Działalność sezonowa przedsiębiorcy - jak rozliczyć VAT

Wakacje to czas, kiedy wielu podatników podejmuje działalność sezonową. Niezależnie od tego, czy podatnik prowadzi działalność zarejestrowaną czy tzw. nieewidencjonowaną (bez rejestracji) - dla celów rozliczeń VAT traktowany jest jak podatnik. W związku z tym pojawiają się wówczas wątpliwości dotyczące rejestracji do VAT, czy też obowiązku posiadania kasy fiskalnej.

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT >>>

Błędy w rozliczeniach VAT. Na czym polegają i jak ich uniknąć >>>

Działalność sezonowa a zwolnienie z VAT

Podatnik prowadzący działalność sezonową może być zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub korzystać ze zwolnienia. Podatnik kontynuujący działalność sezonową może korzystać z pełnego limitu dla zwolnienia podmiotowego, gdyż okres zawieszenia działalności liczy się do okresu prowadzonej działalności.

Podatnicy, którzy w trakcie roku rozpoczynają pierwszy raz prowadzenie działalności ewidencjonowanej, mogą skorzystać z tzw. zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 9 ustawy o VAT. Co do zasady zwolnienie to przysługuje w kwocie 200 000 zł netto rocznie. Jeśli jednak podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku, limit ten jest ustalany w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej. Proporcję tę ustala się w stosunku dziennym, nie miesięcznym, nawet gdy podatnik rozpoczyna działalność od pełnego miesiąca.

Za moment rozpoczęcia działalności należy przyjąć datę faktycznego wykonania pierwszej czynności (np. podpisania umowy, dokonania zakupu itp.) związanej z prowadzoną działalnością.

Podatnik rozpoczynający działalność sezonową może wyliczyć limit przysługującego mu zwolnienia podmiotowego, posługując się poniższym wzorem. Wzór na obliczenie limitu zwolnienia podmiotowego w przypadku podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w trakcie roku:

Zdaniem Ministerstwa Finansów zawieszenie działalności gospodarczej np. po sezonie wakacyjnym nie ma wpływu kwotę limitu. Podatnikowi przysługuje limit liczony od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku.

Jeżeli w kolejnym roku podatnik będzie kontynuował sezonową działalność, to może korzystać ze zwolnienia, gdy w tym poprzednim roku nie przekroczył przysługującego mu limitu. W innym przypadku musi być zarejestrowany do VAT. Jednak gdy nie przekroczył tego zmniejszonego limitu, to w kolejnych latach przysługuje mu już pełny limit (200 000 zł), gdyż do okresu prowadzonej działalności wliczamy również okres jej zawieszenia.

Kiedy przedsiębiorca utraci prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT

Należy wówczas pamiętać, że opodatkowaniu podlega cała transakcja, którą przekroczono przysługujący limit zwolnienia, a nie tylko nadwyżka ponad ten limit (art. 113 ust. 5 ustawy o VAT).

Podatnik, który utracił prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT, jest zobowiązany zarejestrować się jako podatnik VAT czynny lub zaktualizować złożone wcześniej zgłoszenie rejestracyjne. 

Podatnicy prowadzący działalność sezonową, którzy zarejestrowali się jako podatnicy VAT czynni, są zobowiązani do składania JPK_V7, zarówno części ewidencyjnej, jak i deklaracyjnej. Ten sam obowiązek będą mieli podatnicy, którzy wybrali zwolnienia podmiotowe z VAT, ale na skutek przekroczenia limitu je utracili.

Kasa fiskalna w działalności sezonowej

Gdy podatnik prowadzi działalność sezonową, a jego klientami są osoby prywatne (nie firmy), to zasadniczo ma obowiązek ewidencjonowania obrotu na kasie, jeśli nie korzysta ze zwolnienia. Należy pamiętać, że w przypadku niektórych rodzajów działalności sezonowej posiadanie kasy fiskalnej jest obowiązkowe niezależnie od przewidywanego obrotu. Kasy fiskalne muszą mieć m.in.:

• placówki gastronomiczne świadczące usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56),

• fryzjerzy i kosmetyczki,

• sprzedawcy perfum i wód toaletowych.

Podatnicy prowadzący działalność sezonową, która nie musi być obowiązkowo ewidencjonowana na kasie, mogą korzystać ze zwolnienia ze względu na obrót.

Przy wyliczaniu tego limitu bierze się pod uwagę wyłącznie obrót na rzecz konsumentów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej) oraz rolników ryczałtowych. W kolejnym roku, gdy nie zostanie przekroczony limit ustalony proporcjonalnie, podatnik będzie korzystał z pełnego limitu 20 000 zł.

Natomiast przekroczenie powyższego limitu nie powoduje, iż począwszy od następnego dnia trzeba ewidencjonować obrót na kasie fiskalnej. Po przekroczeniu limitu zwolnienie traci moc po upływie 2 miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.