Interpretacja indywidualna z dnia 20 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDWPT.4011.231.2025.2.PPK
Odpłatne zbycie nieruchomości pozyskanych w wyniku zniesienia współwłasności może stanowić podlegające opodatkowaniu źródło przychodu, jeżeli wartość uzyskanych nieruchomości przekroczy wartość udziału pierwotnego, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych:
- w odniesieniu do skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomościach nabytych w wyniku zniesienia współwłasności – jest nieprawidłowe,
- w pozostałym zakresie – jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 sierpnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 8 października 2025 r. (data wpływu 13 października 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego (ostatecznie sformułowany w uzupełnieniu wniosku)
… czerwca 2007 r. Pana matka …. darowała Panu, do majątku osobistego, aktem notarialnym (umową darowizny), Repertorium A nr …., zawartą przed notariuszem …. w siedzibie jej Kancelarii Notarialnej w …., przysługujący jej udział w wysokości 1/2 w prawie własności księgi wieczystej nr …., obejmującej:
·działkę zabudowaną nr A,
·działki niezabudowane nr B, nr C, nr D, nr E, nr F, nr G, nr H, nr I.
Właścicielem wyżej wymienionych nieruchomości …., wraz z ówczesnym mężem a Pana ojcem …., stała się … sierpnia 1980 r. na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego zastępcy nr …., zawartej przed Wiceprezydentem Miasta … w Urzędzie ….. Małżeństwo rodziców rozwiązane zostało przez rozwód wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w … z …. września 1996 r., sygn. akt: …, przez co każdy z rodziców stał się właścicielem nieruchomości w udziałach po 1/2 części każdy z nich.
Darowane Panu w udziale wynoszącym 1/2 w 2007 r. grunty, w tym nieruchomość zabudowana, przeniesione zostały na Pana wniosek do księgi wieczystej nr …..
Kolejno …. października 2007 r. matka …. darowała Panu aktem notarialnym, Repertorium A nr …., zawartym przed notariuszem … w siedzibie jej Kancelarii Notarialnej w …., przysługujący jej udział w wysokości 1/2 w prawie własności działek numer:
·J, dla której założono następczo księgę wieczystą nr …,
·K, dla której założono następczo księgę wieczystą numer …..
… lipca 2013 r. zawarł Pan z żoną …., PESEL …., umowę rozszerzenia wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, na mocy której żona …. stała się współwłaścicielem, m.in udziałów przysługujących Panu w prawie własności wyżej opisanych nieruchomość na warunkach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Czynność ta dokonana została aktem notarialnym (umową rozszerzenia wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej), Repertorium A nr …., sporządzonym przed notariuszem … w ….
Pozostały udział w wysokości 1/2 w prawie własności księgi wieczystej nr ….. przysługiwał Panu ojcu …., który zmarł …. listopada 2012 r. Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w …. Wydział Cywilny z … września 2015 r., sygn. akt …., przypadający … udział w prawie własności nieruchomości nabyły na podstawie testamentu w udziałach równych, po 1/3 części każda, jego córki a Pana siostry:
·….,
·….,
·…...
W wyniku dziedziczenia wyżej wymienione stały się współwłaścicielkami w udziałach wynoszących po 1/6 części każda prawa własności nieruchomości objętych księgami wieczystymi numer:
·…. – działki: nr A, nr B, nr C, nr D, nr E, nr F, nr G, nr H,nr I,
·…. - działka nr J,
·…..- działka nr K.
Następnie w 2017 r. działka zabudowana o nr A, położona w … przy ul. …., została wyłączona z księgi wieczystej nr …. i założono dla niej nową księgę wieczystej pod nr …...
W związku z powstałymi roszczeniami wobec sióstr, m.in. o zachowek po zmarłym ojcu ….. i o rozliczenie nakładów czynionych przez Pana na nieruchomości, budynki gospodarcze, ubezpieczenia, podatki i inne, w tym zwłaszcza nieruchomości zabudowane, zawarł Pan …. marca 2017 r. z siostrami … i …. umowę sprzedaży i umowę darowizny, mocą której dokonali Państwo między sobą wzajemnych rozliczeń polegających na:
1.sprzedaży na Pana rzecz przez siostrę …. udziału wynoszącego 1/6 części w prawie własności działki nr A (księga wieczysta nr …) za cenę 10 000 euro, za środki nie objęte dorobkiem;
2.darowaniu na Pana rzecz przez siostrę …. udziału wynoszącego 1/6 części w prawie własności działki nr A (księga wieczysta nr …),
3.zrzeczeniu się przez Pana siostry: … i …. wobec Pana roszczeń o zachowek po zmarłej matce ….,
4.zrzeczeniu się przez Pana wobec sióstr: …. i …. roszczeń o zachowek po zmarłym ojcu …..,
5.zrzeczeniu się przez Pana wobec sióstr: …. i …… roszczeń o zwrot poczynionych nakładów na nieruchomość w kwotach po 66 100 zł.
Umowy te zawarte zostały …. marca 2017 r. w formie aktu notarialnego przed notariusz …. w …., Repertorium A nr …..
W czerwcu 2020 r. zmianie uległa numeracja działki nr A, dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr ….. Aktualnie działka ta oznaczona jest nr A.
