Interpretacja indywidualna z dnia 17 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.921.2025.3.EC
Zwrot nadpłaconych rat kredytu hipotecznego przez bank nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu, gdyż nie prowadzi do definitywnego przysporzenia majątkowego, a jedynie do restytucji środków uprzednio wniesionych przez kredytobiorców.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
9 października 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 października 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej.Uzupełnili go Państwo pismem z 24 października 2025 r. (wpływ 30 października 2025 r.), następnie uzupełnili go Państwo pismem złożonym 14 listopada 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
…
ul. …
…
2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:
…
ul. ….
….
Opis stanu faktycznego
Małżonkowie … (Zainteresowany będący stroną postępowania) i … (Zainteresowana niebędąca stroną postępowania) w dniu 13 września 2008 r. zawarli z … Bank …. (obecnie …. Bank …) Umowę Kredytu Budowlano-Hipotecznego nr …. z dnia 13 września 2006 r. udzielonego w walucie wymienialnej (we frankach szwajcarskich), denominowanego na kwotę 185 285,31 CHF. Kredyt był zaciągnięty na sfinansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego położonego w … przy ul. …. (działka nr ….). Na kredytowanej nieruchomości zgodnie z umową kredytu hipotecznego została ustanowiona, na rzecz Banku, hipoteka zwykła w kwocie 185 285,31 CHF na zabezpieczenie wierzytelności Banku z tytułu spłaty Kredytu oraz ustanowiona na Kredytowanej Nieruchomości hipoteka kaucyjna o najwyższym pierwszeństwie do kwoty 15 679,58 CHF, na zabezpieczenie wierzytelności Banku, z tytułu spłaty odsetek od Kredytu i innych należności z tytułu Kredytu.
Zgodnie z ust. 5.1 umowy, uruchomienie kredytu miało nastąpić najpóźniej do dnia 30 listopada 2007 r. Zgodnie z ust. 5.2 umowy, uruchomienie kredytu miało nastąpić w transzach, jednak w kwocie nie większej niż 445 500,00 zł. Aneksem nr 1 do umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr …. z dnia 15 września 2008 r. zmieniono postanowienia ust. 1 umowy i wskazano, że całkowita kwota kredytu wyniesie 211 740,3 CHF, w związku z podwyższeniem wypłaconego kredytu o równowartość 50 000,00 zł. Na mocy zmienionego brzmienia przepisu ust. 5a 1 uruchomienie podwyższonej kwoty kredytu miało nastąpić najpóźniej do dnia 28 lutego 2009 r.
W dniu 17 marca 2025 r. pełnomocnik Kredytobiorców wystąpił do Banku z pismem przed procesowym zawierającym oświadczenie o uznaniu umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr … z dnia 13 września 2006 r. za nieważną, w związku z zawarciem w niej postanowień stanowiących klauzule niedozwolone (abuzywne) oraz wraz z wezwaniem do zapłaty. Bank zaproponował Kredytobiorcom podpisanie ugody celem polubownego zakończenia sporu.
Zgodnie z treścią ugody zaproponowaną przez Bank: „Strony potwierdzają, że miały wolę zawarcia Umowy w dacie jej zawarcia, oraz oświadczają, że mają wolę utrzymania jej w mocy przez cały okres kredytowania, z uwzględnieniem zmian wynikających z niniejszej Ugody, w tym do jej całkowitego rozliczenia zgodnie z niniejszą Ugodą”.
Ponadto w pkt 2 ugody zawarto zapis: „2.1 Strony zgodnie postanawiają, że kwota zadłużenia z tytułu Umowy, wynosząca 16 322,96 CHF będzie przeliczona na walutę polską (PLN) po średnim kursie walut obcych ogłaszanym przez NBP ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zawarcia Ugody”.
2.2 Strony zgodnie postanawiają, że po przewalutowaniu zostanie dokonane umorzenie zadłużenia z tytułu kredytu, o którym mowa w ppkt 2.1”.
Kolejno w pkt 3 ugody pn.: „Zwolnienie z długu” zawarto następujący zapis:
„3.1 Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w zakresie kwoty 73 954,43 PLN - na ww. kwotę składa się kwota 70 377,85 PLN kapitału bieżącego (niewymagalnego), kwota 3 576,58 PLN kapitału przeterminowanego (wymagalnego), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych niespłaconych (wymagalnych), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych podwyższonych (wymagalnych). Kredytobiorca oświadcza, że to ww. zwolnienie z długu przyjmuje”.
