Zarządzenie zastępcze wojewody

Wojewoda, działający jako organ nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego, oprócz rozstrzygnięcia nadzorczego, postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwał (zarządzenia) czy też skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego, może także w określonych okolicznościach faktycznych wydać zarządzenie zastępcze. Jest to akt nadzoru o zgoła odmiennym charakterze niż pozostałe – szczególnie w porównaniu z rozstrzygnięciem nadzorczym. Zatem czym jest i kiedy wojewoda może wydać zarządzenie zastępcze?

Zarządzenie zastępcze jest specyficznym aktem nadzoru stosowanym przez wojewodę. Jego specyfika przejawia się przede wszystkim w relacji do podstawowego i najczęściej stosowanego środka nadzorczego wojewody, jakim jest niewątpliwie rozstrzygnięcie nadzorcze.

Istota zarządzenia zastępczego

Jeśli rozpatrujemy charakter i istotę zarządzenia zastępczego, warto je ukazać poprzez porównanie do rozstrzygnięcia nadzorczego. Akt nadzoru w postaci rozstrzygnięcia nadzorczego stanowi bowiem klasyczny przykład aktu organu nadzorczego jako reakcji na działalność prawotwórczą organów jednostek samorządu terytorialnego. Tym samym aktywne działanie organów JST w sposób ciągły spotyka się z działalnością nadzorczą wojewody. Co do zasady wojewoda w drodze rozstrzygnięcia nadzorczego doprowadza do wyeliminowania z obrotu prawnego aktów prawnych – w części albo w całości – w przypadku stwierdzenia istotnego naruszenia prawa w toku postępowania nadzorczego na podstawie kryterium zgodności z prawem (kryterium legalności). Zatem konsekwencją wydania rozstrzygnięcia nadzorczego jest usunięcie z obrotu prawnego wadliwych aktów prawnych wydanych przez organy JST, ale w ich miejsce wojewoda sam nie wprowadza żadnych nowych regulacji ani też nie realizuje zastępczo ich obowiązków.