Interpretacja indywidualna z dnia 5 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.774.2025.3.IM
Odszkodowanie przyznane na podstawie przepisów Kodeksu pracy za niezgodne z prawem wypowiedzenie warunków pracy korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, o ile nie zachodzą przewidziane wyłączenia.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
29 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 15 września 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismami: z 27 października 2025 r. (wpływ 27 października 2025 r.) oraz z 5 listopada 2025 r. (wpływ 12 listopada 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Od dnia 15.12.2008 nieprzerwanie do dnia złożenia wniosku prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Przychody w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej są opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych 14%.
Jest Pani równocześnie zatrudniona na umowie o pracę w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym. Dyrekcja Szpitala złożyła Pani i wielu innym lekarzom wypowiedzenie warunków pracy i płacy (obniżenie wynagrodzenia i wymiar godzin).
By nie stracić pracy, wypowiedzenie warunków pracy i płacy zostało przez Panią podpisane, ale jednocześnie została założona sprawa w sądzie o bezprawne wypowiedzenia przeciwko Dyrekcji Szpitala. Sprawa w Sądzie została wygrana przez lekarzy, w związku z czym wg wyroku Sądu Szpital został zobowiązany do wypłaty odszkodowania. Odszkodowanie wpłynęło na Pani konto w roku 2024. Opodatkowała Pani wypłacone odszkodowanie na PIT-37 wg skali podatkowej w II progu, tj. 32% jako związane z umową o pracę.
Uzupełnienie
Czy w wyroku sąd wskazał, że w związku z wypowiedzeniem warunków pracy i płacy przez pracodawcę doszło do naruszenia przepisów prawa pracy dotyczących wypowiadania umów o pracę; jeśli tak – proszę wskazać, jakie konkretnie przepisy zostały naruszone?
W wyroku sąd wskazał, że wypowiedzenie warunków pracy i płacy dokonane przez pracodawcę – Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 3 – było niezgodne z przepisami prawa pracy.
Sąd stwierdził, że pracodawca naruszył przepisy dotyczące trybu wypowiadania umów o pracę, w tym w szczególności:
·art. 42 § 1 i art. 45 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,
·oraz przepisy ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2018 r. poz. 1969 ze zm.), poprzez brak wymaganych konsultacji ze związkami zawodowymi przed dokonaniem wypowiedzeń zmieniających.
Czy odszkodowanie zostało wypłacone Paniw wysokości określonej w wyroku sądu?
Na dzień dzisiejszy odszkodowanie zostało wypłacone w wysokości (...) zł. Kwota ta była określona w wyroku jako natychmiastowo wymagana.
W jaki sposób i na podstawie jakich przepisów prawa została w wyroku określona wysokość wypłaconego odszkodowania; czy wysokość lub zasady ustalania wskazanego we wniosku odszkodowania wynikały wprost z przepisów lub z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.); jeśli tak – proszę wskazać te przepisy oraz czy zostały one podane w wyroku sądu jako podstawa do wyliczenia wysokości odszkodowania?
Wysokość odszkodowania została określona przez sąd na podstawie art. 471 Kodeksu pracy, zgodnie z którym odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę (lub wypowiedzenie zmieniające) przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Sąd przyjął w Pani sprawie odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, odpowiadającego przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu ustalonemu zgodnie z zasadami określonymi w przepisach prawa pracy.
Wysokość odszkodowania nie wynikała z żadnych układów zbiorowych, regulaminów ani porozumień wewnętrznych – została określona bezpośrednio na podstawie przepisów Kodeksu pracy, wskazanych w wyroku.
Czy wskazane we wniosku odszkodowanie dotyczyło szkody rzeczywistej; jeśli dotyczyło ono szkody rzeczywistej, proszę również wyjaśnić, na czym polegała ta szkoda, co było przyczyną jej powstania oraz wskazać związek przyczynowo-skutkowy między szkodą a wypłaconym odszkodowaniem?
Odszkodowanie dotyczyło szkody rzeczywistej, polegającej na naruszeniu przez pracodawcę przepisów prawa pracy przy wypowiedzeniu warunków pracy i płacy, a w konsekwencji na bezprawnym pogorszeniu Pani sytuacji zawodowej.
Szkoda ta powstała w wyniku naruszenia obowiązujących przepisów (brak konsultacji z organizacjami związkowymi, brak uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia, naruszenie trybu z art. 42 i 45 Kodeksu pracy).
