Interpretacja indywidualna z dnia 18 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.544.2025.1.JO
Miejscem opodatkowania usług Prac Montażowych realizowanych przez podmiot polski jest Polska, Uniwersytetowi przysługuje prawo do odliczenia VAT, lecz zasięg terytorialny nie wyklucza obowiązku dokumentowania transakcji odwrotnym obciążeniem według przepisów niemieckich.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:
- prawidłowe w zakresie określenia miejsca opodatkowania usług obejmujących Prace Montażowe (pytanie nr 1),
- prawidłowe w zakresie prawa do odliczenia z tytułu nabycia Prac Montażowych będących przedmiotem wkładu niepieniężnego na rzecz niemieckiej spółki A (pytanie nr 2),
- nieprawidłowe w zakresie braku obowiązku wystawienia faktury na rzecz A z adnotacją „odwrotne obciążenie” (pytanie nr 3).
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy miejsca opodatkowania usług obejmujących Prace Montażowe, prawa do odliczenia z tytułu nabycia Prac Montażowych będących przedmiotem wkładu niepieniężnego na rzecz niemieckiej spółki A. oraz sposobu dokumentowania przekazanych Prac Montażowych.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca (zwany też w dalszej części wniosku: „Uniwersytetem” lub „Uczelnią”) jest jednostką sektora finansów publicznych – uczelnią publiczną posiadającą siedzibę działalności na terytorium Polski. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT w Polsce. Uniwersytet jest również zarejestrowany jako podatnik VAT UE w Niemczech (VAT DE) i w momencie świadczenia usług, o których mowa w dalszej części wniosku będzie nadal zarejestrowanym podatnikiem VAT UE w Niemczech i będzie występował na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych jako podatnik podatku od wartości dodanej w Niemczech. Uniwersytet nie posiada na terytorium Niemiec stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Uniwersytet został mianowany przez (…) na Udziałowca w międzynarodowej spółce – A. GmbH (dalej jako: „A.”) utworzonej na podstawie Konwencji A. dotyczącej budowy i funkcjonowania Ośrodka (…) (dalej jako: „Konwencja”) zgodnie z niemiecką ustawą o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. A. powstało w celu budowy nowego ośrodka (…). W przygotowaniu tego projektu uczestniczą naukowcy z całego świata. A. (ang. (…)) jest nowobudowanym obiektem w (…) (Niemcy) służącym do przeprowadzania badań (…)(dalej jako: „Obiekt”). A. posiada siedzibę na terenie Niemiec.
Zgodnie z artykułem 5 statutu spółki A. kapitał zakładowy A wynosi łącznie (…) EURO. Na podstawie art. 6 statutu spółki A. oraz postanowień Konwencji dotyczącej budowy i funkcjonowania Ośrodka (…) (dalej jako: „Konwencja”), każdy Udziałowiec – w tym Uniwersytet – zobowiązany jest do wniesienia pierwotnego wkładu pieniężnego, w wysokości co najmniej (…) kapitału zakładowego w celu objęcia udziału w kapitale zakładowym A. Wkłady te powinny być wniesione w formie pieniężnej, w całości i jednorazowo, niezwłocznie po przystąpieniu do A. W ramach realizacji tych obowiązków, Wnioskodawca wniósł wkład pieniężny w wysokości (…), obejmując tym samym (…) udziały w A. (po (…) za każdy udział). W zamian za wniesione wkłady Wnioskodawca nabywa prawo do korzystania z infrastruktury badawczej A. (tzw. prawo do użytkowania zasobów Obiektu), w tym dostęp (…) oraz do wyników naukowych i technologicznych (…).
Zgodnie z Konwencją i umową A., wniesienie pierwotnego wkładu pieniężnego nie jest jedynym obowiązkiem finansowym udziałowców. Po objęciu udziałów, udziałowcy są zobowiązani do dalszego partycypowania w kosztach budowy Obiektu w postaci:
- gotówkowej;
- wkładów niepieniężnych, które mogą obejmować zarówno dostawę materiałów, aparatury badawczej, elementów infrastruktury, urządzeń technicznych, jak i również świadczenie usług, w szczególności o charakterze naukowo-technicznym.
W momencie podpisania Konwencji, Polska podjęła zobowiązanie do wkładu w koszty budowy w postaci gotówkowej lub rzeczowej albo jednej i drugiej w wysokości (…).
Wnioskodawca pragnie podkreślić przy tym, że:
1) wniesienie nowych wkładów gotówkowych oraz wkładów niepieniężnych nie skutkuje objęciem nowych udziałów w A., nie zwiększa wartości udziałów już posiadanych przez Uniwersytet,
2) wkłady niepieniężne są wynikiem kontynuacji członkostwa w A. i stanowią element zobowiązań wynikających z umowy A. oraz są związane z utrzymaniem statusu udziałowca,
3)niemieckie przepisy – w przeciwieństwie do polskich – uznają czynność wniesienia wkładu do A. za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT,
4) wniesienie wkładu niepieniężnego przez Uniwersytet do A. nie będzie dokumentowane fakturami VAT, lecz protokołem odbioru wystawianym przez A. na rzecz Uczelni.
Aktualnie Uniwersytet zobowiązany jest do wniesienia do A. wkładu niepieniężnego w postaci usług (opisanych szczegółowo poniżej) obejmujących instalację (…) na potrzeby budowy obiektu A. Na podstawie Konwencji, decyzji Rady (Council) spółki A. oraz po spełnieniu określonych warunków, Uczelnia może powierzyć realizację określonego zadania w ramach wkładu niepieniężnego innemu podmiotowi. Jednostką, której Uniwersytet zamierza powierzyć wykonanie powyższych usług będzie Instytut (…) w (…) (dalej jako: „B.” lub zamiennie „Faktyczny Wykonawca”). B. posiada siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług (VAT) oraz jako podatnik VAT-UE.
Wkładem niepieniężnym, który B. zrealizuje na rzez Uniwersytetu celem jego wniesienia do projektu A., będzie świadczenie wyspecjalizowanych usług technicznych i naukowych. B. zapewni zespoły ekspertów zgodnie z wymogami harmonogramu projektu. Zakres usług, ujęty w ramach poszczególnych pakietów prac, obejmuje złożone zadania wymagające wysokiego poziomu kompetencji oraz specjalistycznego doświadczenia. Realizacja wszystkich zadań będzie przebiegać zgodnie z obowiązującymi protokołami bezpieczeństwa, wymaganiami technicznymi oraz po przeprowadzeniu szczegółowych testów systemowych. W skład tych usług wchodzić będą m.in.:
1)(…): Pakiet (…)
(…)
2)(…): Pakiety prac (…)
(…)
3)(…): Pakiet prac (…)
(…)
- dalej wszystko łącznie jako: „Prace Montażowe”.
