Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 12 lutego 2025 r., sygn. II SA/Go 647/24

Wymóg uiszczenia opłaty dodatkowej za brak opłaty parkingowej w strefie płatnego parkowania, stanowi niepodatkową należność publicznoprawną. Trudna sytuacja materialna zobowiązanego nie uzasadnia automatycznego umorzenia, a decyzja uznaniowa musi respektować interes publiczny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Rogalski Sędzia WSA Jarosław Piątek (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 12 lutego 2025 r. sprawy ze skargi B. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] r., Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia opłaty dodatkowej z tytułu nieuiszczenia opłaty za parkowanie oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] czerwca 2024 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 2024 r., nr [...] znak: [...] odmawiającej B. L. (skarżąca) umorzenia opłaty dodatkowej w wysokości [...] ([...]) złotych z tytułu nieuiszczenia opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego marki [...] o nr rej [...] w Strefie Płatnego Parkowania w [...] w dniu [...] maja 2023 r. o godz. 11:21 na ul. [...].

W uzasadnieniu decyzji organ I instancji podał, że w dniu [...] maja 2023 r. do organu wpłynął wniosek B. L. o "anulowanie błędnego wezwania z opłatą", - dotyczący opłaty dodatkowej za nieopłacony postój pojazdu samochodowego w Strefie Płatnego Parkowania w [...].

Skarżąca podała, iż w dniu [...] maja 2023 r. była umówiona z pełnomocnikiem wyznaczonym z urzędu do pomocy jej w przeprowadzeniu kasacji wyroku. Jest w trudnej sytuacji jako rencistka, z rentą stałą, grupą niepełnosprawności w stopniu znacznym z kartą parkingową, którą miała za szybą, pomimo to za wycieraczką znalazła wezwanie na kwotę [...] zł. Ponadto wskazała, iż w przypadku anulowania wezwania z opłatą, wnosi by wskazać nr konta i kwotę by uregulować zapłatę za dwie godziny postoju auta, bo tyle czasu stała na parkingu. Podała, że "jeśli rzeczywiście była informacja, a ja jej nie widziałam, nie zrozumiałam, że moja karta nie zwalnia minie z opłat". Poinformowała, że sam dojazd do [...] jest sporym kosztem, dlatego też nie może pozwolić sobie na dodatkowe koszty. Poza tym nie widziała informacji na parkomacie, że karta parkingowa nie uprawnia do bezpłatnego parkowania. Następnie wniosła zapytanie gdzie najbliżej może zostawić auto tak by nikomu nie przeszkadzało i nie stwarzało zagrożenia nie ponosząc opłat i konsekwencji najbliżej miejsca spotkania z jej panią adwokat. Do wniosku dołączyła kopię pisma dot. wyznaczenia pełnomocnika z urzędu; kopię zawiadomienia o zajęciu wierzytelności z tytułu emerytury, renty i innych świadczeń oraz informację dot. możliwości przekazania środków na Fundację na rzecz Chorych na Stwardnienie Rozsiane.

W wyniku wezwania, w dniu [...] czerwca 2023 r. B. L. ponownie wniosła o wskazanie miejsca do parkowania bez opłat i konsekwencji w przypadku braku miejsca oznakowanego dla niepełnosprawnych, a ponadto przesłała potwierdzenie wykonania w dniu [...] czerwca 2023 r. przelewu opłaty skarbowej w kwocie [...] zł, z informacją, że można ją zaliczyć na koszt opłaty za dwie godziny postoju na parkingu, wypełniony druk "Informacja o sytuacji majątkowej", kopię potwierdzenia wykonania przelewu świadczenia ZUS z [...] czerwca 2023 r., kopie decyzji o waloryzacji renty z dnia [...] marca 2023 r., ponownie kopię zawiadomienia o zajęciu wierzytelności z tytułu emerytury, renty i innych świadczeń, kopię potwierdzenia przelewu: opłata za gaz, za telefon i internet, opłata za telefon, zaliczka dla zarządcy, opłata dot. kartoteki [...] na rzecz Gminy [...].

Prezydent Miasta [...], po przeanalizowaniu zgromadzonych w sprawie dokumentów, decyzją nr [...] z dnia [...] lipca 2023 r. odmówił B. L. umorzenia opłaty dodatkowej w wysokości [...] zł z tytułu nieuiszczenia opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego marki [...] o nr rej. [...] w Strefie Płatnego Parkowania w [...]. Od decyzji tej B. L. wniosła odwołanie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją nr [...] z dnia [...] sierpnia 2023 r. uchyliło zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta [...] i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia, wskazując, że organ I instancji nie wziął pod uwagę, iż z osiągniętego dochodu, poza kosztami związanymi z eksploatacją mieszkania, B. L. musi zaspokoić wszystkie podstawowe potrzeby życiowe, wydatki na żywność, ubrania, higienę osobistą. Zobowiązana przedstawiła informacje dot. ponoszonych wydatków stałych, jakie obejmował wymagany formularz "Informacja o sytuacji majątkowej osoby ubiegającej się o zastosowanie ulgi w spłacie zobowiązań", a w którym nie uwzględniono wydatków na żywność, odzież, środki czystości. Ponadto w uzasadnieniu zabrakło szczegółowej analizy okoliczności powstania obowiązku zapłaty opłaty dodatkowej w kontekście interesu publicznego, z którego wynika konstytucyjna zasada zaufania obywatela do państwa.

Organ I instancji wypełniając zalecenia Kolegium, pismem z dnia [...] września 2023 r. wezwał B. L. do: złożenia oświadczenia, czy sytuacja finansowa przedstawiona do wniosku z dnia [...] maja 2023 r. nie uległa zmianie, wskazania wydatków, poza kosztami związanymi z eksploatacją mieszkania, dotyczących podstawowych potrzeb życiowych tj. wyżywienie, ubrania, higiena osobista, lekarstwa i leczenie, koszty utrzymania samochodu (np. ubezpieczenie, paliwo, itp.) oraz wskazania, czy z tytułu niepełnosprawności otrzymuje oprócz renty, inne świadczenia pieniężne.

Pismem z dnia [...] września 2023 r. B. L. oświadczyła, że sytuacja finansowa przedstawiona we wniosku z dnia [...] maja 2023 r. nie zmieniła się, a ponadto przesłała: dokumenty/potwierdzenie wykonania przelewu (świadczenie ZUS, opłata za telefon i internet, gaz, zaliczka dla zarządcy, opłata do Gminy [...], ubezpieczenie auta), kopię paragonu dot. zakupu akumulatora, kopię zawiadomienia komornika sądowego o wszczęciu egzekucji z nieruchomości, kopię pisma Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] informującego o złożeniu przez B. L. odwołania od decyzji w sprawie przyznania pomocy w formie specjalnego zasiłku celowego i przesłania do SKO w [...], aktualnie wypełniony druk "Informacja o sytuacji majątkowej osoby ubiegającej się o zastosowanie ulgi w spłacie zobowiązań" oraz wskazała jakie ponosi minimalne koszty eksploatacji mieszkania, utrzymania samochodu, a pozostałą do dyspozycji kwotę przeznaczana wyżywienie oraz zakup środków higieny.

