Interpretacja indywidualna z dnia 13 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.476.2025.1.IG

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT usług wykonywanych przez Bank na podstawie umowy. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest bankiem prowadzącym działalność bankową w rozumieniu ustawy - Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 2357 ze zm.), zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT (Bank, Wnioskodawca). W ramach Banku funkcjonuje Biuro Maklerskie, jako wyodrębniona jednostka organizacyjna Banku. Biuro Maklerskie wykonuje swoje funkcje na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j.: Dz. U. z 2020 r. poz. 89 ze zm., dalej: „UOIF”) wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego (dalej: „KNF”). W szczególności Biuro Maklerskie prowadzi rachunki papierów wartościowych w rozumieniu ww. ustawy, oraz wykonuje usługi w zakresie rynku kapitałowego. Te usługi to m.in. przygotowanie, zorganizowanie oraz przeprowadzenie oferty publicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t. j.: Dz. U. z 2019 r. poz. 623 ze zm.), jak również wykonywanie innych niezbędnych czynności związanych z wprowadzeniem papierów wartościowych, będących instrumentami finansowymi w rozumieniu przepisów UOIF, do obrotu na rynku regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (dalej: „GPW”), a także wykonywanie czynności niezbędnych do ich obsługi i rozliczenia.

W ramach swojej działalności Wnioskodawca oferuje kompleksową usługę pełnienia funkcji sponsora emisji w A. S.A. (dalej: A.) dla papierów wartościowych wyemitowanych przez Klienta Wnioskodawcy i zarejestrowanych w A. na prowadzonym dla Wnioskodawcy Koncie Ewidencyjnym, wykonywaną zgodnie z regulaminem A. (dalej: „Usługa” lub „Usługi”). Regulamin A. jest aktem normatywnym uchwalanym w trybie wskazanym w art. 50 UOIF. W celu umożliwienia wykonywania przez Wnioskodawcę Usługi Wnioskodawca, co do zasady, zawiera z danym emitentem papierów wartościowych (dalej: „Klient”) umowę w celu określenia zasad i warunków, na jakich Bank będzie wykonywał Usługę na rzecz Klienta w związku z emisją, jak również zasad wynagradzania za pełnienie tej funkcji (dalej powoływana jako: „Umowa”).

Charakter Usługi zdeterminowanej Umową zasadniczo polega na prowadzeniu przez Wnioskodawcę na rzecz swoich Klientów:

• zapisów dotyczących papierów wartościowych, dokonywanych w związku z ich subskrypcją lub sprzedażą w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, identyfikujących osoby, którym przysługują prawa z tych papierów wartościowych,
• zapisów dotyczących skarbowych papierów oszczędnościowych, identyfikujących osoby, którym przysługują prawa z tych papierów wartościowych, które na podstawie ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi uważane są za rachunki papierów wartościowych.

Wyżej wskazane rachunki są prowadzone dla właścicieli papierów wartościowych nabytych w obrocie pierwotnym lub w ofercie publicznej, którzy nie zdeponowali posiadanych papierów wartościowych na rachunkach inwestycyjnych. Ze świadczeniem Usługi wiąże się wykonywanie przez Wnioskodawcę szeregu powiązanych czynności, w tym w szczególności:

• wystawianie zleceń rozrachunku zawierających dyspozycje przeniesienia akcji z konta ewidencyjnego prowadzonego dla Wnioskodawcy (jako wykonującego funkcje objęte Usługą, dalej: Konto Ewidencyjne), na konta ewidencyjne innych uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych,
• rejestrowanie zmian stanów posiadania akcji, w szczególności na podstawie umów cywilnoprawnych, dziedziczenia, realizowanych zleceń sprzedaży akcji z Konta Ewidencyjnego,
• obsługę ewidencyjną i finansową praw z akcji,
• prowadzenie ewidencji akcji zgodnie z wymogami A.

Właściwe i kompleksowe wykonywanie Usługi przez Wnioskodawcę umożliwia wykonywanie czynności pomocniczych do wyżej wymienionych, obejmujących m.in.:

• weryfikowanie danych zawartych w zbiorczych zestawieniach papierów wartościowych do potwierdzenia, sporządzanych przez uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych, na podstawie prowadzonego przez Biuro Maklerskie rejestru,
• dokonywanie zmian w prowadzonym przez Wnioskodawcę rejestrze związanych z aktualizacją danych uprawnionych do akcji (lub uprawnionych z akcji),
• wystawianie świadectw depozytowych lub potwierdzeń nabycia akcji oraz ich duplikatów,
• wykonywanie czynności związanych z zabezpieczaniem wierzytelności na akcjach,
• wystawianie imiennych zaświadczeń o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu emitenta.

Wykonywanie powyżej opisanej Usługi, w przeciwieństwie do zdefiniowanej w 2019 r. funkcji agenta emisji, nie zostało określone ustawowo. Wykonywanie Usługi pełni jednakże rolę uzupełniającą i umożliwiającą emitentowi przeprowadzenie emisji instrumentów finansowych, jak również w dalszej kolejności obsługę zobowiązań wynikających z wyemitowanych instrumentów finansowych w sposób właściwy i zgodny z regulacjami normującymi metodologię postępowania ze zdematerializowanymi instrumentami finansowymi.

Zgodnie z Regulaminem A. podmiot wykonujący Usługę:

• prowadzi rejestr osób, które nabyły określone papiery wartościowe w obrocie pierwotnym lub w ramach pierwszej oferty publicznej, lub
• dokonuje zapisów, o których mowa w art. 4 ust. 2a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, dotyczących skarbowych papierów oszczędnościowych, lub
• prowadzi rejestr, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, lub
• tworzy ewidencję osób uprawnionych z papierów wartościowych, o której mowa w art. 7a ust. 4 pkt 4 ustawy o obrocie instrumentami finansowym, lub
• prowadzi rejestr akcjonariuszy, o którym mowa w art. 6a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Podstawą normatywną dla rejestru prowadzonego w ramach Usługi jest przepis art. 4 ust. 2 UOIF, zgodnie z którym od chwili zarejestrowania papierów wartościowych, na podstawie umowy, której przedmiotem jest rejestracja tych papierów wartościowych w depozycie papierów wartościowych, za rachunki papierów wartościowych uważa się również zapisy dotyczące tych papierów, dokonywane w związku z ich subskrypcją lub sprzedażą w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, przez podmioty prowadzące działalność maklerską lub banki powiernicze - o ile identyfikują one osoby, którym przysługują prawa z papierów wartościowych.