Czy wypłacone odszkodowanie dotyczyło korzyści, które mogłaby Pani osiągnąć, gdyby nie doszło do wypowiedzenia warunków pracy i płacy przez pracodawcę (np. świadczenie to miało rekompensować wynagrodzenia lub inne świadczenia, które mogłaby Pani uzyskać od pracodawcy, gdyby nie ww. wypowiedzenie)?
Wypłacone odszkodowanie nie dotyczyło utraconych korzyści, które mogłaby Pani osiągnąć w przyszłości. Nie stanowiło zastępczego wynagrodzenia ani ekwiwalentu za świadczenia, które mogłyby zostać uzyskane od pracodawcy, gdyby nie doszło do wypowiedzenia.
Odszkodowanie miało charakter wyłącznie rekompensacyjny, wynikający z faktu naruszenia przez pracodawcę przepisów prawa pracy.
Pytanie
Czy ww. odszkodowanie prawidłowo Pani opodatkowała, czy powinno korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie – ww. odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z wyjątkiem zawartym w ustawie, tj. pkt 3b inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Opodatkowała Pani podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowanie, ponieważ uważa Pani, że wypłata ta nie korzysta ze zwolnienia, gdyż dotyczy korzyści, które mogła Pani osiągnąć, gdyby nie wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy (zmniejszenie wymiaru godzin i wynagrodzenia). Gdyby Szpital nie wypowiedział Pani warunków pracy i płacy, miałaby Pani szansę zarobić więcej pieniędzy w tym okresie. Podkreśleniu zasługuje fakt, że wypowiedzenie podpisała Pani i zgodziła się Pani na to, by nie stracić pracy.
Sądzi Pani, że prawidłowo opodatkowała Pani otrzymane odszkodowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych gdyż nie korzysta ze zwolnienia wg art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku..
Stosownie do art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Z przepisów tej ustawy wynika, że odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 1:
Stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Według art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Przy czym, w świetle art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.
Użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty.
Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Na podmioty dokonujące świadczeń ze stosunku pracy ustawodawca nałożył obowiązki płatnika, polegające na obliczeniu i pobraniu zaliczki na podatek dochody oraz przekazaniu jej do właściwego urzędu skarbowego.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.
Stosownie do art. 38 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Płatnicy, o których mowa w art. 32-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.
Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że od 15 grudnia 2008 roku prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą. Przychody w ramach tej działalności są opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych wg stawki 14%. Równocześnie jest Pani zatrudniona na umowie o pracę w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym (dalej: Szpital). Dyrekcja Szpitala złożyła Pani wypowiedzenie warunków pracy i płacy (obniżenie wynagrodzenia i wymiar godzin). By nie stracić pracy, podpisała Pani to wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Jednocześnie założyła Pani sprawa w sądzie o bezprawne wypowiedzenia przeciwko Dyrekcji Szpitala. Sprawę w sądzie Pani wygrała. W wyroku tym sąd wskazał, że wypowiedzenie warunków pracy i płacy dokonane przez pracodawcę było niezgodne z przepisami prawa pracy. Sąd stwierdził, że pracodawca naruszył przepisy dotyczące trybu wypowiadania umów o pracę, w tym w szczególności: art. 42 § 1 i art. 45 § 1 ustawy Kodeks pracy oraz przepisy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, przez brak wymaganych konsultacji ze związkami zawodowymi przed dokonaniem wypowiedzeń zmieniających. Wysokość odszkodowania została określona przez sąd na podstawie art. 471 Kodeksu pracy, zgodnie z którym odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę (lub wypowiedzenie zmieniające) przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Wysokość odszkodowania nie wynikała z żadnych układów zbiorowych, regulaminów ani porozumień wewnętrznych – została określona bezpośrednio na podstawie przepisów Kodeksu pracy, wskazanych w wyroku. Odszkodowanie dotyczyło szkody rzeczywistej, polegającej na naruszeniu przez pracodawcę przepisów prawa pracy przy wypowiedzeniu warunków pracy i płacy, a w konsekwencji na bezprawnym pogorszeniu Pani sytuacji zawodowej. Szkoda ta powstała w wyniku naruszenia obowiązujących przepisów (brak konsultacji z organizacjami związkowymi, brak uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia, naruszenie trybu z art. 42 i art. 45 Kodeksu pracy). Wypłacone odszkodowanie nie dotyczyło utraconych korzyści, które mogłaby Pani osiągnąć w przyszłości. Nie stanowiło zastępczego wynagrodzenia ani ekwiwalentu za świadczenia, które mogłyby zostać uzyskane od pracodawcy, gdyby nie doszło do wypowiedzenia. Odszkodowanie miało charakter wyłącznie rekompensacyjny, wynikający z faktu naruszenia przez pracodawcę przepisów prawa pracy. Odszkodowanie wpłynęło na Pani konto w roku 2024. Opodatkowała Pani wypłacone odszkodowanie na PIT-37 wg skali podatkowej.
