Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 18 grudnia 2025 r. « Lukoil Bulgaria » EOOD i « Lukoil Neftohim Burgas » AD przeciwko Komisia za zashtita na konkurentsiata., sygn. C-245/24

Wydanie tymczasowe

WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)

z dnia 18 grudnia 2025 r.(*)

Odesłanie prejudycjalne – Konkurencja – Artykuł 102 TFUE – Nadużycie pozycji dominującej – Rynek magazynowania paliw do pojazdów samochodowych – Nadużywanie – Odmowa dostępu do kluczowej infrastruktury przedsiębiorstwom trzecim – Infrastruktura sfinansowana ze środków publicznych – Prywatyzacja tej infrastruktury

W sprawie C‑245/24

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Administrativen sad Sofia‑oblast (sąd administracyjny okręgu Sofia, Bułgaria) postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2024 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 5 kwietnia 2024 r., w postępowaniu:

„Lukoil Bulgaria” EOOD,

„Lukoil Neftohim Burgas” AD

przeciwko

Komisia za zashtita na konkurentsiata

TRYBUNAŁ (trzecia izba),

w składzie: C. Lycourgos, prezes izby, O. Spineanu‑Matei (sprawozdawczyni), S. Rodin, S. Gervasoni i N. Fenger, sędziowie,

rzecznik generalny: L. Medina,

sekretarz: R. Stefanova-Kamisheva, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 10 kwietnia 2025 r.,

rozważywszy uwagi, które przedstawili:

– w imieniu „Lukoil Bulgaria” EOOD oraz „Lukoil Neftohim Burgas” AD – Y. Pekunov, A. Velichkov, advokati, A. Pekunova, yuriskonsult, i A. Robertson, KC,

– w imieniu Komisia za zashtita na konkurentsiata – M. Goranova, N. Mincheva i Y. Nenkova,

– w imieniu rządu bułgarskiego – T. Mitova, R. Stoyanov i T. Tsingileva, w charakterze pełnomocników,

– w imieniu Komisji Europejskiej – F. Castillo de la Torre, V. Hitrovs, E. Rousseva i C. Sjödin, w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzeczniczki generalnej na posiedzeniu w dniu 10 lipca 2025 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 102 TFUE.

2 Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy „Lukoil Bulgaria” EOOD (zwaną dalej „spółką Łukoil Bulgaria”) i „Lukoil Neftohim Burgas” AD (zwaną dalej „ spółką Łukoil Burgas”), które należą do grupy kapitałowej Łukoil (zwanej dalej „grupą Łukoil”), a Komisia za zashtita na konkurentsiata (komisją ochrony konkurencji, Bułgaria; zwaną dalej „bułgarskim organem ochrony konkurencji”) w przedmiocie ważności decyzji nr 332 z dnia 4 kwietnia 2023 r. (zwanej dalej „decyzją bułgarskiego organu ochrony konkurencji”), w drodze której organ ten stwierdził, że na rynku magazynowania paliw do pojazdów samochodowych (zwanych dalej „paliwami”) w Bułgarii spółki te dopuściły się nadużycia pozycji dominującej zakazanego zarówno przez art. 102 TFUE, jak i przez odpowiednie przepisy prawa tego państwa członkowskiego.

 Ramy prawne

 Prawo Unii

3 Artykuł 102 TFUE stanowi:

„Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku wewnętrznym lub na znacznej jego części, w zakresie, w jakim może wpływać na handel między państwami członkowskimi.

Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:

a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji;

b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów;

c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów”.

 Prawo bułgarskie

4 Artykuł 21 Zakon za zashtita na konkurentsiata (ustawy o ochronie konkurencji) (DV nr 102 z dnia 28 listopada 2008 r., zwanej dalej „ZZK”) stanowi:

„Zakazane jest zachowanie przedsiębiorstw polegające na zajmowaniu pozycji monopolistycznej lub pozycji dominującej oraz zachowanie dwóch lub więcej przedsiębiorstw zajmujących zbiorową pozycję dominującą, które może utrudnić, ograniczyć lub zakłócić konkurencję i które narusza interesy konsumentów, a w szczególności:

[…]

2. ograniczenie produkcji, handlu i rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów;

[…]

5. nieuzasadniona odmowa dostarczenia towaru lub usługi rzeczywistemu lub potencjalnemu klientowi w celu utrudnienia jego działalności handlowej”.

 Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

5 Skarżącymi w postępowaniu głównym są dwie spółki z siedzibą w Bułgarii należące do grupy Łukoil, których działalność w tym państwie członkowskim sięga prywatyzacji – od 1995 roku – Neftohimicheski Kombinat Burgas (kombinatu petrochemicznego w Burgas). W 1963 r. podmiot ten, prowadząc najpierw rafinerię Burgas (Bułgaria) w formie przedsiębiorstwa państwowego, rozpoczął działalność w sektorze naftowym i petrochemicznym, w odniesieniu do których dysponował następnie infrastrukturą transportową i magazynową składającą się z trzech rurociągów oraz siedmiu depozytów i terminali naftowych.

6 Na podstawie umowy prywatyzacyjnej zawartej w dniu 12 października 1999 r. państwo bułgarskie sprzedało grupie Łukoil 58 % udziałów w kapitale zakładowym spółki będącej następcą prawnym Neftohimicheski Kombinat Burgas. Grupa ta stała się w ten sposób właścicielem infrastruktury transportowej i magazynowej eksploatowanej przez tę spółkę. Rozporządzeniem nr 181 z dnia 20 lipca 2009 r. państwo bułgarskie stwierdziło, że port w Burgas, w tym terminal portowy Rosenec (Bułgaria), z którym jest on połączony, a także rurociągi do niego prowadzące stanowią kluczową infrastrukturę z tytułu urządzeń i działalności istotnych dla bezpieczeństwa narodowego.