W dniu [...] października 2023 r. organ I instancji wydał decyzję nr [...], w której odmówił B. L. umorzenia opłaty dodatkowej w wysokości [...] zł z tytułu nieuiszczenia opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego marki [...], o nr rej. [...] w Strefie Płatnego Parkowania w [...] w dniu [...] maja 2023 r. Od decyzji tej skarżąca wniosła odwołanie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją nr [...] z dnia [...] listopada 2023 r. ponownie uchyliło decyzję organu I instancji i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ. Zdaniem Kolegium w przedmiotowej decyzji nie została oceniona obiektywnie sytuacja finansowa B. L., w kontekście jej aktualnych możliwości płatniczych. Organ nie wykazał, że rozważył wszystkie aspekty sprawy, ze szczególnym uwzględnieniem interesu publicznego, a ponadto przy ocenie stanu materialnego skarżącej "nie można zapominać o zasadach logicznego rozumowania i tym, że w niczyim interesie, także Państwa i finansów publicznych, nie leży, aby zmuszając dłużnika do spłaty należności spowodować po jego stronie konieczność sięgania do pomocy społecznej z powodu niemożności zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych". Oprócz tego, wskazał, iż przyjmując znaczenie "interesu publicznego" w znaczeniu podanym przez organ I instancji, należałoby ocenić czy skarżąca nie uiściła przedmiotowej opłaty pierwszy raz czy też uchybienie to miało już miejsce w przeszłości.

Organ I instancji wypełniając zalecenia SKO w [...], pismem z dnia [...] stycznia 2024 r. wezwał skarżącą do: złożenia wypełnionego druku "Informacja o sytuacji majątkowej..." wraz z dokumentami potwierdzającymi podane w nim dane oraz dowodami ich uregulowania; wskazania: wydatków, poza kosztami związanymi z eksploatacją mieszkania, dotyczących podstawowych potrzeb życiowych; wszystkich uzyskiwanych dochodów; oraz informacji z jakich wniosków prowadzona jest egzekucja i z jakiego tytułu (renty, innych świadczeń, rachunku bankowego, nieruchomości). Ponadto wystąpiono do Biura Ruchu Drogowego tut. urzędu (merytoryczne w zakresie Strefy Płatnego Parkowania) o informację dotyczącą ilości wystawionych B. L. wezwań-raportów za brak biletu parkingowego w SPP w [...] oraz czy wnioskowała o wydanie karty osoby niepełnosprawnej "N". Na dzień złożenia wniosku o udzielenie ulgi, B. L. posiadała do zapłaty zaległość w kwocie [...] zł z tytułu nieuiszczenia opłaty dodatkowej za parkowanie pojazdu samochodowego w Strefie Płatnego Parkowania w [...] w dniu [...] maja 2023 r. na ul. [...] w [...].

Przed wydaniem decyzji organ I instancji przeanalizował, na podstawie przedłożonych przez B. L. i zebranych w toku prowadzonego postępowania dowodów aktualną sytuację materialną oraz jej możliwości płatnicze.

Ze złożonej "Informacji o sytuacji majątkowej wnioskodawcy ubiegającego się o zastosowanie ulgi w spłacie należności pieniężnych" oraz przedłożonych dowodów organ ustalił:

- B. L. otrzymuje świadczenie rentowe z ZUS w wysokości [...] zł brutto, po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie [...] zł, świadczenie wynosi miesięcznie [...] zł, w wyniku zajęcia komorniczego świadczenie rentowe do wypłaty stanowi kwotę [...] zł (dowód: potwierdzenie wykonania przelewu z dnia [...] stycznia 2024 r.);

- Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności stwierdził, że stan zdrowia B. L. uzasadnia zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności (orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia [...] marca 2022 r. - orzeczenie ważne do [...] marca 2024 r.);

- z tytułu niepełnosprawności otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w kwocie [...] zł (dowód: potwierdzenie wykonania przelewu z dnia [...] stycznia 2024 r.);

- posiada kartę parkingową dla osób niepełnosprawnych, wydaną przez Przewodniczącego Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w [...], ważną do dnia [...] marca 2024 r.;

- z dołączonych potwierdzeń wykonanych przelewów wynika, że miesięczne stałe obciążenia finansowe to: zaliczka dla [...] Zarządu Nieruchomości - [...] zł z dnia [...] stycznia 2024 r.; opłata za gaz: [...] zł z dnia [...] stycznia 2024 r.; opłata za energię elektryczną [...] zł z dnia [...] stycznia 2024 r.; opłata za telefon (P. Sp. z o.o.) - [...] zł z dnia [...] stycznia 2024 r.; opłata za telefon i Internet (N.) - [...] zł z dnia [...] stycznia 2024 r.;

- w druku "Informacja o sytuacji majątkowej..." strona wskazała, że czeka na decyzję w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości, a w dniu [...] lutego 2024 r. w odpowiedzi na wezwanie dołączyła kopie decyzji w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości - dot. garażu: kartoteka nr [...] ul. [...] kwota podatku za rok 2024 wynosi - [...] zł (tj. [...] zł miesięcznie); kartoteka nr [...] ul. [...] kwota podatku za rok 2024 wynosi [...] zł (tj. [...] zł miesięcznie);

- posiada mieszkanie o pow. 43,20 m2 przy ul. [...] w [...] - (księga wieczysta - [...]) oraz garaż o pow. 14,30 m2 przy ul. [...] w [...] (księga wieczysta [...], w księdze zapisany adres ul. [...]) - wspólność ustawowa majątkowa małżeńska z M. L.;

