Interpretacja indywidualna z dnia 3 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.784.2025.3.ESZ
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie uznania, że:
- Dział X będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o VAT i tym samym jego wydzielenie do Spółki Przejmującej nie będzie podlegać przepisom ustawy o VAT zgodnie z art. 6 ust. 1 - jest prawidłowe;
- przeniesienie Działu X do spółki przejmującej nie będzie wymagało dokonania przez Wnioskodawcę korekty wcześniej odliczonego VAT na zasadach wskazanych w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT - jest prawidłowe.
Uzupełnili Państwo wniosek – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 7 listopada 2025 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
A Sp. z o. o. (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) jest polskim rezydentem podatkowym, posiadającym nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.
Przeważający przedmiot działalności gospodarczej Wnioskodawcy obejmuje sprzedaż hurtową materiałów budowalnych (PKD 46.90.Z - Sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana). Jest to branża silnie uzależniona od koniunktury w budownictwie, popyt rośnie w okresach wzmożonych inwestycji infrastrukturalnych i mieszkaniowych, a istotnie spada, gdy rynek hamuje. Wahania te wymuszają utrzymywanie wysokich zapasów towarów, co przekłada się na znaczące zapotrzebowanie na kapitał obrotowy oraz na stałe ryzyko utraty płynności. Towarzyszą temu zatory płatnicze typowe dla rynku B2B. Dodatkowo Spółka jest narażona na zmienność cen surowców (cement, stal), a także na koszty energii i transportu, które wprost wpływają na marże handlowe zwykle utrzymywane na relatywnie niskim poziomie. Podsumowując specyfika podstawowej działalności Spółki wiąże się z bardzo wysokim ryzykiem gospodarczym.
Działalność Spółki w obszarze sprzedaży hurtowej materiałów budowalnych realizowana jest w oparciu o wyodrębniony w strukturze Spółki „Dział Y”. Równolegle Spółka rozbudowuje zasób posiadanych nieruchomości.
Spółka dysponuje dwoma komplementarnymi rodzajami aktywów nieruchomościowych.
Pierwszy z nich tworzą nieruchomości powiązane z podstawową działalnością Spółki, ale również stanowiące zaplecze biurowo - techniczne dla pozostałych spółek z grupy kapitałowej, do której należy Spółka.
Drugi rodzaj aktywów nieruchomościowych to rozwijany zasób nieruchomości o charakterze inwestycyjnym, pod planowane przez Spółkę projekty budowlane oraz remontowo-budowlane, w tym również przyszłą komercjalizację. Spółka, realizując od lat hurtową sprzedaż materiałów budowlanych, wypracowała rozbudowaną sieć relacji z producentami, dystrybutorami, dostawcami oraz innymi usługodawcami w obszarze budownictwa. Dzięki temu dysponuje stałym, preferencyjnym dostępem do kluczowych surowców w kontrolowanych cenach i terminach, co z punktu widzenia procesów inwestycyjnych stanowi przewagę rynkową. Jednocześnie w strukturach operacyjnych na co dzień funkcjonują doradcy, specjaliści ds. jakości oraz logistycy, którzy wspierają kontrahentów w doborze materiałów, technologii, optymalizują harmonogramy dostaw i nadzorują montaż. Ta kumulacja praktycznego know-how budowlanego - od kosztorysowania po kontrolę jakości - naturalnie stworzyła podstawę dla budowanego zasobu nieruchomości inwestycyjnych, pod planowane przez Spółkę projekty budowlane oraz remontowo - budowlane, w tym również przyszłą komercjalizację.
Działalność Spółki w obszarze nieruchomości realizowana jest w oparciu o wyodrębniony w strukturze Spółki „Dział X”.
Podsumowując w praktyce w działalności Spółki wyróżnić można dwa obszary działalności ujęte w ramach:
1) Działu Y - odpowiada za działalność Spółki w obszarze sprzedaży hurtowej materiałów budowalnych. W ramach tego działu wyróżnić można bardziej specjalistyczne jednostki takie jak:
a) Dział sprzedaży, sprzedaży internetowej oraz obsługi zamówień,
b) Dział zaopatrzenia hurtowni,
c) Dział doradztwa technicznego.
2) Działu X - odpowiada za realizację działalności Spółki w zakresie nieruchomości obejmującą zakup i sprzedaż nieruchomości, wynajem nieruchomości, zarząd nieruchomościami oraz roboty budowlane i remontowe na nieruchomościach, również pod kątem ich późniejszej komercjalizacji.
Jak wskazano powyżej, działalność nieruchomościowa pozostawała poza głównym przedmiotem działalności Spółki, w związku z tym, Zarząd Spółki uchwałą przyjął regulamin organizacyjny, którym wyodrębnił formalnie w Spółce dwa wyżej wymienione działy.
