Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 25 czerwca 2025 r., sygn. II SA/Gl 195/25

Zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym może być uzależnione od dokonania nasadzeń zastępczych, co nie narusza reguł bezpieczeństwa ruchu drogowego, gdyż ma na celu zrównoważenie uszczerbku przyrodniczego związane z wycinką.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Artur Żurawik, Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.), Sędzia WSA Stanisław Nitecki, Protokolant specjalista Anna Trzuskowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 czerwca 2025 r. sprawy ze skargi Zarządu Dróg Wojewódzkich w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Bielsku-Białej z dnia 4 grudnia 2024 r. nr SKO.V/428/335/2024 w przedmiocie zezwolenia na usunięcie drzewa oddala skargę.

Uzasadnienie

Wójt Gminy [...] (dalej: "organ I instancji") decyzją z dnia 21 października 2024 r., nr [...], działając m.in. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 83a ust. 1 i ust. 2a, art. 83c ust. 1, ust. 3 - 4, art. 83d, art. 84, art. 85 i art. 86 ust. 1 pkt 4 - 5 oraz ust. 2-3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 r. poz. 1478, dalej: "u.o.p."), w wyniku rozpatrzenia wniosku Zarządu Dróg Wojewódzkich w K. (dalej: "strona skarżąca"), tj. zarządcy działki nr [...] będącej własnością Województwa [...] , zezwolił na usunięcie w terminie do dnia 28 lutego 2025 r. jednego drzewa gatunku Topola czarna (Populus nigra) o obwodzie pnia 285 cm, rosnącego w pasie drogowym drogi wojewódzkiej [...], przy ul. [...] w R. (działka nr [...], sąsiedztwie działki nr [...] ). Dodatkowo zobowiązał do posadzenia na tej samej działce, w terminie do dnia 30 kwietnia 2025 r., dwóch drzew gatunku liściastego (np. lipa, klon, jarząb, brzoza, grab, jesion), dostosowanych do istniejących warunków przyrodniczych, o minimalnych obwodach pni na wysokości 100 cm - 8 cm (o właściwych proporcjach pomiędzy poszczególnymi częściami rośliny, z prawidłowo ukształtowaną koroną i systemem korzeniowym), oraz nie naliczył opłaty za usunięcie drzewa. Jednocześnie wskazał, że należy złożyć pisemną informację o dacie i miejscu posadzenia w zamian drzew, w terminie jednego miesiąca od daty wykonania nasadzeń zastępczych, w miejscu, gdzie nie będą stanowić uciążliwości dla nieruchomości sąsiednich i utrudnień dla swobodnego korzystania z nieruchomości, w odpowiedniej odległości od siebie oraz istniejącej infrastruktury. Równocześnie poinformował, że jeżeli posadzone w zamian drzewa nie zachowają żywotności po 3 latach od dnia upływu terminu wskazanego w niniejszym zezwoleniu na wykonanie nasadzeń zastępczych, lub przed upływem tego okresu, z przyczyn zależnych od posiadacza nieruchomości, to nałoży ponownie w drodze decyzji obowiązek wykonania nasadzeń zastępczych, a w przypadku niewykonania nasadzeń zastępczych, zgodnie z zezwoleniem na usunięcie drzew, mogą być stosowane przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organ I instancji w uzasadnieniu podał, że podczas oględzin w terenie potwierdzono zasadność wniosku w zakresie przyczyny usunięcia drzewa. Nie stwierdzono w jego obrębie gatunków chronionych oraz miejsc gniazdowania ptactwa. Ustalono natomiast, że jest ono w słabej kondycji zdrowotnej - w obrębie korony drzewa widoczny posusz konarów, w tym kilka śladów po obłamanych konarach, główny wierzchołek drzewa jest odłamany (poniżej odłamania wierzchołka rozległy posusz z ubytkiem wewnętrznym) oraz na ziemi znajduje się duża ilość opadłych suchych gałęzi. Drzewo w chwili obecnej stanowi zagrożenie dla ruchu drogowego odbywającego się w obrębie drogi wojewódzkiej, dla napowietrznej linii