Kolejno, … maja 2024 r. zawarł Pan z żoną ….., w formie aktu notarialnego, umowę darowizny, mocą której darowali Państwo z majątku objętego wspólnością umowną majątkową małżeńską rozszerzoną, do Pana majątku osobistego:
·udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr A (księga wieczysta nr ….),
·udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr K (księga wieczysta nr ….),
·udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości składającej się z działek: nr B, nr C, nr E, nr F, nr G, nr H, nr D, nr I (księga wieczysta nr ….),
·udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr J (księga wieczysta nr ….).
Akt ten sporządzony został przed notariuszem …. i zarejestrowany został pod Repertorium A nr …..
W efekcie wyżej opisanych czynności notarialnych i przekształceń podmiotowych w zakresie prawa własności właścicielami nieruchomości objętych księgami wieczystymi nr:
I.…. - działka nr A - byli:
·Pan w 5/6 części oraz
·….. w 1/6 części.
II.…. - działki nr B, nr C, nr D, nr E, nr F, nr G, nr H, nr I - byli:
·Pan w 3/6 części,
·…. w 1/6 części,
·…. w 1/6 części,
·…. w 1/6 części.
III.…. - działka nr J - byli:
·Pan w 3/6 części,
·… w 1/6 części,
·….. w 1/6 części,
·….. w 1/6 części.
IV.…. - działka nr K - byli:
·Pan w 3/6 części,
·… w 1/6 części,
·…. w 1/6 części,
·…. w 1/6 części.
W związku z koniecznością uregulowania stanu prawnego związanego z władztwem nad nieruchomościami, w wyniku toczącego się postępowania sądowego zawarł Pan z siostrami … czerwca 2024 r. ugodę przed Sądem Rejonowym w …., w sprawie o sygn. akt …., mocą której dokonali Państwo zgodnego zniesienia współwłasności i działu spadku po zmarłym …. w ten sposób, że:
a)nieruchomość oznaczona jako działka nr C, ujawniona w księdze wieczystej nr …., o łącznej wartości 2 382 580 zł ma przypaść w całości na współwłasność: …, … i … po 1/3 części każdej z nich,
b)nieruchomość oznaczona jako działka nr I, ujawniona w księdze wieczystej nr …., o łącznej wartości 42 198 zł, ma przypaść w całości na współwłasność: …, … i …. po 1/3 części każdej z nich,
c)nieruchomości oznaczone jako:
·działki nr B, nr E, nr F, nr G, nr H, nr D, ujawnione w księdze wieczystej nr ….,
·działka nr K, ujawniona w księdze wieczystej nr …..,
·działka nr J, ujawniona w księdze wieczystej nr …..,
o łącznej wartości 3 563 863 zł, mają przypaść w całości Panu, tj. ….,
d)udziały w nieruchomości zabudowanej (1/6) oznaczonej jako działka nr A (wcześniej działka nr A), ujawnionej w księdze wieczystej nr …., o wartości: 211 305,83 zł oraz udziały w ruchomościach o wartości 11 400 zł mają przypaść w całości Panu, wszystko bez wzajemnych spłat i dopłat pomiędzy stronami.
W ugodzie tej nadto oświadczył Pan, że nie będzie rościć względem …, …. i …. jakichkolwiek roszczeń związanych z rozliczeniem nakładów na zabudowania mieszkalne i gospodarcze oraz związanych z utrzymaniem koni po zmarłym …., jak również nie będzie rościć żadnych pretensji o zapłatę zaległych podatków od wszystkich nieruchomości wymienionych w niniejszej ugodzie, OC za gospodarstwo rolne oraz OC za ruchomości (maszyny rolne), a jeżeli jakiekolwiek zaległości z ww. tytułów - do końca drugiego kwartału 2024 r. powstaną - to zobowiązał się Pan do ich uregulowania w całości.
Dodatkowo, w związku ze sprawą jaka zawisła przed Sądem Okręgowym w …., sygn. akt…., której stronami jest Pan jako powód i ….. jako pozwana, której przedmiotem jest zachowek należny Panu od całości spadku po zmarłym ojcu …. w wysokości 606 981,41 zł, w tym należność główna 440 272,31 zł, w ramach wzajemnych rozliczeń postanowiono, że:
·za zgodą …. cofnie Pan powództwo o zachowek w zakresie kwoty 412 553,33 zł, która to kwota zostaje potrącona Pani …. z jej udziału w wysokości 1 222 812,66 zł, co obniża o kwotę potrącenia wartościowo udział, jaki ma otrzymać …. w ramach zniesienia współwłasności,
·zrzeknie się Pan względem Pani ….. pozostałej części należnego Panu zachowku w kwocie 194 428,08 zł, którą to kwotę musiałaby Panu zapłacić … jako różnicę w rozliczeniach.
Wartości nieruchomości przyjęte w ugodzie sądowej stanowiły wartości rynkowe ustalone w opinii sądowej sporządzonej przez biegłego. Wartości te przyjęto również w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.
