Wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 listopada 2024 r., sygn. III SA/Wa 1828/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Ewa Izabela Fiedorowicz, Sędziowie sędzia WSA Maciej Kurasz (sprawozdawca), asesor WSA Agnieszka Sułkowska, Protokolant sekretarz sądowy Anna Skorupska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopada 2024 r. sprawy ze skargi Banku [...] z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 lipca 2024 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.454.2024.1.DJ w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych 1) uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną, 2) zasądza od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na rzecz Banku [...] z siedzibą w W. kwotę 697 zł (słownie: sześćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

1. Z akt sprawy wynikało, że wnioskiem z 28 maja 2024 r. Bank [...] S.A. z siedzibą w W. (dalej: "Wnioskodawca", "Skarżący" lub "Bank") zwrócił się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: "DKIS" lub "Dyrektor KIS") o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca wskazał, że jest bankiem krajowym prowadzącym działalność na podstawie ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488, ze zm.), tj. jest uprawniony do udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych, a także do dokonywania innych czynności bankowych. W ramach tej działalności Bank oferuje produkty finansowe skierowane do szerokiego spektrum klientów, w tym klientów będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności (dalej w skrócie jako: Klienci/Klient). W działalności Banku zdarzają się sytuacje, w których Klienci nie regulują w terminie zobowiązań wobec Banku - może to dotyczyć zarówno zwrotu kapitału (przekazanego w ramach produktu mającego na celu udzielenie finansowania, takiego jak kredyt albo pożyczka pieniężna), jak i uregulowania należnych odsetek, prowizji lub innych opłat stanowiących wynagrodzenie za usługi Banku. Ponadto w praktyce działalności Banku mogą występować także sytuacje, w których zawarta z Klientem umowa okazuje się nieważna (w znaczeniu prawnym), w związku z czym powstaje obowiązek zwrotu świadczenia nienależnego – w szczególności dotyczyć to może także zobowiązań do zwrotu otrzymanego kapitału kredytu lub pożyczki, gdy stwierdzone zostanie, że umowa jest nieważna wskutek zastosowania w umowie klauzul abuzywnych odnoszących się do kursu waluty obcej. W przypadkach, w których Klienci nie regulują w terminie zobowiązań, Bank z reguły podejmuje działania o charakterze windykacyjnym, jednak nie zawsze są one skuteczne. W efekcie powyżej opisanych zdarzeń może dochodzić do sytuacji, w których wierzytelności Banku (z jakiegokolwiek) ulegną przedawnieniu, tj. upłynie termin przedawnienia przewidziany w przepisach ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 z późn. zm., dalej "K.c.") dla danego roszczenia (art. 117 i nast. K.c.). W żadnej z tych sytuacji Bank nie dokonuje umorzenia długu (nie zwalnia z długu), ponieważ Bank jest zainteresowany, aby byt prawny wierzytelności trwał, co potencjalnie umożliwia odzyskanie kapitału oraz uzyskiwanie korzyści z takiej wierzytelności (względnie uzyskiwanie korzyści w oparciu o odzyskany kapitał). Oczywiście, mogą być także sytuacje, w których Bank intencjonalnie dokona zwolnienia z długu (umorzenia) wierzytelności w części albo w całości (np. w ramach ugody zawieranej z Klientem) - jednak takie sytuacje (gdy Bank dokonuje umorzenia) nie są przedmiotem niniejszego wniosku. Trzeba też dodać, że kwestia przedawnienia nie zawsze jest oczywista, tj. mogą zachodzić wątpliwości co do oceny prawnej poszczególnych zachowań stron (np. czy dane działanie dłużnika można uznać za uznanie długu, co wpływa znacząco na obliczanie terminu przedawnienia), jak i zachodzą wątpliwości dotyczące znaczenia przepisów (np. w jaki sposób ustalać początek biegu przedawnienia w przypadku obowiązku zwrotu świadczenia nienależnego, która to kwestia była dopiero w niedawnym czasie przedmiotem uchwały Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2024 r., III CZP 25/22). Z tych powodów w wielu przypadkach nie można mieć pewności co do tego, czy do przedawnienia roszczenia doszło (a zatem np. Bank może kwestionować, że doszło do skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia), względnie w jakiej dacie do niego doszło, zaś rozstrzygnięcie tych wątpliwości nierzadko dokonuje się dopiero w postępowaniu sądowym, tj. konieczne jest wydanie orzeczenia sądowego. Te sytuacje mogą być także powodem, dla którego działania windykacyjne nie są podejmowane przez wierzyciela w odpowiednim czasie - gdy w związku z wątpliwościami prawnymi dot. samej kwestii przedawnienia, tj. gdy nie jest jasne, czy do przedawnienia doszło, czy też w jakiej dacie (jakie zdarzenie rozpoczyna bieg przedawnienia, czy doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia etc.). Wnioskodawca rozpatrywał przedstawiony problem w kontekście potencjalnie ciążących na nim obowiązków z art. 42a ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226, z póżn. zm., dalej "u.p.d.o.f."). Wykonanie tych obowiązków wiąże się bowiem z ponoszeniem kosztów organizacyjnych związanych z koniecznością identyfikowania przypadków, w których ten obowiązek występuje, oraz wykonywaniem tych obowiązków w postaci przygotowania i przekazania wymaganych informacji. Z uwagi na te potencjalne koszty organizacyjne Bank jest zainteresowany w uzyskaniu odpowiedzi na postawione pytania i potwierdzenia przedstawionego w niniejszym wniosku stanowiska. Bank podkreślił, że kwestia obowiązków podatników (dłużników, w sytuacji, gdy roszczenie uległo przedawnieniu) pozostaje niezależna od obowiązków Banku z art. 42a ust. 1 u.p.d.o.f., tj. nawet jeśli po stronie Banku nie wystąpiłyby te obowiązki, to nie ma to wpływu na obowiązki podatników - może być zatem tak, że Bank nie ma obowiązku informacyjnego z art. 42a ust. 1 u.p.d.o.f., ale dłużnik (Klient) ma obowiązek rozliczenia przychodu powstałego w następstwie przedawnienia roszczenia.