7 Zgodnie z informacjami przekazanymi przez sąd odsyłający Lukoil Burgas jest głównym producentem produktów ropopochodnych w Bułgarii. Spółka ta prowadzi rafinerię w Burgas oraz terminal portowy Rosenec, w odniesieniu do którego posiada koncesję na usługi przyznaną przez państwo bułgarskie w dniu 22 marca 2011 r. To ostatnie posiada złotą akcję w Lukoil Burgas, przyznającą mu szczególne uprawnienia. W związku z tym walne zgromadzenie spółki Lukoil Burgas musi uzyskać uprzednią pisemną zgodę tego państwa członkowskiego i musi spełniać określone warunki, jeżeli zamierza przyjąć decyzję istotnie ograniczającą produkcję paliw lub odmawiającą dostępu do obiektów portowych i rurociągów za godziwym wynagrodzeniem.

8 Spółka Lukoil Bulgaria prowadzi działalność w zakresie dystrybucji produktów ropopochodnych. W odniesieniu do swojej głównej działalności w zakresie sprzedaży hurtowej paliw spółka ta dysponuje magazynami rozmieszczonymi na całym terytorium Bułgarii. W okresie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 30 listopada 2020 r. spółka Lukoil Bulgaria posiadała trzy składy podatkowe, w których przechowywane były wyroby akcyzowe. Do dystrybucji detalicznej paliw spółka Lukoil Bulgaria wykorzystuje swoją krajową sieć stacji benzynowych.

9 Stwierdziwszy, że w marcu 2020 r. cena detaliczna paliw w Bułgarii spadła w mniejszym stopniu (–11 %) niż cena ropy naftowej na rynkach światowych (–47 %), Varhovna administrativna prokuratura (prokuratura przy najwyższym sądzie administracyjnym, Bułgaria) zwróciła się do bułgarskiego organu ochrony konkurencji o zbadanie, czy nie doszło do naruszeń prawa konkurencji w związku z ustalaniem detalicznych cen paliw.

10 Zdaniem Administrativen sad Sofia‑oblast (sądu administracyjnego okręgu Sofia, Bułgaria), który jest sądem odsyłającym, z decyzji bułgarskiego organu ochrony konkurencji wynika, że grupa Łukoil jest największym licencjonowanym podmiotem prowadzącym skład podatkowy paliw i głównym operatorem na rynku hurtowym i detalicznym tych produktów w Bułgarii. Posiada ona unikalną infrastrukturą transportową i magazynową w tym państwie członkowskim, która ułatwia sprzedaż produktów Lukoil Burgas.

11 Zgodnie z tą decyzją w okresie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 31 marca 2021 r. (zwanym dalej „okresem naruszenia”) spółki Lukoil Bulgaria i Lukoil Burgas dopuściły się szeregu różnych form nadużywania pozycji dominującej w celu antykonkurencyjnym, odmawiając innym producentom lub importerom paliw dostępu do obsługiwanej przez te spółki infrastruktury transportu i magazynowania. Odmówiły one w szczególności przedsiębiorstwom trzecim dostępu do prowadzonych przez nie składów podatkowych (zwanych dalej „magazynami naziemnymi”), do magazynów znajdujących się w terminalach portowych w Rosenec i Warnie (Bułgaria) (zwanych dalej „magazynami morskimi”) oraz do rurociągów.

12 Bułgarski organ ochrony konkurencji uznał, że ze względu na zdywersyfikowany charakter tej infrastruktury i różne systemy własności niektóre z tych zachowań należy uznać za „nieuzasadnioną odmowę dostarczenia towaru lub usługi” w rozumieniu art. 21 pkt 5 ZZK, podczas gdy inne należy zakwalifikować jako „ograniczenie produkcji, handlu i rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów” w rozumieniu art. 21 pkt 2 ZZK. Niemniej jednak włączenie tych zachowań do wspólnej strategii grupy Łukoil skłoniło ten organ do uznania ich za jednolite naruszenie zarówno art. 102 akapit drugi lit. b) TFUE, jak i art. 21 pkt 2 i 5 ZZK, przy czym wspomniany organ wyjaśnił, że naruszenie, o którym mowa w art. 21 pkt 5, jest szczególnym przypadkiem ogólnego naruszenia, o którym mowa w art. 21 pkt 2 ZZK.

13 Tytułem sankcji organ ten nałożył na Lukoil Burgas grzywnę w wysokości około 140 mln lewów bułgarskich (BGN) (około 72 mln EUR), a na Lukoil Bulgaria grzywnę w wysokości około 55 mln BGN (około 28 mln EUR).

14 W pierwszej kolejności, ponieważ decyzja bułgarskiego organu ochrony konkurencji dotyczy nie jednego, lecz kilku zachowań noszących znamiona naruszenia, sąd odsyłający uważa, że biorąc pod uwagę zasadę dobrej administracji ustanowioną w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, prawo jednostek do bycia wysłuchanym przed przyjęciem środka negatywnie wpływającego na ich sytuację, a także prawo do skutecznego środka prawnego zagwarantowane w art. 47 Karty praw podstawowych, w celu rozstrzygnięcia sporu zawisłego przed tym sądem należy ustalić, czy bułgarski organ ochrony konkurencji był zobowiązany do określenia, przed stwierdzeniem każdego z tych naruszeń, właściwego rynku dotkniętego naruszeniem, zachowań i skutków antykonkurencyjnych oraz wszystkich istotnych okoliczności faktycznych pozwalających na stwierdzenie tych naruszeń.

