ich wychowaniem i wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do nich, tj. dbał o prawidłowy rozwój kształtując ich właściwe zachowania, rozwijał ich zainteresowania, wykonywał pieczę nad osobami i majątkiem córek, ponosił koszty związane z utrzymaniem oraz potrzebami córek, wykazywał zainteresowanie ich wychowaniem, troszczył się o fizyczny i duchowy rozwój córek, brał czynny udział w sprawach dotyczących córek związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami, leczeniem itp.?

Odpowiedź: Wnioskodawczyni wskazuje, że ojciec oprócz zapłaty świadczenia alimentacyjnego, nie uczestniczy w opłacaniu ich bieżących potrzeb – przykładowo nie dokonuje zapłaty za ubrania dzieci, nie pomaga przy drobnych naprawach czy również nie opłaca zajęć dodatkowych.

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu z 29 marca 2024 r.)

1.Czy mając na względzie sytuację przedstawioną w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawczyni ma prawo do rozliczenia podatku jako osoba samotnie wychowująca dzieci, o której mowa w przepisie art. 6 ust. 4c w zw. z ust. 4d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy mając na względzie sytuację przedstawioną w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawczyni przysługuje prawo do pełnego rozliczenia tzw. „ulgi na dziecko/ulgi prorodzinna”, o której mowa w przepisie art. 27f u.p.d.o.f.?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu z 29 marca 2024 r.)

Własne stanowisko w odniesieniu do pytania nr 1

W ocenie Wnioskodawczyni, spełnia ona przesłanki umożliwiające rozliczanie się jako samotny rodzic. Opieka, wychowanie i zabezpieczenie wszelkich potrzeb córek spoczywa wyłącznie na Wnioskodawczyni.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego oraz odpowiedziach na pytania zadane przez tutejszy Organ, poza świadczeniem alimentacyjnym oraz kontaktami w dni wyznaczone – ojciec nie interesuje się życiem córek. Wskazać należy, że ojciec nie zaspokaja bieżących potrzeb córek – w tym nie uczestniczy w ich życiu szkolnym i nie finansuje zajęć dodatkowych. Ze względu na toczące się postępowania sądowe zjawia się na wizytach lekarskich.

Wnioskodawczyni na co dzień stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny córek, bez czynnego udziału ojca dzieci.

Zgodnie z aktualną linią interpretacyjną organów podatkowych, przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo, pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa - nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Powyższy pogląd potwierdził tutejszy Organ w interpretacji indywidualnej z dnia 27 lutego 2024 r., sygn. 0112-KDSL1-1.4011.28.2024.3.AG.

Wnioskodawczyni wskazuje, że wychowywanie dzieci nie sprowadza się jedynie do łożenia na ich utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nimi przebywania, według określonego harmonogramu. Wychowanie, w ocenie Wnioskodawczyni, opiera się również na budowaniu więzi z dziećmi oraz aktywnym uczestnictwie w ich wydarzeniach dnia codziennego.

Jak wynika z linii interpretacyjnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, w przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej.

Takie stanowisko potwierdzają również sądy administracyjne; przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 grudnia 2023 r., sygn. I SA/Wr 561/23.

Niewątpliwie w przedstawionym stanie faktycznym tym rodzicem pozostaje matka – Wnioskodawczyni.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawczyni może ona dokonać rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisu art. 6 ust. 4c w zw. z ust. 4d u.p.d.o.f.

Własne stanowisko w odniesieniu do pytania nr 2

Zdaniem Wnioskodawczyni ma ona prawo do skorzystania z pełnej kwoty ulgi prorodzinnej, ponieważ to ona faktycznie wykonuje władzę rodzicielską nad dziećmi i zabezpiecza w całości ich potrzeby bytowe.

Ustawy podatkowe nie zawierają definicji legalnej władzy rodzicielskiej, stąd też Wnioskodawczyni wskazuje na regulacje wynikające z przepisów prawa cywilnego.

Z brzmienia przepisu art. 95 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

W myśl przepisu art. 97 § 1 ww. ustawy, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w swoich uzasadnieniach interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego, niejednokrotnie podkreślał, że warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Wskazywał również, że nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

Pogląd ten przedstawiany był przykładowo w interpretacji indywidualnej tutejszego Organu z dnia 31 października 2023 r., o sygn. 0111-KDSB2-2.4011.308.2023.2.SD.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisów, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, to w określonych przypadkach każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi.

Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy.

Jednakże, niejednokrotnie w linii interpretacyjnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wskazywano, że porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest wymagane w przypadku, gdy tylko jeden rodzic spełnia warunki określone w art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do brzmienia art. 27 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwotę ulgi prorodzinnej rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku:

a)w dowolnej proporcji przez nich ustalonej,

b)w równych częściach w przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy:

-zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub

-gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.

Natomiast w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, stałym miejscem pobytu córek jest miejsce zamieszkania Wnioskodawczyni – matki, a ojciec realizuje kontakty z dziećmi zgodnie z postanowieniem sądu. Dodatkowo, na co dzień to Wnioskodawczyni troszczy się o dzieci, zapewniając im poprawny rozwój fizyczny oraz psychiczny, zabezpiecza ich potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne.