- B. L. w piśmie z dnia [...] stycznia 2024 r. wskazała wydatki dotyczące podstawowych potrzeb życiowych, tj.: wyżywienie [...] zł; ubrania i obuwie -[...] zł; higiena osobista - [...] zł; lekarstwa i leczenie - [...] zł/miesięcznie stomatolog, rehabilitacja (opisane w formularzu - pkt 8 druku "Informacja o sytuacji majątkowej osoby ubiegającej się o zastosowanie ulgi w spłacie zobowiązań" oraz wydruk ze strony (www. [...] kosztów użytkowania samochodu prywatnego do celów służbowych; koszty utrzymania samochodu: przegląd- [...] zł rocznie; OC - ok. [...] zł rocznie, wymiana opon na letnie ok. [...] zł, paliwo - [...] zł; ponadto dołączyła kopię pisma z dnia [...] stycznia 2024 r. informującego o terminie leczenia w Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej/Ogólnoustrojowej [...] sp. z o.o. w [...] Oddział Zamiejscowy w [...], dodatkowych opłatach (telewizor, parking, czajnik) oraz zabraniu ze sobą dokumentów, kopii dokumentacji medycznej, stroju do ćwiczeń itp.; dodatkowo w piśmie z dnia [...] lutego 2024 r. wskazała na koszty związane z rehabilitacją, np. opłata za parking za cały turnus - [...] zł; koszty paliwa - dojazdu - [...] zł (kalkulacja); opłata za telewizor - ok. [...] zł;

- w piśmie z dnia [...] lutego 2024 r., wezwano stronę do złożenia wyjaśnień w kwestii posiadanych nieruchomości. W odpowiedzi na wezwanie Strona wskazała, iż "potwierdzam, że posiadam wskazane w piśmie z dnia [...] lutego 2024 r. nieruchomości, jeden z garaży (ul. [...]) nie został wskazany omyłkowo, jest to budynek nieużywany, opłacane są za niego podatki i wymaga generalnego remontu". Ponadto Pani B. L. poinformowała, iż "z garażu na ul. [...] korzystam i parkuję tam samochód. Z garażu na ul. [...] nie korzystam, ale opłacam sama za niego podatki w całości pomimo współwłasności z byłym mężem, garaż wymaga generalnego remontu, na który mnie nie stać, nie jest wynajmowany i nie uzyskuje z tego tytułu dochodów";

- posiada majątek ruchomy - pojazd [...] nr rej. [...];

- nie posiada innych składników majątku tj. papierów wartościowych, lokat pieniężnych, wierzytelności, udziałów lub akcji spółek kapitałowych prawa handlowego;

- nie prowadzi działalności gospodarczej;

- nie jest na utrzymaniu osób trzecich;

- wskazała, że otrzymuje dodatek mieszkaniowy w wysokości ok. [...] zł, który przyznany został na okres od [...] października 2023 r. do [...] marca 2024 r. (dowód: decyzja Burmistrza [...] z dnia [...] września 2023 r.),

- obecnie nie korzysta z pomocy społecznej, oczekuje na decyzję w sprawie zasiłku, gdyż odwołała się od decyzji o przyznaniu zasiłku celowego w kwocie [...] zł, który otrzymała w zeszłym roku;

- wskazała, że posiada zaległości w kwocie [...] zł, płatne w dwóch ratach: 1 rata [...] zł, II rata [...] zł. Strona dołączyła kopie zawiadomień Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w [...] z dnia [...] maja 2023 r. o zajęciu wierzytelności z tytułu emerytury, renty i innych świadczeń - dotyczy sprawy egzekucyjnej z wniosku wierzyciela M. L., prowadzonej na podstawie tytułów wykonawczych (postanowienie Sądu Rejonowego w [...] z dnia [...] maja 2021 r. sygn. akt [...]; postanowienie Sądu Okręgowego w [...] z dnia [...] grudnia 2022 r. sygn. Akt [...]) - należność główna [...] zł plus odsetki i koszty; z dnia [...] lutego 2023 r. o wszczęciu egzekucji z nieruchomości [...] i [...] oraz wezwanie do zapłaty z dnia [...] lutego 2023 r. - dotyczy ww. sprawy egzekucyjnej; z dnia [...] grudnia 2023 r. o wszczęciu egzekucji z nieruchomości [...] oraz wezwanie do zapłaty należności z dnia [...] lutego 2023 r. - dotyczy ww. sprawy egzekucyjnej;

- jako zdarzenie losowe mające wpływ na stan majątkowy wskazała "wyjazd na rehabilitację, koszt dojazdu, opłata parkingu, opłata za dodatkową rehabilitację, stomatolog 1 x miesiąc ok. [...] zł, brak decyzji z U. M. opłaty podatku i użytkowania wieczystego, zakup opon letnich od 2024r".

Dodatkowo B. L. w uzasadnieniu wniosku o udzielenie ulgi w spłacie należności publicznoprawnych poinformowała, że choruje na przewlekłą, nieuleczalną i postępującą chorobę [...].

Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] marca 2024 r., nr [...] odmówił B. L. umorzenia opłaty dodatkowej w wysokości [...] zł.

Przystępując do uzasadnienia decyzji organ wskazał jako podstawę swoich działań m.in. przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1270, dalej u.f.p.): art. 60 pkt 7; art. 64 ust. 1 pkt 2 lit. a; art. 61 ust. 1 pkt 4; art. 67 ust. 1. oraz przywołał orzecznictwo sądów administracyjnych w zakresie poglądów definiujących pojęcie ważnego interesu podatnika i pojęcie interesu publicznego.

Organ na wstępie nie zakwestionował, iż aktualna sytuacja B. L. spowodowana chorobą rodzi nie tylko problemy życia codziennego, ale również i zwiększenie kosztów utrzymania. Pomimo jednak zrozumienia dla obecnie trudnej sytuacji życiowej, nie w każdym przypadku wykazania jej trudnej sytuacji materialnej, powinna zostać w ocenie organu I instancji przyznana ulga w postaci umorzenia istniejących zaległości. Organ zwrócił uwagę, że skarżąca planuje przyszłe koszty związane z użytkowaniem samochodu, a nie znajduje środków na spłatę zaległości względem Miasta [...] z tytułu dodatkowej opłaty za nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdu w obszarze SPP w [...], powstałych już w maju 2023 r. B. L. nie podjęła dobrowolnej spłaty posiadanego zobowiązania, nawet w dogodnych, mniejszych kwotach. Podkreśla, iż wykazuje wydatki przewyższające uzyskiwane dochody, przy czym nie przedstawia, że posiada zaległości w spłacie zobowiązań, co może świadczyć, że dysponuje środkami finansowymi, których nie ujawniła. Dopiero w wyniku wezwania organu z dnia [...] lutego 2024 r., wyjaśniła nieścisłości w ilości posiadanych nieruchomości, dotyczące jednego garażu, którego jej zdaniem, nie wskazała omyłkowo, gdyż z niego nie korzysta.

Zdaniem organu I instancji trudna sytuacja materialna B. L., a co za tym idzie brak środków finansowych na opłacenie dodatkowej opłaty za nieopłacony postój w SPP, nie jest wystarczającym argumentem do udzielenia ulgi w formie umorzenia należności z tego tytułu i nie rodzi po stronie organu obowiązku jej udzielenia.