Zatem funkcja związana z wykonywaniem Usługi sprowadza się zasadniczo do prowadzenia rachunków papierów wartościowych (za które uważa się wyżej wskazane zapisy dotyczące papierów wartościowych) dla właścicieli papierów wartościowych nabytych w obrocie pierwotnym lub w ofercie publicznej, którzy nie posiadają rachunków inwestycyjnych. Podmiot wykonujący sługę wykonuje natomiast czynności związane z prowadzeniem takich rachunków.

W ramach wykonywania Usługi Wnioskodawca nie zarządza ryzykiem inwestycyjnym oraz portfelem inwestycyjnym. Z tytułu wykonywania Usługi Biuro Maklerskie pobiera następujące rodzaje opłat:

1)wypłacane przez Klienta (tj. emitenta) kwartalne wynagrodzenie za wykonywanie czynności w ramach prowadzenia rejestru, które w zależności od treści konkretnej umowy może być w szczególny sposób uzależnione np. od wartości rynkowej papierów wartościowych przechowywanych na koncie Wnioskodawcy w A. na koniec każdego miesiąca danego kwartału;

2)opłaty za czynności pomocnicze realizowane w związku z wykonywaniem Usługi pobierane bezpośrednio od posiadaczy papierów wartościowych, w tym, opłaty za: sporządzanie zestawień obrotów na rachunku papierów wartościowych w rejestrze, wystawianie świadectw depozytowych lub potwierdzeń nabycia akcji oraz ich duplikatów, wykonywanie czynności związanych z zabezpieczaniem wierzytelności na akcjach, wystawianie imiennych zaświadczeń o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu emitenta, wystawianie zaświadczeń o stanie na rachunku papierów wartościowych.

Ponadto Klient (tj. emitent) dokonuje zwrotu na rzecz Biura Maklerskiego poniesionych kosztów A.

Pytanie

Czy wskazane w opisie stanu faktycznego Usługi, wykonywane przez Bank na podstawie Umowy, podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy Usługi, wykonywane przez Bank na podstawie Umowy, podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług zgodnie w myśl art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług („ustawa o VAT”), opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Na gruncie systemu VAT obowiązującego w Unii Europejskiej kluczowe znaczenie mają przede wszystkim ekonomiczne skutki określonych zdarzeń, co podkreślał w swoich orzeczeniach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”), np. w wyroku z 8 lutego 1990 r. w sprawie C-320/88 Shipping and Forwarding Enterprise SAFE oraz w wyroku z 6 lutego 2003 r. w sprawie C-185/01 Auto Lease Holland BV. Oznacza to, że system podatku VAT odznacza się wysokim stopniem autonomii w stosunku do innych dziedzin prawa, a innymi słowy, nie jest prawidłowe automatyczne przekładanie pojęć i zasad występujących w innych gałęziach prawa na grunt podatku VAT. Podatek ten posiada bowiem własne zasady i terminologię, mające za punkt wyjścia, jak wyżej wskazano, realne skutki przejawów życia gospodarczego.

Zgodnie z szeregiem orzeczeń TSUE (np. wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma, wyrok z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council, wyrok z 5 lutego 1981 r. w sprawie C-154/80 Association cooperative „Coóperatieve Aardappelenbewaarplaats GA”), aby mówić o odpłatnym świadczeniu niezbędne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

a)istnienie związku prawnego między świadczeniodawcą i świadczeniobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

b)wynagrodzenie otrzymane przez świadczeniodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za świadczenie na rzecz świadczeniobiorcy;

c)istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczeniobiorcy;

d)odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT;

e)istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych przez podatnika.

Biorąc pod uwagę fakt, iż:

• Usługa świadczona jest na podstawie Umowy (istnieje związek prawny pomiędzy Biurem Maklerskim a Klientem),
• otrzymane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie, wyrażone w pieniądzu, należne jest za konkretne świadczenie ze strony Biura Maklerskiego,
• Klient odnosi faktyczną korzyść z racji wykonywanej przez Biuro Maklerskie funkcji,

nie ulega wątpliwości, iż ma miejsce świadczenie usług w rozumieniu przepisów o VAT.

Przepisy ustawy o VAT przewidują szereg zwolnień od podatku VAT, m.in. zwolnienie dla usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w UOIF, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Funkcja wykonywana przez biuro maklerskie banku jako usługa o charakterze odmiennym od usług przechowywania i zarządzania papierami wartościowymi

W pierwszej kolejności Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż Usługa nie stanowi usługi przechowywania bądź też zarządzania papierami wartościowymi. Usługi przechowania, nie zostały w sposób szczególny zdefiniowane w ustawie o VAT, bądź Dyrektywie VAT. Znaczenia powyższego pojęcia należy tym samym upatrywać w języku potocznym. Przechowanie należy zatem rozumieć jako chronienie czegoś przed zaginięciem, popsuciem, uszkodzeniem poprzez umieszczenie w odpowiednich warunkach. Wyłączeniu ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT podlegać będą zatem m.in. usługi depozytu instrumentów finansowych, zarówno w formie materialnej, jak i zdematerializowanej, na co wskazuje wydana 20 stycznia 2020 r. interpretacja ogólna Ministra Finansów, sygn. PT6.8101.4.2019, w sprawie zastosowania właściwej stawki podatku VAT w przypadku wykonywania czynności polegających na przechowywaniu instrumentów finansowych.

Wnioskodawca pragnie wskazać, iż w przedstawionym stanie faktycznym będącym przedmiotem Wniosku, Biuro Maklerskie nie będzie przechowywać papierów wartościowych na rzecz Klienta (emitenta papierów wartościowych).

Analogicznie do usług przechowywania, usługi zarządzania instrumentami finansowymi również nie zostały zdefiniowane w przepisach prawa. Orzecznictwo wypracowane przez TSUE wskazuje natomiast, iż usługi takie należy rozumieć jako czynności ściśle związane np. z prowadzeniem funduszy inwestycyjnych. Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż Usługa nie jest usługą zarządzania instrumentami finansowymi.

Funkcja wykonywana przez biuro maklerskie banku jako usługa, której przedmiotem są instrumenty finansowe

Zgodnie z art. 2 ust. 1 UOIF, instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są:

1)papiery wartościowe;

2)niebędące papierami wartościowymi:

a)tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,

b)instrumenty rynku pieniężnego,

c)opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,

d)opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e)opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,

f)niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

g)instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

h)kontrakty na różnicę,

i)opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

j)uprawnienia do emisji.

Mając na uwadze powyższe, iż art. 4 ust. 2 UOIF odwołuje się wprost do pojęcia papierów wartościowych, za przedmiot czynności wykonywanych przez Biuro Maklerskie w ramach Usługi uznać należy instrumenty finansowe.