Przed zniesieniem współwłasności i przed działem spadku był Pan właścicielem następujących nieruchomości:
1.…. - działka nr A o powierzchni 0,3769 ha o wartości łącznej 1 267 835 zł - udział 5/6 części (powierzchnia udziału ok. 0,3141 ha) o wartości 1 056 529,15 zł (udział w wysokości 2/6 części nabyty w 2017 r.);
2.….. - działki nr:
·B o powierzchni 1,5874 ha o wartości łącznej 2 633 353 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,7937 ha) o wartości 1 316 676,50 zł,
·C o powierzchni 1,0258 ha o wartości łącznej 2 382 580 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,5129 ha) o wartości 1 191 290 zł,
·D o powierzchni 0,5877 ha o wartości łącznej 282 166 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,2939 ha) o wartości 141 083 zł,
·E o powierzchni 0,3956 ha o wartości łącznej 96 935 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,1978 ha) o wartości 48 467,50 zł,
·F o powierzchni 0,2260 ha o wartości łącznej 140 120 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,1130 ha) o wartości 70 060 zł,
·G o powierzchni 0,8732 ha o wartości łącznej 34 775 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,4366 ha) o wartości 17 387,50 zł,
·H o powierzchni 2,4513 ha o wartości łącznej 97 623 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 1,2257 ha) o wartości 48 811,50 zł,
·I o powierzchni 1,0222 ha o wartości łącznej 42 198 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,5111 ha) o wartości 21 099 zł,
łączna powierzchnia wg udziałów 4,0846 ha i wartości 2 854 875 zł;
3.…. — działka nr J o powierzchni 0,6314 ha o wartości łącznej 26 065 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,3157 ha) o wartości 13 032,50 zł;
4.…. - działka nr K o powierzchni 1,9780 ha o wartości łącznej 252 826 zł - udział 3/6 części (powierzchnia udziału 0,9890 ha) o wartości 126 413 zł.
łącznie powierzchnia: 5,7035 ha,
łącznie wartość: 4 050 849,65 zł.
Po zniesieniu współwłasności i dziale spadku stał się Pan właścicielem następujących nieruchomości:
1.…. - działka nr A (wcześniej działka nr A) - całość o powierzchni 0,3769 ha i wartości 1 267 835 zł;
2.….. - działki nr B, nr E, nr F, nr G, nr H, nr D - całość o powierzchni łącznej 6,1212 ha i wartości 3 284 972 zł;
3.….. - działka nr K - całość o powierzchni 1,9780 ha o wartości 252 826 zł;
4.…… – działka nr J - całość o powierzchni 0,6314 ha o wartości 26 065 zł;
łącznie powierzchnia: 9,1075 ha, łącznie wartość: 4 831 698 zł.
Różnica w wartości nabytych gruntów wynikała jednak z faktu zrzeczenia się przez Pana wobec sióstr z przysługujących Panu roszczeń o zachowek po zmarłym ojcu …., roszczeń o rozliczenie nakładów poniesionych na nieruchomości i z nimi związanych, a także w związku z przejęciem na siebie obowiązku ubezpieczania ruchomości i nieruchomości oraz obowiązku zapłaty podatki od nieruchomości.
Wysokość Pana roszczeń podlegających zrzeczeniu wycenił Pan na kwotę: 86 400 zł.
W 2025 r. zamierza Pan dokonać sprzedaży nieruchomości gruntowych stanowiących działki ewidencyjne nr:
·B (księga wieczysta nr ….) o powierzchni 1,5874 ha,
·E (księga wieczysta nr …..) o powierzchni 0,3956 ha,
·D (księga wieczysta nr …..) o powierzchni 0,5877 ha.
·F (księga wieczysta nr …..) o powierzchni 0,2260 ha,
·K (księga wieczysta nr …..) o powierzchni 1,9780 ha,
przy czym owa sprzedaż nie nastąpi w wykonaniu działalności gospodarczej.
Jednocześnie informuje Pan, że posiada nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium RP w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 1a ustawy o podatku PIT.
Uzupełnienie zdarzenia przyszłego
8 października 2025 r. udzielił Pan odpowiedzi na pytania zawarte w wezwaniu:
1)Właściwe numerydziałek: B, D, I. Zauważyć należy, że w opisie sprawy, w odniesieniu do ww. trzech działek posługuje się Pan różnymi ich numeracjami.
Odpowiedź:
·działkę nr B - błędnie oznaczył Pan jako nr ….;
·działkę D - błędnie oznaczył Pan jako nr …
·działkę I - błędnie oznaczył Pan jako nr …..
2)Wielkość Pana udziału w działce nr A jaki przysługiwał Panu przed dokonaniem czynności zniesienia współwłasności i działu spadku, bowiem w opisie sprawy wskazał Pan omyłkowo:
Przed zniesieniem współwłasności i przed działem spadku byłem właścicielem następujących nieruchomości
1. …. - działka numer A o powierzchni 0,3739 ha o wartości łącznej 1 267 835 zł — udział 5/3 części (…)
Odpowiedź: Prawidłowo powinno być wskazane: Przed zniesieniem współwłasności i przed działem spadku był Pan właścicielem następujących nieruchomości: …. - działka nr A o powierzchni 0,3769 ha, o wartości łącznej 1 267 835 zł - udział 5/6 części (powierzchnia udziału ok. 0,3141 ha), o wartości 1 056 529,15 zł (udział w wysokości 2/6 części nabyty w 2017 r.).