W praktyce w związku z realizacją Prac Montażowych współpraca pomiędzy Uniwersytetem, A. oraz B. regulowana będzie przez umowę trójstronną pomiędzy Uczelnią, spółką A. GmbH oraz B. oraz umową dwustronną pomiędzy Uniwersytetem a B. Umowy te będą w szczególności precyzować zakresy odpowiedzialności, sposób i termin wykonania poszczególnych Prac Montażowych. Na podstawie zawartych umów, formalnie odbiorcą Prac Montażowych wykonywanych przez B. będzie Uniwersytet (mający siedzibę działalności gospodarczej w Polsce). Prace Montażowe wykonywane przez B. na rzecz Uniwersytetu udokumentowane zostaną fakturami VAT z 23% stawką VAT. Następnie Uniwersytet wniesie Prace Montażowe tytułem wkładu do A. (mającego siedzibę działalności gospodarczej w Niemczech). Prace Montażowe będą wykonywane bezpośrednio w siedzibie A. Dotyczyć one będą urządzeń, których połączenie nie będzie miało charakteru trwałego a urządzenia mogą zostać w każdej chwili zdemontowane bez naruszenia konstrukcji Obiektu. W trakcie wykonywania Prac Montażowych może powstać konieczność wytworzenia określonych urządzeń niezbędnych do wykonania Prac Montażowych przez pracowników B., ale zgodnie z założeniami urządzenia te nie będą montowane w A. na stałe. Można zatem przyjąć, że ewentualne urządzenia będą niezbędne do wykonania Prac Montażowych, ale to Prace Montażowe będą głównym świadczeniem wykonywanym przez pracowników B. Urządzenia mające charakter pomocniczy, które będą montowane przez pracowników B. nie będą dostarczane ani przez Uniwersytet ani przez B. Zarówno umowa dwustronna, jak i trójstronna nie przewidują dostaw towarów przez B. na rzecz Uniwersytetu lub A. Przyjąć zatem należy, iż głównym świadczeniem wykonywanym przez B. będą Prace Montażowe. Odbiór Prac Montażowych, tym samym przyjęcie wkładu niepieniężnego wniesionego przez Uniwersytet na rzecz A. nastąpi na podstawie protokołu odbioru.
Pytania
1. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług obejmujących Prace Montażowe wykonywanych przez B. na rzecz Uniwersytetu będzie siedziba działalności gospodarczej Uniwersytetu, tj. Polska i w związku z tym Uniwersytet powinien otrzymać od B. fakturę VAT z zastosowaniem stawki podatku 23%?
2. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Uniwersytet będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia w kraju usług montażowych od B. jeżeli usługi te zostaną wykorzystane do realizacji wkładu niepieniężnego do A. i pomimo tego, że na gruncie niemieckich przepisów podatkowych wniesienie aportu do spółki prawa niemieckiego nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług?
3. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w opisanym zdarzeniu przyszłym, w związku z wniesieniem wkładów niepieniężnych w postaci Prac Montażowych, Uniwersytet nie będzie miał obowiązku wystawienia dla A. faktury VAT z oznaczeniem „odwrotne obciążenie”?
4. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 3 będzie twierdząca, to czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Uniwersytet zachowuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, również w sytuacji, gdy wniesienie Prac Montażowych tytułem wkładu niepieniężnego do A. będzie udokumentowane przez Uniwersytet protokołem odbioru podpisanym przez A.?
Państwa stanowisko w sprawie
1.W ocenie Wnioskodawcy, zgodnie z zasadą określoną w art. 28b ustawy o VAT miejscem świadczenia usług obejmujących Prace Montażowe wykonywanych przez B. na rzecz Uniwersytetu będzie siedziba działalności gospodarczej Uniwersytetu, tj. Polska i w związku z tym Uniwersytet powinien otrzymać od B. fakturę VAT z zastosowaniem stawki podatku 23%.
2.W ocenie Wnioskodawcy, Uniwersytet będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia w kraju usług montażowych od B., jeżeli usługi te zostaną wykorzystane do realizacji wkładu niepieniężnego do A. i pomimo tego, że na gruncie niemieckich przepisów podatkowych wniesienie aportu do spółki prawa niemieckiego nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.
3.W ocenie Wnioskodawcy, w związku z wniesieniem wkładów niepieniężnych w postaci Prac Montażowych, Uniwersytet nie będzie miał obowiązku wystawienia dla A. faktury VAT z oznaczeniem „odwrotne obciążenie”.
4.W ocenie Wnioskodawcy, Uniwersytet zachowuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, również w sytuacji, gdy wniesienie Prac Montażowych tytułem wkładu niepieniężnego do A. nie zostanie udokumentowane fakturą VAT, lecz wyłącznie protokołem odbioru podpisanym przez A.
Uzasadnienie stanowiska Podatnika
1.Miejsce świadczenia usług obejmujących Prace Montażowe wykonywanych przez B. na rzecz Uniwersytetu
W ocenie Wnioskodawcy, miejscem świadczenia przez B. na rzecz Uniwersytetu usług obejmujących Prace Montażowe będzie Polska. Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazuje, że ogólna zasada dotycząca określania miejsca świadczenia usług na rzecz podatników zawarta została w art. 28 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym - miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
Jednakże w odniesieniu do pewnych kategorii usług, przepisy dotyczące podatku od towarów i usług wprowadzają szczególne regulacje dotyczące miejsca świadczenia. Jedną z takich kategorii są usługi związane z nieruchomościami.
I tak, zgodnie z art. 28e ustawy - miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
Zgodnie z art. 13b rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako: „Rozporządzenie 282/2011”) – do celów stosowania dyrektywy 2006/112/WE za „nieruchomość” uznaje się:
a.każdą określoną część ziemi, na jej powierzchni lub pod jej powierzchnią, która może stać się przedmiotem własności i posiadania;
b.każdy budynek lub każdą konstrukcję przytwierdzone do gruntu lub w nim osadzone powyżej lub poniżej poziomu morza, których nie można w łatwy sposób zdemontować lub przenieść;
c.każdy zainstalowany element stanowiący integralną część budynku lub konstrukcji, bez którego budynek lub konstrukcja są niepełne, taki jak drzwi, okna, dachy, schody i windy;
d.każdy element, sprzęt lub maszynę zainstalowane na stałe w budynku lub konstrukcji, które nie mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku lub konstrukcji.
W myśl art. 31a ust. 1 Rozporządzenia 282/2011 - usługi związane z nieruchomościami, o których mowa w art. 47 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują jedynie te usługi, które mają wystarczająco bezpośredni związek z daną nieruchomością. Usługi uważa się za mające wystarczająco bezpośredni związek z nieruchomością w następujących przypadkach:
a.gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;
b.gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.
Jak stanowi art. 31a ust. 2 lit. m Rozporządzenia 282/2011 - ustęp 1 nie ma zastosowania do instalacji lub montażu maszyn lub sprzętu, utrzymania i naprawy oraz kontroli maszyn lub sprzętu, jak również nadzoru nad maszynami lub sprzętem, które są lub nie stają się częścią nieruchomości.
