Interpretacja indywidualna z dnia 4 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.635.2025.2.AB
Gminie, jako jednostce realizującej zadania własne w ramach działalności publicznoprawnej, w związku z budową budynku obejmującego przedszkole, żłobek i część urzędu gminy, nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego ani do zwrotu podatku VAT, ze względu na brak związku wydatków z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
29 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz zwrotu podatku w związku z budową budynku, w którym znajduje się przedszkole i żłobek oraz część administracyjna urzędu, w tym w związku z realizacją projektu pn. „(...)”.
Uzupełnili go Państwo pismem z 6 października 2025 r. (wpływ 6 października 2025 r.) oraz pismem z 31 października 2025 r. (wpływ 3 listopada 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Gmina (...) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gmina wykonuje zadania nałożone na nią odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których została powołana. Zdecydowana większość z tych zadań jest realizowanych przez Gminę w ramach reżimu publicznoprawnego. Jednak niektóre, wybrane czynności Gmina wykonuje na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych i traktuje je jako podlegające regulacjom VAT.
W okresie od (...) r. do (...) r. Gmina (...) realizowała zadanie inwestycyjne polegające na budowie trzykondygnacyjnego obiektu, w którym mieści się żłobek, przedszkole i część administracyjna urzędu gminy. Na parterze znajdują się trzy sale przedszkolne i sala żłobka wraz z zapleczem sanitarnym, szatnie, pomieszczenia dyrektora i logopedy/psychologa, pomieszczenia zaplecza kuchennego. Piwnica to pomieszczenia gospodarcze i magazynowe przedszkola i żłobka, natomiast piętro zajmuje część administracyjna Urzędu Gminy (...), gdzie znajduje się sala konferencyjna, gabinety, pomieszczenie sanitarne oraz przewiązka łącząca istniejący obiekt z nowopowstałym.
Część inwestycji obejmującą budowę żłobka realizowana była w ramach projektu pn. „(...)”. Projekt jest dofinansowany w ramach (...), w ramach (...). Głównym celem projektu jest zwiększenie dostępności miejsc opieki, co przyczyni się nie tylko do zwiększenia odsetka dzieci objętych opieką, ale także umożliwi łączenie życia zawodowego z rodzinnym i pozwoli na zwiększenie zatrudnienia zwłaszcza kobiet.
Wydatki związane z realizacją projektu były dokumentowane dowodami księgowymi wystawianymi na Gminę (...).
Cel przedmiotowego projektu wiąże się z realizacją zadania oświatowego będącego w zakresie zadań jednostek organizacyjnych Gminy (...) wykonywanych na podstawie ustawy Prawo oświatowe, polegającym na opiece nad dziećmi, kształceniu i wychowaniu. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym, jednym z zadań własnych gminy jest edukacja publiczna.
Towary i usługi nabywane do realizacji projektu nie będą wykorzystywane do wykonywania jakichkolwiek czynności opodatkowanych, będą one związane z czynnościami zwolnionymi. Nabyty sprzęt, umiejętności przez dzieci i nauczycieli będą służyć wyłącznie do realizacji zadań oświatowych. Nie będą służyły innej działalności, niż w zakresie opieki nad dziećmi, kształceniu i wychowaniu.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego
1.Państwa wniosek dotyczy budowy całego budynku, w którym znajduje się w dolnej części Samorządowe Przedszkole i Samorządowy Żłobek, a w górnej części nowe pomieszczenia Urzędu Gminy (...).
2.Projekt został dofinansowany w ramach (...) z programu pn. „(...)”.
3.Na pytanie z wezwania: „Jaki dokładnie podmiot będzie administrował budynkiem, o którym mowa we wniosku? Czy jest to Urząd Gminy, przedszkole czy żłobek?”
Odpowiedzieli Państwo: „Nowy budynek przeznaczony jest w dolnej części na działanie Samorządowego Przedszkola i Samorządowego Żłobka. Te jednostki organizacyjne same będą administrowały tą częścią budynku. Natomiast górna część jest administrowana przez Urząd Gminy (...)”.
4.Żłobek i Przedszkole są jednostkami organizacyjnym Gminy (...) i podlegają obowiązkowej centralizacji rozliczeń podatku VAT w ramach Gminy (...).
5.Na pytanie: „W jaki dokładnie sposób Gmina będzie wykorzystywała budynek, o którym mowa we wniosku?”
Odpowiedzieli Państwo: „Gmina (...) dolną część przeznacza na prowadzenie Przedszkola i Żłobka, czyli działalność wychowawcza, opieka nad dziećmi, a górną część na działalność Urzędu Gminy (...) tzn. gabinety, salę posiedzeń rady gminy”.