3)We wniosku podał Pan:
Pozostały udział w wysokości 1/2 w prawie własności (…) przysługiwał mojemu ojcu …., który zmarł dnia ….11.2012 r. (…) przypadający …. udział w prawie własności nieruchomość nabyły na podstawie testamentu w udziałach równych, po 1/3 części każda, jego córki a moje siostry: …., …., …. W wyniku dziedziczenia wyżej wymienione stały się współwłaścicielkami w udziałach wynoszących po 1/6 części każda prawa własność nieruchomość (…)
W związku z koniecznością uregulowania stanu prawnego związanego z władztwem nad nieruchomościami, w wyniku toczącego się postępowania sądowego zawarłem z siostrami ugodę (…), mocą której dokonaliśmy zgodnego zniesienia współwłasności i działu spadku po zmarłym ojcu ….. w ten sposób, że: (…)
Przed zniesieniem współwłasności i przed działem spadku byłem właścicielem następujących nieruchomości (…)
Po zniesieniu współwłasności i dziale spadku stałem się właścicielem następujących nieruchomości (…)
Podana przez Pana informacja wymaga wyjaśnienia i doprecyzowania, bowiem Organ ma wątpliwości czy w Pana przypadku nastąpiła czynność działu spadku, bowiem z opisu sprawy wynika, że nie był Pan spadkobiercą po zmarłym ojcu na podstawie testamentu.
Wyjaśnić należy, że dział spadku to proces prawny, w którym majątek zmarłego (spadek) jest dzielony między spadkobierców. Dział spadku ma na celu ustalenie, jakie konkretne przedmioty lub prawa wchodzą w skład spadku oraz przypisanie ich poszczególnym spadkobiercom, kończąc tym samym stan współwłasności, który powstaje po dziedziczeniu.
Zatem, należy jednoznacznie wskazać, że w Pana przypadku miało miejsce wyłącznie zniesienie współwłasności w nieruchomościach (działkach) wskazanych w opisie sprawy.
Odpowiedź: Dodatkowo pragnie Pan wyjaśnić, że nie był spadkobiercą po zmarłym ojcu na podstawie testamentu (należał Pan jednak do grona spadkobierców ustawowych jako jego syn). W Pana sprawie nastąpiło wyłącznie zniesienie współwłasności - gwoli wyjaśnienia zawarte przez Pana i siostry ugody w toku postępowań miały charakter zniesienia współwłasności, albowiem nabycie udziałów we współwłasności nieruchomości objętych wskazanymi wyżej czynnościami prawnymi nastąpiło na podstawie różnych tytułów (dziedziczenie/darowizna/sprzedaż). Pomimo treści czynności prawnych liczy się zamiar stron oraz charakter dokonywanej czynności.
4)Czy wskutek dokonanego zniesienia współwłasności nieruchomości wartość rynkowa rzeczy i praw majątkowych nabytych przez Pana w drodze zniesienia współwłasności zwiększyła się w stosunku do wartości rynkowej Pana udziałów w składnikach majątkowych, które Pan posiadał przed zniesieniem współwłasności?
Odpowiedź: Na podstawie zniesienia współwłasności niewątpliwie zwiększył Pan udział w działkach gruntów, jednakże wartość rynkowa posiadanych udziałów i praw majątkowych nie zwiększyła się znacząco, wskutek zrzeczenia się przez Pana wobec sióstr przysługujących Panu roszczeń o zachowek po zmarłym ojcu …., roszczeń o rozliczenie nakładów poniesionych na nieruchomości i z nimi związanych, a także w związku z przejęciem na siebie obowiązku ubezpieczania ruchomości i nieruchomości oraz obowiązku zapłaty podatków od nieruchomości.
Wysokość Pana roszczeń podlegających zrzeczeniu wycenił Pan na kwotę:
·zrzeczenie się zachowku po zmarłym …. wobec …. - zrzeczenie się zachowku w wysokości 194 428,08 zł,
·zrzeczeniu się przez Pana wobec sióstr …. i ….. roszczeń o zwrot poczynionych nakładów na nieruchomość w kwotach po 66 100 zł
·zrzeczenie się nakładów na nieruchomości objęte zniesieniem współwłasności w wielkości 86 400 zł.
5)Czy odpłatne zbycie nieruchomości (działek) nastąpi w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.)?
Odpowiedź: Odpłatne zbycie nieruchomości (działek) nie nastąpi w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pytania (pytanie nr 2 ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
1)Czy przeniesienie prawa własności nieruchomości z majątku wspólnego do majątku odrębnego jednego z małżonków, dokonane w 2024 r., stanowić będzie nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2)Czy sprzedaż nieruchomości - działek ewidencyjnych numer:
·B (księga wieczysta nr ….) o powierzchni 1,5874 ha,
·E(księgawieczysta nr ….) opowierzchni 0,3956ha,
·D(księgawieczysta nr …..) opowierzchni 0,5877ha,
·F(księgawieczysta nr …..) opowierzchni 0,2260ha,
·K (księga wieczysta nr ….) o powierzchni 1,9780 ha,
w całości (obejmujących również udziały nabyte w tych nieruchomościach w wyniku postępowania o zniesienie współwłasności), która nie nastąpi w wykonaniu działalności gospodarczej, stanowić będzie źródło przychodu podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 oraz art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatkiem dochodowym od sprzedaży nieruchomości? A jeżeli tak, to w jaki sposób podatek ten będzie należało ustalić (wyliczyć) w zaistniałym stanie faktycznym?
Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Stanowisko do pytania nr 1
Pana zdaniem, przeniesienie prawa własności nieruchomości z majątku wspólnego do majątku odrębnego, dokonane przez Pana i żonę ….., aktem notarialnym … maja 2024 r., sporządzonym przed notariuszem …. i zarejestrowanym pod Repertorium A nr …., nie będzie stanowić nabycia nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Przywołany przepis nie powinien swoim zakresem obejmować takich zdarzeń jak ograniczenie wspólności ustawowej małżeńskiej ani darowizn dokonywanych pomiędzy małżonkami, czy rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej, albowiem zdarzenia te w istocie nie stanowią obrotu nieruchomościami lub innymi przedmiotami majątkowymi, a mają tylko charakter organizacyjny, kształtujący i porządkujący małżeński ustrój majątkowy (za wyrokiem NSA z 12 lutego 2020 r., sygn. akt II FSK 933/18).
Stanowisko do pytania nr 2
Pana zdaniem, sprzedaż nieruchomości - działek ewidencyjnych nr:
·B (księga wieczysta nr ….) o powierzchni 1,5874 ha,
·E(księga wieczystanr…..)o powierzchni0,3956 ha,
·D(księga wieczystanr….)o powierzchni0,5877 ha,
·F(księga wieczystanr…..)o powierzchni 0,2260 ha,
·K (księga wieczysta nr ….) o powierzchni 1,9780 ha,
w całości (obejmujących również udziały nabyte w tych nieruchomościach w wyniku postępowania o zniesienie współwłasności i dział spadku), która nie nastąpi w wykonaniu działalności gospodarczej, nie będzie stanowiło źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych od sprzedaży nieruchomości albowiem:
1)udział w wysokości 1/2 (3/6) części w prawie własności tychże nieruchomości nabył Pan w 2007 r., zatem planowana sprzedaż gruntów w 2025 r. nastąpi po upływie okresu 5 lat;
2)pozostały udział, w udziale 1/2 nabyty po …., nabyty w wyniku zniesienia współwłasności, w prawie własności tychże nieruchomości, pomimo tego, że został przez Pana nabyty w wyniku zniesienia współwłasności i dokonania działu spadku między spadkobiercami testamentowymi ….., podczas którego uzyskał Pan nieruchomości o większej wartości to nastąpiło to z równoczesnym zrzeczeniem się przez Pana z licznych roszczeń wobec sióstr, mających wpływ na sposób podziału nieruchomości.
Wobec czego w wyniku dokonanych rozliczeń nie zwiększył się stan Pana majątku osobistego, a zatem nie wystąpiło przysporzenie majątku ponad posiadany przez Pana udział przed zniesieniem współwłasności.
Dodatkowo, zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o PIT, w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę. Nabycie przez spadkodawcę udziału nieruchomości nastąpiło w 1980 r. a więc w znacznym okresie czasu niż 5 lat. Dodatkowo, należy wskazać na art. 10 ust. 7 ustawy o PIT, gdzie wskazano, iż nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.
W przypadku jednak gdyby obowiązek podatkowy wystąpił - podatek należy wyliczyć w ten sposób, że jako wysokość przychodu wskazałby Pan wartość odpowiadającą wysokości udziału 1/2 nieruchomości (odpowiednio dla udziału nabytego w drodze zniesienia współwłasności), pomniejszonego o wartość swego udziału zgodnie z art. 10 ust. 7 ustawy o PIT, jako koszty uzyskania przychodu wskazałby Pan koszty postępowania sądowego, koszty aktów notarialnych, koszty biegłego, wysokość zrzeczonych się przez Pana roszczeń majątkowych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 omawianej ustawy, źródłem przychodu jest m.in. odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
̶jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
Przytoczony przepis formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą nienastępujące w wykonaniu działalności gospodarczej odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.
Z opisu sprawy wynika, że … czerwca 2007 r. Pana matka darowała Panu, do majątku osobistego, przysługujący jej udział w wysokości 1/2 w prawie własności obejmującej:
- działkę zabudowaną nr A,
- działki niezabudowane nr B, nr C, nr D, nr E, nr F, nr G, nr H, nr I.
Kolejno … października 2007 r. matka darowała Panu przysługujący jej udział w wysokości 1/2 w prawie własności działek numer:
- J,
- K.
… lipca 2013 r. zawarł Pan z żoną, umowę rozszerzenia wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, na mocy której żona stała się współwłaścicielem, m.in. udziałów przysługujących Panu w prawie własności działek: nr A, nr B, nr C, nr D, nr E, nr F, nr G, nr H, nr I, nr J, nr K.
W czerwcu 2020 r. zmianie uległa numeracja działki nr A, aktualnie działka ta oznaczona jest nr A.
Następnie, … maja 2024 r. zawarł Pan z żoną, w formie aktu notarialnego, umowę darowizny, mocą której darowali Państwo z majątku objętego wspólnością umowną majątkową małżeńską rozszerzoną, do Pana majątku osobistego:
- udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr A,
- udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr K,
- udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości składającej się z działek: nr B, nr C, nr E, nr F, nr G, nr H, nr D, nr I,
- udział wynoszący 3/6 części w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr J.