B. jako podwykonawca wykona instalację komponentów (…) na potrzeby budowy obiektu A. położonego w Niemczech, przy czym będzie istnieć techniczna możliwość ich zdemontowania bez naruszania konstrukcji samego fundamentu lub też konstrukcji Obiektu. Zważywszy na to, w ocenie Uniwersytetu Prace Montażowe urządzeń (komponentów (…)) z uwagi na to, że będą mogły zostać zdemontowane bez uszkodzenia lub trwałego zniszczenia poszczególnych elementów a także samego Obiektu, nie mają charakteru usług związanych z nieruchomościami. Tym samym miejsce ich świadczenia ustalane jest na podstawie art. 28b ustawy. Oznacza to, że usługi świadczone przez B. na rzecz Uniwersytetu w Obiekcie położonym w Niemczech z uwagi na to, że:
1.siedziba działalności Wnioskodawcy mieści się na terytorium Polski,
2.Wnioskodawca nie posiada w Niemczech siedziby stałego miejsca swojej działalności,
- będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce. W niniejszym stanie faktycznym należy bowiem zastosować ogólne reguły opodatkowania oraz traktować Prace Montażowe wykonywane przez B. na rzecz Uniwersytetu jako usługi świadczone na terytorium Polski i tym samym zastosowanie znajdzie tu podstawowa stawka podatku VAT w wysokości 23%.
Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora KIS. Dla przykładu wskazać tu można:
‒pismo z dnia 25 marca 2025 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP1-2.4012.53.2025.1.MW;
‒pismo z dnia 8 stycznia 2018 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB3-3.4012.135.2017.1.JS.
2.Prawo do odliczenia podatku VAT przez Uniwersytet
W ocenie Wnioskodawcy, Uniwersytet zachowa prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia w kraju usług montażowych od B., jeżeli usługi te zostaną wykorzystane do realizacji wkładu niepieniężnego do A.
Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazuje, że w treści opisu zdarzenia przyszłego wskazano, że Uniwersytet, zobowiązany był do wniesienia wkładu pieniężnego, wynoszącego co najmniej (…) kapitału zakładowego A., w całości i jednorazowo, zaraz po przystąpieniu do A. Za ten wkład Wnioskodawca otrzymał udziały oraz prawo do korzystania z infrastruktury badawczej A., w tym dostęp do Obiektu i wyników projektów naukowych. Po objęciu udziałów, Wnioskodawca ma obowiązek finansowania uczestnictwa w budowie Obiektu, zarówno w formie gotówki, jak i wkładów niepieniężnych. Aktualnie wkład ten stanowić będą Prace Montażowe wykonywane przez B. na rzecz Uniwersytetu w siedzibie A.
Ważnym aspektem jest to, że:
‒wniesienie dodatkowych wkładów, zarówno gotówkowych, jak i niepieniężnych, nie powoduje objęcia nowych udziałów ani zmiany wartości już posiadanych udziałów w kapitale zakładowym A.,
‒wkłady niepieniężne stanowią kontynuację zobowiązań wynikających z umowy A. i są niezbędne do utrzymania statusu udziałowca,
‒niemieckie przepisy podatkowe, w odróżnieniu od polskich, traktują wniesienie wkładu (aportu) do spółki prawa niemieckiego jako czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT.
W przedstawionym zdarzeniu przyszłym dla ustalenia skutków podatkowych (w zakresie podatku VAT) wniesienia przez Uniwersytet wkładów niepieniężnych do A. w postaci usług Prac Montażowych, kluczowe znaczenie ma to, że na gruncie polskiej ustawy o VAT, wniesienie aportu stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Zgodnie bowiem z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Czynność wniesienia wkładu niepieniężnego w zależności od jego przedmiotu, może spełniać przesłanki uznania jej za dostawę towarów w myśl art. 7 ustawy o VAT (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel) lub za świadczenie usług w świetle art. 8 ustawy o VAT (każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów, w szczególności przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych). Powyższe oznacza zatem, że gdyby wniesienie wkładów przez Uniwersytet na rzecz A. miałoby miejsce na terytorium Polski, byłoby ono traktowane jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT. Jednocześnie zważywszy na to, że mamy tu do czynienia z czynnością opodatkowaną, Uniwersytetowi przysługiwałoby prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zgodnie bowiem z ogólną zasadą określoną w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Reasumując, gdyby wniesienie wkładu niepieniężnego przez Uniwersytet miało miejsce na terytorium Polski, czynność ta niewątpliwie podlegałaby opodatkowaniu VAT jako świadczenie usług. W konsekwencji przy spełnieniu pozostałych ustawowych przesłanek Uniwersytet mógłby skorzystać z prawa do odliczenia VAT naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług wykorzystywanych do przygotowania tego wkładu.
W tym miejscu należy wskazać, że przepisy polskiej ustawy o VAT regulują także zasady odliczania podatku naliczonego w sytuacji, gdy polski podatnik świadczy usługi na terytorium innego państwa niż Polska. Zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, innych niż te, do których stosuje się zwolnienie, o którym mowa w art. 113b ust. 1, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Powyższe oznacza zatem, że pomimo iż wniesienie przez Uniwersytet wkładów do A. będzie miało miejsce poza terytorium Polski i nie będzie podlegało opodatkowaniu na gruncie niemieckich regulacji VAT, w świetle art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, Uniwersytet zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od usług nabytych w Polsce (od B.), zważywszy na to, że czynność ta – oceniania na gruncie polskich przepisów – na terytorium Polski byłaby opodatkowana jako dostawa towarów lub świadczenie usług.
3.Obowiązek wystawienia faktury VAT przez Uniwersytet
W ocenie Wnioskodawcy, w związku z wniesieniem do A. wkładów niepieniężnych w postaci Prac Montażowych, Uniwersytet nie będzie miał obowiązku wystawienia dla A. faktury VAT z oznaczeniem „odwrotne obciążenie”. Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazuje, że polskie przepisy określające zasady wystawiania faktur stosuje się przede wszystkim do sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, czyli w celu dokumentowania odpłatnych dostaw towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów oraz eksportu towarów. Regulacje te stosuje się również do niektórych czynności, jeśli miejsce ich świadczenia znajduje się poza terytorium kraju (niepodlegających opodatkowaniu w Polsce). Wobec powyższego, jedynie w przypadku, jeżeli nabywca będzie odpowiedzialny na terytorium państwa członkowskiego (będącego miejscem świadczenia tych czynności) do zapłaty podatku od wartości dodanej na zasadach odwrotnego obciążenia, Uniwersytet powinien wystawić polską fakturę. Faktura ta powinna wówczas zawierać nadany numer identyfikacji podatkowej poprzedzony kodem PL, numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego, zawierający dwuliterowy kod właściwy dla tego państwa, a także wyrazy „odwrotne obciążenie”. Natomiast w sytuacji, gdy na nabywcy nie będzie ciążył taki obowiązek, o sposobie dokumentowania tych czynności oraz podmiocie zobowiązanym do jego rozliczenia będą decydowały przepisy prawa obowiązujące w tym państwie członkowskim.
