Interpretacja indywidualna z dnia 9 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDWPT.4011.359.2025.2.ASZ

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych:

• w zakresie pytania nr 1 – jest prawidłowe,
• w zakresie pytania nr 2 – jest nieprawidłowe.

 Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 października 2025 r wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem złożonym 3 grudnia 2025 r.– w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A.A. i B.B. byli właścicielami nieruchomości (księga wieczysta KW Nr …), obecnie stanowiącej działkę położoną przy ul. ……, o powierzchni 0,0341 ha, stanowiącej tereny mieszkaniowe z budynkiem niemieszkalnym 4 m² (2000 r. zakończenia budowy), budynkiem mieszkalny 113 m² (1975 r. zakończenia budowy), budynkiem transportu i łączności o powierzchni 23 m² (1970 r. zakończenia budowy).

23 czerwca 1984 r. zmarł B.B., a stosownie do prawomocnego postanowienia Sądu z 6 lutego 2024 r., na podstawie ustawy spadek po Nim nabyli żona A.A. oraz dzieci C.C. oraz D.D. w udziałach po ¹/₃ części każde z nich.

28 grudnia 2007 r. zmarła A.A., a stosownie do prawomocnego postanowienia Sądu z 6 lutego 2024 r. spadek po Niej, na podstawie testamentu notarialnego z 10 lipca 1996 r. nabyła w całości E.E. (synowa).

18 grudnia 1996 r. zmarła D.D., a stosownie do prawomocnego postanowienia Sądu z 11 lutego 1998 r. spadek po Niej nabyli mąż F.F. oraz synowie: G.G. i H.H., w udziałach po ¹/₃ każdy z Nich.

29 lipca 2005 r. zmarł F.F., a stosownie do prawomocnego postanowienia Sądu z 31 marca 2006 r. spadek po Nim nabyli synowie: G.G. i H.H..

14 lipca 2003 r. zmarł C.C., a stosownie do aktu poświadczenia dziedziczenia z 7 grudnia 2021 r., spadek po Nim nabyli: żona E.E., córka I.I. i syn J.J. po ¹/₃ części każde z Nich.

Do kręgu spadkobierców ustawowych po zmarłej A.A. należą wnukowie: I.I., J.J., G.G. oraz H.H.. W skład spadku po A.A. wchodzi udział ⁴/₁₂ części w nieruchomości stanowiącej działkę wraz z ww. budynkami: niemieszkalnym, mieszkalnym oraz transportu i łączności, którego wartość określono na kwotę 545 600,00 zł.

G.G. i H.H. na podstawie art. 991 Kodeksu Cywilnego przysługuje roszczenie w stosunku do E.E. o zapłatę zachowków w kwocie 68 200,00 zł na rzecz każdego z Nich, po babce A.A.. Uprawnieni nie uzyskali zachowku w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu, w tym zapisu windykacyjnego. Opisaną powyżej wierzytelność z tytułu zachowku po A.A. za cenę w kwocie 68 200,00 zł GG sprzedał małżonkom I.I. i K.K. (akt notarialny z 16 kwietnia 2025 r.). E.E. wyraziła zgodę na powyższe czynności.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Pismem złożonym 3 grudnia 2025 r. doprecyzował Pan, że:

Rozliczenie należności z tytułu sprzedaży wierzytelności w postaci zachowku zostało uiszczone w gotówce, 16 kwietnia 2025 r., tj. w dniu zawarcia notarialnej umowy o sprzedaży powyższej wierzytelności.

Wnioskodawca nie poniósł faktycznych kosztów związanych z nabyciem zachowku, jak i późniejszym jego zbyciem, ale nie osiągnął żadnych dochodów dokonując sprzedaży, gdyż cena zbycia wierzytelności była równa kwocie należnego zachowku.