15 W drugiej kolejności sąd odsyłający wyjaśnia, że z decyzji bułgarskiego organu ochrony konkurencji wynika, iż organ ten uznał, że warunki określone w wyroku z dnia 26 listopada 1998 r., Bronner (C‑7/97, zwanym dalej „wyrokiem Bronner”, EU:C:1998:569), aby móc uznać, iż odmowa dostępu do kluczowej infrastruktury stanowi nadużycie pozycji dominującej, nie miały zastosowania do infrastruktury przedsiębiorstwa dominującego, które nie jest właścicielem tej infrastruktury lub nie poniosło kosztów jej budowy. Zdaniem tego organu warunki te nie mają zatem zastosowania w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo dominujące otrzymało, jak w niniejszym przypadku, zasadniczą infrastrukturę od państwa, a inwestycje dokonane przez to przedsiębiorstwo nie stoją na przeszkodzie interesowi publicznemu. Z decyzji tej wynika, że budowa wszystkich magazynów morskich, magazynów naziemnych, z wyjątkiem magazynów w Iljancy (Bułgaria) i Ruse (Bułgaria), oraz rurociągów, do których Lukoil Burgas i Lukoil Bulgaria odmówiły dostępu w okresie trwania naruszenia, została sfinansowana ze środków publicznych. Ponadto zgodnie ze wspomnianą decyzją w następstwie zmian wprowadzonych w dniu 18 września 2020 r. do przepisów dotyczących akcyzy i składów podatkowych Lukoil Bulgaria była zobowiązana, jako licencjonowany właściciel składu, od dnia 23 grudnia 2020 r., do zapewnienia dostępu niezależnych osób trzecich do co najmniej 15 % pojemności magazynowej, jaką dysponowała we wszystkich swoich obiektach, z wyjątkiem rurociągów łączących Burgas z Sofią (Bułgaria).

16 Sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy na potrzeby odstąpienia od przesłanek określonych w wyroku Bronner na tej podstawie, że przedsiębiorstwo dominujące uzyskało infrastrukturę kluczową w wyniku prywatyzacji lub koncesji, należy uwzględnić inne okoliczności, takie jak zobowiązania wynikające z umowy prywatyzacyjnej, kwotę inwestycji poczynionych przez to przedsiębiorstwo oraz to, czy inwestycje te poczyniono z inicjatywy przedsiębiorstwa dominującego, czy też na wniosek państwa.

17 Zauważa on w tym względzie, że o ile bułgarski organ ochrony konkurencji uznał, iż przesłanki określone w wyroku Bronner nie mają zastosowania do infrastruktury sfinansowanej ze środków publicznych i następnie nabytej przez przedsiębiorstwo dominujące w ramach prywatyzacji lub udostępnionej mu w drodze koncesji, o tyle rozbieżne opinie dwóch członków tego organu sugerują, że inny rezultat byłby możliwy na podstawie wyroku z dnia 12 stycznia 2023 r., Lietuvos geležinkeliai/Komisja (C‑42/21 P, EU:C:2023:12).

18 Tymczasem z pkt 75 komunikatu Komisji – wytyczne w sprawie priorytetów, którymi Komisja będzie się kierować przy stosowaniu art. [102 TFUE] w odniesieniu do szkodliwych działań o charakterze praktyki wyłączającej podejmowanych przez przedsiębiorstwa dominujące (Dz.U. 2009, C 45, s. 7) wynika, że przedsiębiorstwa dominujące, wiedząc, że mają obowiązek realizować dostawy wbrew własnej woli, mogą nie podejmować inwestycji lub inwestować mniej w daną działalność. Podobnie konkurenci przedsiębiorstwa dominującego byliby skłonni do nieodpłatnego korzystania z jego inwestycji. Żadna z tych konsekwencji nie leży w interesie konsumentów.

19 W tych okolicznościach Administrativen sad Sofia‑oblast (sąd administracyjny okręgu Sofia, Bułgaria) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1) W przypadku gdy krajowy organ ochrony konkurencji stwierdził istnienie różnych form zachowania, z których niektóre zakwalifikowano jako odmowę dostępu do [infrastruktury kluczowej], a inne jako ograniczenie handlu, lecz które zgrupowano w ramach ogólnej strategii spółki, czy dopuszczalne jest stwierdzenie istnienia jednego łącznego naruszenia art. 102 TFUE, czy też należy stwierdzić istnienie odrębnych naruszeń, zakwalifikowanych, odpowiednio, jako odmowa udzielenia dostępu do [infrastruktury kluczowej] i jako ograniczenie handlu?

2. Czy [krajowy organ ochrony konkurencji] powinien wyłączyć stosowanie [kryterium z wyroku Bronner] w odniesieniu do podnoszonego naruszenia art. 102 TFUE w formie odmowy dostawy (refusal to supply) we wszystkich przypadkach, w których przedsiębiorstwo dominujące uzyskało środki publiczne (na podstawie umowy prywatyzacyjnej/koncesji) na infrastrukturę kluczową (essential facility), czy też powinien oceniać wysokość inwestycji, wykonanie umowy prywatyzacyjnej/koncesji (na podstawie której uzyskano infrastrukturę kluczową), a także czy inwestycja została dokonana w związku z wykonaniem umowy inwestycyjnej/koncesji lub z własnej inicjatywy?

3) Na wypadek udzielenia odpowiedzi twierdzącej na powyższe pytanie: czy zapewniono przestrzeganie zasady proporcjonalności określonej w pkt 75 [komunikatu Komisji – wytycznych, którymi Komisja będzie się kierować przy stosowaniu art. [102 TFUE] w odniesieniu do szkodliwych działań o charakterze praktyki wyłączającej podejmowanych przez przedsiębiorstwa dominujące] (zatytułowanego »Odmowa dostaw i zaniżanie marży«), gdy przedsiębiorstwo dominujące zainwestowało w kluczową infrastrukturę (essential facility), stosując restrykcyjne kryteria określone na podstawie zasady »tego, co jest najbardziej niezbędne« dla zachowania konkurencji, przy proporcjonalnym uwzględnieniu interesu przedsiębiorstwa dominującego?”.

 W przedmiocie dopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

20 Bułgarski organ ochrony konkurencji twierdzi, że wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest niedopuszczalny. Podnosi on w szczególności, że pytanie pierwsze nie dotyczy wykładni prawa Unii, lecz istoty sporu w postępowaniu głównym, oraz że pytanie drugie jest sformułowane w sposób bardzo ogólny.