Z ustalonej w toku prowadzonego postępowania sytuacji finansowej i możliwości płatniczych skarżącej, organ I instancji uznał, iż aktualna jej sytuacja finansowa nie ma charakteru wyjątkowego. Egzystencja nie powinna być zagrożona, choćby przez zagwarantowane miesięczne dochody z tytułu świadczenia rentowego, zasiłku pielęgnacyjnego, zapewniające podstawy funkcjonowania. Obecna sytuacja finansowa wynika z posiadanych wobec wierzyciela M. L. zaległości, z wniosku którego toczą się postępowania egzekucyjne. Zatem nie jest skutkiem nagłych zdarzeń losowych, tylko konsekwencją określonych decyzji, w tym braku zapłaty w terminie zobowiązań wobec wierzyciela. Fakt ponoszenia wydatków bytowych w ramach zaspokajania potrzeb dotyczy wszystkich rodzin, nie nosi zatem znamion okoliczności nadzwyczajnych i wyjątkowych, które uzasadniałyby udzielenie wnioskowanej ulgi.

Jednocześnie organ I instancji nie zanegował, że jednorazowa zapłata powstałych zaległości z tytułu dodatkowej opłaty za nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdu w obszarze SPP w [...], może być obecnie trudna do realizacji. Jednak zauważył, iż dłużnik może dobrowolnie, w miarę swoich możliwości finansowych, dokonywać wpłat w dogodnych kwotach, na poczet posiadanego zadłużenia wobec Miasta [...].

Organ I instancji ustalił również, iż B. L. posiada niezapłacone należności względem miasta [...] z tytułu opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego w Strefie Płatnego Parkowania w [...] w dniu [...] maja 2023 r. o godz. 11.21 na ul. [...] w wysokości [...] zł. Natomiast fakt, iż strona w przeszłości nie uczestniczyła w takim zdarzeniu, tj. nie uiściła opłaty w strefie za parkowanie pojazdu samochodowego, co w konsekwencji skutkowało obowiązkiem zapłaty opłaty dodatkowej za parkowanie w SPP w [...], za wyjątkiem tego, o którym mowa w przedmiotowej decyzji, nie może przemawiać za udzieleniem wnioskowanej ulgi.

Organ podkreślił, iż umorzenie należności publicznoprawnych jest instytucją o charakterze wyjątkowym, a udzielenie ulgi jest uzasadnione w sytuacjach bardzo szczególnych, na które strona nie miała wpływu i które były niezależne od sposobu jej postępowania, podczas gdy argumenty powołane przez B. L., nie należą do tej kategorii zdarzeń.

Zasady i sposób pobierania opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w Strefie zostały ustanowione uchwałą nr XVIII.391.2020 Rady Miasta [...] z dnia 21 stycznia 2020 r. w sprawie ustalenia Strefy Płatnego Parkowania, która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2020 r. Osoba chcąca zaparkować pojazd w Strefie Płatnego Parkowania w [...] winna zapoznać się z ww. przepisami. Ponadto, przepisy ww. uchwały Rady Miasta [...] nie przewidują umorzenia opłaty dodatkowej w sytuacji przedstawionej przez wnioskodawcę, czyli w przypadku braku miejsc wolnych przeznaczonych dla pojazdów samochodowych uprawnionej osoby niepełnosprawnej o obniżonej sprawności ruchowej i zaparkowaniu pojazdu w innym miejscu.

Zerową stawkę opłaty wprowadzono dla parkujących pojazdy osób z niepełnosprawnością oznaczonych kartą parkingową, na miejscach oznaczonych znakiem P-24 "miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej" wraz ze znakiem D-18a "parking miejsce zastrzeżone" z dodatkową tabliczką T-29, która informuje o miejscach przeznaczonych dla pojazdów samochodowych uprawnionej osoby niepełnosprawnej o obniżonej sprawności ruchowej". Natomiast, by parkować na dowolnym miejscu postojowym bez opłat, oprócz posiadanej już karty parkingowej niezbędne jest uzyskanie karty osoby niepełnosprawnej "N".

Skarżąca w uzasadnieniu wniosku z dnia [...] maja 2023 r., uzupełnieniu wniosku z dnia [...] czerwca 2023 r. wniosła o wskazanie miejsca, gdzie najbliżej może zostawić auto tak by nikomu nie przeszkadzało i nie stwarzało zagrożenia nie ponosząc opłat i konsekwencji najbliżej miejsca spotkania z jej panią adwokat.

Dalej organ I instancji zaznaczył, iż osoba posiadająca kartę parkingową dla osób niepełnosprawnych i chcąca korzystać z ulgi w postaci niewnoszenia opłaty za postój w Strefie Płatnego Parkowania, winna parkować pojazd w miejscach do tego przeznaczonych. Korzystanie z miejsca parkingowego innego niż przeznaczonego dla pojazdów samochodowych uprawnionej osoby niepełnosprawnej o obniżonej sprawności ruchowej, wymaga uiszczenia opłaty. Opłata uzależniona jest od czasu postoju i jest stosunkowo niewielka. Organ wskazał, iż aktualna opłata za pierwszą godzinę postoju w SPP wynosi 3 zł, jest to kwota realna do uiszczenia, bez narażania się na opłaty dodatkowe. Sankcje za jej nieuregulowanie są wielokrotnie wyższe, ponieważ mają na celu dyscyplinowanie osób parkujących w Strefie Płatnego Parkowania. Kto w takiej sytuacji nie uiści należnej opłaty - zobowiązany jest do poniesienia opłaty dodatkowej określonej ustawowo. Podkreślił, iż okoliczności, w jakich doszło do powstania zobowiązania nie są skutkiem nadzwyczajnych zdarzeń losowych, lecz następstwem określonych decyzji, zachowania i postępowania tj. niedopełnieniem przez B. L. uiszczenia opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego w miejscu objętym opłatą w Strefie Płatnego Parkowania w [...] (czyli poza miejscem oznaczonym znakiem P- 24 - miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej).

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] w decyzji [...] wskazało, iż w kontekście interesu publicznego, z którego wynika konstytucyjna zasada zaufania obywatela do państwa, w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zabrakło szczegółowej analizy okoliczności powstania obowiązku zapłaty opłaty dodatkowej. Skarżąca nie mieszka w [...], była przekonana, że jako osoba niepełnosprawna posiada uprawnienie do korzystania z możliwości nieodpłatnego parkowania.