6.Gmina (...) realizuje projekt w ramach zadań własnych wynikających z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym – art. 7 ust. 1 pkt 8.
7.Efekty realizacji projektu pozostają w bezpośrednim związku z wykonywaniem przez Gminę zadań własnych.
8.Na fakturach wystawionych przez Wykonawcę w trakcie realizacji projektu Gmina (...) wpisana jest jako nabywca.
9.Na pytanie: „Czy celem realizacji inwestycji było wyłącznie zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty, czyli realizacja celów, które stanowią działalność publicznoprawną, niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT?”
Odpowiedzieli Państwo:
Celem realizacji inwestycji było wyłącznie zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty, czyli realizacja celów, które stanowią działalność publicznoprawną, niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.
10.W odpowiedzi na:
„We wniosku wskazali Państwo, że:
Towary i usługi nabywane do realizacji projektu nie będą wykorzystywane do wykonywania jakichkolwiek czynności opodatkowanych, będą one związane z czynnościami zwolnionymi. Nabyty sprzęt, umiejętności przez dzieci i nauczycieli będą służyć wyłącznie do realizacji zadań oświatowych. Nie będą służyły innej działalności, niż w zakresie opieki nad dziećmi, kształceniu i wychowaniu.
W związku z powyższym, proszę o wskazanie:
1)do jakich konkretnie czynności zwolnionych od podatku VAT będą wykorzystywane towary i usług związane z realizacją Projektu? Należy wskazać przepisy.
2)czy wydatki poniesione przez Gminę na realizację projektu są wykorzystywane przez Gminę do wykonywania jakiejkolwiek działalności odpłatnej?
3)do jakich czynności Gmina będzie wykorzystywała towary i usługi nabyte w celu realizacji projektu, których dotyczy Państwa pytanie zadane we wniosku, a także efekty zrealizowanego projektu, tj.:
a)do czynności opodatkowanych podatkiem VAT? (jakich?)
b)do czynności zwolnionych od podatku VAT? (jakich?)
c)do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT?
· proszę wskazać uwzględniając fakt, czy ich wykorzystanie przekłada się na obszar działalnościGminy opodatkowanej podatkiem VAT oraz/lub działalności zwolnionej od podatku VAT, oraz/lub działalności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.
4)w przypadku, gdy wydatki dotyczące Projektu,których dotyczy Państwa pytanie, Gmina będzie wykorzystywała zarówno do czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz niepodlegających opodatkowaniu i/lub zwolnionych, proszę o wskazanie, czy Gmina będzie w stanie dokonać odrębnego przyporządkowania kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT oraz czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu i/lub zwolnionymi od podatku VAT?”
Wskazali Państwo, że: „W ramach realizacji projektu, przedmiotem wykonania było wybudowanie budynku z przeznaczeniem na przedszkole i żłobek oraz wyposażenie tej części w sprzęt konieczny dla prowadzenia przedszkola i żłobka, a także przedmioty służące kształceniu i wychowaniu dzieci oraz do sprawowania opieki. Całe zadanie wykonane jest jako realizacja zadania własnego wynikającego z ustawy o samorządzie gminnym. W związku z tym, cała inwestycja będzie wykorzystywana do czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT”.
Gmina nie będzie wykorzystywała inwestycji zrealizowanej w ramach projektu do żadnych czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy Gminie (...) przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub zwrot podatku VAT w związku z realizacją projektu?
Jednocześnie w uzupełnieniu do wniosku wskazali Państwo, że: „Państwa wniosek dotyczy budowy całego budynku w którym znajduje się w dolnej części Samorządowe Przedszkole i Samorządowy Żłobek, a w górnej części nowe pomieszczenia Urzędu Gminy (...)”.
Państwa stanowisko w sprawie (uzupełnione pismem z 31 października 2025 r.)
Jak wskazuje Gmina, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza - jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z kolei, zgodnie z ust. 6 przedmiotowej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Jednocześnie zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. W myśl art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Prawo to przysługuje podatnikowi pod warunkiem, że nie zachodzą przesłanki negatywne, sprecyzowane w art. 88 ustawy o VAT.
Celem odliczenia podatku VAT konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:
1.Wydatek musi zostać poniesiony przez podatnika VAT.
2.Wydatek musi mieć związek z dokonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi VAT.
3.Nie występują przesłanki negatywne, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT.