W konsekwencji, skoro na gruncie niemieckiego prawa wniesienie aportu do spółki prawa niemieckiego nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie Uniwersytetunie powstaje obowiązek wystawienia faktury VAT z oznaczeniem „odwrotne obciążenie”. Tym samym, brak jest podstaw do dokumentowania tej czynności fakturą w rozumieniu art. 106b ust. 1 ustawy o VAT. Ewentualna dokumentacja przekazania wkładu może przybrać postać innych dokumentów wewnętrznych lub sprawozdawczych (np. protokołów, porozumień międzyinstytucjonalnych), zgodnie z regulacjami obowiązującymi w A. i przepisami niemieckimi.
W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy Uniwersytet nie ma obowiązku wystawiania faktury VAT, o której mowa w art. 106b ust. 1 ustawy.
Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora KIS. Dla przykładu wskazać tu można pismo z dnia 11 kwietnia 2018 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0115-KDIT1-2.4012.105.2018.1.AGW.
4.Uprawnienie Uniwersytetu do zachowania prawa do odliczenia podatku naliczonego
W ocenie Wnioskodawcy, Uniwersytet zachowuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, również w sytuacji, gdy wniesienie Prac Montażowych tytułem wkładu niepieniężnego do A. nie zostanie udokumentowane fakturą VAT, lecz wyłącznie protokołem odbioru podpisanym przez A. Uzasadniając swoje stanowisko w tym zakresie Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie ze wskazanym już powyżej art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, w przypadku gdy nabyte towary i usługi służą czynnościom wykonywanym poza terytorium kraju, pod warunkiem, że czynności te, gdyby zostały wykonywane na terytorium kraju, uprawniałyby do odliczenia, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Powyższa regulacja nie określa rodzaju dokumentów, które są wymagane dla wykazania związku między podatkiem naliczonym a czynnością wykonywaną poza Polską. Oznacza to, że ustawodawca pozostawił podatnikowi możliwość udokumentowania tego związku dowolnymi dokumentami pod warunkiem, że spełniają one wymóg wiarygodności i pozwalają na jednoznaczne ustalenie powiązania wydatku z określoną czynnością.
W świetle braku szczegółowej regulacji w ustawie o VAT, pomocniczo zastosowanie może znaleźć art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym dowodem w postępowaniu podatkowym jest wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Z uwagi na powyższe, w ocenie Wnioskodawcy wszelkie dokumenty, które:
‒potwierdzają poniesienie przez podatnika określonych wydatków objętych podatkiem VAT,
‒potwierdzają faktyczne wykonanie czynności związanych z tymi wydatkami,
‒pozwalają przypisać te wydatki do działań, które – gdyby były wykonywane na terytorium Polski – byłyby czynnościami opodatkowanymi VAT,
mogą stanowić wystarczający materiał dowodowy dla celów wykazania prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Wnioskodawca stoi zatem na stanowisku, że do zastosowania odliczenia, o którym mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, nie jest zatem wymagane wystawienie faktury VAT dokumentującej daną czynność, zwłaszcza w sytuacji, gdy nie zachodzi obowiązek wystawienia takiego dokumentu na gruncie polskich przepisów, ani w systemie prawnym państwa, w którym czynność jest wykonywana. W konsekwencji brak faktury VAT nie eliminuje prawa do odliczenia, jeżeli istnieją inne dokumenty, które potwierdzają faktyczne poniesienie kosztów oraz ich bezpośredni związek z realizacją obowiązku wniesienia wkładu do A. W szczególności, mogą to być protokoły odbioru, umowy dwustronne oraz trójstronne, dokumentacja projektowa lub kosztorysy, korespondencja z A. potwierdzająca akceptację wkładu, etc.
Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, wystarczające dla wykazania prawa do odliczenia VAT w przedstawionym stanie faktycznym jest:
‒dokumentowanie poniesienia wydatku związanego z realizacją obowiązku członkowskiego w A.,
‒udowodnienie, że dany wydatek (np. zrealizowana usługa przez B.) stanowi element wkładu do A.,
‒wykazanie, że aport, gdyby był dokonany na terytorium Polski, podlegałby opodatkowaniu VAT jako dostawa towarów lub świadczenie usług.
Spełnienie powyższych warunków, także przy braku faktury, uprawnia Uniwersytet do skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT.
Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca zajął stanowisko w sprawie jak powyżej.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2) eksport towarów;
3) import towarów na terytorium kraju;
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie, z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.
W myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 i 4 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:
1)terytorium kraju - rozumie się przez to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a;
4)terytorium państwa członkowskiego - rozumie się przez to terytorium państwa wchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a;
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy jedno świadczenie obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, świadczenie to nie powinno być sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania przepisów ustawy. Na świadczenie złożone składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu – do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast świadczenie należy uznać za pomocnicze, jeśli nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania świadczenia zasadniczego. Pojedyncze świadczenie traktowane jest zatem jak element świadczenia kompleksowego wówczas, jeżeli cel świadczenia pomocniczego jest zdeterminowany przez świadczenie główne oraz nie można wykonać lub wykorzystać świadczenia głównego bez świadczenia pomocniczego. Jeżeli jednak w skład realizowanego świadczenia wchodzą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu świadczenia kompleksowego.
Z opisu sprawy wynika, że Uniwersytet został mianowany przez (…) na Udziałowca w międzynarodowej spółce – A. GmbH („A.”) utworzonej na podstawie Konwencji A. dotyczącej budowy i funkcjonowania Ośrodka (…) w Europie z (...) („Konwencja”) zgodnie z niemiecką ustawą o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. A. powstało w celu budowy nowego ośrodka (…). W przygotowaniu tego projektu uczestniczą naukowcy z całego świata. A. jest nowobudowanym obiektem w (…) (Niemcy) służącym do przeprowadzania badań (…) („Obiekt”). A. posiada siedzibę na terenie Niemiec.
Zgodnie z artykułem 5 statutu spółki A. kapitał zakładowy A. wynosi łącznie (…). Na podstawie art. 6 statutu spółki A. oraz postanowień Konwencji dotyczącej budowy i funkcjonowania Ośrodka (…) z dnia (...) każdy Udziałowiec – w tym Uniwersytet– zobowiązany jest do wniesienia pierwotnego wkładu pieniężnego, w wysokości co najmniej (…) kapitału zakładowego w celu objęcia udziału w kapitale zakładowym A. Wkłady te powinny być wniesione w formie pieniężnej, w całości i jednorazowo, niezwłocznie po przystąpieniu do A. W ramach realizacji tych obowiązków, Wnioskodawca wniósł wkład pieniężny w wysokości (…), obejmując (…) udziały w A. (po (…) za każdy udział). W zamian za wniesione wkłady Uniwersytet nabywa prawo do korzystania z infrastruktury badawczej A. (tzw. prawo do użytkowania zasobów Obiektu), w tym dostęp do (…) oraz do wyników naukowych i technologicznych (…).
Zgodnie z Konwencją i umową A., wniesienie pierwotnego wkładu pieniężnego nie jest jedynym obowiązkiem finansowym udziałowców. Po objęciu udziałów, udziałowcy są zobowiązani do dalszego partycypowania w kosztach budowy Obiektu w postaci:
‒gotówkowej;
‒wkładów niepieniężnych, które mogą obejmować zarówno dostawę materiałów, aparatury badawczej, elementów infrastruktury, urządzeń technicznych, jak i również świadczenie usług, w szczególności o charakterze nauko-technicznym.