Wydzielenie Działu X ma przede wszystkim umożliwić Spółce pełną koncentrację na podstawowej, dynamicznej działalności hurtowej, a jednocześnie zabezpieczyć obie sfery biznesu przed ryzykami, które - gdy pozostają w jednym organizmie - wzajemnie się potęgują. Po stronie handlu materiałami budowlanymi kluczowa jest płynność i lekka struktura bilansu: Spółka musi codziennie finansować wysokie zapasy i reagować na wahania cen surowców oraz zatory płatnicze. Każde nieprzewidziane zamrożenie środków w projekcie budowlanym - natychmiast ogranicza zdolność zakupu towaru i realizacji kontraktów. Oddzielając portfel nieruchomości, Spółka chroni kapitał obrotowy przed takimi zdarzeniami. Z drugiej strony projekty budowlane charakteryzują się długim horyzontem zwrotu, wysokim udziałem kosztów stałych oraz ryzykiem budowlanym (grunt, pozwolenia, terminy wykonawców, wady fizyczne). W ich przypadku niepożądane jest obciążanie rezultatem finansowym cyklicznej działalności handlowej, która operuje na niskiej, lecz stabilnej marży i krótkich cyklach sprzedażowych. Dodatkowo umieszczenie tych aktywów i procesów w wyodrębnionym Dziale X pozwala realnie oceniać każdy segment działalności według odmiennych mierników: rentowności projektu, wartości zabezpieczenia, czy jakości strumieni czynszowych, a nie na podstawie przychodów z obrotu towarem. Dodatkowo należy podkreślić, że wydzielenie Działu X chroni strategiczny majątek Spółki przed ryzykiem typowym dla hurtowej sprzedaży materiałów budowlanych: wahania popytu, zatory płatnicze czy gwałtowne skoki cen surowców nie przekładają się bezpośrednio na bezpieczeństwo i integralność kluczowych gruntów, hal i infrastruktury. Jednocześnie część nieruchomości z zasobu Spółki spełnia funkcję zaplecza biurowo - technicznego dla pozostałych spółek w grupie - zapewniając im powierzchnie administracyjne, dlatego wymagają odrębnego, profesjonalnego zarządzania, które zagwarantuje ciągłość wsparcia operacyjnego całej grupy przy równoczesnym ograniczeniu ekspozycji na ryzyka handlowe podstawowej działalności Spółki.
Finalnie wydzielenie działów sprzyja klarowności sprawozdawczej, a dodatkowo wyodrębnienie księgowe pozwala jednoznacznie przypisać koszty finansowania, nakłady modernizacyjne oraz przychody do właściwego segmentu. Zarząd otrzymuje więc precyzyjne dane do oceny efektywności i decyzyjności.
Wydzielenie Działu X stanowi więc realną odpowiedź na różne profile ryzyka, odmienne cykle kapitałowe i specjalistyczne wymagania zarządzania obu działalności. Sprawia, że każdy segment może rozwijać się według własnej logiki biznesowej.
Wyodrębnienie w Spółce Działu X i uwzględnia następujące aspekty:
1) Wyodrębnienie organizacyjne
Podstawą wyodrębnienia Działu X jest uchwała Zarządu Spółki. Uchwała w sposób deklaratywny potwierdza istniejące wyodrębnienie organizacyjne Działu X w ramach struktury wewnętrznej Spółki. Działowi X są przyporządkowywane określone składniki majątku, przychody i koszty oraz należności i zobowiązania związane z działalnością Działu X, umowy związane z działalnością Działu X, przypisany rachunek bankowy wraz z znajdującymi się na nim środkami pieniężnymi oraz dedykowany personel.
2) Wyodrębnienie finansowe
Spółka jest w stanie wyodrębnić w swojej ewidencji księgowej przychody uzyskiwane w związku z funkcjonowaniem Działu X m.in. w związku z odpłatnym wynajmowaniem nieruchomości oraz koszty związane z funkcjonowaniem Działu X m.in. koszty eksploatacji i zarządzania nieruchomości. W prowadzonej ewidencji Spółka identyfikuje również należności związane z Działem X a także zobowiązania związane z funkcjonowaniem tego Działu.
Wyodrębnienie ewidencji rachunkowej realizowane jest w systemie finansowo - księgowym poprzez odpowiedni podział kont księgowych w zakresie aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów przyporządkowanych do działalności Działu X. Przypisanie kosztów i przychodów do Działu X odbywa się w oparciu o podział funkcjonalny, zaliczając do jednostki koszty i przychody związane bezpośrednio z daną działalnością, z umowami gospodarczymi, z których prawa i obowiązki są wykonywane przez Dział X, ze składnikami majątku przedsiębiorstwa przypisanymi do Działu, itp.
Dział X posiada również odrębny rachunek bankowy przeznaczony do realizacji przepływów pieniężnych związanych z prowadzoną przez niego działalnością. Za pośrednictwem tego rachunku Dział X będzie dokonywać wszelkich rozliczeń finansowych związanych z uzyskiwanymi przychodami i ponoszonymi kosztami prowadzenia działalności.
