Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 19 grudnia 2024 r., sygn. II SA/Sz 800/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Wojciechowska Sędziowie Sędzia WSA Patrycja Joanna Suwaj, Asesor WSA Joanna Świerzko-Bukowska (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 19 grudnia 2024 r. sprawy ze skargi A. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie z dnia 9 sierpnia 2024 r. nr SKO.4171.58.2024 w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za zniszczenie drzew oddala skargę.

Uzasadnienie

Starosta K. decyzją z dnia 12 grudnia 2023 r., nr OŚ.613.00061.2020 wymierzył A. K. administracyjną karę pieniężną w wysokości 13 980 zł za zniszczenie (usunięcie gałęzi i konarów w wymiarze 100% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa) w marcu 2020 r. dwóch drzew z gatunku brzoza brodawkowata o obwodach pni 109 cm i 124 cm mierzonych na wysokości 130 cm, rosnących na terenie działki gminnej nr [...] w obrębie ewidencyjnym [...] w gminie K., bez zgody posiadacza nieruchomości.

W odwołaniu od tej decyzji A. K. podniósł, że organ I instancji uznał, iż zlecając jako posiadacz samoistny nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym, nabytej zgodnie z art. 172 Kodeksu cywilnego, prace polegające na obcięciu gałęzi bez wymaganego zezwolenia, jest jedyną osobą odpowiedzialną za zniszczenie tych drzew. Organ pominął to, że zniszczenia drzew dokonał pracownik firmy która zlecenie przyjęła, dlatego to ta firma powinna ponosić odpowiedzialność za zniszczenie drzew. Zlecenie dotyczyło obcięcia gałęzi, a nie całkowitego ogłowienia drzew. Wprowadzony do k.p.a. nowelą z dnia 7 kwietnia 2017 r. dział IV wyraźnie dopuszcza zależnie od motywów i okoliczności działania sprawcy deliktu administracyjnego, zastosowanie innych form wymierzenia kary włącznie z możliwością odstąpienia od jej wymierzenia. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 1 lipca 2014 r. (SK 6/12) uznał art. 88 ust. 2 i art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody za niekonstytucyjne stwierdzając, że nakładane w oparciu o te przepisy kary nie uwzględniają okoliczności czynu, kary są nakładane sztywno i zbyt rygorystycznie. Decyzja organu I instancji została wydana tylko w oparciu o przepisy ustawy o ochronie przyrody, pominięto przepisy k.p.a., k.c. i k.k. Za popełnienie czynu zabronionego odpowiada przecież zleceniodawca jak i bezpośredni wykonawca. Nie zostało uwzględnione to, że drzewa znajdują się blisko budynków, były stare i wysokie, często spadały z nich gałęzie, a obok biegnie wodociąg i kanalizacja. Zlecenie obcięcia gałęzi (a nie uszkodzenia drzew) miało na celu zapobieżenie i ograniczenie ewentualnych skutków wystąpienia zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi względnie uszkodzenia mienia, co jak widać nie ma żadnego znaczenia. Podjęte działania noszą znamiona działania w stanie wyższej konieczności (art. 424 k.c.) mimo, że doszło do nich przed wystąpieniem bezpośredniego zagrożenia. Takie działania w języku prawnym określane są jako przekroczenie stanu wyższej konieczności, powinna być możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary (art. 26 § 3 k.k). Jest bowiem różnica pomiędzy celowym, a niezamierzonym, jak w tym przypadku, działaniem w wyniku którego doszło do uszkodzenia i zniszczenia drzew. Nawet gdyby odwołujący się celowo chciał zniszczyć lub uszkodzić drzewo profesjonalny podmiot wykonujący takie zlecenie powinien przed wykonaniem usługi zażądać stosownego zezwolenia, a nie bezkrytycznie i bez żadnych zastrzeżeń dokonać ogłowienia i zniszczenia drzew. Zamiarem odwołującego się nigdy nie było wycięcie czy zniszczenie drzew ani prace mogące uszkodzić drzewa. Odwołujący się wyjaśnił, iż nie pamięta by Gmina K. kiedykolwiek przeprowadzała pielęgnację tych drzew, które są bardzo wysokie i znajdują się w złym stanie, w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań odwołującego się, a brzoza była w złym stanie już w 2000 r. (obumierała), kilka miesięcy potem została powalona przez wichurę. W 2021 r. w pobliżu zawaliło się inne usychające drzewo. Aby zapobiec takim zdarzeniom odwołujący się wspólnie z M. F. zlecili, podobnie jak kilkanaście lat temu firmie pana S. wykonanie podcięcia gałęzi tych samych drzew. Doszło do niezamierzonego przez zlecających nadmiernego ogłowienia, uszkodzenia i w efekcie zniszczenia drzew. W ocenie odwołującego się obowiązujące przepisy dopuszczają, a wręcz nakazują stosowanie przy rozpatrywaniu spraw dotyczących kar za zniszczenie drzew innych, obok ustawy o ochronie przyrody, przepisów prawa umożliwiających nakładanie łagodniejszych kar finansowych lub np. w ramach rekompensaty, dokonywanie nasadzeń nowych drzew. Przepisy ustawy o ochronie przyrody nakazują nałożenie na sprawcę deliktu administracyjnego administracyjnej kary pieniężnej, ale nie zabraniają wyraźnie stosowania innych, łagodniejszych form jej wymierzania. Organy administracji publicznej, w ocenie strony, nastawione są na zbyt rygorystyczne i asekuracyjne stosowanie przepisów ustawy o ochronie przyrody, mając na względzie jedynie zrekompensowanie szkód wyrządzonych w środowisku naturalnym, pomijają natomiast całkowicie interesy stron oraz motywy i okoliczności zaistniałego zdarzenia. Odwołujący się zwrócił się o zmianę decyzji organu I instancji poprzez całkowite odstąpienie od wymierzenia dotkliwej i odczuwalnej dla odwołującego się jako emeryta wysokiej kary finansowej lub też nałożenie łagodniejszej kary, uwzględniającej całokształt motywów i okoliczności działania strony. Odwołujący się podtrzymał gotowość dokonania nasadzeń nowych drzew.