Aktualnie Uniwersytet zobowiązany jest do wniesienia do A. wkładu niepieniężnego w postaci usług obejmujących instalację (…) na potrzeby budowy obiektu A. Uniwersytet zamierza powierzyć wykonanie ww. usług Instytutowi (…) ( „B.”, „Faktyczny Wykonawca”). B. posiada siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług (VAT) oraz jako podatnik VAT-UE.
Wkładem niepieniężnym, który B. zrealizuje na rzecz Uniwersytetu celem jego wniesienia do projektu A., będzie świadczenie wyspecjalizowanych usług technicznych i naukowych. B. zapewni zespoły ekspertów zgodnie z wymogami harmonogramu projektu. Zakres usług, ujęty w ramach poszczególnych pakietów prac, obejmuje złożone zadania wymagające wysokiego poziomu kompetencji oraz specjalistycznego doświadczenia. Realizacja wszystkich zadań będzie przebiegać zgodnie z obowiązującymi protokołami bezpieczeństwa, wymaganiami technicznymi oraz po przeprowadzeniu szczegółowych testów systemowych. W skład tych usług wchodzić będą m.in. Prace Montażowe.
W praktyce w związku z realizacją Prac Montażowych współpraca pomiędzy Uniwersytetem, A. oraz B. regulowana będzie przez umowę trójstronną pomiędzy Uczelnią, spółką A. GmbH oraz B. oraz umową dwustronną pomiędzy Uniwersytetem a B. Umowy te będą w szczególności precyzować zakresy odpowiedzialności, sposób i termin wykonania poszczególnych Prac Montażowych. Na podstawie zawartych umów, formalnie odbiorcą Prac Montażowych wykonywanych przez B. będzie Uniwersytet (mający siedzibę działalności gospodarczej w Polsce). Prace Montażowe wykonywane przez B. na rzecz Uniwersytetu udokumentowane zostaną fakturami VAT z 23% stawką VAT. Następnie Uniwersytet wniesie Prace Montażowe tytułem wkładu do A. (mającego siedzibę działalności gospodarczej w Niemczech). Prace Montażowe będą wykonywane bezpośrednio w siedzibie A. Dotyczyć one będą urządzeń, których połączenie nie będzie miało charakteru trwałego a urządzenia mogą zostać w każdej chwili zdemontowane bez naruszenia konstrukcji Obiektu. W trakcie wykonywania Prac Montażowych może powstać konieczność wytworzenia określonych urządzeń niezbędnych do wykonania Prac Montażowych przez pracowników B., ale zgodnie z założeniami urządzenia te nie będą montowane w A. na stałe. Ewentualne urządzenia będą niezbędne do wykonania Prac Montażowych, ale to Prace Montażowe będą głównym świadczeniem wykonywanym przez pracowników B. Urządzenia mające charakter pomocniczy, które będą montowane przez pracowników B. nie będą dostarczane ani przez Uniwersytet ani przez B. Zarówno umowa dwustronna, jak i trójstronna nie przewidują dostaw towarów przez B. na rzecz Uniwersytetu lub A. Przyjąć zatem należy, że głównym świadczeniem wykonywanym przez B. będą Prace Montażowe. Odbiór Prac Montażowych, tym samym przyjęcie wkładu niepieniężnego wniesionego przez Uniwersytet na rzecz A. nastąpi na podstawie protokołu odbioru.
Państwa wątpliwości sformułowane w pytaniu nr 1 dotyczą ustalenia miejsca świadczenia oraz dokumentowania usług obejmujących Prace Montażowe wykonywanych przez B. na rzecz Uniwersytetu.
Państwa zdaniem miejscem świadczenia usług obejmujących Prace Montażowe wykonywane przez B. będzie Polska, gdyż należy ustalić je zgodnie z zasadą określoną w art. 28b ustawy z uwagi na siedzibę Uniwersytetu w Polsce i w związku z tym Uniwersytet powinien otrzymać od B. fakturę VAT z zastosowaniem stawki podatku 23%.
W przypadku świadczenia usług bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.
Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy.
I tak, stosownie do art. 28a ustawy:
Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:
1.ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2.podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Wskazany art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:
Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy:
W przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.
Ponadto, w odniesieniu do pewnych kategorii usług, przepisy dotyczące podatku od towarów i usług wprowadzają szczególne regulacje dotyczące miejsca świadczenia. Jedną z takich kategorii są usługi związane z nieruchomościami.
I tak w myśl art. 28e ust. 1 ustawy:
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
Przepis art. 28e ustawy – jak wynika z jego brzmienia – stanowi wyjątek od zasady, przyjmując jako kryterium nie usytuowanie podmiotu, lecz przedmiotu, którym jest nieruchomość. Usługi które jej wprost dotyczą, mają być opodatkowane według miejsca jej położenia. Kryterium położenia nieruchomości jest tu zatem decydujące – determinuje ono docelowo miejsce opodatkowania usługi związanej z daną nieruchomością. Co istotne, zasada wyrażona w art. 28e ustawy obejmuje wyłącznie usługi, które dotyczą konkretnej nieruchomości – jedynie wówczas można w praktyce zastosować opodatkowanie w miejscu położenia nieruchomości.
Także Dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, ze zm.) w art. 47 przewiduje, że:
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomością, w tym usług rzeczoznawców i agentów nieruchomości, usług zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub w miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, przyznawanie prawa użytkowania nieruchomości oraz usług związanych z przygotowywaniem i koordynacją prac budowlanych, takich jak usługi architektów i biur nadzoru budowlanego, jest miejsce, w którym znajduje się dana nieruchomość.
Ustawa nie zawiera definicji pojęcia „nieruchomość” oraz pojęcia „usługi związanej z nieruchomościami”. Niemniej jednak ustawodawca unijny wychodząc naprzeciw oczekiwaniom państw członkowskich wprowadził rozporządzeniem wykonawczym Rady (UE) nr 1042/2013 z 7 października 2013 r. (Dz. Urz. UE L Nr 284 z 26.10.2013 r., s. 1) zmianę do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1 ze zm.) - zwanego dalej rozporządzeniem 282/2011 - pojęcie „nieruchomość”, jak również wyjaśnił, na czym polegają „usługi związane z nieruchomościami”.
Zgodnie z art. 13b rozporządzenia 282/2011:
Do celów stosowania dyrektywy 2006/112/WE za „nieruchomość” uznaje się:
a)każdą określoną część ziemi, na jej powierzchni lub pod jej powierzchnią, która może stać się przedmiotem własności i posiadania;
b)każdy budynek lub każdą konstrukcję przytwierdzone do gruntu lub w nim osadzone powyżej lub poniżej poziomu morza, których nie można w łatwy sposób zdemontować lub przenieść;
c)każdy zainstalowany element stanowiący integralną część budynku lub konstrukcji, bez którego budynek lub konstrukcja są niepełne, taki jak drzwi, okna, dachy, schody i windy;
d)każdy element, sprzęt lub maszynę zainstalowane na stałe w budynku lub konstrukcji, które nie mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku lub konstrukcji.
