Interpretacja indywidualna z dnia 22 sierpnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.550.2025.2.SJ
Odszkodowanie przyznane za wywłaszczenie nieruchomości na podstawie specustawy o transporcie kolejowym może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania, o ile spełnione są przesłanki dotyczące nabycia nieruchomości oraz jej ceny w odniesieniu do wartości odszkodowania, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
17 czerwca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 17 lipca 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Dnia kwietnia 2022 r. nabył Pan nieruchomość za kwotę x zł.
W dniu grudnia 2022 r. otrzymał Pan pismo datowane na grudnia 2022 r. informujące o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia lokalizacji linii kolejowej, prowadzonego na podstawie tzw. specustawy o transporcie kolejowym.
W wyniku tego postępowania, w dniu lutego 2023 r. Wojewoda wydał decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, w wyniku której działka, którą nabył Pan w kwietniu 2022 r., została podzielona, a Pan został wywłaszczony z części tej nieruchomości. W konsekwencji wszczęto postępowanie o ustalenie wysokości odszkodowania za przejętą część nieruchomości.
Ostateczną decyzję ustalającą wysokość odszkodowania otrzymał Pan w listopadzie 2023 r. Kwota odszkodowania w wysokości x zł została wypłacona na Pana konto bankowe w dniu sierpnia 2024 r.
Uzupełnienie wniosku
Całkowita powierzchnia nabytej nieruchomości to 6700 metrów kwadratowych (0,67 ha).
Działki wchodzące w skład nieruchomości w chwili zakupu: – zabudowana działka o numerze xx i niezabudowana działka o numerze xxx. Ówczesna powierzchnia działek: xxx – 3700 metrów kwadratowych, xxx – 3000 metrów kwadratowych.
Nieruchomość została nabyta w celu mieszkalnym. Wspominano o planach przebudowy kolei, ale nie dostał Pan informacji, że działka, którą Pan kupuje będzie wywłaszczana.
Od chwili nabycia użytkował i użytkuje Pan działkę na cele osobiste, z powodu trwającego remontu nie mieszka Pan tam obecnie na stałe.
Wywłaszczono Pana z części jednej z działek – działki niezabudowanej o numerze xxx. W wyniku podziału powstały dwie działki – xxx o powierzchni 2672 metrów kwadratowych, która nadal jest w Pana posiadaniu i działka o numerze xxx – powierzchnia 1028 metrów kwadratowych, która stała się własnością Skarbu Państwa.
Działka, która została wywłaszczona; oznaczenie geodezyjne:, numer xxxx, powierzchnia 1028 metrów kwadratowych.
Działki, które pozostały w Pana posiadaniu: xxx o powierzchni 2672 metrów kwadratowych (działka zabudowana) i działka niezabudowana numer xxx 3000 metrów kwadratowych.
Otrzymał Pan z Urzędu Wojewódzkiego dwa pisma w sprawie ustalenia lokalizacji linii kolejowej. Pierwsze z nich z grudnia 2022 r. mówiło o wszczęciu postępowania i tamże wskazano wykaz nieruchomości, które planowane są do przejęcia na rzecz Skarbu Państwa. Pismo datowane na marca 2023 r. stanowiło Zawiadomienie o wydaniu decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej i tam wskazano, że lutego 2023 r. wydano decyzję, na podstawie której wywłaszczono Pana z części nieruchomości. W piśmie wskazano, że decyzja miała rygor natychmiastowej wykonalności.
Nieruchomość zakupił Pan jako całość, działki nie były wyceniane oddzielnie, ani w operacie szacunkowym, ani w akcie notarialnym.
Pytanie
Czy w opisanym stanie faktycznym przychód w wysokości xxx zł, otrzymany tytułem odszkodowania za wywłaszczoną część nieruchomości na podstawie decyzji wydanej na mocy specustawy o transporcie kolejowym, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, przychód w wysokości xxx zł, który otrzymał Pan tytułem odszkodowania za wywłaszczoną część nieruchomości na mocy decyzji administracyjnej wydanej w trybie specustawy o transporcie kolejowym (ustawa o transporcie kolejowym została wymieniona w art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jako ustawa obejmująca swoim zakresem przedmiotowym również gospodarkę nieruchomościami), powinien korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych gdyż cena, za którą nabył Pan w dniu kwietnia 2022 r. przedmiotową nieruchomość nie była niższa niż co najmniej 50% wysokości otrzymanego dniu sierpnia 2024 r. odszkodowania.
Zgodnie z powołanym przepisem, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami lub innych ustaw, jeżeli dotyczą m.in. wywłaszczenia nieruchomości. Ponieważ specustawa o transporcie kolejowym przewiduje możliwość wywłaszczenia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa, a odszkodowanie zostało przyznane w trybie przewidzianym w tej ustawie, uważa Pan, że spełnione zostały przesłanki do zastosowania zwolnienia.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:
Źródłem przychodów są inne źródła
Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Zatem, o przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.
Należy mieć również na względzie, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostają następujące warunki:
-nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,
-cena nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.
Zatem, zwolnienie nie będzie przysługiwać, gdy powyższe warunki dotyczące okresu sprzedaży (wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego) oraz ceny nabycia będą spełnione łącznie. W przypadku, gdy spełniony będzie tylko jeden z nich (albo nie będzie spełniony żaden z nich), wówczas zwolnienie będzie podatnikowi przysługiwać.