Mając na względzie powyższe, Wnioskodawczyni ma prawo do dokonania odliczenia 100% kwoty ulgi prorodzinnej na zasadach określonych w art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

– podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

– w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140).

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

-posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko;

-wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka;

-nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

-niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

-nieuzyskiwania przez pełnoletnie dziecko przychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej (z wyjątkiem przewidzianym ustawą).

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4c ww. ustawy. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Natomiast, kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza to, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich.

Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo, pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem oraz świadczeń alimentacyjnych.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. zgodnie z orzeczeniem sądu), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pani panną (nigdy nie była w związku małżeńskim) matką małoletnich córek w wieku 7 lat. Od września 2022 roku wychowuje Pani dzieci samotnie. Kontakty ojca z dzieckiem zostały ustalone sądownie. Na rzecz dzieci zostały także ustalone sądownie alimenty od ojca. Ojciec dzieci nie bierze czynnego udziału w życiu dzieci oraz nie uczestniczy w ich wychowaniu, a także nie bierze czynnego udziału w rozwoju córek. Ojciec dzieci poza płaceniem alimentów nie uczestniczy w opłacaniu ich bieżących potrzeb, nie uczestniczy w życiu szkolnym swoich córek i nie finansuje zajęć dodatkowych. Wskazuje Pani, że faktycznie i samotnie wychowywała oraz nadal wychowuje córki bez udziału drugiego rodzica. To Pani na co dzień troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny córek bez udziału (wsparcia) ojca dzieci. Opieka, wychowanie i zabezpieczenie wszelkich potrzeb córek spoczywa wyłącznie na Pani. Ustalone kontakty ojca z córkami dotyczą dwóch dni w tygodniu (wtorki oraz czwartki od godz. 15:20 do godz. 19:00) oraz co drugi weekend oraz na bieżąco zabezpieczane są kontakty w okresach: wakacyjnym, ferii i świąt. Miejscem zamieszkania i zameldowania małoletnich córek był i jest nadal Pani adres zamieszkania.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.

W stosunku do Pani córek, w okresie którego dotyczy wniosek, nie miały zastosowanie przepisy:

-art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

-ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

-ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pani córki w całym okresie, którego dotyczy wniosek, nie uzyskały:

a)dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (skala podatkowa) lub art. 30b (dochody ze zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych) lub

b)przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (ulga dla młodych) lub art. 21 ust. 1 pkt 152 (ulga na powrót),

w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194), z wyjątkiem renty rodzinnej.

W całym okresie, którego dotyczy Pani zapytanie, córki uczyły się i nadal się uczą w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy. Do tych szkół zalicza Pani przedszkole oraz szkołę podstawową.

W okresie, którego dotyczy wniosek sąd nie ustalił opieki naprzemiennej nad córkami. Jednak, w związku z tym, że ojciec córek nie bierze czynnego udziału w życiu dzieci oraz nie uczestniczy w wychowaniu, we współpracy z profesjonalnym pełnomocnikiem wystąpiła Pani do sądu z wnioskiem o ograniczenie kontaktów i władzy rodzicielskiej ojca.

Jak Pani wskazała, faktycznie i samotnie wychowywała Pani córki, bez udziału drugiego rodzica – ojca dziecka – wykonywała Pani władzę rodzicielską: stale troszczyła się Pani o byt materialny i rozwój emocjonalny córek, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Zatem prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Dodatkowo wyjaśnić należy, że aby móc skorzystać z omawianej preferencji podatkowej status osoby samotnie wychowującej dziecko (określonej ww. przepisem) nie musi trwać przez cały rok podatkowy. Wystarczające jest, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny i powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro od września 2022 to Pani faktycznie samotnie wychowywała i wychowuje swoje dzieci, bez udziału drugiego rodzica (ojca dzieci), tj. dzieci cały czas mieszkały i mieszkają z Panią, cały ciężar wychowania dzieci spoczywa na Pani, począwszy od kontaktów ze szkołą, dbaniem o rozwój fizyczny, zdrowie, dodatkowe zainteresowania, poprzez dbanie o codzienne, bieżące i bytowe potrzeby dzieci, ponosi Pani wszelkie wydatki dodatkowe związane z ich codziennym bytem, szkołą, rozwijaniem zainteresowań, zaspokaja wszelkie potrzeby, podejmuje wszelkie decyzje dotyczące nauki, wychowania, czasu wolnego, natomiast ojciec dziecka poza płaconymi alimentami oraz wyznaczonymi przez sąd spotkaniami, nie partycypuje w dodatkowych kosztach, nie bierze czynnego udziału w wychowaniu dzieci, to uznać należy, że spełnia Pani warunki określone w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, przysługuje Pani prawo do preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym stanowisko w ww. zakresie należy uznać za prawidłowe.