21 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach postępowania, o którym mowa w art. 267 TFUE, wyłącznie do sądu krajowego, przed którym toczy się spór i który musi przyjąć odpowiedzialność za mające zapaść orzeczenie sądowe, należy – przy uwzględnieniu okoliczności konkretnej sprawy – zarówno ocena, czy do wydania wyroku jest mu niezbędne uzyskanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, jak i ocena przedstawionych Trybunałowi pytań. W związku z tym jeśli postawione pytania dotyczą wykładni prawa Unii, Trybunał jest w zasadzie zobowiązany do wydania orzeczenia (wyroki: z dnia 21 kwietnia 1988 r., Pardini, 338/85, EU:C:1988:194, pkt 8; a także z dnia 22 października 2024 r., Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret, C‑652/22, EU:C:2024:910, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo).

22 Wynika z tego, że pytania dotyczące prawa Unii korzystają z domniemania posiadania znaczenia dla sprawy. Odmowa wydania przez Trybunał orzeczenia w przedmiocie złożonego przez sąd krajowy wniosku jest możliwa tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wniesiono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem postępowania głównego, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego niezbędnymi do udzielenia użytecznej odpowiedzi na postawione mu pytania (wyrok z dnia 9 września 2021 r., GE Auto Service Leasing, C‑294/20, EU:C:2021:723, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).

23 W niniejszej sprawie sąd odsyłający zwraca się do Trybunału o dokonanie wykładni art. 102 TFUE ze względu na wątpliwości, jakie formułuje on w odniesieniu do, po pierwsze, informacji, które bułgarski organ ochrony konkurencji powinien zebrać w celu ustalenia istnienia naruszenia tego postanowienia polegającego na odmowie udzielenia konkurentom przedsiębiorstwa zajmującego pozycję dominującą dostępu do infrastruktury transportu i składowania produktów ropopochodnych, którą kontroluje (pytanie pierwsze), a po drugie, zastosowania do takiej sytuacji orzecznictwa wynikającego z wyroku Bronner(pytania drugie i trzecie). Sąd ten wskazuje w tym względzie dokładne powody, które skłoniły go do zwrócenia się do Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi.

24 W tych okolicznościach, po pierwsze, nie można twierdzić, że poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zwraca się nie o wykładnię art. 102 TFUE, lecz o zastosowanie tego postanowienia do sporu w postępowaniu głównym, a po drugie, nie jest oczywiste, że wykładnia tego postanowienia pozostaje bez żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu w postępowaniu głównym lub że problem podniesiony we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym ma charakter hipotetyczny. Ponadto w świetle wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Trybunał dysponuje informacjami pozwalającymi mu na udzielenie użytecznej odpowiedzi na przedstawione mu pytania.

25 Należy zatem uznać, że wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest dopuszczalny.

 W przedmiocie pytań prejudycjalnych

 W przedmiocie pytania pierwszego

26 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. Mając to na uwadze, Trybunał powinien w razie potrzeby przeformułować przedłożone mu pytania (wyroki: z dnia 17 lipca 1997 r., Krüger, C‑334/95, EU:C:1997:378, pkt 22, 23; a także z dnia 29 kwietnia 2025 r., Prezydent Miasta Mielca, C‑453/23, EU:C:2025:285, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).

27 Zgodnie z informacjami przekazanymi przez sąd odsyłający bułgarski organ ochrony konkurencji stwierdził, że przez cały okres trwania naruszenia spółki Lukoil Bulgaria i Lukoil Burgas odmawiały osobom trzecim dostępu do infrastruktury przesyłowej i magazynowania paliw, którą kontrolują, składającej się z magazynów naziemnych, magazynów morskich i rurociągów. Organ ten, stwierdziwszy istnienie jednolitego naruszenia art. 102 akapit drugi lit. b) TFUE, uznał w swojej decyzji, że każdy z tych trzech rodzajów odmowy dostępu stanowi zachowanie, które można zakwalifikować albo jako ograniczenia w handlu w rozumieniu art. 21 pkt 2 ZZK, albo jako nieuzasadnioną odmowę dostępu do usługi w rozumieniu art. 21 pkt 5 ZZK.

28 Z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika również, że sąd odsyłający zastanawia się, czy bułgarski organ ochrony konkurencji był zobowiązany stwierdzić, iż przesłanki art. 102 TFUE zostały spełnione w odniesieniu do każdego z naruszeń, o których mowa, odpowiednio, w art. 21 pkt 2 i 5 ZZK, czy też mógł ograniczyć się do stwierdzenia istnienia jednolitego naruszenia art. 102 TFUE w odniesieniu do wszystkich tych zachowań.

29 Należy zatem uznać, że poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 102 TFUE należy interpretować w ten sposób, że aby organ ochrony konkurencji mógł uznać, iż zachowania dwóch spółek należących do tego samego przedsiębiorstwa zajmującego pozycję dominującą, polegające zdaniem tego organu na odmowie udzielenia dostępu do urządzeń znajdujących się pod ich kontrolą, stanowiących część tej samej podstawowej infrastruktury kontrolowanej przez to przedsiębiorstwo, i na ograniczeniu handlu w tym względzie stanowią nadużycie takiej pozycji dominującej, wspomniany organ jest zobowiązany stwierdzić, że przesłanki określone w art. 102 TFUE są spełnione zarówno w odniesieniu do zachowań zakwalifikowanych jako ograniczenia w handlu, jak i zachowań zakwalifikowanych jako odmowa dostępu do takich urządzeń.