Pytania (pytanie nr 2 przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.Czy musi wykazać Pan kwotę 68 200,00 zł w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu za rok podatkowy 2025 PIT-36 uzyskaną ze sprzedaży wierzytelności z tytułu zachowku po A.A., a jeśli tak, to czy będą to dochody określone w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy w przypadku zbycia wierzytelności z tytułu należnego zachowku w kwocie równej wartości zachowku otrzymana należność może być w całości uznana za koszt uzyskania dochodu, z tego powodu, że podatnik nie uzyskał dochodu wyższego aniżeli wartość należnego zachowku?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, otrzymana kwota 68 200,00 zł tytułem zachowku podlega opodatkowaniu podatkiem na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Z uwagi jednak na fakt, że zachowek jest wypłacony po Pana zmarłej babce macierzystej podlega jednak zwolnieniu od obowiązku zapłaty takiego podatku. Jest Pan obywatelem polskim i ma na terenie Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania. Pana zdaniem, dla ustalenia obowiązku podatkowego nie ma znaczenia osoba dokonująca wypłaty zachowku. Dla zwolnienia z tego obowiązku znaczenie decydujące ma zakwalifikowanie do grupy podatkowej, a więc relacje spadkodawca - uprawniony do zachowku. Sprzedaż wierzytelności z tytułu zachowku stanowi przychód dla zbywcy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT. Wobec faktu, że sprzedający zbył prawa majątkowe za cenę równą wartości należnego zachowku, cała uzyskana w ten sposób kwota może być uznana za koszty uzyskania przychodu. Tym samym zobowiązanie podatkowe z tego tytułu równe jest 0. Tak więc podatnik nie uzyskał żadnego dochodu ponad kwotę należnego mu zachowku, wobec czego nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od uzyskanej kwoty.

Wnoszę o wydanie interpretacji indywidualnej, że w przypadku zbycia wierzytelności z tytułu prawa do zachowku za kwotę nieprzekraczającą wartości należnego zachowku, podatnik nie osiąga dochodu i nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż koszty jego uzyskania są równe wartości należnego zachowku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Z kolei art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego powyżej przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”,
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Ponadto, za przychód należy uznać również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

I tak, źródła przychodów są wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przypisanie uzyskanego przychodu do określonego, jednego źródła przychodów następuje w oparciu o okoliczności faktyczne sprawy i treść przepisów ustawy.

Źródłami przychodów są m.in. wskazane w art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy:

Źródło to nie jest jednorodne, obejmuje:

• przychody z kapitałów pieniężnych – wymienione w art. 17 ust. 1 ww. ustawy;
• przychody z praw majątkowych, w tym ich odpłatnego zbycia – uregulowane w art. 18 powołanej ustawy.

Przy czym, zgodnie z art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W rozumieniu powołanego powyżej przepisu przychodem z praw majątkowych będzie każdy przychód, którego bezpośrednim źródłem jest prawo majątkowe, nawet jeśli prawo to nie zostało w sposób wyraźny wskazane w ustawie.

Należy bowiem zauważyć, że zawarte w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyliczenie praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy jako odrębne źródło przychodów ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie „w szczególności”. Jednocześnie treść tego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zarówno przychody z wykonania (wykorzystania) tych praw jak również z ich sprzedaży.

Zgodnie z ugruntowanym poglądem, do tego źródła przychodów zalicza się m.in. przychody z wierzytelności, jeśli nie są one związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Z analizy Pana opisu sprawy wynika, że przysługuje Panu roszczenie w stosunku do E.E. o zapłatę zachowku w kwocie 68 200,00 zł, po babce A.A.. Nie uzyskał Pan zachowku w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu, w tym zapisu windykacyjnego. Opisaną powyżej wierzytelność z tytułu zachowku po A.A. za cenę w kwocie 68 200,00 zł sprzedał Pan małżonkom I.I. oraz K.K. (akt notarialny z 16 kwietnia 2025 r.). E.E. wyraziła zgodę na powyższe czynności. Rozliczenie należności z tytułu sprzedaży wierzytelności w postaci zachowku zostało uiszczone w gotówce, 16 kwietnia 2025 r., tj. w dniu zawarcia notarialnej umowy o sprzedaży powyższej wierzytelności.

W tym miejscu wskazać należy, że wierzytelność jest prawem podmiotowym, które w stosunku zobowiązaniowym przysługuje wierzycielowi. Przy podziale praw na majątkowe i niemajątkowe podstawę będzie stanowił interes, jaki one realizują. Prawa majątkowe związane są z interesem ekonomicznym danego podmiotu. Będą to więc także wierzytelności, wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, w wysokości wartości świadczeń majątkowych.