Ponadto, w myśl art. 31a ust. 1 rozporządzenia nr 282/2011:
Usługi związane z nieruchomościami, o których mowa w art. 47 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują jedynie te usługi, które mają wystarczająco bezpośredni związek z daną nieruchomością. Usługi uważa się za mające wystarczająco bezpośredni związek z nieruchomością w następujących przypadkach:
a)gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;
b)gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.
Jednocześnie w art. 31a ust. 2 rozporządzenia 282/2011 zawarto wykaz przykładowych usług, które należy uznać za związane z nieruchomościami, czyli usług objętych zakresem stosowania art. 47 dyrektywy 2006/112/WE. Co więcej w art. 31a ust. 3 rozporządzenia 282/2011 zawarto wykaz przykładowych usług, których nie należy traktować jako usług związanych z nieruchomościami, czyli usług nieobjętych zakresem stosowania art. 47 dyrektywy 2006/112/WE.
Zgodnie z art. 31a ust. 2 lit. m) rozporządzenia 282/2011:
Ustęp 1 obejmuje w szczególności instalację lub montaż maszyn lub sprzętu, które po zainstalowaniu lub zamontowaniu są uznane za nieruchomość.
Natomiast w świetle art. 31a ust. 3 lit. f) rozporządzenia 282/2011:
Ustęp 1 nie ma zastosowania do instalacji lub montażu maszyn lub sprzętu, utrzymania i naprawy oraz kontroli maszyn lub sprzętu, jak również nadzoru nad maszynami lub sprzętem, które nie są lub nie stają się częścią nieruchomości.
Zatem szczególne miejsce świadczenia określone w art. 28e ustawy dotyczy wyłącznie usług, które ściśle odnoszą się do konkretnej określonej co do miejsca położenia nieruchomości. W konsekwencji usługą związaną z nieruchomością nie jest każda dowolna usługa wykazująca chociażby najmniejszy związek z daną nieruchomością, lecz jedynie usługa która wprost odnosi się do konkretnej (określonej co do położenia) nieruchomości będącej też centralnym punktem usługi bądź też, ma na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu konkretnej (określonej co do położenia) nieruchomości.
Odnosząc się do Państwa wątpliwości w zakresie miejsca świadczenia usług obejmujących Prace Montażowe wykonywane przez B. w obiekcie A. znajdującym się na terytorium Niemiec, należy zgodzić się z Państwem, że w analizowanym przypadku nie znajdą zastosowania przepisy szczególne definiujące miejsce świadczenia usług związanych z nieruchomością, tj. art. 28e ustawy. W przedmiotowej sprawie Prace Montażowe będą wykonywane bezpośrednio w siedzibie A. oraz dotyczyć będą urządzeń, których połączenie nie będzie miało charakteru trwałego, zaś urządzenia mogą zostać w każdej chwili zdemontowane bez naruszenia konstrukcji Obiektu. Jednocześnie w trakcie wykonywania Prac Montażowych może powstać konieczność wytworzenia określonych urządzeń niezbędnych do wykonania Prac Montażowych przez pracowników B., ale zgodnie z założeniami urządzenia te nie będą montowane w A. na stałe. Jak sami zresztą Państwo wskazaliście, dodatkowo wytworzone urządzenia będą niezbędne do wykonania Prac Montażowych, ale to Prace Montażowe będą głównym świadczeniem wykonywanym przez pracowników B. Urządzenia mające charakter pomocniczy, które będą montowane przez pracowników B. nie będą dostarczane ani przez Uniwersytet ani przez B.. Zarówno umowa dwustronna, jak i trójstronna nie przewidują dostaw towarów przez B. na rzecz Uniwersytetu lub A. Zatem jak sami Państwo wskazaliście jednoznacznie, to Prace Montażowe będą głównym świadczeniem wykonywanym przez B.
W konsekwencji biorąc pod uwagę wskazane przez Państwa informacje należy stwierdzić, że usługi obejmujące Prace Montażowe nie mają bezpośredniego związku z nieruchomością w rozumieniu art. 28e ustawy. Zamontowane urządzenia nie staną się częścią nieruchomości, bowiem mogą być przeniesione w inne miejsce bez uszkodzenia budynku. Tym samym w przypadku świadczonych przez B. usług obejmujących Prace Montażowe nie występują cechy istotne do zakwalifikowania tych usług, jako usług związanych z nieruchomością, które na podstawie art. 28e ustawy podlegałyby opodatkowaniu w miejscu położenia nieruchomości, tj. w Niemczech. Jednocześnie do usług wykonywanych przez B. nie znajdują zastosowania inne szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług wynikające z art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy.
Należy przy tym zauważyć, że w Państwa sytuacji to polski podmiot świadczy na rzecz Uniwersytetu usługi obejmujące Prace Montażowe. Natomiast w przypadku, gdy transakcja zawierana jest pomiędzy polskimi podatnikami i w stosunku do tego typu transakcji nie ma szczególnych uregulowań co do miejsca ich świadczenia, dokumentowanie i rozliczanie podatku należnego odbywa się na podstawie ogólnych zasad obowiązujących w Polsce pomiędzy podatnikami polskimi występującymi w danej transakcji.
W konsekwencji w zakresie miejsca świadczenia opisanych we wniosku usług obejmujących Prace Montażowe, zastosowanie znajdą zasady ogólne, o których mowa w ustawie o podatku od towarów i usług, co oznacza to, że to B. jako świadczący usługi w związku z tymi transakcjami realizowanymi na rzecz Uniwersytetu jako polskiego podatnika będzie zobowiązany do wykazania i rozliczenia podatku należnego w Polsce. Zatem, skoro miejscem opodatkowania ww. usług obejmujących Prace Montażowe będzie terytorium Polski to usługodawca powinien wystawiać fakturę dokumentującą świadczenie ww. usług ze stawką właściwą dla tych świadczeń zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług.
Tym samym należy zgodzić się z Państwem, że usługi świadczone przez B. obejmujące Prace Montażowe na rzecz Uniwersytetu będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.
W konsekwencji Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję za prawidłowe, gdyż wywiedli Państwo prawidłowy skutek prawny dotyczący opodatkowania nabywanych usług obejmujących Prace Montażowe od polskiego podmiotu (B.) na terytorium Polski. Wprawdzie wskazaliście Państwo, że miejscem usług świadczonych przez polski podmiot B. będzie miejsce siedziby gospodarczej Uniwersytetu (usługobiorcy), ale ten fakt nie wpływa na miejsce ich opodatkowania, którym i tak będzie Polska.
Kwestię prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabytych przez Uniwesytet usług obejmujących Prace Montażowe reguluje art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Jednocześnie mając na uwadze art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy:
Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, innych niż te, do których stosuje się zwolnienie, o którym mowa w art. 113b ust. 1, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a) nabycia towarów i usług,
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Ponadto w myśl art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Z treści art. 86 ustawy, wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Natomiast uprawnienie wynikające z art. 86 ust. 8 odnosi się do podatników prowadzących działalność gospodarczą na terytorium kraju, którzy dokonują dostaw towarów bądź świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium kraju, a zakupy, jakich dokonują, są związane właśnie z tymi czynnościami. Warunkiem do odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami dokonywanymi poza terytorium kraju jest to, aby – hipotetycznie – w przypadku wykonywania tych samych czynności w kraju podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Powołany przepis wymaga ponadto, aby podatnik posiadał dokumenty, z których wynikać będzie związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być przede wszystkim dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności poza terytorium kraju, które będą jednocześnie opisywać te czynności.