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez organy podatkowe instrument finansowy jest przedmiotem usługi, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT wyłącznie gdy świadczenie tej usługi skutkuje zmianą sytuacji prawnej i finansowej między stronami transakcji.

Podobnie w orzecznictwie sądów administracyjnych stwierdza się, iż „Zamieszczone w art. 43 ust. 1 pkt 41 u.p.t.u. sformułowanie „usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe” obejmuje czynności związane z emisją i obrotem instrumentami finansowymi oraz pośrednictwo w tych transakcjach, w następstwie których dochodzi do powstania, zmiany lub wygaśnięcia praw i obowiązków ich stron, co oznacza, że w hipotezie tego przepisu nie mieszczą się usługi samego przyjmowania, gromadzenia i udostępniania informacji uprawnionym podmiotom o transakcjach dotyczących instrumentów finansowych, stanowiące przedmiot działania repozytorium transakcji”.

Podobne pojęcie w sposób analogiczny zostało również zdefiniowane w orzecznictwie TSUE na gruncie przepisów Dyrektywy VAT, które posługują się zwrotem „usług, których przedmiotem są akcje (...) i inne papiery wartościowe”.

W wyroku w sprawie C-29/08 Skatteverket TSUE wskazał, iż „transakcje, których przedmiotem są akcje i inne papiery wartościowe” należy rozumieć jako transakcje dokonywane na rynku papierów wartościowych zmieniające sytuację prawną i finansową pomiędzy stronami. Pojęcie „transakcje dotyczące papierów wartościowych” dotyczy w ocenie Trybunału transakcji mogących stworzyć, zmienić lub spowodować wygaśnięcie praw i obowiązków z tytułu papierów wartościowych. Podobne konkluzje wynikają z wyroków TSUE w sprawach C-2/95 Sparekassernes Datacenter oraz C‑235/00 CSC Financial Services.

Czynności wykonywane przez Biuro Maklerskie w ramach Usługi stanowią samodzielną, odróżniającą się całościową funkcję, ściśle powiązaną z instrumentami finansowymi, w sposób niepodważalny prowadzącą do zmian prawnych i finansowych. Zasadniczą funkcją rachunku prowadzonego przez Biuro Maklerskie w związku z Usługą jest bowiem umożliwienie inwestorowi nabycia i realizacji zysku z papierów wartościowych nabytych w ofercie publicznej, bez konieczności otwierania rachunku papierów wartościowych i ponoszenia opłat z tym związanych do czasu sprzedaży tych papierów. Zdaniem Wnioskodawcy obowiązki Biura Maklerskiego w ramach wykonywanej Usługi sklasyfikować należy w sposób jednoznaczny jako usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, w myśl przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Kompleksowy charakter usługi

W ocenie Wnioskodawcy Usługę należy klasyfikować jako jedno świadczenie o złożonym charakterze. Biuro Maklerskie w ramach Usługi wykonuje szereg czynności, których nie sposób rozpatrywać w oderwaniu od roli Usługi w funkcjonowaniu instrumentów finansowych na rynku. Charakter i natura czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach pełnienia przedmiotowej funkcji polega na tym, że wskutek ich wykonania przez Biuro Maklerskie Banku dochodzi do faktycznej i prawnej zmiany w zakresie praw i obowiązków związanych z posiadaniem określonych papierów wartościowych.

Problematyka świadczeń złożonych nie została uregulowana w przepisach ustawy o VAT, jednakże koncepcja opodatkowania świadczeń kompleksowych w szerokim zakresie została analizowana oraz wypracowana w ramach orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), jak również polskich sądów administracyjnych.

Przywołać należy m.in. argumentację zawartą w wyroku z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan LTD (CPP) przeciwko Commissioners of Customs & Excise, wyroku z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Financien, czy też w wyroku z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Financni feditelstv v Usti nad Labem.

I tak w wyroku z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd (CPP) przeciwko Commissioners of Customs & Excise, TSUE stanął na stanowisku, iż „W celu ustalenia, dla celów VAT, czy świadczenie usług obejmujące kilka części składowych, które należy traktować jako jedno świadczenie, czy też jako dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę treść przepisu art. 2 (1) VI Dyrektywy, zgodnie z którym każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne oraz fakt, iż świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, co mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT”. Ponadto w treści tego samego wyroku podkreślono, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeżeli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej”.

W wyroku w sprawie C-392/11 Field Fisher Waterhouse LLP - Commissioners for Her Majesty's Revenue and Customs oraz w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV i OV Bank NV, TSUE stanął na stanowisku, iż przepisy o VAT: „należy interpretować w ten sposób, że jeżeli dwa lub więcej świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako konsumenta przeciętnego, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jedno świadczenie do celów stosowania podatku od wartości dodanej”. W wymienionej sprawie TSUE podkreślił również, że jeżeli określona grupa czynności wykonywanych na rzecz klienta tworzy z jego perspektywy jednolitą całość, wówczas takiej grupy nie należy dzielić na odrębne działania, ponieważ mogłoby to zniekształcić ekonomiczny sens takiej transakcji. Co do zasady, jeżeli dana transakcja składa się z szeregu świadczeń i czynności należy uwzględnić wszystkie okoliczności, w jakich jest dokonywana rozpatrywana transakcja. Jednocześnie jednolite świadczenie wystąpi w przypadku, gdy dwa lub więcej elementy bądź też dwie lub więcej czynności dokonane są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.

W powołanych orzeczeniach zwrócono tym samym uwagę na fakt, że dla potrzeb oceny określonego działania jako świadczenia jednolitego i kompleksowego najistotniejsze jest jego zbadanie - z ekonomicznego (gospodarczego) punktu widzenia oraz - z perspektywy nabywcy świadczenia. W odniesieniu do kwalifikacji świadczenia z punktu widzenia klienta kluczowa jest analiza gospodarczego celu dokonania transakcji po stronie nabywcy. Jeżeli z punktu widzenia odbiorcy określonego świadczenia istnieje jeden przedmiot świadczenia, wówczas mamy do czynienia ze świadczeniem złożonym, którego podział prowadziłby do sztuczności oraz wypaczałby ekonomiczny i faktyczny cel dokonywania transakcji.

