Interpretacja indywidualna z dnia 16 października 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.724.2025.2.JK3
Osoba pozostająca w formalnym związku małżeńskim, której małżonek nie został pozbawiony praw rodzicielskich ani nie odbywa kary pozbawienia wolności, nie spełnia przesłanek art. 6 ust. 4 ustawy o PIT do uznania jej za osobę samotnie wychowującą dziecko i tym samym do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
8 sierpnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 września 2025 r. (wpływ 24 września 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
We wrześniu 2019 r. złożyła Pani pozew o rozwód. Od tego czasu (6 lat) nie mieszka Pani razem z mężem. Jesteście Państwo w trakcie przeciągającego się postępowania rozwodowego. Ma Pani z mężem wspólne małoletnie dziecko, które mieszka wyłącznie z Panią i jest na Pani wyłącznym utrzymaniu. Ojciec dziecka płaci alimenty oraz utrzymuje kontakty z dzieckiem zgodnie z postanowieniem sądu. Ojciec dziecka jednak nie uczestniczy we wspólnym wychowaniu dziecka ani nie prowadzi z Panią wspólnego gospodarstwa domowego. Od czasu rozstania mieszkacie Państwo oddzielnie - każde z Was ma oddzielny adres zamieszkania i nie pozostajecie we wspólnym pożyciu. Całość obowiązków wychowawczych i organizacyjnych związanych z dzieckiem spoczywa na Pani. Dziecko nie przebywa na stałe u ojca, zameldowane jest w Pani miejscu zamieszkania. Wszystkie codzienne obowiązki i decyzje wykonuje Pani samodzielnie.
W związku z powyższym uważa Pani, że spełnia Pani przesłanki do uznania Pani za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomimo formalnego trwania małżeństwa. Stan cywilny nie odzwierciedla Pani rzeczywistej sytuacji życiowej. Pani celem jest potwierdzenie, czy w świetle obowiązujących przepisów przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego jako osoba samotnie wychowująca dziecko, zgodnie z art. 6 ust. 4 i 4c ustawy PIT. Dotychczasowo składała Pani zeznania podatkowe standardowo, bez zastosowania preferencji dla rodzica samotnie wychowującego dziecko, z uwagi na brak pewności prawnej co do spełnienia przesłanek ustawowych.
Uzupełnienie stanu faktycznego
Chciałaby Pani móc skorzystać z możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2025 oraz za lata ubiegłe kolejno: 2024, 2023, 2022, 2021 i 2020, ponieważ w tych latach również nie mieszkała Pani już z jeszcze obecnym mężem. Nie prowadziła Pani z ojcem dziecka gospodarstwa domowego. Mąż w całym tym okresie nie wykazuje aktywnego udziału w wychowywaniu dziecka oraz nie jest zaangażowany w codzienną opiekę nad córką.
W okresie którego dotyczy wniosek, podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
W okresie którego dotyczy wniosek, uzyskała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę.
W okresie, którego dotyczy wniosek, oraz do dnia dzisiejszego pozostaje Pani w formalnym związku małżeńskim i nie posiada Pani prawomocnego wyroku sądu orzekającego separację ani rozwodu. Od lipca 2019 roku nie prowadzi Pani wspólnego gospodarstwa z mężem. Ojciec dziecka celowo przedłuża proces sądowy poprzez każdorazowe składanie zażaleń na wydane postanowienia lub apelacji.
W okresie, którego dotyczy wniosek, Pani małżonek nie został pozbawiony praw rodzicielskich ani nie odbywał kary pozbawienia wolności.
Pytania
1. Czy będąc w trakcie długotrwałego rozwodu i faktycznie samotnie wychowującą dziecko, może Pani skorzystać z preferencyjnego opodatkowania przewidzianego w art. 6 ust. 4 ustawy o PIT, jako osoba samotnie wychowująca dziecko?
