Interpretacja indywidualna z dnia 2 lipca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.481.2025.1.AK

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 13 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A.B. (dalej: Wnioskodawca) jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Wnioskodawca w okresie od 7 stycznia 2017 r. do 28 marca 2018 r. zawarła z pozwanym Panem C.D. (dalej: Pożyczkobiorca) szereg umów dotyczących pożyczek opiewających na kwoty od 1.950 PLN do 40.000 PLN. Umowy pożyczek nie zostały zawarte w formie pisemnej a jedynie miały charakter ustny (w ramach których strony nie ustaliły oprocentowania od udzielonych pożyczek).

Środki pieniężne przekazane w ramach udzielonych Pożyczkobiorcy pożyczek pochodziły z oszczędności Wnioskodawcy i zaciągniętych przez Wnioskodawcę kredytów i pożyczek, które nadal są przez Wnioskodawcę spłacane wraz z odsetkami.

Opis poszczególnych umów i stanu ich rozliczeń został przedstawiony poniżej:

·7 stycznia 2017 r. strony zawarły pierwszą umowę pożyczki opiewającą na kwotę 1.950 PLN. Pożyczka wypłacona została w czterech transzach w dniach od 7 stycznia do 5 lutego 2017 r. Całość pożyczonej kwoty została przez Pożyczkobiorcę zwrócona na rzecz Wnioskodawcy.

·14 stycznia 2017 r. strony zawarły kolejną umowę pożyczki na kwotę 2.000 PLN. Środki na udzielenie tej pożyczki pochodziły z oszczędności Wnioskodawcy i zostały przekazane przelewem na rachunek bankowy Pożyczkobiorcy.

·23 listopada 2017 r. strony zawarły umowę pożyczki na kwotę 7.690 PLN. Środki, pochodzące z oszczędności Wnioskodawcy, wypłacone zostały w transzach na rachunek bankowy Pożyczkobiorcy.

·7 grudnia 2017 r. strony zawarły kolejną umowę pożyczki na kwotę 20.000 PLN. Środki pochodziły z pożyczki zaciągniętej przez Wnioskodawcę od jej pracodawcy. Z tytułu zaciągniętej pożyczki Wnioskodawca zobowiązany był do zwrotu pracodawcy łącznej kwoty 21.000 PLN. Kwota pożyczki wypłacona została przez Wnioskodawcę, jednorazowo na rachunek bankowy Pożyczkobiorcy.

·2 stycznia 2018 r. strony zawarły umowę pożyczki na kwotę 18.000 PLN. Środki na wypłatę tej pożyczki pochodziły z zaciągniętego przez Wnioskodawcę kredytu gotówkowego w (…) Bank, nr (…). Kwota pożyczki wypłacona została przez Wnioskodawcę jednorazowo na rachunek bankowy Pożyczkobiorcy.

·W dniu 28 stycznia 2018 r. strony zawarły kolejną umowę pożyczki, na kwotę 40.000 PLN. Środki pochodziły z kredytu zaciągniętego przez Wnioskodawcę w (…) Bank S.A. nr (...). Kwota pożyczki wypłacona transzami.

·28 marca 2018 r. strony zawarły umowę pożyczki, opiewającą na kwotę 11.400 PLN. Środki na wypłatę pożyczki pochodziły z kredytu zaciągniętego przez Wnioskodawcę. Środki wypłacone zostały transzami, w okresie od 29 marca 2018 r. do 4 maja 2018 r. Środki przeznaczone na tę pożyczkę pochodziły z kredytu gotówkowego zaciągniętego przez Wnioskodawcę w (…) Bank S.A. nr (...).

Udzielanie przez Wnioskodawcę pożyczek na rzecz Pożyczkobiorcy spowodowane było faktem, że Pożyczkobiorca był wieloletnim znajomym z pracy Wnioskodawcy. Pożyczkobiorca był osobą przekonującą, potrafiącą wzbudzić zaufanie i współczucie. Powoływał się on na trudną sytuację materialną, zaciągnięte pożyczki u pracodawcy, w instytucjach poza bankowych oraz u osób fizycznych, zajęcia komornicze i brak środków na życie. Pożyczkobiorca pożyczał także pieniądze na rozpoczęcie pracy za granicą.