Następnie, w wyniku toczącego się postępowania sądowego zawarł Pan …. czerwca 2024 r. z siostrami ugodę przed Sądem, mocą której dokonali Państwo zgodnego zniesienia współwłasności. Po zniesieniu współwłasności stał się Pan właścicielem w całości następujących nieruchomości:
1. działka nr A (wcześniej działka nr A);
2. działki nr B, nr E, nr F, nr G, nr H, nr D;
3. działka nr K;
4. działka nr J.
W 2025 r. zamierza Pan dokonać sprzedaży nieruchomości gruntowych stanowiących działki ewidencyjne: nr B, nr E, nr D, nr F, nr K.
Należy wskazać, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.). Stosownie do art. 31 § 1 tego Kodeksu:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego.
Jak wskazuje art. 33 pkt 2 ww. Kodeksu:
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.
Należy podkreślić, że przedmioty, o których mowa w art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, tj. należące do majątku osobistego danego małżonka, pomimo istnienia wspólnoty majątkowej między małżonkami nie stanowią ich majątku wspólnego. Przedmioty takie stanowią majątek odrębny danego małżonka. Innymi słowy sam fakt, że między małżonkami istnieje wspólność ustawowa nie czyni małżonków współwłaścicielami majątku osobistego jednego z nich.
Zgodnie natomiast z art. 47 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Na podstawie powyższego przepisu stwierdzić należy, że małżonkowie poprzez zawarcie stosownej umowy (np. rozszerzającej lub ograniczającej wspólność ustawową bądź ustanawiającej rozdzielność majątkową) mogą ustanawiać ustrój majątkowy w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy takie w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, działają na przyszłość i mają charakter organizacyjny.
Ponadto w doktrynie prawa rodzinnego podkreśla się, że w przypadku majątku osobistego małżonek pozostaje w stosunku do niego podmiotem wyłącznie uprawnionym, co oznacza, że jego uprawnienia do dysponowania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku osobistego nie podlegają co do zasady żadnym ograniczeniom, w tym wynikającym z przepisów prawa rodzinnego, takim jak konieczność uzyskania zgody współmałżonka co do możliwości rozporządzania konkretnym składnikiem majątku osobistego. Możliwe jest więc swobodne dokonywanie pomiędzy małżonkami czynności rozporządzających prowadzących do przeniesienia określonego przedmiotu majątkowego z majątku osobistego do majątku wspólnego.
Zgodnie z ukształtowaną linią orzeczniczą, w przypadku rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskiej poprzez włączenie do majątku wspólnego nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego jednego z małżonków, datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków jest data nabycia nieruchomości przez tego małżonka, który nieruchomość włączył do majątku wspólnego.
Analogiczne stanowisko zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2020 r., sygn. akt II FSK 933/18 dotyczącym darowizny nieruchomości z majątku osobistego jednego z małżonków do majątku objętego wspólnością ustawową. Zdaniem Sądu:
Skoro z uwagi na wspólność majątkową nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie i przyjmuje się, że małżonkowie nabyli prawo majątkowe wspólnie w całości, to nie można liczyć terminu nabycia określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy PIT od daty czy to ustania ustawowej majątkowej wspólności małżeńskiej, czy też przeniesienia pojedynczego składnika z majątku osobistego jednego z nich do wspólnego majątku małżonków. Nie ma zatem podstaw prawnych, aby w warunkach niniejszej sprawy termin nabycia przez Skarżącą nieruchomości liczyć od daty zawarcia umowy darowizny, a należy przyjąć jako datę nabycia przez Skarżącą nieruchomości datę jej nabycia przez męża, skoro została na mocy umowy darowizny objęta wspólnością małżeńską.
W ocenie Sądu:
Jakkolwiek darowizna polegająca na przesunięciu składników majątkowych z majątku osobistego jednego z nich do majątku wspólnego obojga małżonków jest czynnością prawną rozporządzającą nieodpłatną, to jednak nie powoduje nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT nieruchomości i innych praw majątkowych przez drugiego małżonka. Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT nie powinien swoim zakresem obejmować takich zdarzeń jak darowizny dokonywane pomiędzy małżonkami, czy rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej, które w istocie nie stanowią obrotu nieruchomościami lub innymi przedmiotami majątkowymi, a mają tylko charakter organizacyjny, kształtujący i porządkujący małżeński ustrój majątkowy, podobnie jak ograniczenie wspólności ustawowej. W ocenie Sądu konsekwencje podatkowe darowizny z majątku odrębnego do majątku wspólnego winny być identyczne, jak w przypadku umownego rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskiej w trybie art. 48 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
W świetle Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie ma przeszkód, aby małżonkowie zawierali między sobą umowy, na mocy których dokonują transferu przedmiotów albo praw majątkowych pomiędzy majątkami. Małżonkowie mogą zawrzeć umowę przenoszącą jakieś konkretne prawo z majątku osobistego jednego małżonka do majątku osobistego drugiego małżonka, np. własność nieruchomości. Mogą też podpisać umowę, która przeniesienie własność albo inne prawo majątkowe z majątku osobistego do majątku wspólnego. Możliwa jest również umowa przenosząca dane prawo z majątku wspólnego do osobistego.