Organ I instancji odnosząc się do tej kwestii zauważył, iż B. L. posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności i jako symbol przyczyny niepełnosprawności wskazała 10-N 05-R, co upoważnia ją do uzyskania również karty parkingowej dla osób niepełnosprawnych. B. L. posiada kartę parkingową dla osób niepełnosprawnych wydaną przez Przewodniczącego Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w [...] ważną do [...] marca 2024 r. Posiadanie takiej karty parkingowej potwierdza uprawnienia do korzystania z miejsc parkingowych wyznaczonych dla osób z niepełnosprawnością (tzw. kopert) oraz uprawnienia przewidziane dla osób niepełnosprawnych w przepisach ruchu drogowego. Osoba niepełnosprawna, posiadająca ww. kartę może parkować auto na miejscach specjalnie wydzielonych i przeznaczonych dla tych osób, w tym na miejscach wyznaczonych w Strefie Płatnego Parkowania.

Zdaniem organu I instancji osoba posiadająca kartę parkingową dla osób niepełnosprawnych, chcąca korzystać z ulgi w postaci niewnoszenia opłaty za postój w Strefie Płatnego Parkowania, winna zapoznać się z obowiązującymi przepisami prawa, aby zarówno należycie wywiązać się z nałożonych obowiązków, jak i skorzystać z przysługujących uprawnień. Nieznajomość prawa, bądź opieranie się na błędnych przekonaniach, nie stanowi nadzwyczajnych okoliczności do zastosowania wnioskowanej ulgi. Ponadto organ w decyzji nr [...] z dnia [...] lipca 2023 r. oraz nr [...] z dnia [...] października 2023 r. poinformował o możliwości uzyskania karty osoby niepełnosprawnej "N", o której mowa w §14 ww. uchwały Rady Miasta [...], która oprócz posiadanej już karty parkingowej niezbędna jest przy parkowaniu na dowolnym miejscu postojowym bez opłat.

Organ I instancji wyjaśnił, że w ramach prowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, iż B. L. pisemnie została poinformowana o sposobie otrzymania karty "N" (pismo [...] z dnia [...] sierpnia 2023 r.), ponadto w rozmowie telefonicznej wyjaśniono zasady funkcjonowania SPP w [...], które reguluje uchwała Rady Miasta [...], podlegająca publikacji oraz kwestie umieszczania dodatkowych informacji na parkomacie.

Z informacji (pismo z dnia [...] stycznia 2024 r.) uzyskanej z Biura Ruchu Drogowego wynika, że B. L., w związku z pouczeniem o sposobie otrzymania karty "N" w piśmie z dnia [...] sierpnia 2023 r. nie wnioskowała o wydanie tejże karty. W piśmie z dnia [...] lutego 2024 r. (odpowiedź na wezwanie organu z dnia [...] lutego 2024 r.) podkreśliła, iż posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności z przyczyn 10-N i 05-R i spełnia wymogi dla wydania karty "N".

Organ I instancji zwrócił uwagę, iż do dnia wydania swojej decyzji, skarżąca, mimo, że spełnia wymogi do otrzymania karty "N", nie zawnioskowała ojej wydanie, a już lipcu 2023 r. składała zapytanie o wskazanie gdzie i jaki dokument winna złożyć, aby otrzymać taką kartę.

W dalszej części uzasadnienia organ wskazał, iż przyznanie B. L. wnioskowanej ulgi w formie umorzenia zobowiązania z tytułu opłaty dodatkowej nałożonej w SPP w [...] stanowiłoby swego rodzaju przyzwolenie organu na niestosowanie przepisów prawa miejscowego i stawianie jej w sytuacji uprzywilejowanej w stosunku do innych, którzy mimo trudnej sytuacji finansowej realizują swoje zobowiązania względem miasta [...]. Obowiązek ponoszenia sankcji administracyjnych w przypadkach wskazanych przepisami prawa (uchwała Rady Miasta [...]) ciąży bez wyjątku na wszystkich obywatelach.

Organ zauważył, iż w uzupełnieniu wniosku o udzielenie ulgi w spłacie należności z tytułu opłaty dodatkowej w SPP w [...], pismem z dnia [...] czerwca 2023 r., B. L. poinformowała, iż dokonała opłaty skarbowej, którą można zaliczyć na koszt opłaty za dwie godziny postoju na parkingu. Odnosząc się do powyższego, organ wskazał, iż dokonanie opłaty skarbowej w wysokości [...] zł jest konieczne w celu wydania przedmiotowej decyzji, do której mają zastosowanie przepisy KPA, niezależnie czy decyzja będzie uwzględniała jej żądanie czy też nie.W związku z powyższym, wniesiona opłata skarbowa w wysokości [...] zł w dniu [...] czerwca 2023 r. na rachunek bankowy Urzędu Miasta [...], nie mogła zostać zaliczona na opłatę za dwie godziny postoju w Strefie Płatnego Postoju w [...].

W ocenie organu w sprawie nie zachodzi podstawa umorzenia należności oparta o przesłankę "interesu publicznego". Interes publiczny przemawia za odmową umorzenia należności. Umorzenie należności z tytułu opłaty dodatkowej nałożonej za niedopełnienie obowiązku opłacenia postoju w strefie naruszałoby interes publiczny. Dłużnik jako kierowca pojazdu musi przestrzegać przepisów, a umorzenie należności z tytułu opłaty dodatkowej stanowiłoby akceptację niewłaściwych zachowań dłużnika. Umorzenie zaległości ma charakter wyjątkowy, gdyż definitywnie zwalnia dłużnika z jego powinności zapłaty zobowiązania. W interesie publicznym jest, aby kwota należnej opłaty została uiszczona organowi w pierwszej kolejności przed innego rodzaju operacjami finansowymi, nawet kosztem ograniczenia lub rezygnacji z wydatków na inne cele.

W świetle powyższego, po uwzględnieniu całokształtu materiału dowodowego, biorąc pod uwagę argumenty zawarte we wniosku, okoliczności powstania zobowiązania oraz dyscyplinujący charakter opłaty, zdaniem Prezydenta Miasta [...] nie zachodzą ustawowe przesłanki do uwzględnienia wniosku B. L. w zakresie złożonego żądania o umorzenie w całości należności pieniężnej z tytułu opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty w SPP w [...].

Od powyższej decyzji B. L. wniosła odwołanie. W jego uzasadnieniu odwołująca nie zgodziła się z ustaleniami przyjętymi przez organ I instancji i wniosła o umorzenie opłaty.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] czerwca 2024 r., nr [...] utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 2024 r.

Kolegium wskazało, iż problematykę opłat związanych z pozostawieniem pojazdów w strefie płatnego parkowania reguluje ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 320, dalej u.d.p.).