Wnioskodawca podkreśla, iż obydwie powyższe przesłanki spełnione są w przypadku świadczenia realizowanego przez Bank: z punktu widzenia Klienta, wszelkie czynności wykonywane przez Bank w ramach wykonywanej Usługi mają ekonomiczny sens jedynie jako całość, ponieważ tylko świadczone razem odpowiadają na potrzeby Klienta jako odbiorcy usługi. Z kolei nie miałyby żadnego ekonomicznego znaczenia dla Klienta pojedyncze czynności wykonywane przez Biuro Maklerskie wykonywane w oderwaniu od takich czynności jak prowadzenie ewidencji akcji zgodnie z wymogami A., wystawianie zleceń rozrachunku zawierających dyspozycje przeniesienia akcji z Konta Ewidencyjnego na konta ewidencyjne innych uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych, rejestrowanie zmian stanów posiadania akcji, w szczególności na podstawie umów cywilnoprawnych, czy z uwagi na dziedziczenie, realizowanych zleceń sprzedaży akcji z Konta Ewidencyjnego, czy też prowadzenia obsługi ewidencyjnej i finansowej praw z akcji - które to w sposób niepodważalny prowadzą do zmiany sytuacji finansowej i prawnej posiadaczy papierów wartościowych. Nie można zatem dokonywać ich oceny w oderwaniu od charakteru pełnej usługi jaką stanowi świadczenie wszystkich funkcji Usługą.

Zatem Usługa w zdecydowany sposób odznacza się kompleksowością świadczenia. Powyższe wnioski potwierdzenie znajdują w wyroku WSA w Warszawie z 19 grudnia 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 1129/19, mimo, iż wydany został on w odrębnym stanie faktycznym. Jak podkreślił bowiem Sąd w przywołanym wyroku: „Zdaniem Sądu nie można zgodzić się z oceną organu, że istotna dla możliwości zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 38-41 u.p.t.u. jest okoliczność, że sporne usługi wydawania Zaświadczeń, Opinii bankowych oraz Opinii audytorskich nie zmieniają sytuacji prawnej lub finansowej klienta Banku. Okoliczności te byłyby istotne, gdyby sporne w sprawie było uznanie tych świadczeń za usługi, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38-41 u.p.t.u. Tymczasem istotą zastosowania do spornych usług wydawania Zaświadczeń, Opinii bankowych oraz Opinii audytorskich art. 43 ust. 1 pkt 38-41 u.p.t.u. jest uznanie ich za element usługi kompleksowej, gdyż świadczone są one wraz z usługami zwolnionymi, gdyż są od nich zależne”. Ww. wyrok WSA w Warszawie jest prawomocny - ww. tezy potwierdził w tej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10 maja 2023 r. I FSK 987/20.

Biorąc pod uwagę tezy potwierdzone w ww. wyrokach stwierdzić należy, że wszelkie wykonywane przez Wnioskodawcę czynności stanowiące element Usługi stanowią nierozerwalną całość. Brak bowiem możliwości skorzystania z jednego z jej elementów przez Klientów Wnioskodawcy uniemożliwiłoby skorzystanie w pełni z Usługi, a tym samym ze wszystkich możliwości, korzyści, czy praw, jakie niesie za sobą posiadanie papierów wartościowych niezdeponowanych na rachunkach inwestycyjnych. Z punktu widzenia Klientów Wnioskodawcy czynności wykonywane w ramach pełnienia na ich rzecz funkcji objętych Usługą stanowią zatem nieodłączną całość, a rozdzielenie tych świadczeń odznaczałoby się sztucznością.

Kwalifikacja usługi w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Biuro Maklerskie świadczy Usługi na rzecz Klientów będących emitentami określonych papierów wartościowych. W ramach pełnienia ww. funkcji Bank zobowiązany jest do wykonania szeregu czynności, w tym:

• prowadzenia ewidencji akcji zgodnie z wymogami A.,
• weryfikowania danych zawartych w zbiorczych zestawieniach papierów wartościowych do potwierdzenia, sporządzanych przez uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych, na podstawie prowadzonego przez Wnioskodawcę rejestru,
• wystawiania zleceń rozrachunku zawierających dyspozycje przeniesienia akcji z Konta Ewidencyjnego na konta ewidencyjne innych uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych,
• dokonywania zmian w prowadzonym przez Wnioskodawcę rejestrze związanych z aktualizacją danych uprawnionych do akcji lub uprawnionych z akcji,
• rejestrowania zmian stanów posiadania akcji, w szczególności na podstawie umów cywilnoprawnych, dziedziczenia, realizowanych zleceń sprzedaży akcji z Konta Ewidencyjnego,
• wystawiania świadectw depozytowych lub potwierdzeń nabycia akcji oraz ich duplikatów,
• wykonywania czynności związanych z zabezpieczaniem wierzytelności na akcjach,
• wystawiania imiennych zaświadczeń o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu emitenta,
• obsługi ewidencyjnej i finansowej praw z akcji.

Świadczenia wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach Usługi należy analizować w sposób nierozerwalny z istotą roli Biura Maklerskiego wykonywanej zgodnie z przepisami regulaminu A., tj. jako wykonywanie funkcji umożliwiającej obsługę rejestru instrumentów finansowych. Zatem Usługa spełnia wszelkie warunki do uznania jej za zwolnioną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zgodnie z argumentacją przedstawioną w treści niniejszego Wniosku.

Powyższe rozumienie przepisów potwierdzone zostało także w wydawanych przez organy podatkowe interpretacjach dot. podobnych usług, m.in. w indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 listopada 2011 r. sygn. IPPP1/443-1207/11-4/BS, jak również indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 listopada 2011 r. sygn. IBPP3/443-871/11/PK. Ponadto wskazać należy, że w indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 października 2012 r., IPPP1/443-604/12-2/ISZ organ interpretacyjny stwierdził: „Świadczone przez Spółkę usługi: (...) zaksięgowanie instrumentów finansowych z rachunku sponsora emisji na rachunek klienta, po nabyciu przez klienta instrumentów finansowych na podstawie umowy cywilnoprawnej, mają bezpośredni wpływ na zmianę sytuacji finansowej, materialno-prawnej klienta Domu Maklerskiego. Przedmiotem tychże usług są instrumenty finansowe. Zdaniem organu realizacja ww. świadczeń przyczynia się do pełnego i właściwego zrealizowania usług finansowych, których przedmiotem są instrumenty finansowe, tj. prowadzenia rachunku instrumentów finansowych. Realizacja czynności będących przedmiotem wniosku, ma znaczący wpływ na prowadzenie rachunku papierów wartościowych na rzecz klienta przez Dom Maklerski, np. zaksięgowanie instrumentów finansowych na rachunkach klientów, którzy nabyli instrumenty finansowe na podstawie spadkobrania czy też przeniesienie instrumentów finansowych na podstawie umów cywilnoprawnych pomiędzy rachunkami klientów Spółki, zaksięgowanie instrumentów finansowych z rachunku sponsora emisji na rachunek klienta, po nabyciu przez klienta instrumentów finansowych na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Jednocześnie trudno sobie wyobrazić usługę prowadzenia rachunku papierów wartościowych przez Dom Maklerski bez wykonania ww. czynności. Przedstawione we wniosku czynności stanowią usługi zmierzające do zaspokojenia potrzeb klienta Domu Maklerskiego. (...) Reasumując, w świetle powołanych powyżej przepisów świadczone przez Wnioskodawcę usługi dotyczące instrumentów finansowych na rachunkach klientów (grupa nr 1), tj. (...) zaksięgowanie instrumentów finansowych z rachunku sponsora emisji na rachunek klienta, po nabyciu przez klienta instrumentów finansowych na podstawie umowy cywilnoprawnej (...) - korzystają ze zwolnienia od podatku o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy”.