W tym miejscu wskazuję, że odszkodowanie (zadośćuczynienie) stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu cytowanego na wstępie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania (zadośćuczynienia) podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 tej ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.
I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878, 1222, 1871 i 1965), z wyjątkiem:
a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.
Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obejmuje zatem swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Przy czym, ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wyłączone świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.
Podkreślam, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle. W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania. Stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.
Jak wynika wprost z art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, aby dane świadczenie mogło korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie tych przepisów, musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem.
Należy mieć również na uwadze, że o kwalifikacji danego świadczenia nie przesądza sama jego nazwa, lecz rzeczywisty charakter. Świadczenie nazwane odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) nie musi mieć bowiem rzeczywiście charakteru odszkodowawczego bądź odwrotnie – niesprecyzowanie, że dane świadczenie jest odszkodowaniem, nie determinuje takiego charakteru wskazanego rodzaju świadczenia.
Zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:
· otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
· odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie: ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
· wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
· nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym niemniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej. Przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.
Odwołując się do prawa cywilnego, stwierdzam, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.).
W myśl art. 42 § 1 ustawy Kodeks pracy:
Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.
Zgodnie art. 45 § 1 ustawy Kodeks pracy:
W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Zgodnie z art. 471 Kodeksu pracy:
Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony, której termin, do którego umowa ta miała trwać, określony w umowie upłynął przed wydaniem orzeczenia przez sąd pracy, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres 3 miesięcy.
Dla objęcia odszkodowania zwolnieniem niezbędne jest między innymi, aby z przepisów prawa (ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw) wynikały wprost wysokość lub zasady ustalania otrzymanego odszkodowania.
Powołane powyżej przepisy Kodeksu pracy określają zakres i sposób naprawienia szkody, jak również zawierają element, który jest istotny z uwagi na zastosowanie zwolnienia podatkowego, tj. normują wysokość odszkodowania.
Z przedstawionego przez Panią opisu nie wynika, aby zachodziły wyłączenia, o jakich mowa w art. 21 ust 1 pkt 3 lit. a-g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ odszkodowanie zostało przyznane Pani wyrokiem sądowym za niezgodne z prawem wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Ponadto w wyroku sąd wskazał, że pracodawca naruszył przepisy dotyczące trybu wypowiadania umów o pracę, tj. art. 42 § 1 i art. 45 § 1 ustawy – Kodeks pracy oraz przepisy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, przez brak wymaganych konsultacji ze związkami zawodowymi przed dokonaniem wypowiedzeń zmieniających. Ponadto wysokość odszkodowania została określona przez sąd na podstawie art. 471 Kodeksu pracy, zgodnie z którym odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę (lub wypowiedzenie zmieniające) przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Skoro otrzymane przez Panią świadczenie:
1)jest odszkodowaniem;
2)zostało przyznane i obliczone na podstawie przepisów Kodeksu pracy;
3)nie zachodzą wyłączenia uniemożliwiające zwolnienie z opodatkowania
– stwierdzam, że założenia wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały w warunkach Pani sprawy spełnione i przyznane Pani odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na marginesie wskazuję, że tylko odszkodowanie przyznane w granicach wyznaczonych przez artykuły ustawy Kodeks pracy regulujące wysokość odszkodowania jest zwolnione od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast, jeśli wypłacona kwota jest wyższa niż przewidują to przepisy Kodeksu pracy, to nadwyżka ta podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Podsumowanie: wypłacone Pani odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Skoro Pani odszkodowanie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie odniosłem się do możliwości zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
POTRZEBUJESZ POMOCY?