3) Wyodrębnienie funkcjonalne
Należy podkreślić, iż wydzielenie w Spółce Działu X ma również charakter funkcjonalny, gdyż do działu tego można przypisać dedykowany zakres pełnionych zadań i obowiązków. Zadania gospodarcze wykonywane przez Dział X koncentrują się wokół zarządzania przypisanymi składnikami majątkowymi, jak również rozbudowy zasobu nieruchomości inwestycyjnych w zakresie projektów budowlanych i budowlano - remontowych, również zakładających późniejszą komercjalizację. W szczególności w zakres działalności Działu X w tym zakresie wchodzi:
1. bieżące administrowanie nieruchomościami Spółki,
2. utrzymywanie nieruchomości w sposób zgodny z ich przeznaczeniem,
3. zawieranie i rozwiązywanie umów z najemcami, monitoring i kontrola ich realizacji, pobieranie czynszów i opłat eksploatacyjnych,
4. regulowanie zobowiązań z tytułu umów zawartych z dostawcami mediów oraz odbiorcami nieczystości oraz odpadów,
5. wybór optymalnych dostawców mediów, energii i materiałów do nieruchomości,
6. prowadzenie niezbędnych remontów i konserwacji nieruchomości,
7. zapewnienie przeprowadzania okresowych przeglądów nieruchomości zgodnie z obowiązującymi przepisami,
8. zapewnianie i/lub monitoring przestrzegania porządku i czystości, a także bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości,
9. prowadzenie działalności inwestycyjnej w zakresie nieruchomości, rozbudowa zasobu nieruchomości inwestycyjnych w zakresie projektów budowlanych i budowlano- remontowych zakładających późniejszą komercjalizację,
10.zawieranie i rozwiązywanie umów dotyczących nieruchomości, monitoring i kontrola ich realizacji,
11.prowadzenie i archiwizacja dokumentacji związanej z nieruchomościami.
W ocenie Spółki Dział X dysponujący własnymi składnikami majątkowymi, umowami, własnymi należnościami i zobowiązaniami, personelem, rachunkiem bankowym itd. mógłby samodzielnie realizować swoje własne zadania jako samodzielny podmiot gospodarczy.
Przeniesienie Działu X
Wnioskodawca planuje dokonanie podziału Spółki przez wydzielenie jej części obejmującej Dział X do istniejącej spółki kapitałowej. Podział motywowany jest m.in. następującymi względami:
1) wydzielenie Działu X do odrębnej spółki umożliwi profesjonalne zarządzanie zasobem, jak również prowadzenie działalności gospodarczej opartej na tym zasobie w ramach dedykowanego podmiotu. Dodatkowo zważając na już wyżej wymienione zabezpieczenie strategicznego majątku, zapewni to jednocześnie ciągłość w zakresie udostępnianego na ramach grupy zaplecza biurowo-technicznego;
2) jednocześnie tak skonstruowana struktura zapobiegnie obciążaniu bilansu działalności handlowej Spółki ryzykiem inwestycyjnym, a jednocześnie ochroni nieruchomości (w szczególności z zasobu inwestycyjnego) przed skutkami wahań popytu, zatorów płatniczych i zmian cen surowców charakterystycznych dla rynku dystrybucji materiałów budowlanych (tj. ryzyko gospodarcze jednej działalności nie będzie obciążało drugiej działalności);
3) finalnie wydzielenie Działu X do odrębnej spółki zapewni ochronę portfela nieruchomości, w tym strategicznego majątku przed ryzykiem handlowym, które towarzyszy głównej działalności Spółki związanej z hurtową sprzedażą materiałów budowlanych.
Spółka nie zamierza przenosić poszczególnych składników majątkowych przynależnych Działowi X. Celem Spółki jest wydzielenie całego zespołu tych składników przynależnych temu Działowi i dedykowanych działalności tego Działu, połączonych w jednorodną całość w postaci wyodrębnionego w wewnętrznej strukturze Spółki Działu X.
Jednocześnie Spółka zauważa, że opisane powyżej okoliczności nie ulegną zmianie na dzień podziału.
Na skutek podziału pozostanie w spółce opisany powyżej Dział Y stanowiący zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 4a pkt 4 ustawy o CIT.
Uzupełnienie w zakresie podatku od towarów i usług
Przedmiotem wydzielenia do Spółki Przejmującej będą:
1. budynek usługowy wraz z halą magazynową w (…),
2. działki 1, 2, 3, 4 w (…),
3. budynek wielomieszkaniowy w (…),
4. działki 5, 6 w (…),
5. niskocenne składniki majątku:
- wyposażenie biura: biurko, krzesło biurowe,
- telefon komórkowy,
- komputer i sprzęt IT.
Wśród wydzielanych do Spółki Przejmującej składników będą nieruchomości. Nieruchomości zostały wymienione powyżej.
Wśród wydzielanych składników będą wszelkie umowy związane z tymi nieruchomościami. Poniżej Wnioskodawca wymienia je rodzajowo:
1. umowy zakupu nieruchomości,
2. umowy sprzedaży nieruchomości,
3. umowy dotyczące wynajmu nieruchomości,
4. umowy dotyczące konserwacji nieruchomości,
5. umowy z dostawcami mediów do nieruchomości,
6. umowy dotyczące obsługi bieżącej nieruchomości.
