Majątek małżonków. Przesunięcia, intercyza, rozwód i spłaty a podatki

Stosunki majątkowe między małżonkami to zagadnienie bardzo obszerne i skomplikowane. Każda z operacji z wykorzystaniem majątku – czy to wspólnego, czy osobistego – wymaga rozważenia nie tylko pod kątem prawa rodzinnego i cywilnego, lecz także przepisów podatkowych. Na szczęście prawo podatkowe sprzyja małżonkom, także wtedy, gdy muszą stawić czoła życiowym dramatom, takim jak rozwód czy śmierć współmałżonka. Pomijamy w dzisiejszym opracowaniu kwestie dotyczące dziedziczenia oraz skutki przekazania majątku firmowego. Omówimy je w odrębnych poradnikach.

to, co żony i męża

Stosunki majątkowe między małżonkami reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: k.r.o.). Zgodnie z jego art. 31 par. 1 z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami – z mocy samej ustawy – wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Do majątku wspólnego wchodzą m.in.:

• wynagrodzenie za pracę;
• dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;xx
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
• kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Uwaga! Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 k.r.o.), ale nie równe 50 proc., ponieważ wspólność majątkowa małżonków jest bezudziałowa. Dopóki trwa, nie można określić, ile udziałów (jaką ich część) ma każdy z małżonków. Nie można więc powiedzieć, że każdy z nich ma po połowie udziału, bo każdy z nich ma pełne prawo do dysponowania (czasem za zgodą drugiego małżonka) całością wspólnego majątku.

Zmienia się to dopiero wskutek zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej, rozwodu, separacji lub śmierci jednego z małżonków. Wtedy wspólność ustawowa ustaje.