Wnioskodawca jako osoba dobroduszna i łatwowierna zdecydowała się pomóc Pożyczkobiorcy. Wnioskodawca posiadała zdolność kredytową, wobec czego zaciągnęła szereg kredytów gotówkowych. Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty zarówno należności głównej jak i całości kosztów tych kredytów. Pożyczkobiorca początkowo deklarował spłaty zgodnie z harmonogramem spłat poszczególnych pożyczek. Pożyczkobiorca wpłacił na rzecz Wnioskodawcy niewielkie kwoty, spłacając jedynie pierwszą udzieloną pożyczkę oraz drobne kwoty na rzecz dalszych pożyczek, w łącznej kwocie 2.060 PLN, czym uwiarygodnił swoje dobre intencje dotyczące spłaty zobowiązań. Pożyczkobiorca nie regulował jednak na bieżąco zobowiązań. Zapewniał jednak, że w celu spłaty pożyczki wyjedzie do pracy za granicę i za zarobione pieniądze spłaci Wnioskodawcę, a na wypadek dalszych problemów sprzeda należące do niego mieszkanie. Pożyczkobiorca istotnie wyjechał do pracy za granicę. Przesyłał Wnioskodawcy zdjęcia z miejsca pracy, w celu uwiarygodnienia szybkiej spłaty zobowiązań. Ponadto w korespondencji z dnia 25 kwietnia 2018 r. zapewniał Wnioskodawcę, że spłaci wszelkie zobowiązania i podpisze umowy pożyczek. Pozwany napisał, że „przed wyjazdem [do Holandii] (….)”. Podkreślenia wymaga fakt, że wskazana powyżej wiadomość napisana została po udzieleniu przez Wnioskodawcę wszystkich pożyczek, których zwrotu Wnioskodawca domagał się w postępowaniu sądowym. Marginalnie wskazać należy, że Pożyczkobiorca jednocześnie domagał się udzielenia kolejnej pożyczki, by - jak wskazywał - mógł spokojnie egzystować za granicą i zarabiać pieniądze na spłatę zadłużenia.

Wnioskodawca domagał się od pozwanego podpisania dokumentu zawierającego uznanie długu, jednakże Pożyczkobiorca - pomimo wcześniejszych zapewnień dotyczących woli podpisania dokumentów dotyczących pożyczek - nie reagował na prośby Wnioskodawcy. Pomimo zapewnień, Pożyczkobiorca nie przekazał powódce żadnych środków uzyskanych przez niego za pracę za granicą.

Z uwagi na brak zwrotu pożyczonych środków, we wrześniu 2019 r. Wnioskodawca wniósł sprawę do Sądu Okręgowego. Wyrokiem z 19 kwietnia 2022 r. Sąd Okręgowy (…) zasądził obowiązek zapłaty kwoty 98.250,00 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 października 2019 r. do dnia zapłaty. Zasądzona została także kwota

·5.330,29 PLN tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz

·4.915,00 PLN tytułem zwrotu opłaty od pozwu.

Kwota 98.250 PLN stanowi wartość pożyczonych Pożyczkodawcy środków pieniężnych.

Strona przeciwna (Pożyczkobiorca) złożył apelację, która została oddalona w dniu 9 lipca 2024 r. przez Sąd Apelacyjny (…), a tym samym utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego, zasądzając jednocześnie od pozwanego (Pożyczkobiorcy) kwotę 4.050 PLN z odsetkami ustawowymi liczonymi od czasu uprawomocnienia się tego wyroku tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

W związku z działaniami komornika sądowego, Wnioskodawca w latach 2022-2023 odzyskał od komornika kwotę w wysokości 5.956,77 PLN. Pozostałe z zasądzonych kwot nie zostały spłacone ani w inny sposób zwrócone Wnioskodawcy.