Dla zachowania przejrzystości i proporcjonalności odpowiedzi (m.in. tajemnica przedsiębiorstwa) wykaz przedstawiono w ujęciu rodzajowym; na żądanie Organu - jeżeli będzie to konieczne - Wnioskodawca niezwłocznie uzupełni go o konkretne pozycje wraz z danymi identyfikującymi.
Podstawą prawną planowanego podziału przez wydzielenie Spółki Dzielonej jest art. 529 § 1 pkt 4 Ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.
Spółka Przejmująca będzie miała formę Sp. z o.o. (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością).
Osoby, z którymi Spółka Dzielona zawarła umowy o pracę i które są przypisane do Działu X przejdą do Spółki Przejmującej. Dojdzie do przejścia części zakładu pracy na nowego pracodawcę w myśl wskazanej regulacji Kodeksu pracy.
W związku z wydzieleniem ze Spółki Działu X i przeniesieniem go do Spółki Przejmującej, Spółka Przejmująca będzie posiadała nieruchomość, w której będzie prowadzić działalność Działu X po podziale.
Na moment planowanej transakcji w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy będą istnieć zobowiązania związane ze składnikami majątkowymi przypisanymi do Działu X. Będą one przedmiotem zbycia do Spółki Przejmującej.
W oparciu o przejęte składniki majątkowe wchodzące w skład Działu X Spółka Przejmująca będzie miała w momencie transakcji faktyczną możliwość kontynuowania działalności Spółki w zakresie przypisanym do tego Działu.
W celu kontynuacji działalności przez Spółkę Przejmującą nie zajdzie konieczność angażowania innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowania dodatkowych działań faktycznych i prawnych (np. zawarcia nowych umów).
Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Działalność Wnioskodawcy w ramach Działu Y oraz Działu X jest działalnością opodatkowaną VAT (chyba że zastosowanie znajdzie ustawowe zwolnienie przedmiotowe z VAT przewidziane w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT).
Zarówno Spółka, jak i Spółka Przejmująca są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT.
Pytania w zakresie podatku od towarów i usług
1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym Dział X będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa („ZCP”) w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a tym samym jego wydzielenie do Spółki Przejmującej nie będzie podlegać przepisom ustawy o VAT zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o VAT?
2. Czy przeniesienie Działu X do spółki przejmującej będzie wymagało dokonania przez Wnioskodawcę korekty wcześniej odliczonego VAT na zasadach wskazanych w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT?
Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług
W myśl art. 551 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej jako: „K.c.”), przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
5. koncesje, licencje i zezwolenia,
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej,
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
8. tajemnice przedsiębiorstwa,
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa (dalej: „ZCP”) jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Zgodnie z powyższym należy stwierdzić, że na gruncie podatkowym mamy do czynienia z ZCP, jeżeli spełnione są następujące przesłanki:
- istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań,
- zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie,
- składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych,
- zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące określone zadania gospodarcze.
W związku z tym, że Ustawodawca nie definiuje w jaki sposób spełnienie powyższych przesłanek powinno być weryfikowane, pomocne będzie odwołanie się do stanowiska judykatury oraz organów podatkowych w tym zakresie.
Zorganizowana część przedsiębiorstwa to przede wszystkim zespół składników materialnych i niematerialnych. Jak stwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 31 lipca 2023 r., znak: 0112-KDIL3.4012.298.2023.6.EW:
zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).
Tożsame stanowisko zawarte jest w wielu innych interpretacjach indywidualnych: np. w interpretacji indywidualnej z 27 grudnia 2018 r. znak: 0115-KDIT1-2.4012.825.2018.2.AD czy też interpretacji indywidualnej z 23 stycznia 2023 r. znak: 0113-KDIPT1-3.4012.730.2022.1.MK.
Zespół składników materialnych i niematerialnych musi być dodatkowo organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie. Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze organizacyjnej podatnika. Ocena ta musi być dokonywana według podstawowego kryterium, tj. ustalenia jaką rolę składniki majątkowe i związane z nimi prawa materialne i niematerialne w tym zobowiązania odgrywały w funkcjonowaniu dotychczasowego przedsiębiorstwa (na ile stanowiły wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).
Wyodrębnienie finansowe oznacza sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów, oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W sytuacji wyodrębnienia finansowego możliwe jest oddzielenie finansów przedsiębiorstwa od finansów jego zorganizowanej części. Zorganizowana część przedsiębiorstwa jest w stanie samodzielnie prowadzić działalność i istnieć niezależnie od przedsiębiorstwa głównego. Nie musi to być postać oddziału samodzielnie rozliczającego się. Ważne natomiast jest, aby przenoszone należności i zobowiązania były wyodrębnione i dały się przyporządkować organizacyjnie i finansowo do wyodrębnionego majątku, tak, aby można było przejąć funkcje gospodarcze (tak Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 22 kwietnia 2024 r., znak: 0111-KDIB3-3.4012.78.2024.3.MS).