W orzecznictwie dominuje pogląd o dopuszczalności dokonania darowizny z majątku wspólnego do majątku odrębnego. Jego aktualność została potwierdzona uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 1991 r., sygn. akt III CZP 76/90, z tezy której wynika, że:
w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalne jest rozporządzenie przez małżonka przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego drugiego małżonka.
Zaprezentowane stanowisko znajduje odzwierciedlenie w podjętej przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwale w składzie siedmiu sędziów z 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której
Sąd stwierdził, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176, z późn. zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.
W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości.
Argumenty zawarte w wyżej wskazanej uchwale są aktualne także w sytuacji, gdy przeniesienie praw do nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków nastąpi w drodze darowizny do majątku osobistego jednego z małżonków.
Reasumując, dokonana w 2024 r. przez Pana żonę darowizna z majątku wspólnego udziałów w działkach nr A, nr B, nr C, nr D, nr E, nr F, nr G, nr H, nr I, nr J, nr K do Pana majątku osobistego, nie stanowi dla Pana ponownego nabycia prawa do tych udziałów w przedmiotowych działkach, datą nabycia przez Pana tych udziałów jest 2007 r., kiedy to udziały te nabył Pan w drodze darowizny od swojej matki. Natomiast, późniejsze zdarzenia, tj. włączenie przedmiotowych nieruchomości do wspólności majątkowej małżeńskiej, dokonana późniejsza darowizna między małżonkami pozostającymi we wspólności majątkowej małżeńskiej, przenosząca składniki majątkowe z majątku wspólnego do majątku osobistego, nie stanowi dla Pana ponownego nabycia prawa do tych udziałów w przedmiotowych nieruchomościach.
Tym samym, planowane w 2025 r. odpłatne zbycie udziałów w działkach: nr B, nr E, nr D, nr F, nr K, nabytych w drodze darowizny od żony, jak również w drodze darowizny od matki nie będzie stanowić dla Pana źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, bowiem ich odpłatne zbycie będzie mieć miejsce po upływie okresu, o którym mowa w tym przepisie.
Kolejną Pana wątpliwością jest odpłatne zbycie udziałów w przedmiotowych działkach nr B, nr E, nr D, nr F, nr K, nabytych w drodze zniesienia współwłasności na mocy zawartej z siostrami ugody.
Należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie nie będą miały zastosowania powołane przez Pana we własnym stanowisku przepisy art. 10 ust. 5 i ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w drodze spadku/działu spadku.
Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 5 tej ustawy:
W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.
Z kolei w myśl art. 10 ust. 7 ww. ustawy:
Nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.
W opisie stanu faktycznego wskazał Pan bowiem, że w Pana przypadku nastąpiło wyłącznie zniesienie współwłasności - zawarte przez Pana i siostry ugody w toku postępowań miały charakter zniesienia współwłasności, albowiem nabycie udziałów we współwłasności nieruchomości objętych wskazanymi wyżej czynnościami prawnymi nastąpiło na podstawie różnych tytułów (dziedziczenie/darowizna/sprzedaż).
Na gruncie rozpatrywanej sprawy, należy zwrócić uwagę na różnicę między czynnością odpłatnego zniesienia współwłasności dokonaną przez współwłaścicieli a czynnością działu spadku dokonaną wyłącznie między spadkobiercami. W przedmiotowej sprawie nie ma miejsca dział spadku między Panem a siostrami. Dział spadku obejmuje rozporządzenie przez wszystkich spadkobierców prawami majątkowymi wchodzącymi w skład spadku dziedziczącymi po tym samym spadkodawcy, a nie jak w przypadku zniesienia współwłasności – rozporządzenie udziałami w nieruchomości przez współwłaścicieli. Uprawnienie do zawarcia umowy o dział spadku wynika z dziedziczenia, a nie z nabycia udziałów w nieruchomości w drodze innych zdarzeń prawnych.
W związku z tym, należy odnieść się do regulacji zawartych w ustawie Kodeks cywilny w odniesieniu do czynności zniesienia współwłasności.
Wskazać należy, że celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks cywilny jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.
Zgodnie ze wskazanym już art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
W myśl art. 196 Kodeksu cywilnego:
§ 1.Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
§ 2.Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Zgodnie z art. 210 ustawy Kodeks cywilny:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Stosownie zaś do art. 211 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
W myśl art. 212 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.
§ 2. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
§ 3. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.
Z powyższych przepisów wynika, że zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.
Jeżeli zniesienie współwłasności następuje przez podział rzeczy wspólnej, to co do zasady dokonuje się jej podziału na tyle części ilu jest współwłaścicieli z uwzględnieniem wartości udziałów posiadanych przed zniesieniem współwłasności. W przypadku różnicy pomiędzy wartością utworzonych części rzeczy a wielkością udziałów, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Punktem wyjścia do obliczenia podstawy opodatkowania jest wartość rynkowa zbywanych udziałów w składnikach majątkowych.
Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego czy działu spadku, jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku podziału, jeśli:
·podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
·wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku dokonanego podziału mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w majątku wspólnym.