Stosownie do treści art. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 697):
Przepisy ustawy określają:
1) zasady korzystania z infrastruktury kolejowej, zarządzania infrastrukturą kolejową i jej utrzymania;
1a) gwarancje niezależności i bezstronności zarządcy infrastruktury kolejowej;
2) zasady prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych;
3) warunki techniczne eksploatacji pojazdów kolejowych;
3a) warunki zapewnienia interoperacyjności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
4) zasady i instrumenty regulacji transportu kolejowego;
5) szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych, w tym warunki lokalizacji i nabywania nieruchomości na ten cel oraz organy właściwe w tych sprawach;
6) czas pracy pracowników kolei wykonujących interpretacyjne usługi transgraniczne;
7) zasady ochrony praw pasażerów w transporcie kolejowym.
Zgodnie z art. 9y ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym:
Za nieruchomości oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości, o których mowa w art. 9s ust. 3, 3a i 3e oraz w art. 9x ust. 4, od podmiotu, na rzecz którego wydawana jest decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, przysługuje odszkodowanie dotychczasowym właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości, a także osobom, którym przysługiwało ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości w dniu, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.
W myśl natomiast art. 9x ust. 4 ww. ustawy:
Jeżeli przeznaczona na pas gruntu pod linię kolejową nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego została oddana w użytkowanie wieczyste, użytkowanie to wygasa za odszkodowaniem, z dniem w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna, ustalonym według zasad określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 9y oraz art. 9z.
Na podstawie art. 9s ust. 3 i 3a ww. ustawy:
3. Nieruchomości, o których mowa w art. 9q ust. 1 pkt 7, stają się z mocy prawa własnością:
1) Skarbu Państwa - w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez PLK S.A. lub CPK,
2) jednostki samorządu terytorialnego - w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez tę jednostkę
- z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.
3a. Jeżeli na nieruchomości, o której mowa w ust. 3, lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe, z dniem w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna, prawa te wygasają.
Jak stanowi natomiast art. 9s ust. 4 ww. ustawy:
Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania w przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 3a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 9y i 9z.
Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że otrzymane w drodze decyzji administracyjnej odszkodowanie będzie stanowić przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z analizy przedstawionego opisu sprawy wynika, że nabył Pan działki nr xxx i xxx w dniu kwietnia 2022 r. Otrzymał Pan z Urzędu Wojewódzkiego ... dwa pisma w sprawie ustalenia lokalizacji linii kolejowej. Pierwsze z nich z grudnia 2022 r. mówiło o wszczęciu postępowania i tamże wskazano wykaz nieruchomości, które planowane są do przejęcia na rzecz Skarbu Państwa. Pismo datowane na marca 2023 r. stanowiło Zawiadomienie o wydaniu decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej i tam wskazano, że lutego 2023 r. wydano decyzję, na podstawie której wywłaszczono Pana z części nieruchomości. Zatem wskazać należy, że nabycie wywłaszczonych nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego, tym samym spełniony został pierwszy z warunków, które wyłączają zastosowanie zwolnienia z opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaconego odszkodowania.
Zatem, aby ustalić czy w przedmiotowej sprawie spełniony został drugi z warunków, który wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia, należy ustalić cenę nabycia wywłaszczonych działek.
Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że:
·nabył Pan przedmiotową nieruchomość gruntową – działki nr xxx i nr xxx, o łącznej powierzchni 6700 m2, za cenę xxx zł;
·nieruchomość zakupił Pan jako całość, działki nie były wyceniane oddzielnie, ani w operacie szacunkowym, ani w akcie notarialnym;
·wywłaszczono Pana z części jednej z działek – działki niezabudowanej o numerze xxx. W wyniku podziału powstały dwie działki – xxx o powierzchni 2672 m2, która nadal jest w Pana posiadaniu i działka o numerze xxx – powierzchnia 1028 m2, która stała się własnością Skarbu Państwa;
·otrzymał Pan odszkodowanie w wysokości xxx zł.
Aby zatem określić, jaka była cena nabycia działek nr xxx, za którą wypłacono Panu odszkodowanie, należy skorzystać z proporcji i obliczyć cenę nabycia wydzielonej działki nr xxxxw stosunku do ceny zakupu działek nr xxx i nr xxx (które zakupił Pan jako całość), z których zostały one wydzielone. Skoro za działki nr xxx i nr xxx o łącznej powierzchni 6700 m2 zapłacił Pan xxx zł, to proporcjonalnie za część działki xxx o powierzchni 1028 m2 zapłacił Pan xxxx zł xx gr. Natomiast odszkodowanie otrzymane przez Pana za zajętą pod realizację inwestycji kolejowej część działki nr xxx wynosiło xxx zł.
Aby został spełniony drugi z warunków, który wyłącza możliwość zastosowania przedmiotowego zwolnienia, cena za którą nabył Pan udział za zajętą pod realizację inwestycji kolejowej działkę nr xxx powinna być nie niższa niż xxxx zł xx gr (cena nabycia działki nie niższa niż 50% wartości odszkodowania za tą działkę). Stosownie do powyższego stwierdzić należy, że cena nabycia udziału w działce nr xxx, nie była więc o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania otrzymanego przez Pana za zajętą pod realizację inwestycji kolejowej działki.
Wobec powyższego stwierdzić należy, że nie został spełniony drugi warunek wyłączający możliwość zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem ww. zwolnienie znajdzie zastosowanie w przedmiotowej sprawie.
W związku z powyższym Pana stanowisko należy uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
POTRZEBUJESZ POMOCY?