Rozstrzyganie protestów wyborczych w wyborach organów jednostki pomocniczej

Przeprowadzanie wyborów organów jednostek pomocniczych gminy musi się odbywać zgodnie z przepisami prawa. Przepisy nie zawierają jednak regulacji dotyczących zasad i trybu wyborów organów jednostki pomocniczej. Kwestia ta została pozostawiona kompetencji samych gmin. Co jednak z ewentualnymi protestami wyborczymi? Czy są one dozwolone? Czy organy gminy są właściwe do ich rozpatrzenia? Czy decyzje w tym zakresie można zaskarżyć?

W gminie mogą być tworzone jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice miejskie i osiedla. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto (art. 5 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym; dalej u.s.g.). Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy (miasta), w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Zasady tworzenia tych jednostek określa się w statucie gminy (art. 5 ust. 3 u.s.g.).

Zasady i tryb wyboru organów sołectwa (dzielnicy)

Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a rolę organu wykonawczego pełni sołtys, wspomagany przez radę sołecką. Odpowiednio w przypadku dzielnicy będziemy mieli do czynienia z radą dzielnicy oraz zarządem dzielnicy – na czele z przewodniczącym. Przepis art. 36 ust. 2 u.s.g. przewiduje wybór sołtysa oraz członków rady sołeckiej w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania (przepis ten znajduje odpowiednie zastosowanie do organów dzielnicy). (tak m.in. WSA w Poznaniu w wyroku z 23 listopada 2022 r.; sygn. akt IV SA/Po 668/22).