Wyodrębnienie finansowe wymaga więc posiadania takiego systemu ewidencji, który umożliwia przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Jak wynika ze stanowisk organów w indywidualnych interpretacjach przez taki system należy rozumieć odrębne plany finansowe, odrębne budżety oraz prowadzenie zakładowych planów kont, na których księgowane są wyłącznie zdarzenia gospodarcze związane z działalnością zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przykładowo, stanowisko takie przedstawił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji z 5 czerwca 2020 r., znak: 0112-KDIL1-2.4012.148.2020.2.AW.
Odnośnie wyodrębnienia funkcjonalnego, kryterium to sprowadza się do ustalenia czy wyodrębniona organizacyjnie całość jest w stanie przejąć zadania oraz samodzielnie funkcjonować na rynku. Aby wydzielona część przedsiębiorstwa mogła być uznana za zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, musi ona posiadać potencjalną zdolność do niezależnego działania gospodarczego, jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe: materialne i niematerialne wchodzące w skład ZCP muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa (tak np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 14 sierpnia 2019 r., znak: 0111-KDIB2-1.4010.272.2019.1.BJ).
W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje się, że nie jest wystarczające proste porównanie katalogu składników należących do zbywcy prowadzącego przedsiębiorstwo z listą składników przekazanych nabywcy, gdyż istotne znaczenie ma funkcjonalny i organizacyjny związek pomiędzy nabytymi składnikami majątkowymi i niemajątkowymi, który w istocie decyduje o samodzielnej realizacji celów gospodarczych. Natomiast jeżeli braki w określonych składnikach majątku pozostają bez znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa, wówczas nie mogą one przesądzić o tym czy doszło do dostawy przedsiębiorstwa, gdyż dla jego zbycia wystarczające jest przeniesienie na nabywcę minimum środków pozwalających na kontynuowanie realizowanej uprzednio w tym przedsiębiorstwie działalności gospodarczej (zob. wyrok NSA z 25 kwietnia 2018 r. sygn. akt I FSK 1204/16). Podobnie NSA w wyroku z 30 czerwca 2021 r. sygn. akt I FSK 1453/19.
Analogiczne stanowisko wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo, w wyroku z 10 listopada 2011 r., sygn. C-444/10, TSUE wskazał bowiem, że:
Stwierdzenie, iż nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 5 ust. 8 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej.
Analogiczny pogląd TSUE wyraził w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01 (Zita Modes Sarl przeciwko Administration de l'enregistrement et des domains).
Tytułem podsumowania należy stwierdzić, że w kwestii wyodrębnienia organizacyjnego należy mieć na uwadze, czy zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze podatnika w sposób, który pozwoli samodzielnie realizować określone zadania gospodarcze, np. w postaci działu czy wydziału przedsiębiorstwa zbywcy (por. wyrok NSA z 22 marca 2019 r. sygn. akt I FSK 784/17). Z kolei wyodrębnienie finansowe oznacza sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności oraz zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Możliwym powinno być zatem oddzielenie finansów przedsiębiorstwa od finansów zorganizowanej jego części (por. wyrok NSA z 28 stycznia 2019 r. sygn. akt I FSK 293/17).
Zdaniem Wnioskodawcy zatem, aby uznać część przedsiębiorstwa za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy o VAT powinny zostać spełnione następujące przesłanki:
1. finansowe wyodrębnienie w istniejącym przedsiębiorstwie działalności ZCP,
2. organizacyjne wyodrębnienie ZCP w strukturze istniejącego przedsiębiorstwa jako dział, wydział, zakład itp.,
3. przyporządkowanie zasobów ludzkich oraz majątku,
4. możliwość kontynuacji dotychczasowych zadań ZCP, w przypadku przeniesienia na nowy podmiot,
5. przejście w ramach ZCP wszystkich istotnych składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań.
Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Wnioskodawcy, opisany we wniosku Dział X stanowi ZCP w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.
Zgodnie z tymi przepisami ZCP to zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań), wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie na płaszczyźnie organizacyjnej i finansowej, przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych i zdolny do samodzielnego funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwo. Analiza przedstawionych okoliczności faktycznych prowadzi do wniosku, że wszystkie elementy tej definicji są w niniejszej sprawie spełnione łącznie.
W pierwszej kolejności Dział X został wyodrębniony organizacyjnie. Podstawę formalnego wyodrębnienia stanowi uchwała Zarządu Spółki, w której zidentyfikowano m.in. składniki majątkowe, prawa i obowiązki oraz zakres zadań przypisanych do tego działu. W strukturze organizacyjnej Spółki funkcjonuje on jako autonomiczny obszar działalności odpowiedzialny za nabywanie, utrzymywanie i komercjalizację nieruchomości (w tym przygotowanie inwestycji).
Do Działu przypisano dedykowany personel realizujący zadania związane m.in. z bieżącą obsługą nieruchomości, zawieraniem i wykonywaniem umów z najemcami, rozliczaniem mediów i usług towarzyszących, prowadzeniem remontów i przeglądów technicznych oraz zarządzaniem dokumentacją.