2. Czy ma Pani prawo do złożenia korekt zeznań podatkowych za poprzednie lata (poczynając od 2019 r.), uwzględniając w nich wspólne rozliczenie jako rodzic samotnie wychowujący dziecko?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, spełnia Pani przesłanki określone w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, uprawniające do skorzystania z preferencyjnego sposobu opodatkowania dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Od 2019 r. znajduje się Pani w sytuacji długotrwałego rozwodu, w wyniku której nie zamieszkuje Pani z drugim rodzicem dziecka. Nie prowadzi Pani z nim wspólnego gospodarstwa domowego, ani nie otrzymuje Pani wsparcia w wychowaniu i utrzymaniu dziecka. Opieka nad dzieckiem, obowiązki wychowawcze, organizacyjne i finansowe od tego czasu w całości spoczywają na Pani. Sytuacja ta trwa nieprzerwanie do chwili obecnej. Choć formalnie związek małżeński nie został jeszcze rozwiązany, to uważa Pani, że faktycznie pozostaje Pani osobą samotnie wychowującą dziecko. Zgodnie z aktualną linia interpretacyjną i orzecznictwem, o spełnieniu przesłani „samotnego wychowywania dziecka” decydują nie tylko względy formalne (np. rozwód), lecz przede wszystkim rzeczywisty brak udziału drugiego rodziców w procesie wychowawczym oraz samodzielne sprawowanie przez jednego z rodziców opieki nad dzieckiem. W tym znaczeniu samotne wychowywanie oznacza faktyczny stan, nie zaś wyłącznie stan cywilny.
W świetle powyższego, stoi Pani na stanowisku, że miała Pani i nadal ma Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania dochodów jako rodzic samotnie wychowujący dziecko – zarówno za rok bieżący, jak i za lata wcześniejsze, począwszy od 2019 r. Tym samym, w Pani ocenie spełnia Pani przesłanki do zastosowania art. 6 ust. 4 ustawy o PIT, lecz z uwagi na niepewność prawną i trwające postępowanie rozwodowe nie skorzystała Pani z tej preferencji.
Nie była Pani uprzednio informowana przez organy podatkowe o braku prawa do ulgi – przezornie z ostrożności jej Pani nie zastosowała. Obecnie, po dokonaniu ponownej analizy przepisów, uważa Pani, że miała Pani prawo do wspólnego opodatkowania dochodów z dzieckiem jako osoba samotnie je wychowująca.
Podsumowując, uważa Pani, że:
- spełnia Pani przesłanki uznania Pani za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o PIT,
- ma Pani prawo do zastosowania preferencyjnego sposobu opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko w bieżącym roku i poprzednich latach,
- ma Pani prawo do złożenia korekt zeznań podatkowych za lata wcześniejsze, tj. od 2019 r., zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Zgodnie z art. 6 ust. 4c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265):
Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:
Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:
1) dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub
2) przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152
- w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2194 oraz z 2024 r. poz. 1615), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2024 r. poz. 1576).
W świetle art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Na mocy art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.), wynika, że:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Przystępując do oceny możliwości skorzystania przez Panią z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2024 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, należy podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:
Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w powołanym wyżej art. 9 ust. 1 ww. ustawy.
Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.
Należy zauważyć, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku posiadania określonego statusu cywilnoprawnego wymienionego w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przepis art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik, osoba, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osoba, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, którym przysługuje preferencyjne rozliczenie podatku.
Przy czym, status osoby rozwiedzionej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu małżeństwa.
Natomiast za osobę samotnie wychowującą dzieci ustawodawca uznał również osobę pozostającą w związku małżeńskim pod warunkiem, że drugi małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Jak wynika z art. 93 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):
§ 1. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
§ 2. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Przepisy art. 107 i art. 109-111 stosuje się odpowiednio.
Jak stanowi art. 94 § 1 ww. ustawy:
Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.
W myśl art. 107 § 1 i § 2 ww. ustawy:
§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
§ 2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Zgodnie z art. 111 ww. ustawy:
§ 1. Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.
§ 1a. Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny zastosowania art. 109 § 2 pkt 5, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.
§ 2. W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.