30 W tym względzie należy przypomnieć, że art. 102 TFUE zakazuje nadużywania przez przedsiębiorstwo lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku wewnętrznym lub na znacznej jego części w zakresie, w jakim może ono wpływać na handel między państwami członkowskimi. Artykuł 102 TFUE ma na celu uniknięcie naruszeń konkurencji ze szkodą dla interesu ogólnego oraz dla przedsiębiorstw indywidualnych i konsumentów poprzez karanie przedsiębiorstw zajmujących pozycję dominującą za zachowania, które ograniczają konkurencję merytoryczną, a tym samym mogą wyrządzić tym konsumentom bezpośrednią szkodę, lub też uniemożliwiają lub zakłócają tę konkurencję, a tym samym mogą wyrządzić konsumentom szkodę pośrednią [wyrok z dnia 10 września 2024 r., Google i Alphabet/Komisja (Google Shopping), C‑48/22 P, EU:C:2024:726, pkt 87 i przytoczone tam orzecznictwo].

31 Takimi zachowaniami są zachowania, które na rynku, na którym konkurencja jest już osłabiona właśnie ze względu na obecność jednego lub kilku przedsiębiorstw zajmujących pozycję dominującą, utrudniają utrzymanie istniejącego na rynku poziomu konkurencji lub jej rozwój poprzez stosowanie środków odmiennych od tych, które regulują konkurencję merytoryczną między przedsiębiorstwami [wyrok z dnia 10 września 2024 r., wyrok z dnia 10 grudnia 2024 r., Google i Alphabet/Komisja (Google Shopping), C‑48/22 P, EU:C:2024:726, pkt 88 i przytoczone tam orzecznictwo].

32 Natomiast celem art. 102 TFUE nie jest ani uniemożliwienie przedsiębiorstwom zdobycia dzięki ich własnym zasługom pozycji dominującej na jednym lub kilku rynkach, ani zapewnienie pozostania na rynku konkurencyjnym przedsiębiorstwom, które są mniej skuteczne niż przedsiębiorstwa zajmujące taką pozycję (wyrok z dnia 21 grudnia 2023 r., European Superleague Company, C‑333/21, EU:C:2023:1011, pkt 126 i przytoczone tam orzecznictwo).

33 Przeciwnie, konkurencja merytoryczna może z definicji prowadzić do zniknięcia z rynku lub odsunięcia na dalszy plan mniej skutecznych konkurencyjnych przedsiębiorstw, a zatem mniej interesujących dla konsumentów w szczególności pod względem cen, produkcji, możliwości wyboru, jakości lub innowacyjności (wyrok z dnia 21 grudnia 2023 r., European Superleague Company (C‑333/21, EU:C:2023:1011, pkt 127 i przytoczone tam orzecznictwo).

34 Aby móc stwierdzić w danym przypadku, że określone zachowanie należy uznać za „nadużywanie pozycji dominującej”, konieczne jest co do zasady wykazanie, że rzeczywistym lub potencjalnym skutkiem danego zachowania jest ograniczenie konkurencji merytorycznej za pomocą środków odmiennych od tych, które regulują taką konkurencję między przedsiębiorstwami, poprzez wykluczenie z danego rynku lub rynków równie skutecznych konkurencyjnych przedsiębiorstw lub poprzez uniemożliwienie ich rozwoju na tych rynkach, przy czym należy zauważyć, iż tymi rynkami mogą być zarówno rynki, na których zajmowana jest pozycja dominująca, jak i rynki powiązane lub sąsiadujące, na których wspomniane zachowanie może wywierać rzeczywiste lub potencjalne skutki (wyrok z dnia 21 grudnia 2023 r., European Superleague Company, C‑333/21, EU:C:2023:1011, pkt 129 i przytoczone tam orzecznictwo).

35 Wykazanie tej okoliczności, które może wymagać zastosowania różnych typów analizy w zależności od rodzaju zachowania rozpatrywanego w danym przypadku, należy jednak przeprowadzić w każdym przypadku z uwzględnieniem wszystkich istotnych okoliczności faktycznych, niezależnie od tego, czy dotyczą one samego zachowania, rynku właściwego lub rynków właściwych, czy też funkcjonowania na nich konkurencji. Ponadto owo wykazanie powinno służyć ustaleniu w oparciu o precyzyjne i konkretne analizy i dowody, że wspomniane zachowanie ma co najmniej zdolność do wywołania skutków w postaci wykluczenia (wyrok z dnia 21 grudnia 2023 r., European Superleague Company, C‑333/21, EU:C:2023:1011, pkt 130 i przytoczone tam orzecznictwo).

36 Poza zachowaniami, których rzeczywistym lub potencjalnym skutkiem jest ograniczenie konkurencji merytorycznej poprzez wykluczenie równie skutecznych konkurencyjnych przedsiębiorstw z danego rynku lub rynków, kwalifikację jako „nadużywania pozycji dominującej” można przypisać również zachowaniom, co do których wykazano, że ich rzeczywistym lub potencjalnym skutkiem albo nawet celem jest uniemożliwienie na wcześniejszym etapie przedsiębiorstwom będącym potencjalnymi konkurentami – poprzez stworzenie barier wejścia na rynek, zastosowanie innych środków zamykających dostęp lub innych środków niż te, które regulują konkurencję merytoryczną – choćby tylko dostępu do tego rynku lub tych rynków i w ten sposób uniemożliwienie na nich rozwoju konkurencji ze szkodą dla konsumentów z powodu ograniczenia na tych rynkach produkcji, rozwoju alternatywnych produktów lub usług czy też innowacyjności (wyrok z dnia 21 grudnia 2023 r., European Superleague Company, C‑333/21, EU:C:2023:1011, pkt 131 i przytoczone tam orzecznictwo).

37 Trybunał orzekł już, że wykaz praktyk i zachowań, o których mowa w art. 102 TFUE, nie jest wyczerpujący, wobec czego zawarte w tym postanowieniu wyliczenie praktyk stanowiących nadużycie nie wyczerpuje zakazanych przez prawo Unii sposobów nadużywania pozycji dominującej (zob. podobnie wyroki: z dnia 21 lutego 1973 r., Europemballage i Continental Can/Komisja, 6/72, EU:C:1973:22, pkt 26; a także z dnia 16 marca 2023 r., Towercast, C‑499/21, EU:C:2023:207, pkt 46).

