Zobowiązania i ograniczenia, których nie można nakładać w statutach JST

Statut gminy albo powiatu nie jest samodzielnym źródłem prawa. Dokument ten nie może wprowadzać zasad modyfikujących – bez upoważnienia – zasady ustawowe. Statut nie może przyznać organowi samorządu terytorialnego kompetencji przekraczających zakres wynikający z ustaw i rozporządzeń.

Przyznanie na mocy statutu szerszych uprawnień niż dopuszczone przez ustawy powoduje, że statut staje się samodzielnym źródłem prawa – naruszając w ten sposób granice samodzielności do autonomicznego kreowania swojej wewnętrznej struktury w ramach statutu. W artykule przedstawiamy przykłady powtarzających się naruszeń tych zasad, wskazane przez orzecznictwo sądów administracyjnych.

W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie zwracano uwagę, że „w przypadku, gdy normy prawne nie przewidują wyraźnie kompetencji organu państwowego, czynności tego organu są dotknięte nieważnością. Przepis kompetencyjny podlega zawsze ścisłej wykładni literalnej, a domniemanie objęcia upoważnieniem materii w nim niewymienionych nie może wchodzić w rachubę”. Zasada ta istnieje w dorobku orzecznictwa już od lat 90. ubiegłego wieku. Przykładem jest uchwała Trybunału Konstytucyjnego z 10 maja 1994 r. (sygn. akt W. 7/94).