Podsumowując: przedmiotem Usługi są instrumenty finansowe, o których mowa w UOIF, a Usługa prowadzi do realizacji czynności faktycznych i prawnych, skutkujących zmianą sytuacji prawnej i finansowej, zatem Usługa jest zwolniona z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych przepisów ustawy wynika, że usługą jest każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy więc rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział w stosunku do niektórych czynności zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 722 i 1863 oraz z 2025 r. poz. 146), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Powołany wyżej art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy implementuje do polskiego systemu prawnego art. 135 ust. 1 lit. f Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zgodnie z którym:

Państwa członkowskie zwalniajątransakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw lub papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.

Przedmiotem zwolnienia, z mocy ww. Dyrektywy 2006/112/WE, objęte są zatem transakcje, w tym pośrednictwo, których przedmiotem są akcje, udziały, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe. Zwolnieniem nie zostały objęte dokumenty ustanawiające tytuł prawny do: towarów oraz praw do papierów wartościowych dających tytuł prawny do określonych udziałów w nieruchomości, praw rzeczowych dających ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziałów lub innych równoważnych udziałom tytułów dających ich posiadaczowi prawne i faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części. Z zakresu zwolnienia ww. Dyrektywa wyłączyła usługi przechowania i zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi papierami wartościowymi.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy,

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy:

Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1)tytuł prawny do towarów;

2)tytuł własności nieruchomości;

3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo bankiem prowadzącym działalność bankową w rozumieniu ustawy - Prawo bankowe, zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. W ramach Banku funkcjonuje Biuro Maklerskie, jako Państwa wyodrębniona jednostka organizacyjna. Biuro Maklerskie wykonuje swoje funkcje na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej na podstawie przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego. W szczególności Biuro Maklerskie prowadzi rachunki papierów wartościowych w rozumieniu ww. ustawy oraz wykonuje usługi w zakresie rynku kapitałowego. Te usługi to m.in. przygotowanie, zorganizowanie oraz przeprowadzenie oferty publicznej w rozumieniu przepisów ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, jak również wykonywanie innych niezbędnych czynności związanych z wprowadzeniem papierów wartościowych, będących instrumentami finansowymi w rozumieniu przepisów UOIF, do obrotu na rynku regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, a także wykonywanie czynności niezbędnych do ich obsługi i rozliczenia.

W ramach swojej działalności oferują Państwo kompleksową Usługę pełnienia funkcji sponsora emisji w A. S.A. dla papierów wartościowych wyemitowanych przez Państwa Klienta i zarejestrowanych w A. na prowadzonym dla Państwa Koncie Ewidencyjnym, wykonywaną zgodnie z regulaminem A. W celu umożliwienia wykonywania przez Państwa Usługi, co do zasady, zawierają Państwo z danym emitentem papierów wartościowych (Klient) Umowę w celu określenia zasad i warunków, na jakich Bank będzie wykonywał Usługę na rzecz Klienta w związku z emisją, jak również zasad wynagradzania za pełnienie tej funkcji.

Charakter Usługi zdeterminowanej Umową zasadniczo polega na prowadzeniu przez Państwa na rzecz swoich Klientów:

• zapisów dotyczących papierów wartościowych, dokonywanych w związku z ich subskrypcją lub sprzedażą w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, identyfikujących osoby, którym przysługują prawa z tych papierów wartościowych,
• zapisów dotyczących skarbowych papierów oszczędnościowych, identyfikujących osoby, którym przysługują prawa z tych papierów wartościowych, które na podstawie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi uważane są za rachunki papierów wartościowych.

Wyżej wskazane rachunki są prowadzone dla właścicieli papierów wartościowych nabytych w obrocie pierwotnym lub w ofercie publicznej, którzy nie zdeponowali posiadanych papierów wartościowych na rachunkach inwestycyjnych. Ze świadczeniem Usługi wiąże się wykonywanie przez Państwa szeregu powiązanych czynności, w tym w szczególności:

• wystawianie zleceń rozrachunku zawierających dyspozycje przeniesienia akcji z konta ewidencyjnego prowadzonego dla Państwa (jako wykonującego funkcje objęte Usługą, dalej: Konto Ewidencyjne), na konta ewidencyjne innych uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych,
• rejestrowanie zmian stanów posiadania akcji, w szczególności na podstawie umów cywilnoprawnych, dziedziczenia, realizowanych zleceń sprzedaży akcji z Konta Ewidencyjnego,
• obsługę ewidencyjną i finansową praw z akcji,
• prowadzenie ewidencji akcji zgodnie z wymogami A.

Właściwe i kompleksowe wykonywanie Usługi przez Państwa umożliwia wykonywanie czynności pomocniczych do ww., obejmujących m.in.:

• weryfikowanie danych zawartych w zbiorczych zestawieniach papierów wartościowych do potwierdzenia, sporządzanych przez uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych, na podstawie prowadzonego przez Biuro Maklerskie rejestru,
• dokonywanie zmian w prowadzonym przez Państwa rejestrze związanych z aktualizacją danych uprawnionych do akcji (lub uprawnionych z akcji),
• wystawianie świadectw depozytowych lub potwierdzeń nabycia akcji oraz ich duplikatów,
• wykonywanie czynności związanych z zabezpieczaniem wierzytelności na akcjach,
• wystawianie imiennych zaświadczeń o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu emitenta.

Wykonywanie powyżej opisanej Usługi, w przeciwieństwie do zdefiniowanej w 2019 r. funkcji agenta emisji, nie zostało określone ustawowo. Wykonywanie Usługi pełni jednakże rolę uzupełniającą i umożliwiającą emitentowi przeprowadzenie emisji instrumentów finansowych, jak również w dalszej kolejności obsługę zobowiązań wynikających z wyemitowanych instrumentów finansowych w sposób właściwy i zgodny z regulacjami normującymi metodologię postępowania ze zdematerializowanymi instrumentami finansowymi.