Jeżeli spełnione są wymienione wyżej warunki, podział majątku nie może być rozpatrywany w kategoriach nabycia. W takiej sytuacji za datę nabycia nieruchomości uznać należy datę pierwotnego nabycia udziału w nieruchomości.
Natomiast, jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc, co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał. Przy czym mówiąc o powiększeniu udziału należy mieć na uwadze wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy, a nie wielkość czy ilość rzeczy jakie przypadną danej osobie w wyniku zniesienia współwłasności.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że w rezultacie toczącego się postępowania sądowego zawarł Pan …. czerwca 2024 r. z siostrami ugodę przed Sądem, mocą której dokonał Pan z siostrami zgodnego zniesienia współwłasności. Po zniesieniu współwłasności stał się Pan właścicielem następujących nieruchomości:
1.działka nr A (wcześniej działka nr A) - całość o powierzchni 0,3769 ha i wartości 1 267 835 zł;
2.działki nr B, nr E, nr F, nr G, nr H, nr D - całość o powierzchni łącznej 6,1212 ha i wartości 3 284 972 zł;
3.działka nr K - całość o powierzchni 1,9780 ha i wartości 252 826 zł;
4.działka nr J - całość o powierzchni 0,6314 ha i wartości 26 065 zł.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że na podstawie zniesienia współwłasności niewątpliwie zwiększył Pan udział w działkach gruntów, jednakże wartość rynkowa posiadanych udziałów i praw majątkowych nie zwiększyła się znacząco.
Zatem, skoro w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości nabył Pan udział w nieruchomościach, którego wartość przekroczyła wartość udziału jaki pierwotnie przysługiwał Panu w nieruchomościach przed tym zniesieniem, uznać należy że czynność zniesienia współwłasności stanowi dla Pana nowe nabycie dla tej części udziału w nieruchomościach w drodze zniesienia współwłasności.
Tym samym, planowane w 2025 r. odpłatne zbycie udziałów w działkach: nr B, nr E, nr D, nr F, nr K, nabytych w 2024 r. w drodze zniesienia współwłasności stanowić będzie dla Pana źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym, bowiem odpłatne zbycie będzie mieć miejsce przed upływem okresu, o którym mowa w tym przepisie.
W celu określenia tej części Pana przychodu uzyskanego ze sprzedaży działek, która podlega opodatkowaniu, należy posłużyć się metodą proporcjonalnego obliczenia poprzez ustalenie, ile procent więcej ponad przysługujący udział we współwłasności otrzymane zostało przez Pana, a następnie odniesienie tego procentu do wartości przychodu uzyskanego ze zbycia każdej z otrzymanych działek.
W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy:
Podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.
Z treści przepisu art. 19 ust. 1 ww. ustawy wynika, że:
Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
Z kolei jak stanowi art. 19 ust. 3 ww. ustawy:
Wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
W myśl art. 22 ust. 6c ww. ustawy:
Koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.
Zgodnie z art. 22 ust. 6d ww. ustawy:
Za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku zalicza się również udokumentowane koszty nabycia lub wytworzenia poniesione przez spadkodawcę oraz przypadające na podatnika ciężary spadkowe, w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub zbywanego prawa odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych przez podatnika. Przez ciężary spadkowe, o których mowa w zdaniu drugim, rozumie się spłacone przez podatnika długi spadkowe, zaspokojone roszczenia o zachowek oraz wykonane zapisy zwykłe i polecenia, również w przypadku, gdy podatnik spłacił długi spadkowe, zaspokoił roszczenia o zachowek lub wykonał zapisy zwykłe i polecenia po dokonaniu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c.
W myśl art. 22 ust. 6e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wysokość ww. nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.
Jak wynika z powyższych przepisów, podstawą obliczenia podatku jest dochód, stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości określonym zgodnie z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. wartością wyrażoną w cenie określonej w umowie sprzedaży), a kosztami uzyskania przychodu ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tak obliczony dochód podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 30e ust. 4 przywołanej ustawy:
Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:
1)dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2)dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
Na mocy art. 30e ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.
Reasumując, planowane odpłatne zbycie w 2025 r. udziałów w działkach: nr B, nr E, nr D, nr F, nr K, nabytych w drodze darowizny od żony oraz w drodze darowizny od matki nie będzie stanowić dla Pana źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, bowiem odpłatne zbycie będzie mieć miejsce po upływie okresu, o którym mowa w tym przepisie.
Natomiast, odpłatne zbycie udziałów w działkach: nr B, nr E, nr D, nr F, nr K, nabytych w drodze zniesienia współwłasności, których wartość przekroczyła wartość udziału jaki pierwotnie przysługiwał Panu w nieruchomościach przed tym zniesieniem, stanowić będzie dla Pana źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e ww. ustawy. Dochód ten należy ustalić jako różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości określonym zgodnie z art. 19 pomniejszonym o koszty odpłatnego zbycia, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem, Pana stanowisko w odniesieniu do skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomościach nabytych w wyniku zniesienia współwłasności uznałem za nieprawidłowe, natomiast w pozostałym zakresie uznałem za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Należy zastrzec, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanych pytań, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z własnego stanowiska, które nie były przedmiotem tych pytań, tj. związanych z możliwością zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kosztów wymienionych we własnym stanowisku.
Podkreślam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonaliśmy wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie się różnić od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pana w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