Powołany art. 86 ust. 8 ustawy zrównuje w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego sytuację podatników wykonujących czynności opodatkowane poza terytorium kraju z sytuacją podatników, którzy korzystają z tego prawa na zasadach ogólnych, dokonując transakcji opodatkowanych na terytorium kraju. Celem tej regulacji jest uwolnienie od ekonomicznego ciężaru podatku każdego podatnika, bez względu na miejsce opodatkowania czynności wykonywanych w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
Podkreślić również należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jak wynika z wniosku Uniwersytet jest czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z Konwencją i umową A., Uniwersytet wniósł wkład pieniężny w wysokości (…), obejmując (…) udziały. W zamian za wniesione udziały Uniwersytet nabywa prawo do korzystania z infrastruktury badawczej A. (tzw. prawo do użytkowania zasobów Obiektu), w tym dostęp do (…) oraz do wyników naukowych i technologicznych (…).
Zgodnie z Konwencją i umową A., wniesienie pierwotnego wkładu pieniężnego nie jest jedynym obowiązkiem finansowym udziałowców. Po objęciu udziałów, udziałowcy są zobowiązani do dalszego partycypowania w kosztach budowy Obiektu w postaci gotówkowej oraz wkładów niepieniężnych, które mogą obejmować zarówno dostawę materiałów, aparatury badawczej, elementów infrastruktury, urządzeń technicznych, jak i również świadczenie usług, w szczególności o charakterze nauko-technicznym.
Uniwersytet wskazuje przy tym, że:
‒wniesienie nowych wkładów gotówkowych oraz wkładów niepieniężnych nie skutkuje objęciem nowych udziałów w A., nie zwiększa wartości udziałów już posiadanych przez Uniwersytet,
‒wkłady niepieniężne są wynikiem kontynuacji członkostwa w A. i stanowią element zobowiązań wynikających z umowy A. oraz są związane z utrzymaniem statusu udziałowca,
‒niemieckie przepisy – w przeciwieństwie do polskich – uznają czynność wniesienia wkładu do A. za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT,
‒wniesienie wkładu niepieniężnego przez Uniwersytet do A. nie będzie dokumentowane fakturami VAT, lecz protokołem odbioru wystawianym przez A. na rzecz Uczelni.
Aktualnie Uniwersytet zobowiązany jest do wniesienia do A. wkładu niepieniężnego w postaci usług (Prac Montażowych) obejmujących instalację (…) na potrzeby budowy obiektu A. Realizacja Prac Montażowych zostanie powierzona B. Przyjęcie wkładu niepieniężnego wniesionego na rzecz A. nastąpi na podstawie protokołu odbioru.
Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia Prac Montażowych w sytuacji, gdy usługi te zostaną wykorzystane do realizacji wkładu niepieniężnego do spółki prawa niemieckiego (A.), który na gruncie niemieckich przepisów podatkowych nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.
Odnośnie Państwa wątpliwości należy zaznaczyć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz w świetle wyroków TSUE podatek obciążający nabyte towary i usługi może zostać odliczony w całości, gdy nabyte towary i usługi są wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Przy tym, warunkiem do odliczenia na terytorium Polski podatku naliczonego związanego z czynnościami dokonywanymi poza terytorium Polski jest to, aby – hipotetycznie – w przypadku wykonywania tych samych czynności w Polsce podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego oraz aby podatnik posiadał dokumenty, z których wynikać będzie związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium Polski.
Zatem w opisanej sytuacji rozpatrując kwestię prawa do odliczenia, należy w pierwszej kolejności ocenić kwestię dotyczącą opodatkowania czynności przekazania wkładu w postaci Prac Montażowych na rzecz A.
W tym miejscu należy wskazać na treść przepisu art. 8 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
a)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
b)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
c)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.
Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego. Co do zasady, tylko odpłatne czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Należy jednakże wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.
Z treści art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma zatem charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność gospodarczą.
Jak Państwo wskazaliście, zgodnie z Konwencją i umową A. Uniwersytet wniósł pierwotny wkład pieniężny w zamian za objęcie udziałów, w związku czym nabywa prawo do korzystania z infrastruktury badawczej A. (tzw. prawo do użytkowania zasobów Obiektu), w tym dostęp do (…) oraz do wyników naukowych i technologicznych (…). Obecnie Uniwersytet zobowiązany jest do wniesienia wkładu niepieniężnego w postaci usług obejmujących instalację (…) na potrzeby budowy obiektu A. (Prace Montażowe). Przy czym, jak sami Państwo to podkreślają, wkłady niepieniężne są wynikiem kontynuacji członkostwa w A. i stanowią element zobowiązań wynikających z umowy A., są związane z utrzymaniem statusu udziałowca.
W Państwa sytuacji, należy wskazać, że w związku z wniesieniem wkładu w postaci Prac Montażowych do niemieckiej spółki A. z jednej strony Uniwersytet przekazuje A. usługi w postaci Prac Montażowych, w zamian za co otrzymuje pewne uprawnienia – prawo do korzystania z infrastruktury badawczej A. (tzw. prawo do użytkowania zasobów Obiektu), w tym dostęp do (…) oraz do wyników naukowych i technologicznych (…). W związku z tym, powyższa transakcja bez wątpienia ma charakter odpłatny.
Wyjaśnić bowiem należy, że z odpłatnością za dostawę towarów lub świadczenie usług mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usługi a zapłatą istnieje adekwatny związek. Odpłatność może przybierać różne formy – nie jest warunkiem to, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatnością jest więc także sytuacja w której wnoszący uzyskuje pewną, wymierną korzyść, a z taką niewątpliwie mamy do czynienia w Państwa sytuacji.
W przedmiotowej sprawie wystąpi bowiem związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy wniesieniem wkładu w postaci Prac Montażowych a otrzymaniem zapłaty za dokonaną czynność. Bowiem Uniwersytet jako udziałowiec A., w zamian za wniesienie usług w postaci Prac Montażowych ma prawo do korzystania z infrastruktury badawczej A. (tzw. prawo do użytkowania zasobów Obiektu), w tym dostęp do (…) oraz do wyników naukowych i technologicznych (…).
Zatem wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci Prac Montażowych spowoduje dokonanie świadczenia wzajemnego. W tym zakresie strony transakcji będą świadczyć wobec siebie usługę za wynagrodzeniem. Zatem transakcja ta będzie pozostawać w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy.
Przy czym należy podkreślić, że z powołanego art. 5 ustawy obowiązującej w Polsce wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju. W przypadku, gdy wykonanie danej czynności opodatkowanej będzie miało miejsce poza terytorium kraju, czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce.