Cesja wierzytelności została uregulowana w artykułach 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego:

W myśl natomiast art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Istota przeniesienia wierzytelności polega na tym, że prawa przysługujące zbywcy (dotychczasowemu wierzycielowi) przechodzą na nabywcę wierzytelności. Właściwość zobowiązania, uprawnienia wierzyciela i zobowiązania dłużnika pozostają bez zmian, gdyż w wyniku umowy cesji wierzytelności zmienia się tylko wierzyciel. Wierzytelność stanowi zatem prawo majątkowe, będące przedmiotem obrotu gospodarczego.

Z uwagi na dokonaną w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych kategoryzację źródeł przychodu, w szczególności wyodrębnienie w art. 10 ust. 1 pkt 7 tej ustawy przychodów z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, w sytuacji gdy osoba fizyczna – nieprowadząca działalności gospodarczej w zakresie obrotu wierzytelnościami – zawiera umowę cesji wierzytelności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, przenosząc ją odpłatnie na rzecz innego podmiotu, uzyskane z tego tytułu przychody kwalifikuje się do przychodów z praw majątkowych.

W analizowanej sprawie 16 kwietnia 2025 r. sprzedaż Pan wierzytelność w postaci zachowku. Rozliczenie należności z ww. tytułu zostało uiszczone w gotówce w dniu zawarcia notarialnej umowy o sprzedaży powyższej wierzytelności, tj. 16 kwietnia 2025 r.

Tym samym, otrzymana 16 kwietnia 2025 r. przez Pana kwota z tytułu zawartej umowy sprzedaży wierzytelności z tytułu zachowku, stanowi dla Pana przychód z praw majątkowych w rozumieniu art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochód uzyskany z praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochody z praw majątkowych podlegają kumulacji z pozostałymi dochodami, zgodnie z postanowieniami art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem, powinien Pan wykazać przychód uzyskany z zawartej umowy sprzedaży wierzytelności, jako przychód z praw majątkowych w zeznaniu rocznym PIT-36 składanym za rok podatkowy 2025.

W związku z powyższym, Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznałem za prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do wątpliwości, czy w przypadku zbycia wierzytelności z tytułu należnego zachowku w kwocie równej wartości zachowku otrzymana należność może być w całości uznana za koszt uzyskania dochodu stwierdzam co następuje.

Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W powołanym przepisie ustawodawca nie wskazuje enumeratywnie, jakie wydatki mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów uzależniona została od istnienia związku przyczynowo-skutkowego, tzn. poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, bądź funkcjonowanie tego źródła. Kosztami uzyskania przychodów są zarówno koszty bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, pod warunkiem, że podatnik wykaże, iż zostały one w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów.

A zatem kosztami uzyskania przychodów są wszelkie wydatki, które łącznie spełniają następujące warunki:

• zostały faktycznie i w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów, tzn. pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami oraz
• nie zostały wymienione w art. 23 ustawy zawierającym katalog wydatków nie uznawanych za koszty uzyskania przychodów.

Przez „wydatek” należy rozumieć „sumę, która ma być wydana albo sumę wydaną na coś” (zob. Słownik Współczesnego Języka Polskiego pod red. Bogusława Dunaja, Warszawa 1996, s. 1200). Definicja pojęcia „wydatek” wskazuje, że oznacza on faktycznie wydaną sumą pieniędzy, uszczuplenie majątku w celu pozyskania określonego dobra (rzeczy, prawa). „Wydatek” może również dotyczyć sytuacji, gdy uszczuplenie majątku następuje w innej postaci niż środki finansowe, np. rzeczy.

Z opisu sprawy wynika, że nie poniósł Pan żadnych wydatków w celu nabycia prawa do zachowku. Zatem, wbrew Pana twierdzeniu kosztem uzyskania przychodu nie będzie wartość należnego zachowku, nie jest to bowiem wydatek, który Pan poniósł w celu uzyskania przychodu z tytułu zbycia tej wierzytelności.

Podsumowując, wartość należnego zachowku nie stanowi dla Pana kosztu uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia przez Pana wierzytelności.

W związku z powyższym, Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanych pytań, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy i Pana stanowiska, które nie były przedmiotem Pana pytań.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.