Wnioskodawca pragnie nadmienić, iż:

·poniósł w związku ze skierowaniem spraw na drogę sądową, poza opłatą od pozwu wniesioną do Sądu Okręgowego w wysokości 4.955,00 PLN, opłatą od wniosku o zabezpieczenie w wysokości 100 PLN oraz zaliczki na wydatki dla Komornika w łącznej kwocie 330,34 PLN poniósł wysokie koszty obsługi prawnej, które znacznie przekraczają zasądzone kwoty zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

·w chwili obecnej sprawa jest u syndyka ponieważ Pożyczkobiorca jest właścicielem 1/2 mieszkania własnościowego (kawalerki).

Pytania

1)Czy od otrzymanych już kwot oraz kolejnych (o ile zostaną wyegzekwowane) zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego (podtrzymanym przez Sąd Apelacyjny) Wnioskodawca powinien rozpoznać przychód podatkowy (tj. kwotę 98.250,00 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 października 2019 r. do dnia zapłaty)?

2)Czy zasądzone (i docelowo wyegzekwowane) na rzecz Wnioskodawcy kwoty z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w części nieprzekraczającej faktycznie poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w odniesieniu do pytania 1, wyegzekwowane już przez komornika kwoty oraz kolejne (o ile zostaną wyegzekwowane) zasądzone przez Sąd Okręgowy (i podtrzymane przez Sąd Apelacyjny), tj. 98.250,00 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 października 2019 r. do dnia zapłaty, nie powinny stanowić przychodu podatkowego Wnioskodawcy.

W odniesieniu do pytania 2, zdaniem Wnioskodawcy, zasądzona (i docelowo wyegzekwowana) kwota na rzecz Wnioskodawcy z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w części nieprzekraczającej faktycznie poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków. Nie stanowi ona bowiem przysporzenia majątkowego Wnioskodawcy, które podlegałoby opodatkowaniu PIT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226, z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika, że:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłem przychodów są „inne źródła”.

Definicja ta, dla potrzeb opodatkowania dochodów uzyskiwanych z innych źródeł została uzupełniona w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi, że:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega zatem dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się natomiast kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów własnych nakładów poczynionych za inny podmiot, pod warunkiem, że ów zwrot rzeczywiście odpowiada kwocie uprzednio poniesionych wydatków. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w sytuacji będącej przedmiotem wniosku, a mianowicie zwrotu kwot stanowiących uprzednio udzielone pożyczki.

Powyższe potwierdza również orzecznictwo, np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 sierpnia 2017 r. sygn. II FSK 2253/15 oraz w wyroku z 31 sierpnia 2017 r. sygn. akt II FSK 2076/15 stwierdził, że przychód nie występuje, gdy podatnik uzyskuje zwrot poniesionych nakładów. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym. W przypadku zwrotu już poniesionego wydatku nie dochodzi do zwiększenia aktywów (podatnik odzyskuje aktywa, które wcześniej posiadał). Nie ma więc przedmiotu opodatkowania.

Odnosząc się natomiast do kwestii odsetek ustawowych za opóźnienie wskazać należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym: „Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r. Zgodnie z ww. przepisem:

Wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro otrzymany zwrot należności głównej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tytułu nieterminowej wypłaty tej należności odsetki również nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, już otrzymana oraz docelowo wyegzekwowana kwota należności głównej, będąca zwrotem udzielonych pożyczek, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast kwota otrzymanych odsetek za zwłokę korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku wykazywania otrzymanych kwot w zeznaniu rocznym, ani informowania w jakikolwiek sposób urzędu skarbowego o otrzymanych lub wyegzekwowanych kwotach.

Potwierdzenie powyższego znajduje odzwierciedlenie w znanych Wnioskodawcy interpretacjach podatkowych, przykładowo interpretacji indywidualnej z 4 czerwca 2024 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.168.2024.2.KF).