W art. 13 ust. 1 pkt 1 lit. a u.d.p. zawarto ogólną regułę, że korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Strefę taką ustala rada gminy (rada miasta) – art. 13b ust. 3 u.d.p. Opłatę, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p., pobiera się jak to określa art. 13b ust. 1 u.d.p., za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo. Za nieuiszczenie takiej opłaty za postój pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania pobiera się opłatę dodatkową, której wysokość oraz sposób jej pobierania również określa rada gminy (art. 13f ust. 1 i 2). Opłaty te, a więc zarówno opłatę za postój w strefie płatnego parkowania, jak i opłatę dodatkową za nieuiszczenie takiej opłaty, pobiera zarząd drogi, a w przypadku jego braku - zarządca drogi (art. 13b ust. 7 i art. ł3f ust. 3), którym w przypadku dróg publicznych (ulic) położonych w granicach miasta na prawach powiatu, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta (art. 19 ust. 5). Użycie słowa "pobiera" wskazuje jednoznacznie, że obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie i opłaty dodatkowej, jeżeli ta pierwsza nie zostanie uiszczona, jest obowiązkiem wynikającym z mocy prawa. Stwierdzenie okoliczności faktycznej polegającej na nieuiszczeniu opłaty parkingowej jest wystarczające dla ustalenia treści stosunku prawnego - obowiązku zapłaty opłaty dodatkowej w określonej wysokości. Opłata dodatkowa stanowi niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym, o której mowa w art. 60 pkt 7 u.f.p.

Zdaniem Kolegium prawidłowo organ odwoławczy uznał, że do rozpatrzenia wniosku o umorzenie tej należności zastosowanie znajdzie art. 64 ust. 1 pkt 2 lit. a u.f.p., zgodnie z którym organ może na wniosek zobowiązanego umorzyć w całości taką należność w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zobowiązanego lub interesem publicznym.

Kolegium zaznaczyło, iż rozpatrując wniosek o umorzenie należności organ działa w ramach uznania administracyjnego. Skoro umorzenie w trybie art. 64 ust. 1 pkt 2 u.f.p. opłaty dodatkowej oparte jest na uznaniu administracyjnym, to do organu administracyjnego należy ostatecznie wybór jednego z możliwych sposobów rozstrzygnięcia sprawy (konsekwencji prawnych), w określonym stanie prawnym i faktycznym. Decydując na zasadzie uznania administracyjnego, organ podejmuje rozstrzygnięcie w sposób nieskrępowany, a o ostatecznym wyborze sposobu rozstrzygnięcia powinny decydować przesłanki celowości i słuszności działania, które z kolei stanowią wypadkową wyważenia przez organ, z uwzględnieniem norm prawnych mających zastosowanie i znaczenie w danej sprawie, względów społecznych lub gospodarczych zobowiązanego i słusznego interesu publicznego.

Kontrola legalności aktów administracji opartych na uznaniu obejmuje ocenę przestrzegania przez organ procedury normowanej przez przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym w szczególności kompletność materiału dowodowego oraz prawidłowość oceny, w myśl wskazań zasady swobodnej oceny dowodów obowiązującej w postępowaniu administracyjnym.

Kolegium wskazało, że nie ma uprawnień do merytorycznego rozstrzygania o umorzeniu należności. Decyzja uznaniowa w pełnym zakresie podlega natomiast badaniu, co do jej zgodności z przepisami proceduralnymi i ocenie czy organ administracji publicznej prawidłowo zgromadził materiał dowodowy, czy wyciągnięte wnioski mają swoje uzasadnienie w zebranym w sprawie materiale dowodowym oraz czy dokonana ocena mieści się w ustawowych granicach, zaś wyciągnięte wnioski są logiczne i poprawne. Decyzja uznaniowa może być przez sąd uchylona w przypadku stwierdzenia, że została wydana z takim naruszeniem przepisów prawa materialnego, czy procesowego, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy. O tego rodzaju naruszeniach można mówić, gdy organ pozostawił poza swoimi rozważaniami argumenty podnoszone przez stronę, pominął istotny dla rozstrzygnięcia materiał dowodowy lub dokonał jego oceny wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego. Działanie w ramach uznania administracyjnego nakłada na organ obowiązek wyważenia interesu publicznego z indywidualnym interesem strony, gdyż zobowiązuje go do tego art. 2 Konstytucji RP, w każdym przypadku, w którym w sprawie ma zastosowanie norma prawna uzależniająca załatwienie sprawy od tzw. uznania administracyjnego. Decyzja o charakterze uznaniowym musi więc odpowiednio wyważać interesy przeciwstawnych stron - interesu obywatela z interesem publicznym, kierując się przy tym proporcjonalnością uwzględnienia obu rodzajów interesów. W państwie prawa nie ma miejsca dla mechanicznie i sztywno pojmowanej nadrzędności interesu ogólnego nad interesem indywidualnym, o ile ten ostatni można uznać za słuszny interes. Oznacza to, że w każdym przypadku organ ma obowiązek wskazać nie tylko, o jaki interes ogólny (publiczny) chodzi, ale także, że jest on na tyle ważny i znaczący, iż bezwzględnie wymaga ograniczenia uprawnień indywidualnych obywateli.

Uzasadniając swoje stanowisko SKO podkreśliło, iż w art. 64 ust. 1 pkt 2 lit. a u.f.p. ustawodawca wskazał dwie przesłanki umorzenia należności publicznoprawnych: ważny interes zobowiązanego lub interes publiczny. Konkretyzacja tych pojęć jest dokonywana na tle stanu faktycznego indywidualnej sprawy. Pojęcia te stanowią klauzule generalne. Cechą immamentną klauzul generalnych jest to, że odsyłają do ocen.

Kolegium odnosząc swe stanowisko do orzecznictwa sądów administracyjnych wskazało, iż nie budzi także wątpliwości, że interpretując ustawowy termin "interes publiczny" należy uwzględnić zasady konstytucyjne, w tym: zasadę zaufania obywatela do państwa (art. 2 Konstytucji), zasadę uwzględnienia dobra rodziny, nakazującą państwu szczególną pomoc i opiekę dła rodzin niepełnych czy wielodzietnych znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej (art. 71 ust. 1 Konstytucji), zasadę zabezpieczenia społecznego dla osób, które pozostają bez pracy i bez środków utrzymania bez własnej winy (art. 67 ust. 2 Konstytucji). Zasady te powinny być uwzględniane przy badaniu przesłanki "interesu publicznego" (wyrok NSA z 26 sierpnia 2010 r., sygn. akt II FSK 689/09).