Innymi słowy, nie jest możliwe obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przez podmiot, który nie występuje w tym zakresie w roli podatnika VAT. Nie jest, przy tym, możliwe obniżenie podatku należnego o podatek naliczony wynikający z wydatków poniesionych przez podatnika w związku z wykonywaniem czynności pozostających poza zakresem ustawy o VAT bądź czynności zwolnionych z tego podatku. Gmina zaznaczyła, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) wielokrotnie wskazywał, że w celu przyznania podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego, co do zasady konieczne jest istnienie bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku należnego, a transakcją lub kilkoma transakcjami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia. Jednocześnie, zdaniem TSUE, istnieje możliwość przyznania podatnikowi prawa do odliczenia, gdy taki bezpośredni i ścisły związek nie występuje, lecz poniesione wydatki należą do kosztów ogólnych tego podatnika i jako takie stanowią elementy cenotwórcze dostarczanych towarów i usług. Takie wydatki mają bowiem bezpośredni związek z całością działalności gospodarczej podatnika (wyrok TSUE w sprawie C-126/14 Sveda UAB).
Powyższe prowadzi do wniosku, że prawo do odliczenia powstaje zarówno wtedy, gdy dany wydatek pozostaje w ścisłym związku z konkretną czynnością opodatkowaną, jak również, gdy jest związany z większą liczbą takich czynności, a także, gdy zostaje poniesiony w związku z ogółem czynności, kształtujących zakres działalności gospodarczej podatnika. W każdym bowiem z tych przypadków podatek naliczony zapłacony w cenie nabytych towarów lub usług stanowi, w sposób pośredni lub bezpośredni, element cenotwórczy czynności opodatkowanych, pozostając z nimi w ten sposób ścisłym związku, wynikającym z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zdaniem Gminy, wydatków, które Gmina będzie ponosić w związku z realizacją Inwestycji nie sposób bezpośrednio przypisać do działalności gospodarczej prowadzonej przez Gminę. Tym samym, wydatki te będą wykorzystywane przez Gminę do czynności niedających prawa od obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. W przypadku wydatków ponoszonych na Inwestycję brak będzie bezpośredniego i ścisłego ich związku z czynnościami opodatkowanymi VAT, wykonywanymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wydatki te, zdaniem Gminy, nie mają żadnego związku z działalnością gospodarczą, nie został więc spełniony warunek istnienia prawa do odliczenia VAT.
W przypadku usług, które będą realizowane w ramach pobytu w żłobku dzieci do lat 3, wystąpi skonkretyzowane świadczenie (zapewnienie opieki i wyżywienia w Żłobku), które jest wykonywane pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni beneficjent czynności. Dlatego czynności opieki i wyżywienia dzieci do lat 3 spełniać będą definicję świadczenia usług określoną w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług, zwolnieniu podlegają usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do 3 lat. Uwzględniając zatem fakt, iż realizując Inwestycję Gmina nie działa i nie będzie działała jako podatnik VAT - wykonując zadania własne w ramach reżimu publicznoprawnego (poza działalnością gospodarczą) - przesłanki określone w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie zostaną spełnione. Tym samym z uwagi na brak związku ponoszonych na Inwestycję wydatków z występującymi po stronie Gminy czynnościami opodatkowanymi VAT, Gmina nie będzie miała możliwości odliczenia VAT. Gmina nie będzie działała w charakterze podatnika VAT, a wydatki te pozostają bez związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych, zatem Gminie nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków na realizację Inwestycji.
Uzupełnienie Państwa stanowiska w sprawie:
„Po zakończeniu inwestycji w obiekcie będzie prowadzona wyłącznie działalność statutowa w zakresie opieki nad dziećmi. Realizowane zadania będą wykonywane wyłącznie z zakresu zadań własnych gminy z art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Realizacja tych zadań ma charakter publicznoprawny i nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Inwestycja nie będzie służyć czynnościom opodatkowanym. W obiekcie nie będą wykonywane żadne czynności gospodarcze, z którymi wiązałoby się prawo do zwrotu podatku VAT (np. najem powierzchni itp.).
W związku z tym, Gmina (...) nie ma prawa do zwrotu podatku VAT”.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W świetle art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a) nabycia towarów i usług,
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Stosownie do art. 87 ust. 1 ustawy:
W przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.
Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2-6l ustawy.
Wyjaśnić należy, że przepisy art. 87 ustawy regulują sposób dokonania przez podatnika rozliczenia w sytuacji, gdy w danym okresie rozliczeniowym deklaruje on nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Przepisy te umożliwiają otrzymanie przez podatnika rzeczywistego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego. Warunkiem, który musi spełnić podatnik, by domagać się zwrotu, jest powstanie w okresie rozliczeniowym różnicy pomiędzy kwotą podatku naliczonego a kwotą podatku należnego. Powyższe wynika z zasady określonej w przywołanym powyżej art. 87 ust. 1 ustawy.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Ponadto, ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Natomiast na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
W oparciu o art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do treści art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Należy zauważyć, że według art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE.L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), zgodnie z którym:
Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.