Przechodząc natomiast do kwestii możliwości skorzystania przez Panią z odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej, należy odwołać się do art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl przepisu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1)wykonywał władzę rodzicielską;

2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W myśl art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1)jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:

a)pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,

b)niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4c i 4g, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2)dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;

3)trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:

a)92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

b)166,67 zł na trzecie dziecko,

c)225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Jak wynika z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30c ust. 2 pkt 2.

Na podstawie art. 27f ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.

Stosownie do art. 27f ust. 2c omawianej ustawy:

Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;

2)wstąpiło w związek małżeński.

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy:

W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Na podstawie art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Na mocy art. 26 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1)odpis aktu urodzenia dziecka;

2)zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

3)odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

4)zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Zgodnie z art. 27f ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepis art. 6 ust. 8 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Przystępując do analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Ulga prorodzinna przysługuje na dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie, jeżeli dzieci te nie uzyskałyprzychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej (z wyjątkiem przewidzianym ustawą).

Ulga przysługuje pod warunkiem:

1)nieuzyskiwania przez dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

2)niepodlegania przez dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem zastosowania przez rodzica ulgi na małoletnie dziecko jest wykonywanie w stosunku do tego dziecka władzy rodzicielskiej.

Natomiast, w myśl art. 92 ww. ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):

Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

Zgodnie z art. 93 § 1 ww. ustawy:

Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.

Stosownie do art. 95 § 1 tej ustawy:

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Na podstawie art. 96 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

W myśl art. 97 § 1 cytowanej ustawy:

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Zgodnie z art. 106 ww. ustawy:

Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka.

Zgodnie zaś z treścią art. 107 ww. Kodeksu:

§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

§ 2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

Z przytoczonych regulacji wynika zatem, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi na dziecko, o której mowa w art. 27f ustawy, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych w przez obojga rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy. Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Z tym że, biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania „lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej”, tj. po wyrazach „kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych”, należy przyjąć, iż podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców - z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi - jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców.

Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy rodzic spełnia warunki do zastosowania odliczenia na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy PIT i odliczenia tego dokonuje w wysokości 50% kwoty ulgi określonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy PIT.

Zatem, kwotę ulgi rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku:

a)w dowolnej proporcji przez nich ustalonej,

b)w równych częściach w przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy:

·zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub

·gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.

Natomiast w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

O wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Co istotne, samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Dla nabycia prawa do ulgi konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie, czyli wykonywanie wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, w szczególności sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywanie, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich potrzeb dziecka od bytowych, po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne i emocjonalne.

Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości.

Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

Jak już wskazano, samo posiadanie władzy rodzicielskiej, bez jej faktycznego wykonywania, nie wystarcza do zastosowania przedmiotowego odliczenia. W sytuacji, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą przysługującą rodzicom kwotę ulgi na dziecko rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Sposób podziału ulgi pomiędzy rodziców dziecka jest bowiem zagadnieniem wtórnym wobec samego prawa do ulgi.

W konsekwencji, przysługiwanie odliczenia obojgu rodzicom w kwotach równych lub dowolnej proporcji przez nich ustalonej może mieć miejsce tylko wówczas, gdy oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1)w okresie, którego dotyczy wniosek faktycznie i samotnie wychowywała oraz nadal wychowuje córki, bez udziału drugiego rodzica – ojca dzieci, tj. wykonuje Pani władzę rodzicielską;

2)kontakty ojca z córkami zostały ustalone sądownie. Na rzecz dzieci zostały także ustalone sądownie alimenty od ojca;

3)Sąd nie ustalił opieki naprzemiennej nad córkami – postępowanie przed sądem w sprawie kontaktów oraz ograniczenia władzy rodzicielskiej trwa;

4)ojciec dzieci nie bierze czynnego udziału w życiu dzieci oraz nie uczestniczy w ich wychowaniu, a także nie bierze czynnego udziału w rozwoju córek;

5)do tej chwili dzieci pozostają pod wyłączną Pani opieką, to Pani na co dzień troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny córek bez udziału (wsparcia) ojca dzieci. Opieka, wychowanie i zabezpieczenie wszelkich potrzeb córek spoczywa wyłącznie na Pani;

6)miejscem zamieszkania i zameldowania Pani dzieci był i jest nadal Pani adres zamieszkania;

7)w stosunku do Pani dzieci nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Natomiast Pani uzyskuje dochody opodatkowane według skali podatkowej – pozostaje zatrudniona w oparciu o umowę o pracę.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów – na tle przedstawionego stanu faktycznego –stwierdzić należy, że skoro to Pani sprawowała faktycznie stałą władzę rodzicielską, tzn. podejmowała wszelkie decyzje dotyczące córek w każdej sferze ich życia i ciężar wychowania małoletnich córek spoczywał wyłącznie na Pani, córki cały czas mieszkały/mieszkają z Panią, to przysługuje Pani prawo do dokonania odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej, wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w pełnej wysokości, tj. 100% kwoty zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym stanowisko w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to ta interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla ojca dzieci.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00