Zgodnie z Regulaminem A. podmiot wykonujący Usługę:

• prowadzi rejestr osób, które nabyły określone papiery wartościowe w obrocie pierwotnym lub w ramach pierwszej oferty publicznej, lub
• dokonuje zapisów, o których mowa w art. 4 ust. 2a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, dotyczących skarbowych papierów oszczędnościowych, lub
• prowadzi rejestr, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, lub
• tworzy ewidencję osób uprawnionych z papierów wartościowych, o której mowa w art. 7a ust. 4 pkt 4 ustawy o obrocie instrumentami finansowym, lub
• prowadzi rejestr akcjonariuszy o którym mowa w art. 6a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Zatem funkcja związana z wykonywaniem Usługi sprowadza się zasadniczo do prowadzenia rachunków papierów wartościowych dla właścicieli papierów wartościowych nabytych w obrocie pierwotnym lub w ofercie publicznej, którzy nie posiadają rachunków inwestycyjnych. Podmiot wykonujący sługę wykonuje natomiast czynności związane z prowadzeniem takich rachunków. W ramach wykonywania Usługi nie zarządzają Państwo ryzykiem inwestycyjnym oraz portfelem inwestycyjnym. Z tytułu wykonywania Usługi Biuro Maklerskie pobiera następujące rodzaje opłat:

1)wypłacane przez Klienta (tj. emitenta) kwartalne wynagrodzenie za wykonywanie czynności w ramach prowadzenia rejestru, które w zależności od treści konkretnej umowy może być w szczególny sposób uzależnione np. od wartości rynkowej papierów wartościowych przechowywanych na Państwa koncie w A. na koniec każdego miesiąca danego kwartału;

2)opłaty za czynności pomocnicze realizowane w związku z wykonywaniem Usługi pobierane bezpośrednio od posiadaczy papierów wartościowych, w tym, opłaty za: sporządzanie zestawień obrotów na rachunku papierów wartościowych w rejestrze, wystawianie świadectw depozytowych lub potwierdzeń nabycia akcji oraz ich duplikatów, wykonywanie czynności związanych z zabezpieczaniem wierzytelności na akcjach, wystawianie imiennych zaświadczeń o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu emitenta, wystawianie zaświadczeń o stanie na rachunku papierów wartościowych.

Ponadto Klient (tj. emitent) dokonuje zwrotu na rzecz Biura Maklerskiego poniesionych kosztów A.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy wskazane w opisie stanu faktycznego Usługi, wykonywane przez Państwa na podstawie Umowy, podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Ustawodawca, zakreślając ramy przedmiotowe art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, odwołał się do definicji zawartych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722 ze zm.). Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

Jak wynika z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:

Instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są papiery wartościowe.

Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:

Ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - rozumie się przez to:

a) akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18 i 96), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne, bankowe prawa pochodne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488) i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,

b) inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego, odnoszące się do papierów wartościowych określonych w lit. a, walut, stóp procentowych, stóp zwrotu, towarów oraz innych wskaźników lub mierników (prawa pochodne).

Na wstępie należy rozstrzygnąć, czy w opisanym stanie faktycznym mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowym, czy też ze świadczeniem odrębnych czynności.

Należy zauważyć, że żadna z norm prawa krajowego, czy też prawa europejskiego nie przewiduje definicji „usług złożonych”. Konstrukcja ta powstała na gruncie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, nadając określone cechy tym czynnościom i opisując rodzaj relacji pomiędzy nimi. Co do zasady, każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedno świadczenie obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, nie powinno być ono sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia świadczenia nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedno świadczenie kompleksowe, obejmujące kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład tego świadczenia złożonego wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu świadczenia kompleksowego.

Zauważyć należy, że jakkolwiek zdarzają się sytuacje, gdy występuje wielość świadczeń wynikających z jednej umowy i mogą być one potraktowane jako jedna usługa (i opodatkowane jedną stawką podatkową lub zwolnieniem od podatku), możliwe jest to tylko i wyłącznie w takich sytuacjach, gdy na taką usługę składa się cały zespół niedających się w istocie wyodrębnić czynności, dających w efekcie ostateczną, jednorodną usługę.

Koncepcję opodatkowania świadczeń kompleksowych wypracował TSUE w wydanych orzeczeniach na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) oraz obecnie obowiązującej Dyrektywy VAT (2006/112/WE).

W szczególności w wyroku z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd (CPP) przeciwko Commissioners of Customs & Excise, Trybunał stwierdził, że:

W celu ustalenia, dla celów VAT, czy świadczenie usług obejmujące kilka części składowych, które należy traktować jako jedno świadczenie, czy też jako dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę treść przepisu art. 2 (1) VI Dyrektywy, zgodnie z którym każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne oraz fakt, iż świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, co mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT”.

Trybunał wskazał, że

„pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeżeli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej”.

Trybunał zaakcentował „ekonomiczny punkt widzenia” oraz ocenę z perspektywy nabywcy. Z treści powołanego wyroku wynika, że TSUE położył duży nacisk na subiektywne kryteria przy ocenie danego świadczenia jako złożonego, jednakże wnioski, co do kwalifikacji danego kompleksu zdarzeń gospodarczych jako świadczenia złożonego, nie mogą być pozbawione waloru obiektywnego albowiem zakres i sposób opodatkowania świadczenia nie może być zależny jedynie od woli stron transakcji. Stąd w pierwszym rzędzie Trybunał odwołał się do art. 2(1) VI Dyrektywy, wedle którego każde świadczenie usług powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne a świadczenie złożone w aspekcie gospodarczym nie powinno być sztucznie rozdzielane, by nie pogarszać funkcjonalności systemu VAT; jeśli dana transakcja składa się z szeregu świadczeń i czynności należy uwzględnić wszystkie okoliczności, w jakich jest dokonywana rozpatrywana transakcja.

W orzeczeniu z 27 października 2005 r. w sprawie C 41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Financiën, TSUE zawarł kilka uwag pozwalających na zidentyfikowanie usług złożonych. Trybunał wskazał mianowicie, że istotne jest założenie, z jakim należy podejść do analizy każdego takiego zdarzenia. Tym założeniem jest to, by - po pierwsze - każda czynność była zwykle uznawana za odrębną i niezależną, jednocześnie - po drugie - trzeba mieć na względzie, że czynność złożona z jednego świadczenia w sensie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie zakłócać funkcjonowania systemu podatku VAT.