Osobami samotnie wychowującymi dzieci mogą być również osoby, wobec których orzeczono separację. Przy czym, nabycie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko w takim przypadku wymaga prawomocnego orzeczenia sądu o separacji małżonków.
Zgodnie bowiem z treścią art. 611 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:
§ 1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
§ 2. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.
W myśl art. 612 ww. ustawy:
§ 1. Jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód.
§ 2. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację.
Stosownie do art. 613 ww. ustawy:
§ 1. Przy orzekaniu separacji stosuje się przepisy art. 57 i art. 58.
§ 2. Orzekając separację na podstawie zgodnego żądania małżonków, sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Jak stanowi art. 614 § 1 ww. ustawy:
Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie zatem przysługiwało jedynie temu z rodziców, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym. W konsekwencji, aby skorzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko (dzieci).
Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.
Powyższe stanowisko potwierdza prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 25 lipca 2024 r., sygn. akt I SA/Kr 289/24, w którym Sąd stwierdził, że:
Z powołanych uregulowań prawnych jednoznacznie wynikają przesłanki podmiotowe warunkujące skorzystanie z preferencji podatkowej dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie może budzić wątpliwości, że skorzystać z rzeczonej ulgi mogą jedynie osoby tam enumeratywnie wymienione, tj. samotnie wychowująca dzieci osoba będąca panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci.
Wobec powyższego słuszne jest stanowisko organu, że skoro omawiana preferencja uzależniona jest również od stanu cywilnego rodzica, starającego się o status osoby samotnie wychowującej dziecko (dzieci), to wnioskująca nie może niej skorzystać, gdyż w latach 2021-2023 była mężatką. Samo złożenie pozwu o rozwód nie jest wystarczające dla uznania danej osoby za samotnie wychowującą dziecko, ponieważ status osoby rozwiedzionej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa. Zatem nie będąc w okresie od 2021-2023 roku panną, wdową, rozwódką, ani osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, ani też osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności – nie można wnioskodawczyni przypisać statusu „osoby samotnie wychowującej dzieci”. Wskazywana przez skarżącą okoliczność pozostawania w faktycznej separacji z mężem nie może wpływać na dokonaną przez organ ocenę. Separacja prawna i separacja faktyczna to dwa różne pojęcia. Pierwsze z nich odnosi się do faktu drugie do prawa. Separacja faktyczna nie ma znaczenia prawnego w tym sensie, że nie powoduje, iż małżonkowie w świetle przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pozostają w separacji o której mowa w Dziale V Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Separacja faktyczna, rozumiana jako zupełny rozkład pożycia małżonków, może stanowić podstawę do żądania orzeczenia separacji przez sąd (art. 611 § 1k.r. i op.). Oceny tej nie zmienia także zaangażowanie jedynie skarżącej w proces wychowawczy córek.
W prawomocnym wyroku z 8 grudnia 2021 r., sygn. akt III SA/Wa 1180/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w odniesieniu do art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdził, że:
W ocenie sądu, organ interpretacyjny prawidłowo wskazał, że powołany przepis wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osoby samotnie wychowującej dzieci. Zgodzić się też należy z Dyrektorem KIS, że przepis odwołuje się do statusu cywilnoprawnego takich osób, jak i faktu samotnego wychowywania dzieci/dziecka.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 grudnia 2021 roku w sprawie sygn. akt II FSK 775/19 wyjaśnił, że ustawodawca zaliczył (ze względu na stan cywilny) do kręgu osób samotnie wychowujących dzieci dwa rodzaje podmiotów: (1) osobę, która nie pozostaje w związku małżeńskim (będącą panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację); lub (2) osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Jednakże obie kategorie podmiotów, aby mogły skorzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów, muszą spełnić warunek samotnego wychowywania dziecka w roku podatkowym (…).
(…) Jednakże sama ta okoliczność – faktycznego samotnego wychowywania dziecka - nie jest wystarczająca dla rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o PIT.