Zdaniem Kolegium, mając na uwadze powyższe rozważania oraz okoliczności niniejszej sprawy, sytuacja materialna i osobista B. L. została oceniona przez organ I Instancji w sposób dowolny w kontekście jej aktualnych możliwości płatniczych. Organ I instancji w sposób prawidłowy zebrał materiał dowodowy pozwalający ocenić sytuację materialną i osobistą, w której znajduje się skarżąca. Ze złożonej "Informacji o sytuacji majątkowej wnioskodawcy ubiegającego się o zastosowanie ulgi w spłacie należności pieniężnych" oraz przedłożonych dowodów wynika:

- B. L. otrzymuje świadczenie rentowe z ZUS w wysokości [...] zł, które po potrąceniach do wypłaty wynosi [...] zł miesięcznie, zasiłku pielęgnacyjnego w wysokości [...] zł, dodatku mieszkaniowego w wysokości [...] zł na okres od [...].10.2023 r. do [...].03.2024 r.

- jest osobą niepełnosprawną, grupa niepełnosprawności w stopniu znacznym - oświadczenie, posiada kartę parkingową dla osób niepełnosprawnych:

miesięczne stałe obciążenia finansowe, które wskazała to: opłata za mieszkanie - zaliczka do zarządcy

[...] zł; opłata za gaz- [...]; opłata za energię elektryczną - [...]; opłata za telefon i Internet - [...] zł podatek od nieruchomości - [...] zł, lekarstwa i leczenie - [...] zł, higiena osobista - [...] zł; ubrania i obuwie -[...] zl; wyżywienie - [...] zł, koszty utrzymania samochodu: przegląd - [...] zł rocznie tj. [...] zł miesięcznie, OC - ok. [...] zł rocznie tj. [...] zł miesięcznie, paliwo [...] zł, daje to łączną kwotę wydatków na poziomie [...] zł - [...] zł.

posiada mieszkanie o pow. 43,20 m2 oraz garaż;

posiada majątek ruchomy - pojazd [...] nr rej. [...];

nie posiada innych składników majątku tj. papierów wartościowych, lokat pieniężnych, wierzytelności, udziałów lub akcji spółek kapitałowych prawa handlowego;

nie prowadzi działalności gospodarczej

nie jest na utrzymaniu osób trzecich

Zdaniem Kolegium z wyliczeń tych wynika, iż strona miesięcznie ponosi wydatki przekraczające jej miesięczne dochody, co może wskazywać, iż skarżąca posiada inne źródła dochodów, nie wykazane w sprawie (tym bardziej, że nie wykazuj zadłużenia w regulowaniu swoich bieżących zobowiązań). Zła sytuacja materialna nie stanowi sama w sobie podstawy do umorzenia należności. Wymagane jest tu także, aby sytuacja strony - w okolicznościach konkretnego przypadku - nie pozwalała na spłatę należności publicznoprawnych bez szczególnej dolegliwości dla zobowiązanego w postaci nadmiernego obciążenia finansowego bądź innych ciężkich skutków.

Kolegium podsumowując rozważania dotyczące pojęć "ważny interes zobowiązanego" oraz "interes publiczny" na gruncie ustalonego w sprawie stanu faktycznego uznało, iż w tym konkretnym przypadku nie występuje "ważny interes zobowiązanego", który uzasadniałby umorzenie przedmiotowej należności. Jak wynika bowiem ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, B. L. reguluje inne swoje zobowiązania (zakup opon, wyjazd rehabilitacyjny, na które znajduje środki finansowe), jednakże nie reguluje należności publicznoprawnej, takiej jak opłata za parking. W tej sytuacji, w interesie publicznym jest regulowanie należności publicznoprawnej przed innymi należnościami, które nie są niezbędne i nie stanowią wydatków koniecznych dla egzystencji dłużnika.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. B. L. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ja decyzji organu I instancji oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. Skarżąca zarzuciła:

– naruszenie art. 64 ust. 1 pkt 2 lit. a u.f.p. przez brak umorzenia opłaty dodatkowej w kwocie [...] zł za brak biletu w strefie płatnego parkowania, w sytuacji, gdy przemawiają za tym obie przestanki wskazanej regulacji, zarówno ważny interes zobowiązanego, jak i interes publiczny;

– naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy- art. 77 i 80 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. przez nienależyte rozpoznanie i nieuwzględnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy, podczas gdy obowiązek przeprowadzenia postępowania, co do wszystkich istotnych okoliczności spoczywa na organie, a także błędną ocenę tych okoliczności, w szczególności w świetle argumentów podnoszonych przez skarżącą i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów prowadzące do uznania, że nie występuje przesłanka ważnego interesu zobowiązanego, chociaż dokonano błędnej oceny jej stanu zdrowia, sytuacji finansowej i majątkowej, jej dochodów i wydatków, w tym zadłużenia komorniczego;

– naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy - art. 107 § 3 k.p.a. przez sporządzenie uzasadnienia uniemożliwiający poznanie motywów jej wydania, jak i przesłanek faktycznych, którymi kierował się organ, na skutek braku odniesienia w treści uzasadnienia do całokształtu okoliczności faktycznych mających znaczenie w niniejszej sprawie, zwłaszcza dokonania oceny ważnego interesu zobowiązanego, któremu poświęcono jedynie krótki akapit uzasadnienia. Uzasadnienie organu II instancji jest zbyt lakoniczne w najistotniejszej kwestii, która była podstawą utrzymania w mocy decyzji organu I instancji;

– naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy - art. 8 i 11 k.p.a. przez niedostateczne wyjaśnienie zasadności przesłanek, którymi organ kierował się przy załatwieniu sprawy.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 935 ze zm.; dalej jako p.p.s.a.) uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi następuje, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania, inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy. Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Oznacza to, że bierze pod uwagę wszelkie naruszenia prawa, a także wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i wniosków podniesionych w skardze – w granicach sprawy, wyznaczonych przede wszystkim rodzajem i treścią zaskarżonego aktu. Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności (art. 134 § 2 p.p.s.a.).

Skarga nie zawiera usprawiedliwionych podstaw. Przedmiotem kontroli sądowej jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 2024 r. w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za parkowanie. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do odpowiedzi, czy organy obu instancji zasadnie przyjęły, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie zaszły przesłanki, które mogłyby spowodować wydanie decyzji o umorzeniu należności.

Wskazać należy, że sporna należność stanowi niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym w rozumieniu art. 60 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r., poz. 1530 - dalej jako ustawa o finansach publicznych lub w skrócie u.f.p.), bo są to środki publiczne, które przepis ten wymienia tylko przykładowo (zob. wyrok NSA z dnia 5 lipca 2016 r., I OSK 1276/15, www.orzeczenia.nsa.gov.pl – dalej CBOSA).

