Czy przekazanie przedsiębiorstwa pracownikowi przez przedsiębiorcę podlega opodatkowaniu VAT
PROBLEM
Podatnik czynny VAT prowadzący działalność gospodarczą zamierza przekazać całe przedsiębiorstwo swojemu pracownikowi. Przekazanie ma nastąpić w formie aktu notarialnego i obejmować całość składników przedsiębiorstwa (wyposażenie, środki trwałe, towary). Pracownik nie jest spokrewniony z przedsiębiorcą. Zgodnie z art. 6 ustawy o VAT takie przekazanie nie rodzi skutków podatkowych po stronie przekazującego. Czy przekazanie przedsiębiorstwa pracownikowi podlega opodatkowaniu VAT?
RADA
W tym przypadku przekazanie przedsiębiorstwa nie jest opodatkowane podatkiem VAT. Natomiast w tym przypadku podatnik musi zapłacić podatek od spadków i darowizn.
UZASADNIENIE
W naszym przypadku przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny nie powoduje żadnych skutków na gruncie podatku od towarów i usług.
Powyższe wynika wprost z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tą regulacją nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT transakcja zbycia (w tym również nieodpłatnego) przedsiębiorstwa. Dla wyłączenia opodatkowania VAT nie jest niezbędnym aby nabywca kontynuował wykonywanie działalności gospodarczej. W przepisach brak jest wyłączeń od tej reguły.
Zgodnie z dyspozycją art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Formalnie, według art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednak umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Zgodnie z art. 1 ust. ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
- dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
- darowizny, polecenia darczyńcy;
- zasiedzenia;
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
- zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
- nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Tym samym darowanie przedsiębiorstwa osobie niespokrewnionej powinno zostać uznane za darowiznę podlegająca opodatkowaniu.
art. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.),
art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 1837),
art. 888 § 1, art. 890 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 z późn. zm.).
Tomasz Burchard
doradca podatkowy, ekspert w zakresie prawa podatkowego, biegły sądowy