W celu określenia, czy mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową należy - wg TSUE - przede wszystkim poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi, rozumianemu jako przeciętny konsument, kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie.

W konsekwencji, w świetle omawianego wyroku należy przyjąć, że nie będzie mieć charakteru kompleksowego taki zestaw świadczeń, których połączenie miałoby charakter działania sztucznego. W tym kontekście, za świadczenia odrębne należy więc uznać świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz jednego nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone.

Warto także zwrócić uwagę na wyrok TSUE z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Finanční ředitelství v Ústí nad Labem, w którym Trybunał wskazał, że:

„(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. Jest tak na przykład w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy”

oraz

„(...) jednolite świadczenie występuje w przypadku, gdy dwa lub więcej elementy albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny”.

Tak również w wyroku z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Ministero dellEconomia e delle Finanze przeciwko Part Service Srl.

Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy:

• świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej,
• poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny,
• kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych,
• kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

W kontekście powyższych wyroków stwierdzić należy, że ze świadczeniem złożonym (kompleksowym) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie świadczenie takie, jeśli może zostać uznane za świadczenie o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad właściwych dla świadczenia podstawowego, głównego.

Zatem w przypadku świadczeń o charakterze złożonym, o sposobie opodatkowania decydować będzie to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym, czy też z szeregiem jednostkowych świadczeń. Ocena tej okoliczności powinna odbywać się więc na podstawie tego, czy dokonywane czynności (świadczenia) wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

Z uwagi na tezy powołanych orzeczeń TSUE dotyczących świadczeń złożonych, stwierdzić należy, że w opisanych we wniosku okolicznościach nie mamy do czynienia ze świadczeniem o charakterze kompleksowym, ponieważ możliwe jest wyodrębnienie poszczególnych usług, które mogą mieć charakter samoistny. Okoliczności, w jakich dokonywane są poszczególne usługi wskazują jednoznacznie, że są to świadczenia składające się z szeregu równorzędnych czynności - nie jest możliwe określenie, które z opisanych usług stanowią świadczenie główne, a które pomocnicze realizowane w celu lepszego wykonania usługi podstawowej. W rozpatrywanej sprawie czynności, które Państwo świadczą, nawet jeśli są w pewnym stopniu powiązane, muszą być traktowane rozłącznie, usługobiorca otrzymuje kilka świadczeń równorzędnych/głównych. W świetle orzecznictwa TSUE oznacza to, że właśnie połączenie tychże świadczeń w przedstawionych okolicznościach sprawy, miałoby charakter sztuczny.

Dowodem potwierdzającym takie stanowisko, jest m.in. fakt, że Biuro Maklerskie pobiera 2 różne rodzaje opłat i są to różnego rodzaju opłaty, za różne czynności i od różnych podmiotów:

1)wypłacane przez Klienta (tj. emitenta) kwartalne wynagrodzenie za wykonywanie czynności w ramach prowadzenia rejestru, które w zależności od treści konkretnej umowy może być w szczególny sposób uzależnione np. od wartości rynkowej papierów wartościowych przechowywanych na Państwa koncie w A. na koniec każdego miesiąca danego kwartału;

2)opłaty za czynności pomocnicze realizowane w związku z wykonywaniem Usługi pobierane bezpośrednio od posiadaczy papierów wartościowych, w tym, opłaty za: sporządzanie zestawień obrotów na rachunku papierów wartościowych w rejestrze, wystawianie świadectw depozytowych lub potwierdzeń nabycia akcji oraz ich duplikatów, wykonywanie czynności związanych z zabezpieczaniem wierzytelności na akcjach, wystawianie imiennych zaświadczeń o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu emitenta, wystawianie zaświadczeń o stanie na rachunku papierów wartościowych.

Powyższe jednoznacznie potwierdza, że wykonywane czynności nie mają charakteru kompleksowego.

Zatem czynności wykonywanych przez Państwa (nazwanych przez Państwa - kompleksową usługą pełnienia funkcji sponsora emisji w A. S.A.), nie można uznać za usługę kompleksową, korzystającą ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy. Fakt że Państwo użyli sformułowania „usługa kompleksowa” nie oznacza automatycznie, że szereg świadczonych przez Państwa czynności stanowi „usługę kompleksową” w rozumieniu wskazanego powyżej orzecznictwa TSUE.

Zatem każda z usług wykonywana przez Państwa w ramach świadczenia nazwanego „kompleksową usługą pełnienia funkcji sponsora emisji w A. S.A”, musi być rozpatrywana jako samodzielne świadczenie.

Przy dokonywaniu interpretacji treści art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku od towarów i usług uwzględnić należy orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych. Ze zwolnienia z podatku od towarów i usług będą korzystały usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

W tym miejscu należy przywołać wyrok TSUE z 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe. TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że:

Świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego. Przelew jest bowiem operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem.

Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że:

Sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem.

Zauważył także, że:

„(...) skoro usługi Swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech”.

Podobne stanowisko zostało przedstawione przez Trybunał w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. W wyroku tym TSUE stwierdził, że:

Obrót papierami wartościowymi polega na działaniach zmieniających sytuację prawną i finansową między stronami i działania te są porównywalne do przypadków przeniesienia lub płatności. Dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej, nie zmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej nie wydaje się więc być objęta zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5 Szóstej dyrektywy (…) Wynika z tego więc, że usługi o charakterze administracyjnym nie zmieniające prawnej bądź finansowej pozycji stron nie są objęte zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5.

Ponadto, w wyroku w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) dotyczącym zwolnień przedmiotowych na gruncie wspólnego systemu VAT, TSUE wskazał cechy charakterystyczne usługi finansowej w kontekście ustalenia warunków stosowania zwolnienia dla konkretnych podtypów usług finansowych wymienionych w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d i lit. f Dyrektywy 2006/112/WE). W orzeczeniu tym, TSUE zaznaczył, że dla zastosowania zwolnienia istotne jest, aby usługa pomocnicza, z ogólnego punktu widzenia, stanowiła osobną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi finansowej. Trybunał orzekł, że ani sposób wykonywania usług, ani charakter prawny usługodawcy, ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, pod warunkiem, że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta Banku postrzegane jako element otrzymanej usługi finansowej. Ponadto, aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny stosownie do orzecznictwa TSUE dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową (udzielanie kredytów/pożyczek).

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, konieczne jest również zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 2006/112/WE nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem TSUE.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05, w której TSUE stwierdził, że:

Pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową.