Zgodnie z art. 64 ust. 1 pkt 2 lit. a u.f.p. należności, o których mowa w art. 60 właściwy organ może na wniosek zobowiązanego umarzać w całości - w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zobowiązanego lub interesem publicznym. Przywołany przepis przewiduje zatem dwie przesłanki umorzenia należności publicznoprawnych: jedna to ważny interes podatnika, druga zaś to interes publiczny. O istnieniu ważnego interesu podatnika decydują kryteria zobiektywizowane. W szczególności niezbędne jest ustalenie sytuacji majątkowej dłużnika, skutków ekonomicznych, jakie wystąpią w wyniku realizacji zobowiązania. Interes zobowiązanego musi być na tyle istotny, aby jego pominięcie powodowało dla niego wyraźnie dostrzegalne negatywne skutki. Z kolei ważny interes publiczny powinien być oceniany wielopłaszczyznowo, co oznacza, iż nie wystarczy stwierdzić, że w interesie państwa (gminy) jest zapewnienie ściągalności należności publicznoprawnych, ale należy też uwzględnić następstwa odmowy udzielenia ulgi w sferze życia społecznego. Odwołanie się do interesu publicznego wymaga każdorazowo dokonywania oceny skutków rozstrzygnięć prawnych z punktu widzenia respektowania wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak np. sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie do organów władzy publicznej (zob. wyrok NSA z 26 sierpnia 2010 r., II FSK 689/09, CBOSA). Nie można zapominać przy tym, że decyzja w przedmiocie udzielenia ulgi, stosownie do unormowania art. 64 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, ma charakter uznaniowy. Świadczy o tym użycie w art. 64 ust. 1 tej ustawy słowa "może", co oznacza, że nawet w przypadku wystąpienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego organ nie będzie zobowiązany do umorzenia zaległości. Ustawodawca nie wskazał bowiem sytuacji, w której organ miałby obowiązek zastosowania ulgi. Rozstrzygnięcie organu nie może mieć jednak charakteru dowolnego, lecz musi być wynikiem wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, wszechstronnego zebrania oraz rozpatrzenia w sposób wyczerpujący materiału dowodowego (art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.). Ponadto oceniając zgromadzony materiał dowodowy, organy muszą kierować się regułami zapisanymi w art. 80 k.p.a. Decyzja uznaniowa w pełnym zakresie podlega natomiast badaniu co do jej zgodności z przepisami proceduralnymi i ocenie czy organ prawidłowo zgromadził materiał dowodowy, czy wyciągnięte wnioski w zakresie merytorycznym decyzji o odmowie umorzenia zaległości podatkowych mają swoje uzasadnienie w zebranym w sprawie materiale dowodowym oraz, czy dokonana ocena mieści się w ustawowych granicach, zaś wyciągnięte wnioski są logiczne i poprawne (zob. wyroki NSA z 15 lipca 2008 r., II FSK 660/07,16 lipca 2013 r., II FSK 2148/11, CBOSA).

W orzecznictwie na tle art. 67a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (obecnie t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111, dalej jako o.p.), który również zawiera tożsame pojęcia nieostre takie jak "ważny interes podatnika", "interes publiczny", wskazuje się, że nie istnieją podstawy do przyjęcia, iż istnieje ściśle określony katalog przesłanek, okoliczności, zdarzeń, czy też powodów (ani też z góry określona ich hierarchia), którymi należy kierować się przy rozstrzyganiu spraw na podstawie tego przepisu. Jednocześnie podkreśla się, że kierunkową dyrektywą interpretacyjną przy stosowaniu przepisu art. 67a § 1 o.p. powinno pozostać uznanie wyjątkowości instytucji przyznawania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (zob. wyrok NSA z 8 lutego 2018 r., II GSK 1452/16, CBOSA).

Organy miały na uwadze, że skarżąca jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym i związane z tym problemy zdrowotne. Organy podjęły działania w celu ustalenia rzeczywistej sytuacji majątkowej skarżącej. Kolegium wskazało, że na dochód skarżącej składa się świadczenie rentowe z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w wysokości [...] zł, które po potrąceniu egzekucyjnym wynosi [...] zł miesięcznie, zasiłek pielęgnacyjny w wysokości [...] zł, dodatek mieszkaniowy w wysokości [...] zł na okres od [...].10.2023 r. do [...].03.2024 r. Z kolei wydatki na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych (opłaty za mieszkanie, koszty wyżywienia, odzieży, środków czystości, utrzymania samochodu) wynoszą około [...] zł. Z dokumentów oraz oświadczeń B. L. wynika, iż strona miesięcznie ponosi wydatki przekraczające jej miesięczne dochody. Zdaniem Sądu Kolegium zasadnie uznało, że powyższe okoliczności mogą wskazywać, że skarżąca posiada inne źródła dochodów, nie wykazane w sprawie. Taki wniosek potwierdza również fakt, że skarżąca nie wykazuje zadłużenia w regulowaniu swoich bieżących zobowiązań. Nadto organ zwrócił uwagę, że B. L. reguluje inne swoje zobowiązania (zakup opon, wyjazd rehabilitacyjny), na które znajduje środki finansowe. Warto dodać, że w piśmie procesowym z dnia [...] lutego 2025 r. skarżąca wyraźnie sugeruje, że posiada większy dochód choćby z uwagi na uzyskiwaną pomoc od osób trzecich (k. 26 akt sądowych). W ocenie Sądu w świetle powyższych okoliczności nie można uznać, że spłata opłaty dodatkowej z tytułu nieuiszczenia opłaty za parkowanie w wysokości [...] zł stanowi realne zagrożenie dla egzystencji skarżącej. Trudna sytuacja materialna, czy zdrowotna nie stanowi sama w sobie podstawy do umorzenia należności. Z kolei w interesie publicznym pozostaje regulowanie należności publicznoprawnej przed innymi należnościami, które nie są niezbędne i nie stanowią wydatków koniecznych dla egzystencji dłużnika. Trafnie zatem organy uznały, że w świetle ustalonego stanu faktycznego nie zachodzą przesłanki wskazane w art. 64 ust. 1 pkt 2 lit. a u.f.p., które uzasadniałby umorzenie przedmiotowej należności.

Zdaniem Sądu organy uwzględniły całokształt okoliczności faktycznych mających wpływ na podjęte rozstrzygnięcie oraz w ramach swego uznania nie naruszyły zasady swobodnej oceny dowodów. Tym samym zarzuty naruszenia przez organ przepisów art. 7, art. 8, 11, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 3 k.p.a. oraz art. 64 ust. 1 pkt 2 lit. a u.f.p. uznać należy za chybione.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 p.p.s.a., skargę jako niezasadną należało oddalić.

-----------------------

13

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, https://orzeczenia.nsa.gov.pl/