3.2 Strony postanawiają, że Bank dodatkowo wypłaci Kredytobiorcy kwotę 329 000,00 PLN, w związku z rozliczeniem Umowy na rachunek bankowy nr …. w terminie miesiąca od dnia zawarcia Ugody”.
Ponadto w pkt 4 ugody zawarto zapis: „Strony zgodnie oświadczają, że Ugoda prowadzi do definitywnego uchylenia sporu dotyczącego ważności Umowy, jej bezskuteczności lub niedozwolonego charakteru jej postanowień, a tym samym uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z treści postanowień Umowy lub z wykonania świadczeń z Umowy w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej niniejszą Ugodą. W związku z tym, Strony nie będą występować względem siebie z takimi roszczeniami, a przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym w szczególności zwolnienie Kredytobiorcy z długu, o którym mowa w pkt 3 Ugody, w pełni wyczerpują wzajemne roszczenia Stron w tym zakresie.”
Kredytobiorcy podpisali ugodę z Bankiem w opisanym wyżej kształcie w dniu 22 sierpnia 2025 r. Na datę podpisania ugody kwota 329 000,00 zł, o której mowa w pkt 3.2 ugody, nie była wyższa od różnicy pomiędzy sumą rat wpłaconych przez Kredytobiorców na poczet umowy kredytu, a kwotą kredytu wypłaconego przez Bank, bowiem różnica ta wynosiła ponad 400 000,00 zł.
Uzupełnienie
Zainteresowany będący stroną postępowania i Zainteresowana niebędąca stroną postępowania są właścicielami przedmiotowej nieruchomości, która objęta się Ich wspólnością majątkową małżeńską. Celem zaciągnięcia kredytu było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego. Umowa kredytu była podpisywana przez oboje małżonków, własność nieruchomości wchodzi do ich majątku wspólnego, a za zobowiązania wynikające z umowy kredytu odpowiadali solidarnie do pełnej wysokości.
Zgodnie z ugodą, Bank wypłacił Kredytobiorcom kwotę w wysokości 329 000,00 zł w związku z rozliczeniem umowy kredytowej. Kwota ta mieści się w kwocie nadpłaty powyżej nominalnej wartości kredytu wypłaconego Kredytobiorcom przez Bank. Kwota 329 000,00 zł stanowi więc zwrot części rat wpłaconych przez Kredytobiorców na poczet umowy kredytowej. Wypłacona kwota w wysokości 329 000,00 zł została przekazana na rzecz Zainteresowanego będącego stroną postępowania i Zainteresowanej niebędącej stroną postępowania i jest objęta wspólnością majątkową małżeńską. Wskazana kwota odpowiada - została ustalona przez strony w toku negocjacji w przedmiocie polubownego załatwienia sporu. Kredytobiorcy zarzucali, że zawarta umowa kredytu jest nieważna z powodu zawarcia w niej postanowień abuzywnych, w związku z czym dochodzili od Banku zwrotu wszystkich rat wpłaconych przez Kredytobiorców na poczet nieważnej umowy kredytu (jako świadczenie nienależne - art. 410 k.c. z zw. z art. 405 k.c.). Na datę wezwania do zapłaty skierowanego do Banku (stan płatności rat na dzień 19 lutego 2025 r.), Kredytobiorcy wpłacili na poczet umowy kredytu kwotę 125 371,45 CHF oraz 323 153,55 PLN. Jednakże na datę zawarcia ugody, kwoty te uległy jeszcze zwiększeniu o kolejne raty wpłacone w okresie od marca 2025 r. do dnia zawarcia ugody. W toku negocjacji strony ostatecznie ustaliły, że Bank w zakresie wpłaconych przez Kredytobiorców rat na poczet kredytu zwróci Kredytobiorcom kwotę 329 000 zł. Strony ustaliły, że kwota ta wyczerpie wszelkie roszczenia stron w związku z przedmiotową zakwestionowaną umową kredytu.