Z kolei w sprawie C-235/00 TSUE wskazał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy, odnosi się

do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem TSUE, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

• usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;
• z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej;
• celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);
• usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego. Podkreślić trzeba, że zwolnienia przewidziane w Dyrektywie VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa unijnego, określenia zaś użyte do opisania tych zwolnień powinny być poddawane wykładni ścisłej, stanowią one bowiem odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu VAT podlega każda usługa i każda dostawa towarów dokonywana odpłatnie przez podatnika. Interpretacja rozszerzająca zakres zwolnienia poza ten, który wynika wprost z treści przepisu, jest niedozwolona. Powyższe potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (dla przykładu wyrok w sprawie C 175/09 Axa UK - pkt 25 i przywołane tam orzecznictwo).

Biorąc pod uwagę powyższe, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy znajduje zastosowanie do takich usług, które łącznie spełniają następujące warunki:

• przedmiotem tych usług są instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, bądź usługi pośrednictwa w tym zakresie,
• usługi te nie stanowią przechowywania ww. instrumentów i zarządzania nimi,
• usługi te nie dotyczą praw i udziałów odzwierciedlających: tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części, bądź prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są m.in. towary (w tym energia elektryczna), mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń i które mogą zostać zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione od podatku.

Odniesienie powyższych uwag do analizowanej sprawy prowadzi do wniosku, że czynności wykonywane przez Państwa na podstawie Umowy, nie stanowią usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, ponieważ nie spełniają one jako takie, specyficznych i istotnych funkcji usługi finansowej, co jest warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku - zgodnie z orzecznictwem TSUE (wyroki C-2/95 SDC - pkt 66, C-235/00 CSC Financial Services Ltd. - pkt 28, C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj - pkt 24).

Z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy wynika, że zwolnione od podatku są usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Istnieje jednak różnica znaczeniowa pomiędzy określeniem „których przedmiotem są” oraz „odnoszące się do”. Świadczenie przez Państwa wskazanych we wniosku Usług należy uznać, za odnoszące się do instrumentów finansowych, ale z całą pewnością nie można uznać, że ich przedmiotem są instrumenty finansowe. W przypadku usług wymienionych w opisie sprawy należy stwierdzić, że choć odnoszą się one do instrumentów finansowych, to wbrew Państwa sugestiom, instrumenty finansowe nie są ich przedmiotem.

Tym samym nie można zgodzić się z Państwem, że świadczenie przez Państwa ww. Usług, skutkuje zmianą sytuacji prawnej i finansowej między stronami transakcji.

Wymienione we wniosku czynności wykonywane przez Państwa nie stanowią również usług pośrednictwa w zakresie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe - nie są Państwo podmiotem „trzecim” występującym w transakcji z emitentem papierów wartościowych, lecz sami zawierają Państwo z tym Klientem Umowę o świadczenie wskazanych we wniosku Usług.

Ze świadczeniem przez Państwa ww. Usług wiąże się wykonywanie przez Państwa szeregu czynności, polegających na: wystawianiu zleceń rozrachunku zawierających dyspozycje przeniesienia akcji z konta ewidencyjnego prowadzonego dla Państwa, na konta ewidencyjne innych uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych, rejestrowaniu zmian stanów posiadania akcji, w szczególności na podstawie umów cywilnoprawnych, dziedziczenia, realizowanych zleceń sprzedaży akcji z Konta Ewidencyjnego, obsłudze ewidencyjnej i finansowej praw z akcji, prowadzeniu ewidencji akcji zgodnie z wymogami A.

Wypełnianie przez Państwa usług umożliwia wykonywanie czynności pomocniczych do wyżej wymienionych, obejmujących m.in.: weryfikowanie danych zawartych w zbiorczych zestawieniach papierów wartościowych do potwierdzenia, sporządzanych przez uczestników A. prowadzących rachunki papierów wartościowych, na podstawie prowadzonego przez Biuro Maklerskie rejestru, dokonywanie zmian w prowadzonym przez Państwa rejestrze związanych z aktualizacją danych uprawnionych do/z akcji, wystawianie świadectw depozytowych lub potwierdzeń nabycia akcji oraz ich duplikatów, wykonywanie czynności związanych z zabezpieczaniem wierzytelności na akcjach, wystawianie imiennych zaświadczeń o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu emitenta.

Wskazali Państwo, że wykonywanie wskazanej Usługi, w przeciwieństwie do zdefiniowanej w 2019 r. funkcji agenta emisji nie zostało określone ustawowo. Wykonywanie Usługi pełni rolę uzupełniającą i umożliwiającą emitentowi przeprowadzenie emisji instrumentów finansowych, jak również w dalszej kolejności obsługę zobowiązań wynikających z wyemitowanych instrumentów finansowych w sposób właściwy i zgodny z regulacjami normującymi metodologię postepowania ze zdematerializowanymi instrumentami finansowymi.

Zakres czynności wykonywany przez Państwa został uregulowany w przepisach technicznych czyli w Regulaminie A.

Wskazanym czynnościom wykonywanym przez Państwa na podstawie Umowy można przypisać jedynie charakter techniczno-administracyjny, gdyż polegają m.in. na prowadzeniu odpowiednich rejestrów, ewidencji, dokonywaniu zmian w rejestrze, rejestrowaniu informacji, i nie mogą one w żadnym razie wpływać na sytuację ani prawną ani finansową ani emitenta ani osób uprawnionych z papierów wartościowych.

Zatem ww. czynności wymienione w opisie sprawy stanowiące Usługę pełnienia funkcji sponsora emisji w A. nie stanowią świadczenia, którego przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, nie stanowią też - z uwagi na przedstawioną powyżej analizę orzeczeń TSUE - usług pośrednictwa w tym zakresie. Wskazane we wniosku Usługi jako usługi wykonywane przez ściśle zdefiniowany podmiot w regulaminie A., nie stanowią świadczenia kompleksowego lecz stanowią samodzielne świadczenia realizowane przez ten podmiot (Państwa) i nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ww. ustawy.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że różne rodzaje wynagrodzenia otrzymywanego za opisane we wniosku Usługi wykonywane przez Państwa na podstawie Umowy, nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług jako usługa kompleksowa, której przedmiotem są instrumenty finansowe.

Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wskazane przez Państwa we wniosku interpretacje indywidualne oraz orzeczenia sądowe, przyjęto jako jeden z elementów Państwa argumentacji, jednakże odnoszą się one do zupełnie odmiennych stanów faktycznych niż wskazany we wniosku będącym przedmiotem niniejszej interpretacji, i w związku z tym nie znajdują zastosowania w tej sprawie.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.