Ad. 2.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ww. ustawy).

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) - mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia, czy zwrot zasądzonych (i docelowo wyegzekwowanych) kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od pozwu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy (art. 98 § 2-4 tej ustawy).

Na podstawie art. 981 § 1-4 tej ustawy, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd. Przysługujące mediatorowi wynagrodzenie i zwrot wydatków związane z prowadzeniem mediacji nie mogą być wyższe niż określone w przepisach wydanych na podstawie § 4. Jeżeli postępowanie cywilne zostało wszczęte w ciągu trzech miesięcy od dnia zakończenia mediacji, która nie została zakończona ugodą albo w ciągu trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o odmowie zatwierdzenia ugody przez sąd, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się także koszty mediacji w wysokości nieprzekraczającej czwartej części opłaty. Do określenia kosztów mediacji stosuje się odpowiednio art. 98 § 2 i 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagrodzenia mediatora, w tym stałego mediatora, za prowadzenie postępowania mediacyjnego wszczętego na podstawie skierowania sądu i wydatki mediatora, w tym stałego mediatora, podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy i wartość przedmiotu sporu oraz sprawny przebieg postępowania mediacyjnego, a także niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji.

Wobec powyższego, należy wskazać, że do przychodów podatników podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwoty uzyskanej z tytułu zwrotu, tj. faktycznych kosztów poniesionych przez podatników (w wysokości nie przekraczającej koszty faktycznie poniesione).

Zatem, odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy, zasądzona kwota, w części odpowiadającej kosztom faktycznie poniesionym przez Wnioskodawcę nie stanowi po stronie Wnioskodawcy przysporzenia majątkowego, nie powstaje z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem PIT na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie orzeczenia sądu mają zostać zwrócone Wnioskodawcy. Kwota ta stanowi więc zwrot poniesionych wcześniej wydatków - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.

Powyższe potwierdza również orzecznictwo, np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 sierpnia 2017 r. sygn. II FSK 2253/15 oraz w wyroku z 31 sierpnia 2017 r. sygn. akt II FSK 2076/15 stwierdził, że przychód nie występuje, gdy podatnik uzyskuje zwrot poniesionych nakładów. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym. W przypadku zwrotu już poniesionego wydatku nie dochodzi do zwiększenia aktywów (podatnik odzyskuje aktywa, które wcześniej posiadał). Nie ma więc przedmiotu opodatkowania.

W konsekwencji, jak to zostało przedstawione w opisie stanu faktycznego, kwota zasądzona przez sąd, którą Wnioskodawca ma otrzymać będzie niższa niż poniesione nakłady. Otrzymany zwrot nie będzie stanowić więc dla Wnioskodawcy przysporzenia majątkowego. Nie ma zatem podstaw, aby kwotę uznać za dochód Wnioskodawcy podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki będzie zatem obojętny podatkowo.

Potwierdzenie powyższego znajduje również odzwierciedlenie w znanych Wnioskodawcy interpretacjach podatkowych, przykładowo interpretacji indywidualnej z:

·14 października 2021 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.629.2021.1.JM);

·24 marca 2025 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.100.2025.1.KP).

Podsumowując, już otrzymana oraz docelowo wyegzekwowana kwota zwróconych nakładów, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast kwota otrzymanych odsetek za zwłokę korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem nie ma Pani obowiązku wykazywania otrzymanych kwot w zeznaniu rocznym, ani informowania w jakikolwiek sposób urzędu skarbowego o dokonanej transakcji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163, ze zm.):

Ogólne pojęcie przychodu ustawodawca zdefiniował w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Katalog źródeł przychodu, do których kwalifikuje się przychody danego rodzaju, został wymieniony w art. 10 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym źródłem przychodów są m.in. „inne źródła”, wskazane w pkt 9.

W myśl art. 20 ust. 1 cyt. ustawy:

Katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera bowiem jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do tego źródła, o czym świadczy użycie słowa w „szczególności”. Wobec tego przychodem z innych źródeł będzie dla podatnika każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne.