38 W niniejszej sprawie sąd odsyłający rozpatruje spór dotyczący jednostronnego zachowania dwóch spółek należących do tego samego przedsiębiorstwa, które zostały ukarane indywidualnie w istocie ze względu na ich odmowę udzielenia dostępu do kilku urządzeń znajdujących się pod ich kontrolą, które razem stanowią na rynku właściwym kluczową infrastrukturę. W związku z tym zarzuca się spółkom Lukoil Bulgaria i Lukoil Burgas, że dopuściły się jednego rodzaju zachowania stanowiącego nadużycie w świetle art. 102 TFUE, a nie różnego rodzaju zachowań.

39 W tym względzie wystarczy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem prawo konkurencji Unii w zakresie, w jakim dotyczy działalności przedsiębiorstw, ustanawia jako decydujące kryterium istnienie jednolitego zachowania na rynku, przy czym formalna rozdzielność różnych spółek wynikająca z ich odrębnej osobowości prawnej nie może stać na przeszkodzie stwierdzeniu istnienia takiej jednostki do celów stosowania reguł konkurencji (zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2021 r., Sumal, C‑882/19, EU:C:2021:800, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

40 W niniejszym przypadku dwie spółki należące do tego samego przedsiębiorstwa przyczyniły się do nadużycia pozycji dominującej polegającego na odmowie udzielenia dostępu do instalacji znajdujących się pod ich kontrolą, stanowiących część tej samej kluczowej infrastruktury kontrolowanej przez to przedsiębiorstwo, oraz na ograniczeniu handlu w tym względzie.

41 W przypadku takim jak rozpatrywany w postępowaniu głównym organ ochrony konkurencji nie jest zobowiązany do stwierdzenia, że zarówno kategoria działań uznanych przez ten organ za odmowę dostępu do tej kluczowej infrastruktury, jak i kategoria działań uznanych przez ten organ za ograniczenie handlu związane z tą infrastrukturą spełniają oddzielnie wszystkie elementy konstytutywne nadużycia pozycji dominującej w rozumieniu art. 102 TFUE, o ile organ ten może wykazać, że wszystkie te elementy są spełnione w odniesieniu do ogólnego zachowania stanowiącego nadużycie, które jest zarzucane temu przedsiębiorstwu.

42 Na pytanie pierwsze należy zatem odpowiedzieć, iż art. 102 TFUE należy interpretować w ten sposób, że aby organ ochrony konkurencji mógł uznać, iż zachowania dwóch spółek należących do tego samego przedsiębiorstwa dominującego, polegające zdaniem tego organu na odmowie udzielenia dostępu do urządzeń znajdujących się, odpowiednio, pod ich kontrolą oraz stanowiących część tej samej kluczowej infrastruktury kontrolowanej przez to przedsiębiorstwo i na ograniczeniu w tym względzie handlu, wspomniany organ nie jest zobowiązany do stwierdzenia, że przesłanki art. 102 TFUE zostały spełnione zarówno w odniesieniu do zachowań uznawanych za nieuzasadnioną odmowę dostępu do tych obiektów, jak i w odniesieniu do zachowań uważanych za ograniczenia w handlu, o ile organ ten może wykazać, że przesłanki te są spełnione w odniesieniu do ogólnego zachowania stanowiącego zarzucane temu przedsiębiorstwu nadużycie.

 W przedmiocie pytań drugiego i trzeciego

43 Poprzez pytania drugie i trzecie, które należy zbadać łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 102 TFUE należy interpretować w ten sposób, że przesłanki określone w pkt 41 wyroku Bronner, pozwalające uznać, iż odmowa udzielenia dostępu do infrastruktury może stanowić nadużycie pozycji dominującej, nie mają zastosowania, jeżeli infrastruktura ta została wybudowana nie przez to przedsiębiorstwo dominujące na potrzeby jego własnej działalności, lecz przez władze publiczne, i bądź była przedmiotem koncesji na usługi ze strony państwa na rzecz tego przedsiębiorstwa, bądź została przez nie nabyta po przeprowadzeniu prywatyzacji.

44 Należy przypomnieć, że Trybunał orzekł już, że odmowa udzielenia dostępu do infrastruktury stworzonej przez przedsiębiorstwo dominujące na potrzeby jego własnej działalności i będącej w jego posiadaniu może stanowić nadużycie pozycji dominującej, pod warunkiem że nie tylko odmowa ta prowadzi do wyeliminowania wszelkiej konkurencji na rozpatrywanym rynku ze strony podmiotu wnioskującego o dostęp i nie da się obiektywnie uzasadnić, ale również infrastruktura ta sama w sobie jest niezbędna do wykonywania działalności przez ten podmiot w tym znaczeniu, że nie istnieje żaden rzeczywisty lub potencjalny substytut tej infrastruktury [zob. podobnie wyrok Bronner, pkt 41; wyrok z dnia 10 września 2024 r., Google i Alphabet/Komisja (Google Shopping), C‑48/22 P, EU:C:2024:726, pkt 89 i przytoczone tam orzecznictwo].

45 W tym względzie należy przypomnieć, że nałożenie tych warunków w pkt 41 wyroku Bronner było uzasadnione szczególnymi okolicznościami owej sprawy, polegającymi na odmowie przez przedsiębiorstwo dominujące udzielenia konkurentowi dostępu do infrastruktury, którą przedsiębiorstwo to opracowało na potrzeby swojej własnej działalności, z wyłączeniem wszelkiego innego zachowania [zob. podobnie wyroki: z dnia 25 marca 2021 r., Deutsche Telekom/Komisja, C‑152/19 P, EU:C:2021:238, pkt 45; z dnia 10 września 2024 r., Google i Alphabet/Komisja (Google Shopping), C‑48/22 P, EU:C:2024:726, pkt 89, 90 i przytoczone tam orzecznictwo].