Z wniosku wynika, że Uniwersytet zobowiązany jest do wniesienia do A. z siedzibą w Niemczech wkładu niepieniężnego w postaci usług (Prac Montażowych) obejmujących instalację (…) na potrzeby budowy obiektu A. Jednocześnie usługi w postaci Prac Montażowych nie mają bezpośredniego związku z nieruchomością w rozumieniu art. 28e ustawy. Zatem miejsce opodatkowania tych usług należy ustalić na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy. Usługi te będą opodatkowane w państwie, gdzie usługobiorca (A.) posiada siedzibę działalności gospodarczej, co oznacza, że czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce, lecz na terytorium Niemiec.
Mając na uwadze Państwa wątpliwości wyrażone w pytaniu nr 2 wskazać przede wszystkim należy, że ani przepisy ustawy, ani też rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku dla usług polegających na wykonywaniu Prac Montażowych. W związku z czym, takie usługi nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT i tym samym, w przypadku gdyby były realizowane na terytorium kraju, mieściłyby się w zakresie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, niepodlegające zwolnieniu z opodatkowania VAT.
Zatem odnosząc się do kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego należy stwierdzić, że w myśl art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy Uniwersytet będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem usług montażowych od B., które zostaną wykorzystane do realizacji wkładu niepieniężnego na rzecz A., dla których miejsce świadczenia a zarazem opodatkowania znajduje się poza terytorium Polski. Nabywane usługi będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych poza terytorium kraju. Jednocześnie jak ustaliłem, gdyby miejscem ich opodatkowania było terytorium kraju to podlegałaby opodatkowaniu, nie byłyby zwolnione z podatku VAT na terytorium Polski. Prawo to przysługuje pod warunkiem, że nie znajdują zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 88 ustawy oraz Uniwersytet posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z wykonywanymi poza terytorium kraju Pracami Montażowymi.
Przy czym kwestie dotyczące braku opodatkowania wniesienia wkładu niepieniężnego w postaci Prac Montażowych przez Uniwersytet na terytorium Niemiec regulują obowiązujące w tym państwie przepisy ustawy o podatku od wartości dodanej. Jednocześnie należy przy tym mieć na uwadze, że to na stronach transakcji spoczywa obowiązek prawidłowego jej rozliczenia.
W konsekwencji z uwagi na to, że wywiedliście Państwo prawidłowy skutek dotyczący prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia Prac Montażowych od B. uznaję stanowisko w zakresie pytania nr 2 za prawidłowe.
Państwa wątpliwości dotyczą również braku obowiązku wystawienia przez Uniwersytet dla A. faktury VAT z oznaczeniem „odwrotne obciążenie” w związku z wniesieniem wkładów niepieniężnych w postaci Prac Montażowych.
Kwestie dokumentowania transakcji gospodarczych regulują przepisy rozdziału „Faktury” Działu XI.
Zgodnie z art. 106a pkt 2 lit. a ustawy:
Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnik.
Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
W myśl art. 106e ust. 1 pkt 12-14 i 18 ustawy:
Faktura powinna zawierać:
12)stawkę podatku;
13)sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14)kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
18)w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi - wyrazy „odwrotne obciążenie”.
Natomiast z art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy wynika, że:
Faktura może nie zawierać w przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. b - danych określonych w ust. 1 pkt 5 i 12-14.
Z powołanych przepisów wynika, że podatnik dokonujący sprzedaży zobowiązany jest do udokumentowania tej czynności poprzez wystawienie faktury. Faktura jest dokumentem (dowodem) potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego dokonanego przez podatnika VAT.
W odniesieniu do zagadnienia sposobu dokumentowania przez Państwa w związku z wniesieniem wkładu niepieniężnego w postaci Prac montażowych w pierwszej kolejności należy nadmienić, że polskie przepisy określające zasady wystawiania faktur stosuje się przede wszystkim do sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy, czyli w celu dokumentowania odpłatnych dostaw towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów oraz eksportu towarów. Regulacje te stosuje się również do niektórych czynności, jeśli miejsce ich świadczenia znajduje się poza terytorium kraju (niepodlegających opodatkowaniu w Polsce).
Podkreślenia wymaga to, że kwestia obowiązku rejestracji dla potrzeb podatku od wartości dodanej na terytorium innych państw członkowskich, sposobu dokumentowania czynności mających miejsce świadczenia i opodatkowania na ich terytoriach, rozliczania podatku i jego wysokości, oraz podmiotu zobowiązanego do jego rozliczenia są autonomicznymi zagadnieniami porządku prawnego obowiązującego w tych krajach, regulowanymi przez akty prawne wydane przez upoważnione do tego organy i instytucje mające siedziby w tych krajach.
W Państwa sytuacji usługi w postaci Prac Montażowych nie podlegają opodatkowaniu na terytorium Polski, gdyż jak już ustaliłem miejscem ich świadczenia (opodatkowania)będzie – zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy – terytorium kraju, w którym A. posiada siedzibę działalności gospodarczej, tj. w Niemczech.
Wobec tego faktura dokumentująca wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci Prac Montażowych na rzecz A. nie powinna zawierać m.in. stawki i kwoty podatku (art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy), powinna jednak zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”.
Tym samym, nie można się zgodzić z Państwem, że w związku z wniesieniem wkładów niepieniężnych w postaci Prac Montażowych, Uniwersytet nie będzie miał obowiązku wystawienia dla A. faktury VAT z oznaczeniem „odwrotne obciążenie”. Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 uznaję za nieprawidłowe.
Jednocześnie nie udziela się odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 4 w kwestii możliwości odliczenia podatku naliczonego również w sytuacji, gdy wniesienie wkładu niepieniężnego do A. będzie dokumentowane wyłącznie protokołem odbioru podpisanym przez A., ponieważ uzależnili Państwo uzyskanie odpowiedzi na to pytanie od uznania odpowiedzi w zakresie pytania nr 3, że w związku z wniesieniem wkładów niepieniężnych w postaci Prac Montażowych, Uniwersytet nie będzie miał obowiązku wystawienia dla A. faktury VAT z oznaczeniem „odwrotne obciążenie”.
Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazuję, że w ramach „postępowania interpretacyjnego” Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydaje rozstrzygnięcia w oparciu o stan faktyczny/zdarzenie przyszłe mając na względzie pytanie Wnioskodawcy oraz ocenę jego stanowiska. Zatem odnosząc się do Państwa argumentu, że prezentowane przez niego stanowisko znajduje poparcie w powołanych interpretacjach indywidualnych, zauważam, że każda sprawa będąca przedmiotem rozpatrywania pod kątem skutków prawnopodatkowych w VAT jest rozpatrywana indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mogących mieć wpływ na tę ocenę. Wstępna analiza stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w interpretacjach indywidualnych mogła prowadzić do wniosku o ich tożsamości, jednakże wnikliwa i dogłębna analiza poszczególnych elementów stanu faktycznych/zdarzenia przyszłego – sam sposób jego przedstawienia – może prowadzić do zgoła odmiennej oceny co ostatecznie wpływa na przyjęte przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej rozstrzygnięcia.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13§2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