Z treści powołanego przepisu art. 6 ust. 4 ustawy o PIT, wynika, że obok faktycznego samotnego wychowywania dziecka, skarżący winien spełniać jeszcze jedno kryterium odnoszące się do stanu cywilnego. Mianowicie w roku podatkowym 2020, skarżący powinien mieć status osoby nie pozostającej w związku małżeńskim, bądź osoby pozostającej w związku małżeńskim, ale równocześnie w takiej sytuacji, że małżonek został pozbawiony prawa rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności (…).
(…) Wskazać należy, że pozbawienie władzy rodzicielskiej i ograniczenie władzy rodzicielskiej są dwoma odrębnymi instytucjami, które przewiduje kodeks rodzinny i opiekuńczy. Uregulowane odpowiednio w art. 111 i art. 107 instrumenty ingerencji we władzę rodzicielską, są przewidziane do stosowania przy zaistnieniu różnych przesłanek, powodują także odmienne skutki. Wbrew stanowisku skarżącego, nie ma podstaw do stosowania analogii legis pomiędzy osobą całkowicie pozbawioną władzy rodzicielskiej będącą w związku małżeńskim, a osobą, która ma ograniczoną władzę rodzicielską „niemal do zera” – jak się wyraził skarżący. O ile można zgodzić się ze skarżącym, że tak silne ograniczenie władzy rodzicielskiej w praktyce równa się jej pozbawieniu, o tyle nie można uznać, że uprawnia do skorzystania przez skarżącego ze sposobu opodatkowania przewidzianego w art. 6 ust. 4 ustawy o PIT.
Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie można uznać Panią za „osobę samotnie wychowującą dziecko” w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc nie przysługuje Pani prawo do preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Preferencja ta uzależniona jest bowiem – jak już wcześniej wyjaśniono – również od stanu cywilnego rodzica, starającego się o status osoby samotnie wychowującej dziecko. Jak wskazano we wniosku i jego uzupełnieniu, w okresie podatkowym będącym przedmiotem zapytania była Pani i jest w związku małżeńskim, nie została orzeczona przez sąd między Panią i Pani mężem separacja, Pani mąż nie został pozbawiony przez sąd praw rodzicielskich w stosunku do dziecka oraz nie odbywał w ww. roku kary pozbawienia wolności.
Podkreślić należy, że samo złożenie pozwu o rozwód nie pozwala na uznanie Pani za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ status osoby rozwiedzionej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu małżeństwa. Również separacja faktyczna (zerwanie więzi między stronami bez ingerencji sądu), która nie pociąga za sobą skutków prawnych, nie pozwala na uznanie Pani za samotnie wychowującą dziecko, ponieważ to wyłącznie do separacji orzekanej przez sąd odnosi się przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymieniając w kategorii osób uprawnionych do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko osobę, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów.
Fakt, że w 2025 r. oraz w pozostałych latach będących przedmiotem zapytania, cała odpowiedzialność utrzymania i wychowania dziecka spoczywa i spoczywała na Pani, nie pozwala na uznanie Pani za osobę samotnie wychowującą dziecko, o której mowa w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ nie należy Pani do jednej z kategorii osób wymienionych w zamkniętym katalogu ustanowionym przez ustawodawcę w przywołanym wyżej art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mając na uwadze powyższe, okoliczność, że formalnie była Pani mężatką, nie została orzeczona przez sąd między Panią i Pani mężem separacja, a Pani mąż nie został pozbawiony przez sąd praw rodzicielskich w stosunku do dziecka i nie odbywał kary pozbawienia wolności, wyklucza możliwość uznania, że przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. W konsekwencji, z tego względu nie spełniła Pani warunków określonych w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego nie przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w okresie będącym przedmiotem zapytania. Ponadto, o ile zmianie nie ulegnie stan faktyczny i prawny nie będzie przysługiwało Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2025 r. Nie przysługuje Pani również prawo do złożenia korekt zeznań podatkowych z tego tytułu.
Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a,
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.
Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.
POTRZEBUJESZ POMOCY?