46 Warunki te mają na celu ustanowienie właściwej równowagi między wymogami niezakłóconej konkurencji a wolnością zawierania umów i prawem własności przedsiębiorstwa dominującego (wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., Lietuvos geležinkeliai/Komisja, C‑42/21 P, EU:C:2023:12, pkt 86 i przytoczone tam orzecznictwo).

47 Stwierdzenie, zgodnie z którym przedsiębiorstwo dominujące nadużyło swojej pozycji poprzez odmowę zawarcia umowy z konkurentem, skutkuje bowiem tym, że przedsiębiorstwo to staje się zmuszone do zawarcia umowy z tym konkurentem. Tymczasem obowiązek taki szczególnie ogranicza swobodę zawierania umów i prawo własności przedsiębiorstwa zajmującego pozycję dominującą, ponieważ nawet przedsiębiorstwo zajmujące pozycję dominującą ma co do zasady swobodę co do odmowy zawarcia umowy i eksploatowania infrastruktury, którą stworzyło na własne potrzeby [wyroki: z dnia 25 marca 2021 r., Deutsche Telekom/Komisja, C‑152/19 P, EU:C:2021:238, pkt 46; a także z dnia 10 września 2024 r., Google i Alphabet/Komisja (Google Shopping), C‑48/22 P, EU:C:2024:726, pkt 91].

48 Ponadto chociaż w perspektywie krótkoterminowej skazanie przedsiębiorstwa za nadużywanie pozycji dominującej z powodu odmowy zawarcia umowy z konkurentem skutkuje wsparciem konkurencji, to jednak w perspektywie długoterminowej generalnie korzystne dla rozwoju konkurencji i w interesie konsumentów jest umożliwienie spółce zarezerwowania do własnego użytku infrastruktury, którą utworzyła ona na potrzeby swojej działalności. Gdyby bowiem dostęp do infrastruktury produkcyjnej, zakupowej lub dystrybucyjnej był zbyt łatwy, konkurenci nie mieliby żadnych bodźców do tworzenia infrastruktury konkurencyjnej. Co więcej, przedsiębiorstwo dominujące byłoby mniej skłonne inwestować w wydajne infrastruktury, gdyby na zwykły wniosek swoich konkurentów mogło zostać zmuszone do podziału z nimi zysków osiąganych z własnych inwestycji (zob. podobnie wyroki: z dnia 25 marca 2021 r., Deutsche Telekom/Komisja, C‑152/19 P, EU:C:2021:238, pkt 47; a także z dnia 25 marca 2021 r., Slovak Telekom/Komisja, C‑165/19 P, EU:C:2021:239, pkt 47).

49 W konsekwencji to w szczególności konieczność kontynuacji zachęcania przedsiębiorstw zajmujących pozycję dominującą do inwestowania w rozwój produktów lub usług wysokiej jakości w interesie konsumentów uzasadnia zastosowanie warunków przypomnianych w pkt 41 wyroku Bronner, w przypadku gdy przedsiębiorstwo zajmujące pozycję dominującą stworzyło na potrzeby swojej własnej działalności infrastrukturę będącą w jego posiadaniu (wyrok z dnia 25 lutego 2025 r., Alphabet i in., C‑233/23, EU:C:2025:110, pkt 43). Ponieważ te dwa ostatnie kryteria mają charakter kumulatywny, wystarczy brak spełnienia jednego z nich, aby przesłanki określone w pkt 41 wyroku Bronner nie miały zastosowania.

50 Jeśli chodzi w szczególności o kryterium, zgodnie z którym przedsiębiorstwo dominujące musi posiadać infrastrukturę, kryterium to ma na celu ograniczenie stosowania przesłanek określonych w pkt 41 wyroku Bronner do sytuacji, w których w celu osiągnięcia właściwej równowagi między wchodzącymi w grę interesami należy zwrócić szczególną uwagę na prawo własności lub równoważny stopień kontroli, które przysługują przedsiębiorstwu dominującemu i które pozwalają mu odmówić dostępu do tej infrastruktury osobom trzecim. Tymczasem skoro zaś przedsiębiorstwo dominujące dysponuje w odniesieniu do tej infrastruktury autonomią decyzyjną ograniczoną prerogatywami lub obowiązkami nałożonymi w drodze ustawodawczej, wykonawczej lub umownej, które zakazują mu odmówienia osobom trzecim dostępu do wspomnianej infrastruktury, nie można uznać, że przedsiębiorstwo to posiada wspomnianą infrastrukturę, a w konsekwencji nie znajduje się ono w sytuacji porównywalnej do sytuacji leżącej u podstaw sprawy, w której zapadł wyrok Bronner.

51 We wszystkich tych przypadkach właściwa równowaga między konkurencją a prawami przedsiębiorstwa dominującego do kluczowej infrastruktury musi odzwierciedlać ograniczenia tych praw wynikające w szczególności z interwencji władz publicznych. Z tego względu Trybunał orzekł już, że w przypadku gdy przedsiębiorstwo dominujące podlega regulacyjnemu obowiązkowi udzielenia dostępu do swojej infrastruktury, przesłanki określone w pkt 41 wyroku Bronnernie mają zastosowania (zob. podobnie wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., Lietuvos geležinkeliai/Komisja, C‑42/21 P, EU:C:2023:12, pkt 89).

52 Należy zatem uznać, że okoliczność, iż przedsiębiorstwo dominujące nie dysponuje całkowitą autonomią decyzyjną w odniesieniu do dostępu do wykorzystywanej przez nie infrastruktury, wystarcza do wykluczenia możliwości uznania go za posiadające tę infrastrukturę, a w konsekwencji do wykluczenia stosowania przesłanek określonych w pkt 41 wyroku Bronner. W takiej sytuacji kumulatywny charakter dwóch kryteriów stosowania tych warunków pozbawia wszelkiego znaczenia kwestię, czy dana infrastruktura została utworzona na potrzeby własnej działalności przedsiębiorstwa dominującego.