Reasumując, Zainteresowany będący stroną postępowania i Zainteresowana niebędąca stroną postępowania otrzymali kwotę 329 000 zł jako ekwiwalent wydatków, które wcześniej ponieśli z własnych środków (zwrot części wpłaconych rat kredytu). Kwota wypłacona przez Bank nie spowoduje faktycznego przyrostu w Ich majątku. Wypłata nie stanowi żadnego dodatkowego świadczenia, odszkodowania ani przychodu, lecz zwrot nienależnie pobranych kwot przez Bank tytułem kredytu.
Na pytanie Organu: „Czy zwrot środków pieniężnych:
- to odszkodowanie ze strony Banku (jeśli tak, za jakie szkody)?
- to wynagrodzenie za zaniechanie dochodzenia przez Państwa roszczeń wobec Banku na drodze sądowej lub odstąpienie od takich roszczeń?
- to zadośćuczynienie ze strony Banku na Państwa rzecz?
- to świadczenie z tytułu kredytu mieszkaniowego związanym z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania?”, wskazali Państwo: „Żadne z powyższych. Kwota 329 000 zł stanowi zwrot części rat kredytu (świadczenie nienależne)”.
Zgodnie z pkt 3.2 zawartej ugody: „Strony postanawiają, że Bank dodatkowo wypłaci Kredytobiorcy kwotę 329 000,00 PLN, w związku z rozliczeniem Umowy na rachunek bankowy nr … w terminie miesiąca od dnia zawarcia Ugody”.
Jak wskazano wyżej, przez zapis ten strony rozumiały to, że kwota ta stanowi zwrot równowartości części rat wpłaconych przez Kredytobiorców w wykonaniu umowy kredytu, przy czym kwota ta mieściła się w nadwyżce ponad kapitał wypłacony przez Bank na rzecz Kredytobiorów w ramach umowy. Wskazana kwota 329 000 zł mieści się w nadwyżce (tj. jest niższa niż ta nadwyżka) ponad kwotę kredytu wypłaconą przez Bank. Należy podkreślić, że Kredytobiorcy mogli dochodzić od Banku zapłaty kwoty wyższej niż 329 000 zł z tego tytułu. Niemniej jednak strony postanowiły zakończyć spór z Bankiem w sposób polubowny, podpisując ugodę, która polega na poczynieniu wzajemnych ustępstw - w związku z tym Kredytobiorcom Bank wypłacił kwotę 329 000 zł. Jest to wartość niższa od całkowitej nadpłaty ponad kapitał wypłacony przez Bank w ramach umowy kredytu.
Natomiast odnosząc się do kwestii przewalutowania, to zgodnie z ugodą przewalutowaniu uległo saldo niespłaconego kredytu, wynikające z ksiąg bankowych. Saldo to zostało przewalutowane na polski złoty, a następnie umorzone. Zgodnie z punktem 2.1 ugody, na dzień zawarcia ugody saldo niespłaconego kredytu wynosiło 16 322,96 CHF i kwota ta została przeliczona na walutę polską, co dało kwotę 73 954,43 zł (pkt 3.1 ugody). Następnie kwota ta została umorzona.
Kwota 329 000,00 zł nie będzie stanowiła przysporzenia ponad kwoty uiszczane przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania i Zainteresowaną niebędącą stroną postępowania na poczet rat kredytu. Kwota ta będzie mieściła się w kwocie wpłaconej przez Nich do Banku tytułem spłaty zadłużenia z kredytu.
Pytanie
Czy wypłacona przez Bank kwota 329 000,00 zł, którą Bank zwrócił Kredytobiorcom (Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania i Zainteresowanej niebędącej stroną postępowania) w wyniku zawartej ugody (cytowany wyżej pkt 3.2 ugody) tytułem rozliczenia umowy, będzie dla Zainteresowanych neutralna podatkowo i nie będzie stanowić przychodu podlegającego opodatkowaniu, ewentualnie czy będzie podlegać zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz.U. z. 2024 r. poz. 102), jeśli Kredytobiorca spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b?
Państwa stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawców, kwota w wysokości 329 000,00 zł wypłacona przez Bank w wyniku zawarcia zaproponowanej przez Bank ugody, jest dla Kredytobiorców neutralna podatkowo i nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu, bowiem wypłacone środki stanowią ekwiwalent uprzednio poniesionych wydatków z własnych środków (tj. częściowy zwrot rat kredytu wpłaconych na rzecz Banku przez Kredytobiorców).