energetycznej, ogrodzenia działki sąsiedniej oraz osób które mogą przebywać w jego zasięgu. Organ I instancji wyjaśnił, że przed wydaniem zezwolenia wzięto pod uwagę rozwiązanie alternatywne w postaci zachowania drzewa, przy jednoczesnym poddaniu go cięciom korygującym, jednak uznano, iż wymagany zakres cięć spowoduje dalsze osłabienie drzewa, co w konsekwencji zwiększy zagrożenie z jego strony. Wskazał przy tym, że planowane do usunięcia drzewo stanowi część drzewostanu przydrożnego, stąd w ramach kompensacji przyrodniczej przewidziano, iż zostaną nasadzone, w obrębie działki nr [...] , młode drzewka w ilości 2 szt., gatunku liściastego. Wzięto przy tym pod uwagę wartość przyrodniczą usuwanego drzewa, jego lokalizację, dostępność miejsca do nasadzeń zastępczych oraz walory krajobrazowe. Organ I instancji wywiódł, że nie ma konieczności nasadzania większej ilości drzew, ponieważ nowe nasadzenia w sposób wystarczający uzupełnią drzewostan obecnie porastający pas drogowy drogi wojewódzkiej, przy zachowaniu rezerwy na kolejne nasadzenia, które wymagane będą w przyszłości w przypadku konieczności usunięcia kolejnych drzew. Według organu I instancji istniejący pas przydrożny drogi wojewódzkiej [...] , ul. [...] w R. (działka nr [...] ) umożliwia dokonanie nasadzeń młodych drzew, ponieważ z analizy dostępnej mapy ewidencyjnej wynika, że szerokość działki drogowej na całym jej odcinku nie jest mniejsza niż 17 m, z czego jezdnia asfaltowa ma szerokość ok. 7 m, a pozostała część to teren biologicznie czynny (za wyjątkiem skrzyżowań z drogami gminnymi oraz wjazdami na posesje). Zaakcentował, że okazałe drzewa rosnące w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nie są usuwane z uwagi na fakt, iż stanowią przeszkody, w które uderzają pojazdy, a z uwagi na ich złą kondycję zdrowotną wynikającą głównie z ich wieku i gatunku. Organ I instancji powołał zalety nasadzeń zastępczych zarówno dla środowiska, jak i bezpieczeństwa samych kierowców, tj. drzewa oczyszczają atmosferę i glebę oraz redukują hałas; zimą tworzą ścianę przeciwśnieżną, uniemożliwiając przemieszczanie się zasp, a latem zacieniają jezdnię, obniżając temperaturę, co nie tylko pomaga utrzymać w dobrym stanie asfalt, ale wpływa też na oszczędność energii w klimatyzowanych samochodach; drzewa porastające pas drogowy są siedliskiem wielu owadów i ptaków; drzewa oprócz funkcji przyrodniczych pełnią funkcję krajobrazową - stanowią wyróżniające się dominanty krajobrazowe charakteryzujące obszar wiejski. Organ I instancji nie podzielił wniosku strony skarżącej o nienakładanie obowiązku nasadzeń, ponieważ szerokość pasa zieleni przy drodze zapewnia właściwe warunki siedliskowe dla młodych drzew oraz pozwala na lokalizację drzew w sposób, który nie zakłóci funkcjonalności drogi oraz nie wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Dodatkowo, wybierając do nasadzeń gatunki rodzime, zapewni się, że drzewa będą dostosowane do miejscowych warunków klimatycznych i cech podłoża gruntowego. Po dokonaniu analizy, w trybie art. 96 ust. 1 i ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2024 r., poz. 1112, dalej w skrócie: "u.i.o.ś."), organ I instancji uznał również, że przedsięwzięcie polegające na usunięciu jednego drzewa, na obszarze położonym poza obszarem Natura 2000, nie będzie potencjalnie znacząco oddziaływać na ten obszar. Z uwagi na fakt, iż przewidziane do usunięcia drzewo rośnie w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, wystąpiono do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w K. o uzgodnienie projektu zezwolenia na usunięcie drzew, który do dnia wydania decyzji nie wyraził stanowiska w przedmiotowej sprawie.