53 Jednakże spółki Lukoil Bulgaria i Lukoil Burgas podnoszą w istocie, że inaczej powinno być w sytuacji, gdy infrastruktura, w odniesieniu do której przedsiębiorstwo dominujące nie posiada w rzeczywistości całkowitej autonomii decyzyjnej, została utworzona i rozwinięta przez władze publiczne ze środków publicznych, a następnie została nabyta przez to przedsiębiorstwo po cenie ustalonej w sposób konkurencyjny, a przedsiębiorstwo to dokonało późniejszych inwestycji o dużej wartości.

54 Jednakże niezależnie od wielkości zapłaconej ceny i inwestycji poczynionych przez przedsiębiorstwo dominujące w rozpatrywaną infrastrukturę, dopóki przedsiębiorstwo to nie dysponuje całkowitą autonomią decyzyjną w zakresie dostępu do tej infrastruktury, jego sytuacji nie można uznać za analogiczną do tej leżącej u podstaw sprawy, w której zapadł wyrok Bronner.

55 Natomiast w przypadku istnienia takiej całkowitej autonomii decyzyjnej nie można uznać, że okoliczność, iż infrastruktura została utworzona lub rozwinięta przez organy publiczne lub przy użyciu środków publicznych, wystarczy, aby wykluczyć w każdym razie zastosowanie przesłanek określonych w pkt 41 wyroku Bronner. Jak bowiem zauważyła zasadniczo rzeczniczka generalna w pkt 53 opinii, skoro taka infrastruktura została nabyta przez przedsiębiorstwo dominujące po cenie i na warunkach wynikających z postępowania konkurencyjnego, jest ona zbliżona do infrastruktury utworzonej lub rozwiniętej przez to przedsiębiorstwo. Natomiast jeśli zostanie ustalone, że procedura prywatyzacyjna nie była w stanie zagwarantować konkurencyjnego charakteru ceny i warunków nabycia, takie utożsamienie należy wykluczyć.

56 Analogicznie w przypadku gdy przedsiębiorstwu dominującemu, które nie jest jednocześnie właścicielem danej infrastruktury, przysługują prawa wyłączne przyznające temu przedsiębiorstwu autonomię decyzyjną umożliwiającą mu sprawowanie pełnej kontroli nad dostępem do tej infrastruktury, należy ją utożsamiać z infrastrukturą należącą do tego przedsiębiorstwa. Ponadto – jak zauważyła zasadniczo rzeczniczka generalna w pkt 65 opinii – jeśli prawa do wspomnianej infrastruktura zostały nabyte przez wspomniane przedsiębiorstwo dominujące po cenie i na warunkach wynikających z postępowania konkurencyjnego, jest ona zbliżona do infrastruktury utworzonej lub rozwiniętej przez to przedsiębiorstwo.

57 W świetle powyższych rozważań na pytania drugie i trzecie należy odpowiedzieć, iż art. 102 TFUE należy interpretować w ten sposób, że przesłanki określone w pkt 41 wyroku Bronner, pozwalające uznać, iż odmowa udzielenia dostępu do infrastruktury może stanowić nadużycie pozycji dominującej, mają zastosowanie do infrastruktury, która została stworzona przez władze publiczne, zanim została nabyta przez przedsiębiorstwo dominujące po przeprowadzeniu prywatyzacji lub przed wykorzystaniem tej infrastruktury przez to przedsiębiorstwo na podstawie praw wyłącznych przekazanych mu przez te władze publiczne, pod warunkiem, po pierwsze, że ta prywatyzacja lub przeniesienie praw wyłącznych odbywały się na warunkach odpowiednich dla zagwarantowania konkurencyjnego charakteru ceny i innych warunków tej prywatyzacji, a po drugie, że przedsiębiorstwo to posiada całkowitą autonomię decyzyjną w zakresie dostępu do tej infrastruktury.

 W przedmiocie kosztów

58 Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

1) Artykuł 102 TFUE należy interpretować w ten sposób, że aby organ ochrony konkurencji mógł uznać, iż zachowania dwóch spółek należących do tego samego przedsiębiorstwa dominującego, polegające zdaniem tego organu na odmowie udzielenia dostępu do urządzeń znajdujących się, odpowiednio, pod ich kontrolą oraz stanowiących część tej samej kluczowej infrastruktury kontrolowanej przez to przedsiębiorstwo i na ograniczeniu w tym względzie handlu, stanowią naruszenie takiej pozycji dominującej, wspomniany organ nie jest zobowiązany do stwierdzenia, że przesłanki art. 102 TFUE zostały spełnione zarówno w odniesieniu do zachowań uznawanych za nieuzasadnioną odmowę dostępu do tych obiektów, jak i w odniesieniu do zachowań uważanych za ograniczenia w handlu, o ile organ ten może wykazać, że przesłanki te są spełnione w odniesieniu do ogólnego zachowania stanowiącego nadużycie zarzucane temu przedsiębiorstwu.

2) Artykuł 102 TFUE należy interpretować w ten sposób, że przesłanki określone w pkt 41 wyroku z dnia 26 listopada 1998 r. w sprawie Bronner (C‑7/97, EU:C:1998:569), pozwalające uznać, iż odmowa udzielenia dostępu do infrastruktury może stanowić nadużycie pozycji dominującej, mają zastosowanie do infrastruktury, która została stworzona przez władze publiczne, zanim została nabyta przez przedsiębiorstwo dominujące po przeprowadzeniu prywatyzacji lub przed wykorzystaniem tej infrastruktury przez to przedsiębiorstwo na podstawie praw wyłącznych przekazanych mu przez te władze publiczne, pod warunkiem, po pierwsze, że ta prywatyzacja lub przeniesienie praw wyłącznych odbywały się na warunkach odpowiednich dla zagwarantowania konkurencyjnego charakteru ceny i innych warunków tej prywatyzacji, a po drugie, że przedsiębiorstwo to posiada całkowitą autonomię decyzyjną w zakresie dostępu do tej infrastruktury.

Podpisy

* Język postępowania: bułgarski.