Zakres kompetencji i odpowiedzialności Działu odpowiada pełnemu cyklowi działalności w segmencie nieruchomościowym, co potwierdza realny, a nie jedynie deklaratywny charakter wyodrębnienia.
Po drugie, Dział X jest wyodrębniony finansowo. Wnioskodawca prowadzi ewidencję księgową w sposób pozwalający na przypisanie do Działu przychodów, kosztów, a także należności i zobowiązań wynikających z umów dotyczących nieruchomości i ich obsługi. Ewidencja ta jest realizowana w systemie finansowo-księgowym Spółki w sposób stały i umożliwia sporządzanie odrębnej informacji zarządczej dla tego obszaru. Dział funkcjonuje w praktyce jako ośrodek odpowiedzialności z własnymi planami nakładów inwestycyjnych i strumieniami pieniężnymi powiązanymi z jego działalnością. Rozdzielność finansowa nie jest zatem wyłącznie techniczna, lecz przekłada się na realną możliwość oceny wyniku i sytuacji majątkowo-finansowej Działu.
Po trzecie Dział X stanowi spójny funkcjonalnie zespół składników zdolny do samodzielnego działania. Na majątek Działu składają się w szczególności nieruchomości, wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umów najmu i umów towarzyszących (media, serwis i konserwacja, ochrona, sprzątanie), wierzytelności i zobowiązania związane z tym obszarem oraz dokumentacja techniczna i operacyjna. Do Działu przypisano także umowy i relacje z dostawcami oraz odbiorcami usług, a ponadto know-how organizacyjne w postaci procedur eksploatacyjnych, zasad rozliczeń i praktyk dotyczących przygotowania oraz realizacji procesów inwestycyjnych. Dział realizuje pełen, zamknięty łańcuch czynności właściwych dla samodzielnego segmentu nieruchomościowego. W konsekwencji, przeniesienie Działu w trybie podziału przez wydzielenie do spółki przejmującej umożliwi natychmiastową kontynuację dotychczasowej działalności bez konieczności istotnych uzupełnień organizacyjnych czy majątkowych po stronie podmiotu przejmującego.
W świetle powyższego należy ocenić, że zespół składników przypisanych do Działu X nie stanowi przypadkowego zbioru aktywów, lecz zorganizowaną strukturę gospodarczą. Wyodrębnienie organizacyjne znajduje odzwierciedlenie w aktach wewnętrznych Spółki i strukturze personalnej, wyodrębnienie finansowe - w sposobie prowadzenia ewidencji oraz bieżących rozliczeń, zaś wyodrębnienie funkcjonalne - w zakresie zadań i w praktycznej zdolności do realizacji działalności w oderwaniu od pozostałych części przedsiębiorstwa. Wszystkie te płaszczyzny pozostają ze sobą spójne i ciągłe, co wypełnia przesłanki definicji ZCP na gruncie ustawy o VAT.
Dodatkowo, dla pełnej oceny należy wskazać, że Dział jest przenoszony jako całość, wraz z aktywami i pasywami oraz personelem i kontraktami, a nie w drodze selektywnego przeniesienia pojedynczych składników. Taki zakres transferu gwarantuje zachowanie organizacyjnej i funkcjonalnej integralności Działu oraz zapewnia możliwość płynnej kontynuacji działalności po stronie spółki przejmującej.
Wnioskodawca podkreśla, że po wydzieleniu w Spółce pozostanie odrębna działalność dystrybucyjna (Dział Y), funkcjonująca jako samodzielny obszar operacyjny z własnymi aktywami, zobowiązaniami, personelem i procesami. Potwierdza to, że czynność restrukturyzacyjna dotyczy dwóch realnie wyodrębnionych segmentów przedsiębiorstwa, z których każdy posiada cechy ZCP w rozumieniu przepisów podatkowych.
W konsekwencji, w świetle przedstawionych faktów i obowiązujących definicji ustawowych, Dział X opisany we wniosku należy kwalifikować jako ZCP na gruncie VAT.
Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do dokonania korekty zostały określone w art. 91 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT:
Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2- 10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Na podstawie art. 91 ust. 2 ustawy o VAT:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Szczegółowy sposób dokonywania korekty określa art. 91 ust. 3-9 ustawy o VAT.
Stosownie zaś do art. 91 ust. 9 ustawy o VAT:
W przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Korekta podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT dotyczy podatku naliczonego od zakupów związanych jednocześnie z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego oraz z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, jeżeli podatnik nie jest w stanie wyodrębnić całości lub części kwot podatku, które posłużyłyby tylko czynnościom opodatkowanym oraz gdy zmianie uległo przeznaczenie towaru, od którego podatek został odliczony lub nieodliczony w całości.
Podział Spółki nie będzie powodował dla Wnioskodawcy skutków w zakresie podatku VAT, gdyż zarówno majątek pozostający u Wnioskodawcy jak i majątek przenoszony do spółki przejmującej stanowić będą ZCP.