Z opisu sprawy wynika, że w okresie od 7 stycznia 2017 r. do 28 marca 2018 r. udzieliła Pani wieloletniemu znajomemu pożyczek środków pieniężnych. Pieniądze te pochodziły z Pani oszczędności oraz z zaciągniętych przez Panią kredytów. Z uwagi na fakt, że pożyczkobiorca nie dokonywał zwrotu pożyczonych mu pieniędzy, skierowała Pani sprawę na drogę sądową. Wyrokiem z 19 kwietnia 2022 r. sądzony został na Pani rzecz obowiązek zapłaty przez pożyczkobiorcę kwoty 98.250,00 zł (która to kwota stanowi wartość pożyczonych środków pieniężnych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Zasądzone zostały również tytułem zwrotu koszty zastępstwa procesowego oraz tytułem zwrotu opłaty od pozwu. W wyniku działań komornika w latach 2022-2023 wyegzekwowane zostały środki pieniężne w kwocie 5.956,77 zł.

Wątpliwość Pani budzi m.in. to czy w związku z otrzymaniem ww. kwoty oraz kolejnych (o ile zostaną wyegzekwowane) zgodnie z wyrokiem sądu, dojdzie do powstania przychodu.

Odnosząc się do powyższej kwestii stwierdzam, że należność jaką uzyskała Pani na mocy wyroku sądu nie powoduje faktycznego przyrostu w Pani majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Pani majątku. Nie doszło zatem do zwiększenia majątku – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie pasywów, a tym samym po Pani stronie nie powstał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymane kwoty (oraz kolejne wyegzekwowane należności) nie stanowią więc dla Pani przysporzenia majątkowego. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za Pani przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

Ustosunkowując się natomiast do kwestii opodatkowania otrzymanych przez Panią odsetek za opóźnienie, należy wskazać, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061), zgodnie z którym:

Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:

W tym miejscu wskazuję, że nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy:

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Wobec powyższego, odsetki ustawowe za opóźnienie, stanowią dla Pani przychód z innych źródeł stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, mając na względzie to co wywiedziono wcześniej, odsetki ustawowe za opóźnienie stanowią dla Pani przychód z innych źródeł stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Jednakże w związku z tym, że jak wskazano wyżej kwoty, które zostały Pani zasądzone wyrokiem sądowym nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone Pani odsetki za opóźnienie będą korzystały ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b tej ustawy.

Mimo iż prezentując własne stanowisko w odniesieniu do pytania 1 podała Pani, że: wyegzekwowane już przez komornika kwoty oraz kolejne (o ile zostaną wyegzekwowane) zasądzone przez Sąd Okręgowy (i podtrzymane przez Sąd Apelacyjny), tj. 98.250,00 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 października 2019 r. do dnia zapłaty, nie powinny stanowić przychodu podatkowego Wnioskodawcy,to biorąc pod uwagę powołanie się przez Panią w treści uzasadnienia na przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i stwierdzenie, że skoro otrzymany zwrot należności głównej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tytułu nieterminowej wypłaty tej należności odsetki również nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy zwolnienia wynikającego z ww. przepisu - Pani stanowisko, w odniesieniu do kwestii opodatkowania rzeczonych odsetek, uznałem za prawidłowe.

Przechodząc do skutków podatkowych dotyczących zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.

Zwrot kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu na Pani rzecz, nie spowoduje powstania u Pani przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

Zatem, zwrócone na Pani rzecz koszty zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu nie będą stanowiły przysporzenia po Pani stronie i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwoty te będą stanowiły jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Panią wydatków - nie będą więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymane kwoty tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu będą obojętne podatkowo.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot na Pani rzecz kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu w części nieprzekraczającej faktycznie poniesionych przez Panią wydatków nie spowoduje powstania po Pani stronie przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego w związku z otrzymaniem ww. kwot.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.