Zgodnie z definicją dochodu w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Świadczenie w postaci kwoty 329 000,00 zł stanowi rozliczenie umowy kredytu. Innymi słowy jest to zwrot środków pieniężnych, które wcześniej Kredytobiorcy na mocy umowy kredytu przekazali Bankowi w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. Wypłacona przez Bank kwota nie przekroczy kwoty, którą Wnioskodawca wpłacił do Banku tytułem rat kredytowych, ani nie przekroczy kwoty nadpłaconej powyżej kapitału. Różnica pomiędzy sumą rat wpłaconych przez Kredytobiorców na poczet umowy kredytu, a kwotą kredytu wypłaconego przez Bank, przekraczała kwotę 400 000 zł, stąd kwota 329 000 zł nie przekracza nadwyżki powyżej wypłaconego Kredytobiorcom kapitału.
Wobec powyższego wypłacona przez Bank kwota nie stanowi przychodu, skoro stanowi zwrot świadczenia wpłaconego wcześniej przez Kredytobiorców i będzie neutralna podatkowo.
W przypadku jednak odmiennego stanowiska przyjętego przez organ podatkowy i uznania, że wskazana wyżej kwota stanowi przychód Kredytobiorców, Wnioskodawcy stoją na stanowisku, że do kwoty też będą miały zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 z późn. zm.), w szczególności § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b tego rozporządzenia.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e,
art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika
– tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:
Źródłami przychodów są:
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2) działalność wykonywana osobiście;
3) pozarolnicza działalność gospodarcza;
4) działy specjalne produkcji rolnej;
5) (uchylony)
6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej,
z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie;
w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;
8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;
9) inne źródła.
Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Skutki podatkowe zwrotu przez Bank należności stanowiącej zwrot uiszczonych kwot zadłużenia na rzecz Banku
Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 917 ustawy Kodeks cywilny:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Skutki podatkowe zwrotu przez Bank kwoty dodatkowej
Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty na Państwa rzecz kwoty dodatkowej w wysokości 329 000 zł, to w opisie sprawy wskazali Państwo, że ugoda z Bankiem wyodrębnia kwotę 329 000 zł, która została wypłacona przez Bank w terminie miesiąca od dnia zawarcia ugody. Kwota ta została wypłacona w związku z rozliczeniem umowy kredytowej. Kwota ta mieści się w kwocie nadpłaty powyżej nominalnej wartości kredytu wypłaconego Państwu przez Bank. Kwota 329 000 zł stanowi zwrot części rat wpłaconych przez Państwa na poczet umowy kredytowej. Otrzymali Państwo kwotę 329 000 zł jako ekwiwalent wydatków, które wcześniej ponieśli z własnych środków (zwrot części wpłaconych rat kredytu). Kwota 329 000 zł nie spowodowała faktycznego przyrostu w Państwa majątku. Wypłata ww. kwoty nie stanowi żadnego dodatkowego świadczenia, odszkodowania ani przychodu, lecz zwrot nienależnie pobranych kwot przez Bank tytułem kredytu. Kwota 329 000 zł nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczane przez Państwa na poczet rat kredytu.
W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych – taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Skoro więc w wyniku wzajemnych potrąceń wierzytelności otrzymali Państwo od Banku zwrot środków nienależnie pobranych, to otrzymany przez Państwa zwrot nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W świetle powyższego Państwa stanowisko, w którym stwierdzacie, że wypłacona przez Bank kwota nie stanowi przychodu, skoro stanowi zwrot świadczenia wpłaconego wcześniej przez Państwa (Kredytobiorców) i będzie neutralna podatkowo, należy uznać za prawidłowe.
Wobec braku przychodu podlegającego opodatkowaniu w związku z wypłatą kwoty dodatkowej stwierdzam, że postawione przez Państwa pytanie w części, która odnosi się do tego czy wypłata kwoty dodatkowej będzie podlegać zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz.U. z. 2024 r. poz. 102) jest bezprzedmiotowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Podkreślam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pan …. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, ul. …., ….. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