W związku z powyższym, w niniejszej sprawie wobec Wnioskodawcy nie będą miały zastosowania przepisy ustawy o VAT (z uwagi na art. 6 pkt 1 ustawy o VAT). Wnioskodawca nie będzie zatem zobowiązany do dokonania korekty wcześniej odliczonego VAT dotyczącego przekazanych składników majątku do spółki przejmującej.
Obowiązek dokonania ewentualnej korekty podatku naliczonego, zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT, zostanie przeniesiony na spółkę przejmującą Dział X.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Jednocześnie przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.
I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:
Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Ustawodawca w ww. przepisie nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem „transakcji zbycia”. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie to należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w formie umowy sprzedaży lub aportu.
Przepisy regulujące prawną instytucję podziału spółek stanowią treść działu II ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.), zwanej dalej „Ksh”.
Zgodnie z art. 529 § 1 Ksh wyróżniono sposoby dokonania podziału spółek kapitałowych. Zgodnie z ww. przepisem:
Podział może być dokonany:
1) przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki za udziały albo akcje spółki przejmującej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez przejęcie);
2) przez zawiązanie nowych spółek, na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej za udziały lub akcje nowych spółek, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez zawiązanie nowych spółek);
3) przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na istniejącą i na nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących i nowo zawiązanych, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki);
4) przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących, nowo zawiązanych lub spółki dzielonej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez wydzielenie);
5) przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona (podział przez wyodrębnienie).
Przewidziany w art. 529 § 1 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych podział dokonany przez wydzielenie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub nowo zawiązaną spółkę powoduje przeniesienie prawa własności wydzielonych części majątku. Złożoność procedur związanych z podziałem spółki nie ma przy tym znaczenia. Istotny jest efekt końcowy – przeniesienie własności.
W świetle powyższych regulacji, dokonany na podstawie Kodeksu spółek handlowych podział przez wydzielenie poszczególnych części majątku spółki dzielonej jest, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, operacją obejmującą zdarzenia podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Wyjaśnić jednak należy, że w sytuacji, gdy w wyniku umowy sprzedaży przedmiotem przeniesienia własności jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa to mamy do czynienia z transakcją zbycia w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, który to przepis wyłącza taką czynność z zakresu regulacji ustawy.
Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku VAT, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.
W myśl art. 2 pkt 27e ustawy:
Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Podstawowym wymogiem dla uznania, że transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest więc to, aby obejmowała ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.
Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.
Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.
Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.
W związku z powyższym, w rozumieniu przepisów podatkowych, aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.
Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.
Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:
1. istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;
2. zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;
3. składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;
4. zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.
Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.
Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy uwzględnić należy następujące okoliczności:
- zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
- faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.
Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa.
Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.
Zakres powyższego wyłączenia z zakresu opodatkowania zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01 Zita-Modes, TSUE stwierdził, że:
„Celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel Dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.”
Ponadto TSUE zauważył, że przejmującego należy traktować jako następcę zbywającego, przy czym, aby przejmujący mógł zostać uznany za następcę zbywającego, musi on kontynuować działalność prowadzoną przez zbywcę.
Podobnie Trybunał wypowiedział się w wyroku z 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, wskazując, że:
„(…) regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje zaś samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Kwestię, czy całość ta musi obejmować określone dobra, zarówno ruchome, jak i nieruchome, należy rozpatrywać z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczej.”
O tym, czy nastąpiło zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem VAT prowadzącym działalność opodatkowaną VAT. Przeważającą działalnością gospodarczą jest sprzedaż materiałów budowlanych. Równolegle rozbudowują Państwo zasób posiadanych nieruchomości. W praktyce w Państwa przedsiębiorstwie można wyróżnić dwa obszary działalności w ramach Działu Y i Działu X.
Planują Państwo dokonania podziału spółki poprzez wydzielenie jej części obejmującej Dział X do istniejącej spółki kapitałowej. Podstawą prawną planowanego podziału przez wydzielenie jest art. 529 § 1 pkt 4 Ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.
Do Działu X będą przypisane następujące składniki majątkowe:
- budynek usługowy wraz z halą magazynową w (...),
- działki 1, 2, 3, 4 w (…),
- budynek wielomieszkaniowy w (…),
- działki 5, 6 w (…),
- niskocenne składniki majątku (wyposażenie biura, biurko, krzesło biurowe, telefon komórkowy, komputer i sprzęt IT).
Ponadto, wśród wydzielanych składników będą wszelkie umowy związane z ww. nieruchomościami, tj.:
- umowy zakupu nieruchomości,
- umowy sprzedaży nieruchomości,
- umowy dotyczące wynajmu nieruchomości,
- umowy dotyczące konserwacji nieruchomości,
- umowy z dostawcami mediów do nieruchomości,
- umowy dotyczące obsługi bieżącej nieruchomości.
Państwa wątpliwości dotyczą kwestii ustalenia, czy zespół składników majątkowych stanowiący Dział X, który będzie wydzielony do spółki przejmującej, będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa, a transakcja ta będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 ustawy.
Dla uznania, że zbywana część przedsiębiorstwa stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa istotne znaczenie ma ocena, czy ta zbywana część jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę itp., na prowadzenie określonej działalności gospodarczej.
Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze, powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u Zbywcy zorganizowany zespół składników gotowy realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po przeniesieniu powinno być możliwe kontynuowanie działalności gospodarczej przez Nabywcę, w oparciu o nabyte składniki.
Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego prowadzi do wniosku, że opisany zespół składników materialnych i niematerialnych składający się na Dział X, stanowić będzie na dzień przeniesienia zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, ponieważ odznaczać się będzie odrębnością organizacyjną, finansową i funkcjonalną z możliwością samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym oraz będzie obejmował zobowiązania.
W aspekcie organizacyjnym o wyodrębnieniu świadczy okoliczność, że wyodrębnienie Działu X nastąpiło na podstawie uchwały zarządu Spółki. Działowi X przyporządkowane są określone składniki majątku oraz umowy związane z działalnością Działu X.
Ponadto, w ramach planowanego wydzielenia dojdzie do przejścia osób z którymi Państwo macie podpisane umowy o pracę i które są przypisane do Działu X.
Wyodrębnienie finansowe Działu X znajduje odzwierciedlenie w systemie prowadzonej przez Państwa rachunkowości:
- możliwe jest wyodrębnienie w ewidencji księgowej przychodów uzyskiwanych w związku z funkcjonowaniem wydzielanego działu. Wyodrębnienie ewidencji rachunkowej realizowane jest w systemie finansowo – księgowym poprzez odpowiedni podział kont księgowych w zakresie aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów przyporządkowanych do Działu X.
- Dział X posiada odrębny rachunek bankowy przeznaczony do realizacji przepływów pieniężnych związanych z prowadzoną przez niego działalnością.
Należy również uznać, że spełniony będzie warunek wyodrębnienia funkcjonalnego, ponieważ jak wskazali Państwo, do Działu X można przypisać dedykowany zakres pełnionych zadań i obowiązków. Ponadto, dysponuje on własnymi składnikami majątkowymi, umowami, własnymi należnościami i zobowiązaniami, personelem, rachunkiem bankowym co w pełni pozwala mu na samodzielne realizowanie własnych zadań jako samodzielny podmiot gospodarczy.
Co istotne, na moment planowanej transakcji w Państwa przedsiębiorstwie będą istnieć zobowiązania związane ze składnikami majątkowymi przypisanymi do Działu X, które także będą przedmiotem przeniesienia.
Ponadto, w oparciu o przejęte składniki majątkowe wchodzące w skład Działu Nieruchomości Spółka Przejmująca będzie miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności w zakresie przypisanym do tego działu bez konieczności angażowania innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowania dodatkowych działań faktycznych i prawnych.
Z uwagi zatem na przedstawione okoliczności sprawy uznać należy, że opisany zespół składników majątkowych wchodzący w skład Działu X, będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, a tym samym jego wydzielenie do Spółki Przejmującej będzie czynnością wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.
Państwa wątpliwości dotyczą obowiązku dokonania korekty uprzednio odliczonego podatku naliczonego związanego z działalnością Działu X na zasadach wskazanych w art. 91 ust. 1-8 ustawy VAT.
W myśl art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:
Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Na podstawie art. 91 ust. 2 ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym, że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Szczegółowy sposób dokonywania korekty określa art. 91 ust. 3-8 ustawy.
Zgodnie natomiast z art. 91 ust. 9 ustawy:
W przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Oznacza to, że zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, pozostaje bez wpływu na wcześniejsze odliczenia podatku naliczonego dokonane przez zbywcę na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy w związku z zakupami, które służyły jemu do wykonania czynności opodatkowanych w zbywanym przedsiębiorstwie.
Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa, prowadzi do wniosku, że skoro – jak rozstrzygnięto w niniejszej interpretacji –opisany zespół składników materialnych i niematerialnych wchodzący w skład Działu X stanowić będzie na dzień przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, to zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy czynność ta wyłączona będzie spod działania ustawy, tj. nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że planowane przeniesienie wydzielonej zorganizowanej części przedsiębiorstwa do Spółki Przejmującej, która będzie kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej, nie spowoduje obowiązku dokonania przez Państwa korekty wcześniej odliczonego podatku VAT. Obowiązek dokonania ewentualnych korekt podatku naliczonego – zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy – będzie ciążył na Spółce Przejmującej składniki majątkowe wchodzące w skład działalności związanej z Działem X.
Odpowiadając zatem na Państwa pytanie należy stwierdzić, że dokonując przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa do Spółki Przejmującej, nie będą Państwo zobowiązani do korekty podatku VAT wcześniej odliczonego przy zakupie składników majątkowych wchodzących w skład przenoszonej zorganizowanej części przedsiębiorstwa na zasadach wskazanych w art. 91 ust. 1-8 ustawy.
Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku jako nr 1 i 2 dotyczących podatku od towarów i usług uznaję za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług w zakresie pytań oznaczonych we wniosku jako pytania nr 1 i 2. W zakresie pytania nr 3 dotyczącego podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywiste zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