W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.
Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.
Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.
W świetle wskazanych unormowań, jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:
•podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
•podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp. umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Na mocy art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy edukacji publicznej.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że:
-Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT i realizuje projekt pn. „(...)”. Projekt jest dofinansowany w ramach (...), w ramach (...);
-głównym celem projektu jest zwiększenie dostępności miejsc opieki, co przyczyni się nie tylko do zwiększenia odsetka dzieci objętych opieką, ale także umożliwi łączenie życia zawodowego z rodzinnym i pozwoli na zwiększenie zatrudnienia zwłaszcza kobiet;
-cel przedmiotowego projektu wiąże się z realizacją zadania oświatowego będącego w zakresie zadań jednostek organizacyjnych Gminy;
-nowy budynek przeznaczony jest w dolnej części na działanie Samorządowego Przedszkola i Samorządowego Żłobka. Te jednostki organizacyjne same będą administrowały tą częścią budynku. Natomiast górna część jest administrowana przez Urząd Gminy (...);
-Żłobek i Przedszkole są jednostkami organizacyjnym Gminy (...) i podlegają obowiązkowej centralizacji rozliczeń podatku VAT w ramach Gminy (...);
-Gmina (...) dolną część przeznacza na prowadzenie Przedszkola i Żłobka, czyli działalność wychowawcza, opieka nad dziećmi, a górną część na działalność Urzędu Gminy (...) tzn. gabinety, salę posiedzeń rady gminy;
-efekty realizacji projektu pozostają w bezpośrednim związku z wykonywaniem przez Gminę zadań własnych;
-na fakturach wystawionych przez Wykonawcę w trakcie realizacji projektu Gmina (...) wpisana jest jako nabywca;
-celem realizacji inwestycji było wyłącznie zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty, czyli realizacja celów, które stanowią działalność publicznoprawną, niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT;
-w ramach realizacji projektu, przedmiotem wykonania było wybudowanie budynku z przeznaczeniem na przedszkole i żłobek oraz wyposażenie tej części w sprzęt konieczny dla prowadzenia przedszkola i żłobka, a także przedmioty służące kształceniu i wychowaniu dzieci oraz do sprawowania opieki. Całe zadanie wykonane jest jako realizacja zadania własnego wynikającego z ustawy o samorządzie gminnym. W związku z tym, cała inwestycja będzie wykorzystywana do czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.
Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą ustalenia, czy Gminie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub zwrotu podatku VAT w związku z budową budynku, w którym znajduje się przedszkole i żłobek oraz część administracyjna urzędu, w tym w związku z realizacją projektu pn. „(...)”.
Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.
Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.
W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego nie będą spełnione, bowiem – jak wynika z opisu sprawy – towary i usługi nabywane w związku z budową budynku, w którym znajduje się przedszkole i żłobek oraz część administracyjna urzędu, w tym w związku z realizacją projektu pn. „(...)” nie są i nie będą związane z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Projekt stanowi zadanie własne Gminy, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym, gdyż dotyczy obszaru działania Gminy w zakresie edukacji publicznej.
Wobec powyższego, ze względu na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki, warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, nie mają Państwo – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawa do odliczenia podatku VAT w związku z budową budynku, w tym realizowanego projektu pn. „(...)”.
W konsekwencji, nie przysługuje Państwu prawo do zwrotu podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy.
W związku z poniesionymi wydatkami, Gmina nie ma również możliwości uzyskania zwrotu podatku na zasadach określonych w rozdziale 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1328 ze zm.). Ewentualny zwrot na podstawie tych przepisów obwarowany jest pewnymi warunkami, które podatnik winien spełnić. Wśród warunków tych ustawodawca wymienia m.in. pochodzenie środków finansowych ze źródeł określonych w § 8 ust. 3 i 4 ww. rozporządzenia, a w zakresie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej podpisanie umowy o dofinansowanie przed 1 maja 2004 r. Ponieważ Gmina nie spełnia ww. warunków, nie ma możliwości ubiegania się o zwrot podatku na podstawie przepisów rozdziału 4 ww. rozporządzenia.
Podsumowując stwierdzam, że w związku z wydatkami ponoszonymi na budowę budynku, w tym na realizację projektu pn. „(...)”, Gminie nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz zwrot podatku od towarów i usług.
Tym samym, Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
