Brak obowiązku podatkowego przy uznaniu długu i jego spłacie w kontekście PCC - Interpretacja indywidualna z dnia 5 czerwca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.192.2025.1.AD

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 26 marca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy zagadnienia w podatku od czynności cywilnoprawnych m.in. w zakresie skutków podatkowych uznania długu i spłacania go w ratach. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) 2025 r. dokonał Pan przed notariusz (…), w jej kancelarii notarialnej w (…) dwóch czynności prawnych.

W ramach pierwszej z nich, opisanej aktem notarialnym (…) wraz ze swoim bratem (…) zawarł Pan z (…) przedwstępną umowę darowizny lokalu mieszkalnego, położonego przy ul. (…), dla którego Sąd Rejonowy (…) prowadzi księgę wieczystą o nr KW: (…). Jednocześnie, zgodnie z § (…) umowy, strony zobowiązały się do zawarcia przyrzeczonej umowy darowizny w terminie najpóźniej do (…) 2030 r. Powyższe oznacza, że dokonana czynność prawna nie jest w tym momencie zawarciem właściwej umowy darowizny, a jedynie umowy przedwstępnej tejże darowizny.

Drugą czynnością prawną, jaka została dokonana tego dnia było uznanie przez Pana długu w stosunku do (…), wynikającego z dokonywania przez (…) nakładów na utrzymywanie wspólnie zamieszkiwanego mieszkania oraz dokonywania w nim remontów, w tym wyposażenia wnętrz. Będzie Pan spłacał tak powstałe zadłużenie w (…) ratach, z których pierwsza została uiszczona (…) 2025 r., a ostatnia zostanie uiszczona (…) r. Pierwsza rata, zgodnie z opisanymi powyżej postanowieniami została już uiszczona.

Pytanie

Czy czynność prawna w postaci uznania długu i spłacania go w odpowiednich kolejnych ratach powinna podlegać opodatkowaniu w myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a także czy tworzy obowiązek podatkowy po stronie (…)? (pytanie oznaczone nr 2)

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, dokonana czynność prawna, a więc uznanie długu wraz z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji nie wywołuje w żadnym zakresie obowiązku podatkowego. Świadczone przez Pana należności pieniężne na rzecz (…) są bezpośrednim skutkiem powstałego względem niej po Pana stronie zadłużenia ze względu na poniesione przez (…) nakłady na potrzeby wspólnie zamieszkiwanej przez nią i przez Pana nieruchomości. Cykliczne świadczenia wynikające z załączonego aktu notarialnego nie stanowią więc darowizny w myśl Kodeksu cywilnego, a co za tym idzie nie powinny również podlegać pod regulacje zawarte w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie powinny one również tworzyć obowiązku podatkowego po stronie (…).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podatkowi podlegają zatem tylko te czynności (umowy), które zostały w ustawie wymienione. O podleganiu danej czynności opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że (…) 2025 r. uznał Pan dług w stosunku do (…), wynikający z dokonywania przez nią nakładów na utrzymywanie wspólnie zamieszkiwanego mieszkania oraz dokonywania w nim remontów, w tym wyposażenia wnętrz. Będzie Pan spłacał tak powstałe zadłużenie w (…) ratach, z których pierwsza została uiszczona (…) r., a ostatnia zostanie uiszczona (…) r.

Ma Pan wątpliwości czy czynność uznania długu wraz z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji wywołuje obowiązek podatkowy.

Aby ocenić Pana stanowisko w tym zakresie należy zbadać, czy ww. czynność prawna wpisuje się w któryś z tytułów wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w tym w szczególności art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega umowa darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Podsumowując, darowizna nakłada na darczyńcę obowiązek spełnienia świadczenia polegającego na nieodpłatnym przysporzeniu obdarowanego kosztem majątku darczyńcy.Zawarcie darowizny wymaga, by w jej rezultacie (na skutek spełnienia świadczenia przez darczyńcę) majątek obdarowanego został powiększony. Zasadniczo chodzi tutaj o taką wartość przysporzenia, o jaką równocześnie zostaje uszczuplony majątek darczyńcy.

Opisane przez Pana uznanie roszczenia (uznanie długu) nie zostało zdefiniowane ani w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych ani w Kodeksie cywilnym. Niemniej uznanie długu to określone zachowanie dłużnika, które świadczy o jego świadomości istnienia zobowiązania wobec wierzyciela. To jednostronna czynność prawna, oświadczenie wiedzy dłużnika, które potwierdza istnienie jego zobowiązania względem wierzyciela.

Z powyższego wynika, że czynność darowizny nie jest tożsama z uznaniem długu i jego spłatą. Różni je przede wszystkim sytuacja osób dokonujących te czynności. W przypadku darowizny jest to osoba darczyńcy, która nieodpłatnie i bezzwrotnie przenosi część swojego majątku na obdarowanego, natomiast przy uznaniu długu, dłużnik uznaje istnienie wierzytelności wobec osoby wierzyciela i je spłaca.

Skoro czynność jaka miała miejsce w opisanym zdarzeniu to uznanie długu, który będzie Pan w określony sposób spłacał, to uznać należy, że jako czynność niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega ona podatkowi od czynności cywilnoprawnych i tym samym, jej dokonanie nie spowodowało po Pana stronie konieczności uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem zdarzenia podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Końcowo wskazać należy, że w przedmiotowej interpretacji Organ nie przesądza czy opisana przez Pana czynność wskazana jako uznanie długu została prawidłowo prawnie zakwalifikowana oraz czy jest prawnie skuteczna. W celu rozstrzygnięcia powyższej kwestii konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego, do przeprowadzenia którego Organ – w ramach nadanych mu uprawnień – nie jest upoważniony.

Zaznaczyć bowiem należy, iż Organ dokonuje interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego wyłącznie w odniesieniu do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę, co wynika wprost z przepisu art. 14b § 1, 2 i 3 ustawy Ordynacja podatkowa. Organ nie posiada zatem kompetencji do tego, aby rozstrzygać na gruncie aktów prawnych innych niż podatkowe (takich jak np. ustawa Kodeks cywilny), jakim tytułem została/zostanie dokonana dana czynność. Organ interpretacyjny nie przeprowadza też w sprawach dotyczących wydawania interpretacji postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku – czyli stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. W stosunku do tych okoliczności (stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego) wyraża następnie swoje stanowisko, które musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Aby jednak mógł tego dokonać stan faktyczny/zdarzenie przyszłe musi być tak opisane, aby nie było wątpliwości jaka czynność i w jakich okolicznościach miała (będzie miała) miejsce. Dokonując rozstrzygnięcia w analizowanej sprawie, Organ oparł się więc na zawartym przez Pana opisie stanu faktycznego, w którym przedstawił Pan, iż uznał Pan dług w stosunku do Pani (…), który obecnie spłaca Pan w ratach, przyjmując go, jako niepodlegający ocenie.

Organ zaznacza, iż funkcja ochronna płynąca z przedmiotowej interpretacji, wynikająca z przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej, zgodnie z uprawnieniami Organu interpretacyjnego nadanymi przez art. 14b § 1 tejże ustawy ma zastosowanie wyłącznie dla Pana.

Pana wniosek dotyczy również skutków podatkowych dla Pani (…) uznania długu i spłacania go w ratach oraz skutków podatkowych zawarcia przedwstępnej umowy darowizny. W zakresie tym zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.